Czynności wykonywane przez B na Państwa rzecz, na podstawie Umowy o Współpracy, spełniają przedstawione wyżej przesłanki wynikające z orzecznictwa TSU... - Interpretacja - 0114-KDIP4-3.4012.498.2022.2.DS

ShutterStock
Interpretacja indywidualna z dnia 9 listopada 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.498.2022.2.DS

Temat interpretacji

Czynności wykonywane przez B na Państwa rzecz, na podstawie Umowy o Współpracy, spełniają przedstawione wyżej przesłanki wynikające z orzecznictwa TSUE dla uznania ich za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług, o których mowa odpowiednio w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT czynności wykonywanych przez B na rzecz Banku.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 października 2022 r. (wpływ 13 października 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

X Bank, z siedzibą w (...), jest instytucją kredytową należycie upoważnioną i nadzorowaną przez Narodowy Bank (...). Może oferować swoje usługi, w tym kredyty konsumenckie, w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego w oparciu o swobodę przedsiębiorczości oraz w oparciu o swobodę świadczenia usług w innych jurysdykcjach Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Bank jest rezydentem podatkowym w (...).

Bank prowadzi działalność w Polsce poprzez zarejestrowany w Polsce oddział, wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (…), tj. Y Bank Oddział w Polsce z siedzibą w (…), o numerze identyfikacji podatkowej (NIP): (…). Bank („Wnioskodawca” lub „Bank”) jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT jako czynny podatnik VAT pod nr (…).

Bank jest licencjonowaną instytucją kredytową oferującą swoim klientom szeroko rozumiane usługi bankowe świadczone głównie na rzecz osób indywidualnych (konsumentów), jak i dla podmiotów gospodarczych, m.in. w ramach świadczenia usług określanych jako banking‑as‑a-service, tj. usług polegających na świadczeniu przez Bank usług bankowych w taki sposób, że usługi te są świadczone przez Bank na zlecenie innego podmiotu. Taki podmiot, korzystając z usługi banking-as-a-service, będąc w posiadaniu odpowiednich rozwiązań informatycznych, np. aplikacji mobilnej, ma możliwość połączenia takiej aplikacji z systemami informatycznymi Banku i w ten sposób umożliwienia klientom korzystania z usług bankowych świadczonych przez Bank. W ramach usługi banking-as-a-service Bank świadczy więc klientom określone usługi bankowe, ale podmiotem umożliwiającym świadczenie takich usług klientom jest kontrahent Banku, który pozyskuje klientów oraz za pomocą posiadanej przez siebie technologii informatycznej, np. aplikacji mobilnej, umożliwia klientom korzystanie z usług bankowych świadczonych przez Bank na ustalonych wspólnie z Bankiem zasadach.

W ramach oferowanych przez siebie usług banking-as-a-service, Bank planuje rozpocząć współpracę z kontrahentem – spółką B, z siedzibą w (…) („B”). B należy do grupy kapitałowej B, której działalność skupia się na opracowywaniu rozwiązań technologicznych umożliwiających zaciągnięcie kredytu lub pożyczki przed dniem wypłaty wynagrodzenia za pracę. Grupa B wchodzi na rynek Unii Europejskiej i zamierza nawiązać współpracę z partnerem bankowym, który może wesprzeć B w oferowaniu klientom europejskim, w tym polskim („Klienci”) produktu kredytowego, który z ekonomicznego punktu widzenia pozwala Klientom otrzymywać część wynagrodzenia za pracę przed dniem wypłaty („Produkt”).

B jest rezydentem podatkowym na (...). B nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie jest zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług w Polsce. B, zgodnie z prawem litewskim, będzie uprawniony do świadczenia usług pośrednictwa kredytowego i na podstawie zasady swobody świadczenia usług w innych państwach Unii Europejskiej będzie uprawniony do świadczenia takich usług na terytorium Polski.

Klienci będą konsumentami w rozumieniu przepisów prawa polskiego.

Celem B i Banku jest wprowadzenie Produktu w Polsce (a następnie potencjalnie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej). Produkt będzie polegał na tym, że Bank będzie oferował Klientom rachunek bieżący, na który Klienci będą mogli otrzymywać pełne wynagrodzenie za pracę i/lub inne należności oraz z którego Klienci będą mogli dokonywać płatności i przelewów, w tym za pomocą karty debetowej związanej z rachunkiem bieżącym. Wraz z rachunkiem bieżącym Bank udostępni Klientowi linię kredytową w rachunku bieżącym, czyli możliwość zaciągania kredytów w rachunku bieżącym do wysokości ustalonego limitu („Usługi Bankowe”). Kredyty zaciągane w ramach linii kredytowej będą spłacane z wynagrodzenia za pracę jakie pracodawca Klienta będzie przelewał na rachunek bieżący prowadzony przez Bank. Wysokość linii kredytowej będzie uzależniona od wynagrodzenia Klienta.

