Podatnik VAT z tytułu wynajmu Nieruchomości, brak opodatkowania pożytków otrzymanych w spadku.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo:

1)ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 31 stycznia 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 12 grudnia 2018 r. sygn. akt III SA/Gl 763/18 i Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 czerwca 2021 r. sygn. akt I FSK 565/19; i

2)stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 lutego 2018 r. wpłynął Państwa wniosek z 31 stycznia 2018 r., który dotyczy nieuznania Państwa za podatnika podatku VAT z tytułu wynajmu/dzierżawy nieruchomości. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca czyli A. (…) - dalej: „Uniwersytet” jest akredytowaną instytucją szkolnictwa wyższego, która w świetle prawa (…) dotyczącej szkolnictwa wyższego jest osobą prawną posiadającą statut uniwersytetu/uczelni wyższej. Został on otwarty w roku 1925 jako uczelnia publiczna. Studiowali oraz studiują na niej również Polacy, gdyż dostęp do niego jest otwarty. Zgodnie z publicznie dostępnymi informacjami kształci się na nim ok 20 tysięcy studentów i zatrudnia on ok. 6,5 tysiąca pracowników naukowych. Jego studentami było co najmniej 8 noblistów.

Uniwersytet nie zatrudnia i nie będzie zatrudniał na terenie Polski żadnych pracowników. Nie prowadzi na terenie Polski stałych placówek informacyjnych, oddziałów, przedstawicielstw lub biur. Nie jest zarejestrowanym w Polsce podatnikiem VAT i nie posiada numeru NIP, ani nie został zgłoszony jako przedsiębiorca gdyż status Uniwersytetu wyklucza bycie przedsiębiorcą i prowadzenie działalności gospodarczej poza terytorium (…) (zgodnie z ust. 5 pkt 17 Statutu Uniwersytetu jest on uprawniony jedynie do wykonywania wszelkich czynności dozwolonych dla podmiotów gospodarczych na terenie (…), pod warunkiem, że służą one celom Uniwersytetu, bądź też wspierają jego rozwój w inny sposób).

Uniwersytet w drodze spadku nabył m.in. własność 1/2 udziału w nieruchomości w C. w postaci ponad 100-letniego budynku (dalej: „Nieruchomość”), w którym jest kilkanaście lokali. Spadkodawca zmarł w dniu 1 kwietnia 1988 roku i od tego czasu spadek po nim nie był objęty. Sprawa spadkowa rozstrzygnęła się w 2017 roku (Uniwersytet otrzymał prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w grudniu 2017 roku) i w chwili występowania z wnioskiem o interpretację został już złożony wniosek o wpis Uniwersytetu do księgi wieczystej jako współwłaściciela.

Nieruchomość jest od wielu lat wynajęta dla wielu najemców (obecnie ośmiu), którymi są przedsiębiorcy. Ponieważ postępowanie spadkowe trwało ponad 17 lat to budynek był zarządzany przez kuratora spadku wyznaczonego przez sąd. Kurator ten zawierał umowy najmu, zbierał czynsze, zlecał naprawy i remonty oraz ponosił wydatki związane z administrowaniem budynkiem. Zbierane środki pieniężne były zgromadzone na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora i na początku 2018 roku zostały przekazane Uniwersytetowi w wysokości odpowiadającej odziedziczonemu udziałowi w Nieruchomości.

W przyszłości Uniwersytet będzie korzystał z usług administratora, który przejmie na siebie całość obowiązków związanych z budynkiem (obsługa umów z najemcami i ponoszenie wydatków związanych z budynkiem). Możliwe jest, że w przyszłości Uniwersytet odziedziczy także pozostały udział 1/2 w Nieruchomości (i zostanie wpisany do księgi wieczystej jako właściciel całej Nieruchomości) oraz będzie pobierał pożytki w postaci czynszu lub sprzeda Nieruchomość.

