Czy czynność udzielenia pożyczki pomiędzy podmiotami powiązanymi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku ... - Interpretacja - 0111-KDIB3-1.4012.400.2022.4.WN

ShutterStock
Interpretacja indywidualna z dnia 5 sierpnia 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.400.2022.4.WN

Temat interpretacji

Czy czynność udzielenia pożyczki pomiędzy podmiotami powiązanymi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

25 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 17 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii czy czynność udzielenia pożyczki pomiędzy podmiotami powiązanymi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 lipca 2022 r. (data wpływu 1 sierpnia 2022 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

  - G. Sp. z o.o. Spółka komandytowa

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

  - A. Sp. z o.o.

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca (zwany dalej również Pożyczkobiorcą) jest jednostką nieposiadającą osobowości prawnej (spółką komandytową) z siedzibą na terytorium RP, która jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Wspólnikami Spółki są dwie osoby fizyczne, które są komandytariuszami oraz osoba prawna tj. Spółka z o.o. z siedzibą i zarządem na terytorium RP, która jest komplementariuszem.

Głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest SPRZEDAŻ HURTOWA I DETALICZNA SAMOCHODÓW OSOBOWYCH I FURGONETEK (45.11.Z).

Pożyczkodawcą jest Spółka z o.o. (dalej Pożyczkodawca), w której przedmiocie działalności figuruje udzielanie pożyczek (PKD 64.19.Z). Nie udziela ona pożyczek podmiotom niepowiązanym. Główną działalnością Pożyczkodawcy jest SPRZEDAŻ HURTOWA I DETALICZNA SAMOCHODÓW OSOBOWYCH I FURGONETEK (45.11.Z).

Wnioskodawca zawarł umowę pożyczki z podmiotem powiązanym tj. Spółką z o.o.

Dla zapewnienia realizacji wysokiej wartości transakcji zakupu samochodów Wnioskodawca zawarł z Pożyczkodawcą, z którym na moment zawierania umowy pożyczki był powiązany osobowo, pożyczkę na podstawie umowy pożyczki z 10.04.2022 r. na kwotę do 5 000 000 zł.

Środki pieniężne na udzielenie ww. pożyczki zostały przekazane ze środków obrotowych pożyczkodawcy. Działalność w zakresie udzielania pożyczek nie została w jakikolwiek sposób wyodrębniona w strukturze organizacyjnej i rachunkowości pożyczkodawcy. Pożyczkodawca nie prowadzi odrębnego rachunku do obsługi pożyczek, ani w tym celu nie założył oddzielnego funduszu. Pożyczka ma charakter odpłatny - postanowienia umowy przewidują rynkowe wynagrodzenie w postaci oprocentowania (odsetek), prowizji przygotowawczej i prowizji administracyjnej, jak również zabezpieczenie spłaty pożyczki w postaci weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową. Pożyczkobiorca nie jest obciążony kosztami ubezpieczenia (umowa pożyczki nie jest ubezpieczona). Pożyczkodawca podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, a także jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Pożyczkodawca nie nabywał i nie dysponuje aktywami rzeczowymi wykorzystywanymi wyłącznie do działalności pożyczkowej. Zasoby rzeczowe i majątkowe nabyte przez Spółkę służą do realizacji podstawowej działalności opodatkowanej VAT. Na podstawową działalność Pożyczkodawcy składa się sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów i furgonetek, oraz pozostałych pojazdów samochodowych, ich konserwacja i naprawa, sprzedaż części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, wynajem samochodów osobowych i dostawczych, transport drogowy towarów, pośrednictwo w sprzedaży polis ubezpieczeniowych, kredytów, leasingów, wynajem nieruchomości.