Szczegółowy zakres i zasady świadczenia przez Bank Usług Bankowych na rzecz Klientów będą wynikały z Umowy o Współpracy zawartej pomiędzy Bankiem a B.

Zgodnie z tą Umową, Usługi Bankowe, które Bank będzie świadczył na rzecz Klientów, będą obejmowały:

(i)detaliczny rachunek bieżący (rachunek płatniczy) z PL IBAN wspierający płatności lokalne w Polsce oraz płatności ogólnounijne (w szczególności SEPA), który będzie dostępny i zarządzany za pośrednictwem aplikacji i umożliwi Klientom wykonywanie krajowych i międzynarodowych transakcji płatniczych („Rachunek Płatniczy”),

(ii)fizyczną i wirtualną (umożliwiającą korzystanie z Google Pay i Apple Pay) kartę debetową w walucie rachunku dla Klientów, która będzie mogła być używana z aplikacją; karta debetowa będzie połączona z Rachunkiem Płatniczym, który będzie służył jako źródło środków dla karty debetowej („Karta Debetowa”); będzie również istniało „pośrednie” połączenie Karty Debetowej z Linią Kredytową (zdefiniowaną poniżej) w taki sposób, że Klient będzie mógł wypłacać środki do wysokości przyznanej Linii Kredytowej,

(iii)linię kredytową w rachunku bieżącym, która umożliwi Klientom zaciąganie kredytów („Linia Kredytowa”). Linia Kredytowa będzie połączona z Rachunkiem Płatniczym i będzie umożliwiała dokonywanie płatności metodami dostępnymi dla Rachunku Płatniczego. Maksymalna kwota Linii Kredytowej zostanie ustalona przez Bank przy udziale B.

Usługi Bankowe (w szczególności Linia Kredytowa) będą oferowane i świadczone zgodnie z  polityką kredytową Banku oraz innymi wymogami wynikającymi z obowiązujących w Polsce przepisów.

W celu zapewnienia płynności finansowej i ograniczenia środków finansowych niezbędnych w celu udzielania Klientom kredytów w ramach Linii Kredytowej, na koniec każdego dnia roboczego Bank będzie sprzedawał swoje niewymagalne wierzytelności z tytułu kredytów udzielonych w ramach Linii Kredytowej na rzecz spółki sekurytyzacyjnej z grupy B z siedzibą w (…). Spółka ta będzie też ustanawiać na rzecz Banku zabezpieczenie pieniężne w celu zabezpieczenia Banku przed ryzykiem kredytowym związanym z udzielaniem kredytów Klientom. Zabezpieczenie będzie zdeponowane na rachunku Banku i będzie traktowane jako kaucja bankowa w rozumieniu art. 102 ustawy Prawo bankowe, a jego wymagana wysokość będzie ustalana z uwzględnieniem, w szczególności, przewidywanych dziennych wypłat dokonywanych przez Klientów w ramach Linii Kredytowej.

Zgodnie z Umową o Współpracy, B będzie wykonywał czynności mające na celu pozyskanie Klientów na Usługi Bankowe świadczone przez Bank w ramach Produktu. Wykonywane w tym zakresie przez B czynności będą obejmowały:

-    pozyskiwanie Klientów (spełniających określone kryteria kwalifikowalności uzgodnione przez strony) zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz zgodnie z politykami i procedurami, które zostaną uzgodnione pomiędzy B a Bankiem,

-    inicjowanie procesu przyznawania Linii Kredytowej przez Bank,

-    rozpowszechnianie informacji o Programie oraz dostarczanie niezbędnych informacji regulacyjnych i oświadczeń dla Klientów,

-    dostarczanie Klientom informacji o aktualnej ofercie Banku w zakresie produktów i usług bankowych dystrybuowanych przez B,

-    dostarczanie wymaganych prawem informacji w procesie rejestracji i wdrożenia Klienta oraz przyznawania limitu kredytowego.

W praktyce, zawarcie z Bankiem odpowiednich umów umożliwiających Klientowi korzystanie z Produktu oraz świadczenie Usług Bankowych przez Bank będzie możliwe dzięki aplikacji mobilnej udostępnianej przez B („Aplikacja”). Klient po zainstalowaniu Aplikacji i zarejestrowaniu w niej wymaganych danych będzie miał możliwość zawarcia z Bankiem umów na świadczenie Usług Bankowych oraz następnie możliwość korzystania z Produktu, tj. m.in. zaciągania kredytów w ramach Linii Kredytowej, zlecania przelewów, itp. Zawarcie umów oraz umożliwienie Klientowi korzystania z Produktu za pomocą Aplikacji, będzie jednak uzależnione od wyników weryfikacji Klienta przez Bank zgodnie z obowiązującą w Banku polityką, w tym weryfikacji zdolności kredytowej Klienta.