Ponieważ celem statutowym Uniwersytetu jest edukacja i szkolnictwo wyższe (a ściślej - kultywowanie judaistyki, dziedzin humanistycznych i sztuki, nauk przyrodniczych oraz wszelkich innych dziedzin nauki, rozwijanie ich oraz zajmowanie się ich badaniami i nauczaniem - ust. 3 statutu Uniwersytetu), przychody/dochody uzyskiwane z Nieruchomości będą przeznaczane wyłącznie na jego cele statutowe.

W związku z nabyciem udziału 1/2 w Nieruchomości Wnioskodawca nie odliczył podatku VAT gdyż nabycie nie podlegało takiemu podatkowi (spadek). Nieruchomość stanowi jedną działkę, która jest zabudowana jednym budynkiem, a w budynku nie są wydzielone lokale stanowiące w rozumieniu prawa odrębne nieruchomości.

Zakładane jest, że do dnia zbycia Wnioskodawca nie poniesie wydatków na modernizację/ulepszenie/przebudowę/rozbudowę budynku w kwocie przekraczającej 30% wartości początkowej budynku wchodzącego w skład Nieruchomości. Lokale w budynku są wynajmowane przez okres dłuży niż 2 lata licząc do dnia złożenia wniosku o interpretację przy czym kurator sądowy wynajmował Nieruchomość bez VAT, a w przeszłości przed przejęciem zarządzania przez kuratora sądowego Nieruchomość była zamieszkiwana przez wiele różnych ludzi i zajmowana przez różne instytucje - budynek ma ponad 100 lat zatem z uwagi na wiek budynku Wnioskodawca nie zna dokładnych losów Nieruchomości. Natomiast nie ma pewności czy i kiedy Wnioskodawca zbędzie Nieruchomość i czy pomiędzy nabyciem a zbyciem upłyną 2 lata.

Należy zaznaczyć, że możliwe jest, że w przyszłości Uniwersytet nabędzie w podobny sposób inne nieruchomości na terenie Polski.

Pytanie

Czy z racji uzyskiwania przychodów z wynajmu / dzierżawy Nieruchomości Uniwersytet będzie podatnikiem podatku VAT w Polsce?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, Uniwersytet stanie się podatnikiem podatku VAT od momentu gdy zacznie być stroną umowy najmu i w związku z tym zacznie korzystać z Nieruchomości w postaci czerpania pożytków poprzez pobieranie czynszu. W związku z tym w przypadku wynajmu Nieruchomości na mieszkaniowe będzie stosował zwolnienie z podatku VAT (zwolnienie przedmiotowe) natomiast w przypadku najmu Nieruchomości na cele niemieszkalne będzie to podlegało opodatkowaniu wg stawki podstawowej (aktualnie 23%).

W zakresie korzyści jakie Uniwersytet uzyskał lub uzyska od kuratora sądowego, który dopiero przekaże Uniwersytetowi władztwo nad Nieruchomością, Uniwersytet nie będzie występował w roli podatnika VAT, gdyż jest to tylko otrzymanie korzyści wynikających z otrzymania spadku a otrzymanie tego nie wynika z aktywności Uniwersytetu, ani również nie wynika z faktu posiadania (jak właściciel) Nieruchomości w przeszłości.

Państwa uzasadnienie

W związku z uzyskiwaniem przychodów z wynajmu Nieruchomości Uniwersytet zamierza płacić podatek VAT w Polsce gdyż jego roczna wysokość uniemożliwia korzystanie ze zwolnienia podatkowego. W związku z tym Uniwersytet zamierza zarejestrować się jako czynny podatnik VAT w Polsce.

Zgodnie z art. 15 Ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponieważ Uniwersytet może przez dłuższy czas pobierać pożytki (czynsz) z Nieruchomości to należy go uznać, że wykorzystuje on Nieruchomość (towar) w sposób ciągły, a pobieranie czynszu świadczy o celu zarobkowym.

