skutki podatkowe uczestnictwa w strukturze cash pooling

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych uczestnictwa w strukturze cash pooling.

Treść wniosku jest nastepująca:

Opis zdarzenia przyszłego

X sp. z o.o. (dalej: „(...)”, „Wnioskodawca” lub „Spółka") jest spółką z siedzibą w Polsce i posiada w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy. Spółka jest częścią międzynarodowej grupy kapitałowej Y (dalej: „Grupa”, „...”), prowadzi działalność w branży projektowania i wytwarzania profili uszczelniających do okien i drzwi.

Jedynym udziałowcem Wnioskodawcy jest spółka Z, która zarządza linią biznesową związaną z technologią systemów okien i drzwi. Jedynym udziałowcem Z jest z kolei A.

Spółka zamierza skorzystać z usługi kompleksowego, międzynarodowego, zarządzania płynnością finansową (tzw. cash pooling) oferowanej oraz obsługiwanej w Y przez (...) (dalej: „Bank”) z siedzibą w Niemczech. Do przedmiotowego systemu zarządzania płynnością finansową przystąpiły i będą przystępować także inne podmioty z Y.

A z siedzibą w Niemczech, zawarła z Bankiem umowę dotyczącą kompleksowego zarządzania płynnością finansową w Grupie określającą warunki działania systemu cash pooling i świadczenia przedmiotowych usług przez Bank na rzecz Y (...).

Z, jako jedyny udziałowiec Wnioskodawcy, będzie pełnił wobec Spółki rolę tzw. cash pooling leadera, czyli podmiotu na którego rachunku będzie dokonywane sumowanie sald uczestników systemu cash pooling z linii biznesowej związanej z technologią systemów dachowych.

W ramach implementacji systemu cash pooling, do umowy (...) przystąpi Spółka oraz inne polskie podmioty z Y. Przystąpienie do systemu cash pooling przez poszczególne podmioty z Grupy, zgodnie z postanowieniami umowy, następuje na podstawie aneksu 4.1 (...) do umowy (...).

Zatem przystąpienie przez Spółkę do systemu cash pooling nastąpi na podstawie (...).

Na podstawie tego samego dokumentu tj. (...), do systemu przystąpił także całościowy udziałowiec Spółki, tj. Z. Jednocześnie, w systemie rozliczeń bierze również udział polski oddział (...), tj. (...) S.A. W dalszej części wniosku, obie umowy, tj. (...) oraz (...) będą określane łącznie jako: „Umowa cash pooling” lub „Umowa db-Cash Sweep”.

Co do zasady międzynarodowy cash-pooling funkcjonujący w Y jest rozliczany w EUR, a w przypadku polskich spółek z Y również w PLN (rozliczenie w PLN dotyczyć będzie wyłącznie polskich podmiotów). W ramach Umowy (...), wykorzystany będzie rachunek bankowy Spółki prowadzony w PLN w polskim oddziale, tj. (...) S.A oraz rachunki Spółki w PLN i EUR prowadzone Niemczech przez (...) ( w przyszłości może również w ...). Jednocześnie prowadzony będzie rachunek główny utworzony dla celów umowy (...), którego właścicielem będzie A oraz rachunki bankowe pool leaderów, w tym Z. W praktyce, konta A oraz bezpośrednich pool leaderów stanowią techniczne rachunki konsolidacyjne otwarte dla celów dokonywania czynności w ramach obsługi cash-poolingu dla uczestników tego systemu.

Zwykłymi uczestnikami przedmiotowego systemu – oprócz Wnioskodawcy – są inne spółki z Y posiadające siedzibę na terenie Unii Europejskiej i poza nią. W związku z tym, posiadaczami rachunków są wszystkie podmioty z Grupy, które przystąpią do Umowy cash pooling, w tym Spółka.

Uczestnicy systemu cash pooling są podmiotami powiązanymi z Wnioskodawcą w rozumieniu art. 11a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wyjątkiem jest jedynie Bank z siedzibą w Niemczech świadczący na rzecz Grupy (w tym, na rzecz Wnioskodawcy) usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową, jak również polski oddział (...), tj. (...) S.A.