Pożyczkodawca również nie posiada ani nie będzie posiadał dedykowanego zespołu zajmującego się przygotowywaniem, podpisywaniem oraz obsługą umów pożyczkowych (Pożyczkodawca nie wyodrębnił działalności w zakresie pośrednictwa finansowego w swojej strukturze organizacyjnej). W proces zawierania umów pożyczkowych jak również ich dalszej obsługi zaangażowany jest niewielki odsetek pracowników, którzy wykonują również inne czynności niezwiązane z działalnością pożyczkową. Na oficjalnej witrynie internetowej Pożyczkodawcy nie widnieje informacja, iż oferuje świadczenia usług finansowych w zakresie udzielania pożyczek.

Spółka nie prowadzi działań charakterystycznych dla podmiotów prowadzących profesjonalną działalność w obszarze usług pożyczkowych. W szczególności można wskazać na brak podjęcia działań marketingowych promujących ten zakres działalności Spółki czy tworzenia sieci sprzedaży (tzw. agentów) charakterystycznych dla branży pożyczkowej skierowanej na pozyskanie nowych klientów.

W zakresie udzielonej pożyczki Pożyczkodawca nie skorzystał z opcji określonej w art. 43 ust. 22 ustawy VAT.

W uzupełnieniu Wnioskodawca podał, że:

    - Pożyczkodawcą jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, powiązana wyłącznie osobowo z pożyczkobiorcą (spółką komandytową). Pożyczkodawca nie jest komplementariuszem spółki komandytowej (pożyczkobiorcy). Pożyczkodawcą jest A. sp. z o.o.

    - Pożyczkodawcą jest Zainteresowany niebędący stroną postępowania.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

Czy opisana we wniosku czynność udzielenia pożyczki pomiędzy podmiotami powiązanymi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że udzielenie pożyczki ma charakter odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Przy tym wskazać należy, że w dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych r prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane są przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (odsetki), stanowi zatem odpłatne świadczenie usług, co do zasady, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, odsetki otrzymane z tytułu udzielonej pożyczki stanowią wynagrodzenie z tytułu jej udzielenia.

Należy wskazać, że ustawodawca m.in. w art. 43 ustawy przewidział zwolnienie od podatku od towarów i usług niektórych czynności.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Przy czym jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2) usług doradztwa;

3) usług w zakresie leasingu.

Pomimo, że przepisy ustawy o VAT w zakresie powyższego zwolnienia posługują się w cytowanym przepisie pojęciami właściwymi dla przepisów prawa cywilnego (pożyczka, kredyt), nie ulega wątpliwości, że z perspektywy oceny skutków podatkowych kluczowe znaczenie ma walor oraz ekonomiczne skutki danej czynności, a nie jej definicja w prawie cywilnym (za wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 września 2016 r. sygn. III SA/Wa 2427/15).

Przepisy ustawy podatkowej w zakresie zwolnień z opodatkowania VAT należy bowiem interpretować zgodnie z ich celem, wskazanym w przepisach Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2008 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), tak aby możliwe było zharmonizowanie stosowania instytucji prawa podatkowego w tym względzie w krajach Unii Europejskiej. Mając na uwadze harmonizację przepisów o VAT na poziomie UE należy więc w szczególności uwzględnić dorobek Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE” lub „Trybunał”), określający zasady stosowania zwolnienia z VAT w stosunku do świadczenia usług o charakterze finansowym, w tym m.in. orzeczenia w sprawie C-235/00 CSC Financial Services, C-453/05 Volker Ludwig, C-169/04 Abbey National PLC, Nordea Pankki Suomi, C-801/19 Franek.

Z orzecznictwa tego wynika, że:

  - Zwolnienia przewidziane w Dyrektywie VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich;

  - Zwolnienia z opodatkowania VAT powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika;

  - Udzielanie kredytów w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy VAT polega między innymi na udostępnieniu kapitału za wynagrodzeniem. „Jeżeli takie wynagrodzenie jest zapewnione w szczególności poprzez zapłatę odsetek, nie można wykluczyć innych form wynagrodzenia. (...) że finansowanie z góry zakupu towarów w zamian za opłatę doliczoną do kwoty podlegającej zwrotowi przez beneficjenta tego finansowania stanowi transakcję finansową podobną do udzielenia kredytu, a zatem zwolnioną z VAT na podstawie tego przepisu” (vide wyrok ws. C-801/19 Franek, pkt 37 uzasadnienia wyroku);

  - Świadczenie zwolnione z VAT jako usługa finansowa na podstawie art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy VAT powinno tworzyć odrębną całość, ocenianą w sposób ogólny, której skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji takiej transakcji.