Natomiast przejęcie przez Uniwersytet od kuratora pożytków z Nieruchomości zebranych (w tym czynszów) przez kuratora sądowego nie podlega opodatkowaniu, gdyż Uniwersytet jest tu w roli otrzymującego własność, a nie dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługi w rozumieniu ustawy VAT. Uniwersytet dopiero od momentu przejęcia władztwa nad Nieruchomością jak właściciel stanie się stroną stosunków cywilnoprawnych, w tym umów najmu Nieruchomości. Do tej pory stroną tych umów pozostaje kurator sądowy działający na rzecz potencjalnych spadkobierców (znanych lub nie znanych) zatem tym samym Uniwersytet nie wykonywał i nie wykonuje żadnej aktywności na terenie Polski, w tym w szczególności zarobkowej w postaci pobierania czynszu. Zatem nie spełniona jest definicja działalności gospodarczej Uniwersytetu od czego uzależnione jest bycie podatnikiem podatku VAT od tak otrzymanej płatności. To kurator był i nadal jest dysponentem Nieruchomości i dzierżył nią jak właściciel w tym zawierał umowy najmu i pobierał czynsz na rzecz potencjalnych spadkobierców, nie wskazanych z imienia i nazwy.

W świetle przywołanych argumentów, Wnioskodawca zwraca się z wnioskiem o potwierdzenie, że przedstawione stanowisko jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek – 26 kwietnia 2018 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0114-KDIP4.4012.65.2018.1.AS, w której uznałem Państwa stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Państwu 28 kwietnia 2018 r.

Skarga na interpretację indywidualną

21 maja 2018 r. wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Skarga wpłynęła do mnie 25 maja 2018 r.

Wnieśli Państwo o uchylenie interpretacji w całości.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 12 grudnia 2018 r. sygn. akt III SA/Gl 763/18.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie – wyrokiem z 11 czerwca 2021 r. sygn. akt I FSK 565/19 oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 11 czerwca 2021 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku 

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

‒uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;

‒ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, ze zm.), zwanej dalej ustawą,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,

podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)usługobiorcą jest:

– w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

– w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy,

w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Na podstawie art. 28e ustawy,

miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.

Ww. artykuł wprowadza otwarty katalog usług związanych z nieruchomością. Do zakresu tych usług zaliczono nie tylko usługi ściśle dotyczące prac wykonywanych na nieruchomościach, ale także usługi, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości. W konsekwencji, wyliczenie usług związanych z nieruchomością wskazane w art. 28e ustawy ma charakter wyłącznie przykładowy.

Wskazać przy tym należy, że w kwestii usług związanych z nieruchomością została wprowadzona rozporządzeniem wykonawczym Rady (UE) nr 1042/2013 z dnia 7 października 2013 r. (Dz. Urz. UE L Nr 284 z 26.10.2013 r., s. 1) zmiana do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem 282/2011 – dotycząca pojęcia „nieruchomość”, jak również zostało wyjaśnione, na czym polegają „usługi związane z nieruchomościami”. Zmiany w tym zakresie obowiązują od dnia 1 stycznia 2017 r., jednak również do czynności wykonywanych przed dniem 1 stycznia 2017 r. stanowią wskazówkę, jak powinny być rozumiane w ramach wykładni pro wspólnotowej przepisów ustawy pojęcia „nieruchomość” i „usługa związana z nieruchomością”.

Zgodnie z art. 13b rozporządzenia 282/2011 –

do celów stosowania dyrektywy 2006/112/WE za „nieruchomość” uznaje się:

a)każdą określoną część ziemi, na jej powierzchni lub pod jej powierzchnią, która może stać się przedmiotem własności i posiadania;

b)każdy budynek lub każdą konstrukcję przytwierdzone do gruntu lub w nim osadzone powyżej lub poniżej poziomu morza, których nie można w łatwy sposób zdemontować lub przenieść;

c)każdy zainstalowany element stanowiący integralną część budynku lub konstrukcji, bez którego budynek lub konstrukcja są niepełne, taki jak drzwi, okna, dachy, schody i windy;

d)każdy element, sprzęt lub maszynę zainstalowane na stałe w budynku lub konstrukcji, które nie mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku lub konstrukcji.