Cash-pooling w Y bazuje na następujących założeniach:

·System zarządzania płynnością finansową, wdrożony w Grupie to tzw. cash pooling rzeczywisty (z ang. zero-balancing cash pooling) czyli system, w którym mają miejsce faktyczne przepływy środków finansowych z kont uczestników systemu. Celem usługi świadczonej przez Bank jest zwiększenie efektywności gospodarczej podmiotów uczestniczących w tym systemie poprzez efektywne zarządzanie swoimi wierzytelnościami wobec Banku z tytułu posiadanych na rachunku bankowym środków pieniężnych oraz zobowiązaniami wobec Banku z tytułu wykorzystywanego kredytu w rachunku. Odbywa się to poprzez odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald występujących na rachunkach wszystkich spółek z Grupy uczestniczących w systemie cash pooling.

·Z oraz pozostałe podmioty zarządzające poszczególnymi liniami biznesowymi w Y jako bezpośredni cash pool leaderzy dokonują sumowania sald uczestników w ramach poszczególnych linii biznesowych i są odbiorcami odsetek należnych z tytułu rozliczeń cash-pooling.

·W przypadku spółek z linii biznesowej związanej z technologią systemów dachowych, w ramach funkcjonowania systemu cash-poolingu, salda uczestników przelewane są na rachunek techniczny (rozliczeniowy) Z, gdzie są sumowane. Następnie, te salda sumowane są z saldami wszystkich uczestników cash-poolingu z Y poprzez dokonanie przelewu na konto A, gdzie odbywa się zsumowane sald wszystkich linii biznesowych. Innymi słowy, sumowanie sald odbywa się na dwóch poziomach, tj. najpierw na rachunku Z (salda w ramach linii biznesowej technologii systemów dachowych), a następnie na rachunku A (salda wszystkich linii biznesowych).

·Mechanizm przedmiotowej Umowy db-Cash Sweep powoduje, że w wyniku transferów pieniężnych pomiędzy rachunkiem rozliczeniowym i rachunkami poszczególnych uczestników systemu pojawiają się wierzytelności pool leadera względem innych uczestników oraz wierzytelności uczestników względem pool leadera. Nie występują natomiast wierzytelności jednych uczestników (posiadaczy rachunków indywidualnych) względem innych uczestników (innych posiadaczy rachunków indywidualnych). Istota opisanego systemu polega na tym, że wykazane nadwyżki (saldo dodatnie) przekazywane są na rachunek rozliczeniowy pool leadera, a deficyty (salda ujemne) występujące na rachunkach poszczególnych uczestników są pokrywane z rachunku rozliczeniowego pool leadera.

·Transakcje w ramach systemu cash-poolingu, dokonywane na pierwszym poziomie rozliczeń, są wykonywane w ten sposób, że na koniec danego dnia roboczego z poszczególnych rachunków uczestników systemu dokonywane są transfery sald na rachunek rozliczeniowy pool leadera tak, aby na rachunku uczestnika wykazywane było saldo zerowe. W przypadku, gdy na koniec danego dnia rachunki uczestników wykazują saldo dodatnie, kwoty te są przelewane z tych rachunków na rachunek rozliczeniowy pool leadera w celu wyzerowania kont spółek. Natomiast w przypadku, gdy na koniec dnia którykolwiek z rachunków spółek wykazuje saldo ujemne, w celu zlikwidowania salda ujemnego tego konta, bank przelewa środki z rachunku rozliczeniowego pool leadera.

·System cash-pooling, nie stosuje automatycznych transferów zwrotnych, tj. Jak wskazano powyżej, na początku każdego kolejnego dnia roboczego saldo na rachunkach indywidualnych uczestników cash-pooling wykazuje saldo zerowe.

·Ostateczne rozliczenia z tytułu Umowy (...) oraz systemu cash-pooling (w tym przelewy sald oraz płatności odsetek) są dokonywane pomiędzy wszystkimi uczestnikami systemu cash-pooling.