W tym względzie należy odróżnić usługę zwolnioną z VAT w rozumieniu Dyrektywy VAT od wykonania zwykłego świadczenia rzeczowego lub technicznego (item, pkt 45 uzasadnienia).

Zatem, co do zasady, usługa udzielania oprocentowane) pożyczki stanowi czynność mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwagi jednak na to, że usługi udzielania pożyczek mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, to korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na terytorium kraju.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

  1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

  2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r., podatnik, o którym mowa w ust. 22 może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług udzielania pożyczek, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy. Wskazane usługi finansowe - tu udzielanie pożyczek - świadczone na rzecz osób fizycznych niebędących podatnikami korzystają ze zwolnienia od podatku, bez możliwości skorzystania w ww. przepisu i wyboru rezygnacji ze zwolnienia od podatku.

Podkreślić jednak należy, że Pożyczkodawca nie korzysta z opcji określonej w art. 43 ust. 22 ustawy VAT.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią zatem odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet, gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.

W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Z uwagi na przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że opisana we wniosku czynność polegające na udzieleniu przez Pożyczkodawcę oprocentowanej pożyczki na rzecz pożyczkobiorcy jest czynnością podlegającą opodatkowaniu. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług, spełnia przesłaniu uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielenie pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz pożyczkobiorcy, polegające na udostępnieniu środków finansowych na wskazany w umowie okres czasu.

W konsekwencji, czynności polegające na udzieleniu oprocentowanych pożyczek na rzecz pożyczkobiorcy, stanowią odpłatne świadczenie usług. o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów I usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym świadczone usługi mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie – usług udzielania pożyczek.

W odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, należy wskazać, że czynność udzielenia odpłatnej pożyczki przez Pożyczkodawcę, stanowi czynność mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwagi na to, że usługi te mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie - usługi udzielania pożyczek przez Pożyczkodawcę na rzecz Pożyczkobiorcy korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie tego przepisu.

Przyjęte stanowisko zostało potwierdzone w wydawanych przez organy podatkowe interpretacjach indywidualnych, w szczególności:

1. w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 sierpnia 2020 r., nr 0111-KDIB2-3.4014.146.2020.4.AD;

2. w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 kwietnia 2019 r., nr 0112-KDIL1-2.4012.81.2019.1.DC;

3. w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 października 2018 r., nr 0112-KDIL1-2.4012.574.2018.1.JO;

4. w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 maja 2018 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.244.2018.2.IK;

5. w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 kwietnia 2017 r., nr 1462-IPPB2.4514.13.2017.3.MM.

6. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 czerwca 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.286.2020.1.EK

7. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 8 czerwca 2021 r. sygn. 0114-KDIP1-1.4012.289.2021.1.RR

8. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 maja 2021 r. sygn. 0114-KDIP1-2.4012.95.2021.3.PC.

Końcowo wskazać należy, że na okoliczność podlegania czynności pożyczki pod zakres ustawy VAT oraz jednoczesnego zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT nie ma wpływu istnienie powiązań pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. Art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT nie warunkuje bowiem możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego od sinienia bądź nieistnienia powiązań pomiędzy stronami umowy pożyczki.