W myśl art. 31a ust. 1 rozporządzenia 282/2011, 

usługi związane z nieruchomościami, o których mowa w art. 47 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują jedynie te usługi, które mają wystarczająco bezpośredni związek z daną nieruchomością. Usługi uważa się za mające wystarczająco bezpośredni związek z nieruchomością w następujących przypadkach:

a)gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;

b)gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.

Stosownie do art. 31a ust. 2 lit. h) rozporządzenia 282/2011, 

ustęp 1 obejmuje w szczególności wynajem lub wydzierżawianie nieruchomości inne niż opisane w ust. 3 lit. c), łącznie z przechowywaniem towarów w wyznaczonej do tego określonej części nieruchomości przeznaczonej do wyłącznego użytku przez usługobiorcę, tj. inne niż świadczenie usług reklamowych, nawet jeśli wiąże się z wykorzystaniem nieruchomości.

Jak wynika z wniosku, nabyli Państwo w drodze spadku m.in. własność 1/2 udziału w nieruchomości w postaci ponad 100-letniego budynku, w którym jest kilkanaście lokali. Spadkodawca zmarł w dniu 1 kwietnia 1988 roku i od tego czasu spadek po nim nie był objęty. Sprawa spadkowa rozstrzygnęła się w 2017 roku (Uniwersytet otrzymał prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w grudniu 2017 roku) i w chwili występowania z wnioskiem o interpretację został już złożony wniosek o wpis Uniwersytetu do księgi wieczystej jako współwłaściciela.

Nieruchomość jest od wielu lat wynajęta dla wielu najemców (obecnie ośmiu), którymi są przedsiębiorcy. Ponieważ postępowanie spadkowe trwało ponad 17 lat to budynek był zarządzany przez kuratora spadku wyznaczonego przez sąd. Kurator ten zawierał umowy najmu, zbierał czynsze, zlecał naprawy i remonty oraz ponosił wydatki związane z administrowaniem budynkiem. Zbierane środki pieniężne były zgromadzone na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora i na początku 2018 roku zostały przekazane Państwu w wysokości odpowiadającej odziedziczonemu udziałowi w Nieruchomości.

W przyszłości będą Państwo korzystali z usług administratora, który przejmie na siebie całość obowiązków związanych z budynkiem (obsługa umów z najemcami i ponoszenie wydatków związanych z budynkiem). Możliwe jest, że w przyszłości odziedziczą Państwo także pozostały udział 1/2 w Nieruchomości oraz będą pobierali pożytki w postaci czynszu lub sprzedadzą Nieruchomość. Możliwe jest że w przyszłości nabędą Państwo w podobny sposób inne nieruchomości na terenie Polski.

Państwa wątpliwości dotyczą uznania, czy staną się Państwo podatnikiem podatku VAT w Polsce z tytułu uzyskiwania przychodów z wynajmu/dzierżawy w Polsce.

Wskazać należy, że umowa najmu jest umową cywilnoprawną nakładającą na strony – zarówno wynajmującego, jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

Jak wynika z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.), zwanej dalej k.c.,

przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Stosownie do art. 693 § 1 kodeksu cywilnego przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. W myśl art. 694 Kodeksu cywilnego do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych.

Najem jest więc umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie lokalu przez jego najemcę.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, najem stanowi świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem świadczenie usług najmu wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy, definicję działalności gospodarczej, jeżeli jest wykonywane w sposób ciągły do celów zarobkowych.