·Ewentualne odsetki uiszczane przez Spółkę do Z z tytułu partycypacji w systemie cash-pooling będą płatne raz w roku.

Za wdrożenie i świadczenie usługi organizacji i prowadzenia systemu cash poolingu Bank będzie pobierał od uczestników (w tym, od Wnioskodawcy) opłatę z tytułu prowadzenia rachunku oraz opłaty z tytułu wykonania poszczególnych czynności bankowych, takich jak przelewy, itp.

W związku z zawarciem Umowy cash pooling uczestnicy, którzy przekazali środki na rachunek pool leadera otrzymywać będą wynagrodzenie z tego tytułu w postaci odsetek (dalej: „Odsetki przychodowe”). Uczestnicy, którzy otrzymali środki pieniężne w celu pokrycia ich wykorzystanych limitów zadłużenia będą zobowiązani do zapłaty odsetek jako wynagrodzenia za skorzystanie z środków pieniężnych „Odsetki kosztowe”). Ustaleniem wysokości Odsetek przychodowych oraz Odsetek kosztowych będzie zajmował się Bank. Odsetki przychodowe oraz Odsetki kosztowe będą ustalane na podstawie wielkości środków pieniężnych przekazanych, bądź otrzymanych przez uczestnika w ramach systemu cash poolingu.

Po zakończeniu każdego miesiąca, Bank będzie dostarczać informacje dotyczące przepływów pieniężnych z tytułu wykonania Umowy (...), umożliwiając tym samym pool leaderowi podział i naliczenie odsetek pomiędzy poszczególnych uczestników cash poolingu. Spółka po otrzymaniu miesięcznych informacji dotyczących odsetek utworzy odpowiednie rezerwy księgowe – jak wspomniano powyżej odsetki będą faktycznie otrzymywane lub płacone raz w roku.

Wnioskodawca, jako uczestnik systemu cash poolingu nie będzie wykonywał jakichkolwiek czynności na potrzeby realizacji Umowy cash pooling, oraz w związku z wykonywaniem tej Umowy. W ramach Umowy cash pooling Spółka upoważni pool leadera do wykonywania czynności administracyjnych związanych z realizacją przedmiotowej umowy.

Z tytułu uczestnictwa w systemie cash pooling Wnioskodawca nie będzie otrzymywał wynagrodzenia od Banku, oraz od pozostałych uczestników systemu.

Na ten moment Wnioskodawca oraz pozostali uczestnicy systemu cash pooling nie przewidują konieczności świadczenia jakichkolwiek dodatkowych usług. W konsekwencji w związku z zawarciem Umowy cash pooling nie zostanie zawarta jakakolwiek umowa o świadczenie dodatkowych usług, za które Wnioskodawca otrzymałby wynagrodzenie.

Pytanie

Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako uczestnik będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko

W ocenie Wnioskodawcy, w opisanym zdarzeniu przyszłym, Wnioskodawca nie będzie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

W związku z realizacją postanowień Umowy (…), Spółka nie będzie wykonywała czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem wszystkie czynności wykonywane w ramach tej Umowy polegające na zarządzaniu płynnością finansową będą się składały na kompleksową usługę, świadczoną w całości i wyłącznie przez Bank na rzecz poszczególnych uczestników (w tym na rzecz Spółki).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Stosownie do art. 8 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Przedmiotem niniejszego wniosku jest usługa cash pooling. Wskazać przy tym należy, że zgodnie z Umową (…), Bank będzie wykonywał na rzecz uczestników szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową (cash pooling). Wszystkie działania Banku podejmowane będą w celu realizacji podstawowej funkcji Umowy (…), jaką jest zarządzanie płynnością finansową uczestników, czyli spółek z Grupy, do której należy również Wnioskodawca.