Z uwagi na to, że w ramach powyżej opisanego stanu faktycznego oba podmioty występują wspólnie, przygotowany został wspólny wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego. W ramach wspólnego wniosku Pożyczkodawca jest zainteresowany czy w związku z udzieleniem pożyczki występuje w roli podatnika VAT i w konsekwencji czy transakcja udzielenia pożyczki korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Natomiast Pożyczkobiorca jest zainteresowany czy w przypadku gdy Pożyczkodawca z tytułu udzielonej pożyczki nie występuje w roli podatnika VAT, to Pożyczkobiorca jest zobowiązany do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na mocy art. 7 ust. 1:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza –– obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca (Pożyczkobiorca) jest jednostką nieposiadającą osobowości prawnej (spółką komandytową) z siedzibą na terytorium RP, która jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Wspólnikami Spółki są dwie osoby fizyczne, które są komandytariuszami oraz osoba prawna tj. Spółka z o.o. z siedzibą i zarządem na terytorium RP, która jest komplementariuszem.

Pożyczkodawcą jest Spółką z o.o., w której przedmiocie działalności figuruje udzielanie pożyczek (PKD 64.19.Z). Nie udziela ona pożyczek podmiotom niepowiązanym.

Wnioskodawca zawarł umowę pożyczki z podmiotem powiązanym tj. Spółką z o.o.

Dla zapewnienia realizacji wysokiej wartości transakcji zakupu samochodów Wnioskodawca zawarł z Pożyczkodawcą, z którym na moment zawierania umowy pożyczki był powiązany osobowo, pożyczkę na podstawie umowy pożyczki z 10.04.2022 r. na kwotę do 5 000 000 zł. Środki pieniężne na udzielenie ww. pożyczki zostały przekazane ze środków obrotowych pożyczkodawcy. Działalność w zakresie udzielania pożyczek nie została w jakikolwiek sposób wyodrębniona w strukturze organizacyjnej i rachunkowości pożyczkodawcy. Pożyczkodawca nie prowadzi odrębnego rachunku do obsługi pożyczek, ani w tym celu nie założył oddzielnego funduszu. Pożyczka ma charakter odpłatny - postanowienia umowy przewidują rynkowe wynagrodzenie w postaci oprocentowania (odsetek), prowizji przygotowawczej i prowizji administracyjnej, jak również zabezpieczenie spłaty pożyczki w postaci weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową. Pożyczkobiorca nie jest obciążony kosztami ubezpieczenia (umowa pożyczki nie jest ubezpieczona). Pożyczkodawca podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, a także jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Spółka nie prowadzi działań charakterystycznych dla podmiotów prowadzących profesjonalną działalność w obszarze usług pożyczkowych. W zakresie udzielonej pożyczki Pożyczkodawca nie skorzystał z opcji określonej w art. 43 ust. 22 ustawy VAT.

Pożyczkodawcą jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, powiązaną wyłącznie osobowo z pożyczkobiorcą (spółką komandytową). Pożyczkodawca nie jest komplementariuszem spółki komandytowej (pożyczkobiorcy).

W zakresie udzielonej pożyczki Pożyczkodawca nie skorzystał z opcji określonej w art. 43 ust. 22 ustawy VAT.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą kwestii czy czynność udzielenia pożyczki pomiędzy podmiotami powiązanymi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360). Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego,

przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że czynność udzielenia pożyczki, będzie spełniać przesłanki uznania tej czynności za podlegającą opodatkowaniu. Udzielenie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług.

W konsekwencji wskazana we wniosku czynność udzielenia przez Pożyczkodawcę pożyczki na rzecz Wnioskodawcy stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest opodatkowana podatkiem VAT lub może korzystać ze zwolnienia od podatku.

Regulacje w zakresie zwolnień od podatku zostały zawarte m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy,

zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, należy wskazać, że czynność udzielenia odpłatnej pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy stanowi czynność mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwagi na to, że usługi te mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie - usługa udzielenia pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy, korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie tego przepisu.

Tym samym stanowisko Zainteresowanych w zakresie podatku od towarów i usług należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Informuje się, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Ponadto tut. Organ informuje, że interpretacja wywołuje skutki prawnopodatkowa tylko dla Zainteresowanych, którzy wystąpili z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej; wydana interpretacja nie wywołuje więc skutków prawnopodatkowych dla innych podmiotów.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym  podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).