W analizowanej sprawie będą Państwo pobierali pożytki z nieruchomości znajdującej się na terenie Polski w sposób ciągły i w celach zarobkowych (pobieranie czynszu). Tym samym świadczenie usług najmu przez Państwa wypełnia definicję działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Ponadto, jak wynika z art. 28e ustawy miejscem świadczenia usług najmu w przypadku nieruchomości znajdującej się w Polsce, jest miejsce położenia nieruchomości, tj. Polska.

W konsekwencji należy wskazać, że w przedstawionym we wniosku zdarzeniu będą Państwo podatnikiem podatku VAT z tytułu najmu/dzierżawy nieruchomości znajdujących się w Polsce, o ile nie zostaną spełnione przesłanki z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT do uznania usługobiorcy za podatnika VAT z tytułu świadczonej usługi najmu.

W odniesieniu do kwestii opodatkowania pożytków zgromadzonych przez kuratora spadku na koncie powierniczym, należy wskazać, że środki te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 666 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 155 ze zm.),

do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku.

Na podstawie art. 667 § 1 ww. ustawy,

kurator spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą, i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku.

W myśl art. 667 § 2 powołanej ustawy,

kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku. Do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.

Stosownie do art. 935 § 1 ww. ustawy: 

§ 1 Zarządca zajętej nieruchomości obowiązany jest wykonywać czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki. Ma on prawo pobierać zamiast dłużnika wszelkie pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. W sprawach wynikających z zarządu nieruchomością zarządca może pozywać i być pozywany.

§ 2 Zarządcy wolno zaciągać tylko takie zobowiązania, które mogą być zaspokojone z dochodów z nieruchomości i są gospodarczo uzasadnione.

§ 3 Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu zarządca może wykonywać tylko za zgodą stron, a w jej braku - za zezwoleniem sądu, który przed wydaniem postanowienia wysłucha wierzyciela, dłużnika i zarządcę, chyba że zwłoka groziłaby szkodą.

Z powołanych regulacji wynika, że kurator spadku jest powoływany przez sąd spadku, gdy zachodzi taka potrzeba, do czasu objęcia spadku. Obowiązkiem kuratora jest poszukiwanie spadkobierców zarządzanego przez niego spadku, a także zarząd majątkiem spadkowym pod nadzorem sądowym.

Czynsz pobrany przez kuratora od najemców z tytułu najmu lokali wchodzących do majątku spadkowego jest gromadzony na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora na poczet masy spadkowej należnej spadkobiercom. Środki finansowe zgromadzone na koncie powierniczym stanowią uzupełnienie masy spadkowej związanej z dziedziczeniem nieruchomości i utrzymaniem jej wartości z daty otwarcia spadku.

Zauważyć należy, że konieczność zarządu spadkiem przez kuratora wynika z faktu, że spadkobiercy nie są znani i spadku nie objęli, zatem niewątpliwie istnieje ograniczenie ich wpływu na czynności podejmowane względem spadku.

Tym samym nie będą Państwo podatnikiem podatku VAT od pożytków uzyskanych w ramach masy spadkowej obejmującej również przychody z najmu lokali wchodzących w jej skład za okres zarządu majątkiem kuratora spadku. Spadkobierca nie może  być podatnikiem podatku VAT za okres, gdy nie objął spadku, nie był właścicielem ani współwłaścicielem nieruchomości spadkowej i nią nie zarządzał, nie wykorzystywał do czynności opodatkowanych, nie miał wpływu na sposób zarządzania nieruchomością, w tym wykorzystanie jej do świadczenia usługi najmu.

Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy oraz wyroków sądowych zapadłych w niniejszej sprawie stwierdzić należy, że będą Państwo podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu uzyskiwania przychodów z wynajmu / dzierżawy nieruchomości z chwilą objęcia spadku. Pożytki uzyskane w ramach masy spadkowej obejmującej również przychody z najmu lokali wchodzących w jej skład za okres zarządu majątkiem przez kuratora spadku nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wydania interpretacji pierwotnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…)  Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).