W tym miejscu należy zauważyć, że cash pooling, będąc usługą finansową oferowaną przez banki, nie doczekał się w Polsce kompleksowego uregulowania prawnego. Taki stan rzeczy powoduje, że w przypadku cash poolingu tzw. rzeczywistego (a więc takiego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku), należy posiłkować się przepisami ogólnymi prawa cywilnego. Brak uregulowania instytucji cash pooling w prawie polskim powoduje konieczność kształtowania jej w oparciu o treść art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Przepis ten statuuje zasadę swobody umów zwaną zasadą swobody kontraktowania. Zgodnie z tą zasadą, strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zasadom współżycia społecznego, ani przepisom ustawy o charakterze bezwzględnie wiążącym.

Należy zaznaczyć, że czynności uczestników struktury cash pooling nie mogą być uznane za podlegającą opodatkowaniu VAT usługę. W rzeczywistości bowiem uczestnicy cash pooling (w tym pool leader) nie świadczą żadnej usługi ani sobie nawzajem ani Bankowi, a jedynie korzystają z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową świadczonej przez Bank. Kwalifikacji tej nie zmienia fakt, że w ramach korzystania z tej usługi, dokonywane są przez Bank przelewy sald dodatnich i sald ujemnych z indywidualnych rachunków uczestników na rachunek rozliczeniowy. Dokonywanie takich przelewów jest warunkiem koniecznym do funkcjonowania cash pooling opartego na przelewach rzeczywistych –wykonywane są one pomocniczo, w ramach i w celu świadczenia przez Bank usługi zarządzania płynnością finansową uczestników cash pooling. Nie oznacza to jednak, że uczestnicy cash pooling stają się usługodawcami.

W związku z realizacją postanowień Umowy (…), Spółka nie będzie wykonywała czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem wszystkie czynności wykonywane w ramach tej Umowy polegające na zarządzaniu płynnością finansową będą się składały na kompleksową usługę, świadczoną w całości i wyłącznie przez Bank na rzecz poszczególnych uczestników (w tym na rzecz Spółki).

Podsumowując, okoliczność uczestnictwa przez Wnioskodawcę w systemie cash pooling nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie Ustawy o VAT tj. nie stanowi czynności, o której mowa w art. 5 Ustawy o VAT. W konsekwencji uczestnictwo Wnioskodawcy w strukturze cash pooling nie będzie rodzić po jego stronie obowiązku na gruncie Ustawy o VAT.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, że czynności wykonywane przez Spółkę w ramach Umowy cash pooling, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

·istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

·wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

·istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

·odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

·istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy – za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1.użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2.nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższych zapisów wynika, aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

·w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa – użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia – w całości lub w części – podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

·w przypadku świadczenia usług – świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z okoliczności sprawy wynika, że są Państwo spółką z siedzibą w Polsce i posiadają Państwo w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy. Są Państwo częścią międzynarodowej grupy kapitałowej Y i prowadzą Państwo działalność w branży projektowania i wytwarzania profili uszczelniających do okien i drzwi.

Jedynym Państwa udziałowcem jest spółka Z, która zarządza linią biznesową związaną z technologią systemów okien i drzwi. Jedynym udziałowcem Z jest z kolei A.

Zamierzają Państwo skorzystać z usługi kompleksowego, międzynarodowego, zarządzania płynnością finansową (tzw. cash pooling) oferowanej oraz obsługiwanej w Y przez (…) z siedzibą w Niemczech.

Z, jako jedyny Państwa udziałowiec, będzie pełnił wobec Państwa rolę tzw. cash pooling leadera, czyli podmiotu na którego rachunku będzie dokonywane sumowanie sald uczestników systemu cash pooling z linii biznesowej związanej z technologią systemów dachowych.

Co do zasady międzynarodowy cash-pooling funkcjonujący w Y jest rozliczany w EUR, a w przypadku polskich spółek z Y również w PLN (rozliczenie w PLN dotyczyć będzie wyłącznie polskich podmiotów). W ramach Umowy (…), wykorzystany będzie Państwa rachunek bankowy prowadzony w PLN w polskim oddziale, tj. (…) S.A oraz Państwa rachunki w PLN i EUR prowadzone Niemczech przez (…) (w przyszłości może również w …). Jednocześnie prowadzony będzie rachunek główny utworzony dla celów umowy (…), którego właścicielem będzie A oraz rachunki bankowe pool leaderów, w tym Z. W praktyce, konta A oraz bezpośrednich pool leaderów stanowią techniczne rachunki konsolidacyjne otwarte dla celów dokonywania czynności w ramach obsługi cash-poolingu dla uczestników tego systemu.

Uczestnicy systemu cash pooling są podmiotami powiązanymi z Państwem w rozumieniu art. 11a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wyjątkiem jest jedynie Bank z siedzibą w Niemczech świadczący na rzecz Grupy (w tym, na rzecz Państwa) usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową, jak również polski oddział (…), tj. (…) S.A.

Z oraz pozostałe podmioty zarządzające poszczególnymi liniami biznesowymi w Y jako bezpośredni cash pool leaderzy dokonują sumowania sald uczestników w ramach poszczególnych linii biznesowych i są odbiorcami odsetek należnych z tytułu rozliczeń cash-pooling.

W przypadku spółek z linii biznesowej związanej z technologią systemów dachowych, w ramach funkcjonowania systemu cash-poolingu, salda uczestników przelewane są na rachunek techniczny (rozliczeniowy) Z, gdzie są sumowane. Następnie, te salda sumowane są z saldami wszystkich uczestników cash-poolingu z Y poprzez dokonanie przelewu na konto A, gdzie odbywa się zsumowane sald wszystkich linii biznesowych. Innymi słowy, sumowanie sald odbywa się na dwóch poziomach, tj. najpierw na rachunku Z (salda w ramach linii biznesowej technologii systemów dachowych), a następnie na rachunku A (salda wszystkich linii biznesowych).

Mechanizm przedmiotowej Umowy (…) powoduje, że w wyniku transferów pieniężnych pomiędzy rachunkiem rozliczeniowym i rachunkami poszczególnych uczestników systemu pojawiają się wierzytelności pool leadera względem innych uczestników oraz wierzytelności uczestników względem pool leadera. Nie występują natomiast wierzytelności jednych uczestników (posiadaczy rachunków indywidualnych) względem innych uczestników (innych posiadaczy rachunków indywidualnych). Istota opisanego systemu polega na tym, że wykazane nadwyżki (saldo dodatnie) przekazywane są na rachunek rozliczeniowy pool leadera, a deficyty (salda ujemne) występujące na rachunkach poszczególnych uczestników są pokrywane z rachunku rozliczeniowego pool leadera.

Transakcje w ramach systemu cash-poolingu, dokonywane na pierwszym poziomie rozliczeń, są wykonywane w ten sposób, że na koniec danego dnia roboczego z poszczególnych rachunków uczestników systemu dokonywane są transfery sald na rachunek rozliczeniowy pool leadera tak, aby na rachunku uczestnika wykazywane było saldo zerowe. W przypadku, gdy na koniec danego dnia rachunki uczestników wykazują saldo dodatnie, kwoty te są przelewane z tych rachunków na rachunek rozliczeniowy pool leadera w celu wyzerowania kont spółek. Natomiast w przypadku, gdy na koniec dnia którykolwiek z rachunków spółek wykazuje saldo ujemne, w celu zlikwidowania salda ujemnego tego konta, bank przelewa środki z rachunku rozliczeniowego pool leadera.

Za wdrożenie i świadczenie usługi organizacji i prowadzenia systemu cash poolingu Bank będzie pobierał od uczestników (w tym, od Państwa) opłatę z tytułu prowadzenia rachunku oraz opłaty z tytułu wykonania poszczególnych czynności bankowych, takich jak przelewy, itp.

W związku z zawarciem Umowy cash pooling uczestnicy, którzy przekazali środki na rachunek pool leadera otrzymywać będą wynagrodzenie z tego tytułu w postaci odsetek. Uczestnicy, którzy otrzymali środki pieniężne w celu pokrycia ich wykorzystanych limitów zadłużenia będą zobowiązani do zapłaty odsetek jako wynagrodzenia za skorzystanie z środków pieniężnych. Ustaleniem wysokości Odsetek przychodowych oraz Odsetek kosztowych będzie zajmował się Bank. Odsetki przychodowe oraz Odsetki kosztowe będą ustalane na podstawie wielkości środków pieniężnych przekazanych, bądź otrzymanych przez uczestnika w ramach systemu cash poolingu.

Po zakończeniu każdego miesiąca, Bank będzie dostarczać informacje dotyczące przepływów pieniężnych z tytułu wykonania Umowy (…), umożliwiając tym samym pool leaderowi podział i naliczenie odsetek pomiędzy poszczególnych uczestników cash poolingu. Państwo, po otrzymaniu miesięcznych informacji dotyczących odsetek, utworzą odpowiednie rezerwy księgowe – jak wspomniano powyżej odsetki będą faktycznie otrzymywane lub płacone raz w roku.

Państwo, jako uczestnik systemu cash poolingu, nie będą wykonywać jakichkolwiek czynności na potrzeby realizacji Umowy cash pooling, oraz w związku z wykonywaniem tej Umowy. W ramach Umowy cash pooling upoważnią Państwo pool leadera do wykonywania czynności administracyjnych związanych z realizacją przedmiotowej umowy.

Z tytułu uczestnictwa w systemie cash pooling nie będą Państwo otrzymywał wynagrodzenia od Banku, oraz od pozostałych uczestników systemu.

Na ten moment Państwo oraz pozostali uczestnicy systemu cash pooling nie przewidują konieczności świadczenia jakichkolwiek dodatkowych usług. W konsekwencji w związku z zawarciem Umowy cash pooling nie zostanie zawarta jakakolwiek umowa o świadczenie dodatkowych usług, za które Państwo otrzymaliby wynagrodzenie.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy jako uczestnik niebędący koordynującym z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu będą wykonywali Państwo czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu cash poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie obsługiwał umowę cash poolingu. To bank będzie wykonywał na Państwa rzecz – jako uczestnika, szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarzadzania płynnością finansową, czyli cash poolingu. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Państwo jako zwykły uczestnik przedmiotowego systemu cash poolingu nie będą świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. W przedmiotowej sprawie, jak wynika z wniosku, organizacja i prowadzenie systemy cashpoolingu oraz wykonywanie czynności związanych z funkcjonowaniem Umowy cash poolingu będzie leżało w (…) Banku. Za czynności wykonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową Bank będzie pobierał od uczestników (w tym od Państwa) opłaty. Państwo nie będą wykonywać jakichkolwiek czynności na potrzeby realizacji Umowy cash pooling oraz w związku z wykonywaniem tej Umowy. W ramach Umowy cash pooling upoważnią Państwo pool leadera do wykonywania jedynie czynności administracyjnych związanych z realizacją przedmiotowej Umowy. Z tytułu uczestnictwa w systemie cash pooling nie będą Państwo otrzymywać wynagrodzenia od Banku oraz od pozostałych uczestników systemu. Nie przewidują Państwo również konieczności świadczenia jakichkolwiek dodatkowych usług i nie zostanie zawarta jakakolwiek umowa o świadczenia dodatkowych usług, za które otrzymaliby Państwo wynagrodzenie.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z perspektywy Państwa jako zwykłego uczestnika umowy zarządzania płynnością finansową, czynności administracyjne związane z realizacją przedmiotowej umowy, do których wykonywania w Państwa imieniu upoważnią Państwo pool leadera, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym, otrzymane przez Państwa odsetki nie będą stanowiły wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Podejmowane w Państwa imieniu przez pool leadera czynności administracyjne w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza.

W związku z powyższym, w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, Państwo jako uczestnik niebędący koordynującym z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu nie będą wykonywać czynności polegających na odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, zatem nie będą Państwo podatnikiem VAT z tego tytułu. W konsekwencji nie będą Państwo wykonywać czynności opodatkowanych podatkiem VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musicie się Państwo zastosować do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1.z zastosowaniem art. 119a;

2.w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3.z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).