Bank nie będzie uczestniczył w procesie pozyskiwania Klienta. Zgodnie z Umową o Współpracy, do pozyskania Klienta i zawarcia z nim umowy będzie doprowadzał B przy wykorzystaniu Aplikacji. B poprzez informacje o Produkcie publikowane w środkach masowego przekazu (m.in. w Internecie, portalach społecznościowych, komunikatorach itp.), będzie zachęcał Klientów do skorzystania z Usług Bankowych i zainstalowania w tym celu Aplikacji. Jeżeli Klient będzie chciał skorzystać z oferowanych w ramach Programu, Usług Bankowych będzie miał możliwość zainstalowania Aplikacji na swoim urządzeniu mobilnym i zawarcia z Bankiem, zdalnie, za pośrednictwem Aplikacji, wszystkich umów niezbędnych w celu rozpoczęcia świadczenia przez Bank Usług Bankowych.

Z tytułu świadczonych przez B usług związanych z pozyskiwaniem Klientów za pośrednictwem Aplikacji, B będzie przysługiwało od Banku wynagrodzenie (”Prowizja”).

Z tytułu Usług Bankowych świadczonych przez Bank w ramach Produktu, Bankowi będzie przysługiwało wynagrodzenie pobierane przez Bank od Klientów na podstawie umów o świadczenie Usług Bankowych zawartych przez Bank z Klientami (np. w umowie kredytowej o udzielenie Linii Kredytowej, która będzie zawarta pomiędzy Bankiem a Klientem), w wysokości ustalonej w Umowie o Współpracy. Bankowi będzie też należne, uzgodnione w Umowie o Współpracy, wynagrodzenie od B z tytułu udostępnienia w ramach Produktu ustalonych funkcjonalności, z których w ramach Produktu będą mogli korzystać Klienci.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Jak już zostało to wskazane, umowy na świadczenie Usług Bankowych będą zawierane za pośrednictwem aplikacji, i w tym znaczeniu aplikacja jest niezbędnym narzędziem służącym do zawarcia umów na świadczenie przez Bank usług. Klient po zainstalowaniu aplikacji i zarejestrowaniu w niej wymaganych danych będzie miał możliwość zawarcia z Bankiem umów na świadczenie Usług Bankowych oraz następnie możliwość korzystania z Produktu, tj. m.in. zaciągania kredytów w ramach linii kredytowej, zlecania przelewów, itp.

Ponadto, zgodnie z zawartą umową spółka B będzie:

(a)dostarczać front-end/aplikację mobilną do świadczenia usług w ramach Produktu, które będą połączone z platformą techniczną poprzez usługi API;

(b)dostarczać A informacje o rachunku bankowym i transakcjach przeprowadzanych na rachunku bankowym (dane PSD2) Klienta w celu ułatwienia walidacji wynagrodzenia przez A;

(c)zapewniać pierwszą linię wsparcia dla wszelkich wniosków i pytań zgłaszanych przez klientów dotyczących Usług Bankowych;

(d)dostarczać A informacje wystarczające do opracowania i zaprojektowania polityki ryzyka kredytowego, która spełnia potrzeby B, o ile pozwala ona obu stronom na spełnienie wymogów regulacyjnych i obowiązków wobec Klientów;

(e)prowadzić działania marketingowe i komunikacyjne.

B będzie aktywnie poszukiwała Klientów zainteresowanych Usługami oferowanymi przez Bank. Będzie prowadzić akcje marketingowe celem zainteresowania potencjalnych Klientów ofertą B oraz Usługami Bankowymi. To B będzie podmiotem odpowiedzialnym w ramach współpracy z Bankiem za promocję Usług Bankowych. Powyższe, będzie się odbywać poprzez komunikację marketingową i reklamę oraz działania związane z rozwojem biznesu prowadzone przez B.

Działania marketingowe, komunikacyjne i rozwoju biznesu będą realizowane na trzy podstawowe sposoby:

(1)reklama skierowana bezpośrednio do konsumentów,

(2)rozwój biznesu skierowany do pracodawców, którzy z kolei przedstawią rozwiązanie swoim pracownikom, oraz

(3)partnerstwo skierowane do dostawców oprogramowania HR (np. dostawców usług płacowych, dostawców usług śledzenia czasu pracy itp.), którzy z kolei przedstawią to rozwiązanie pracodawcom, co pozwoli na zaproponowanie tego rozwiązania przez pracodawców ich pracownikom.

Warunki świadczenia usług przez Bank na rzecz Klientów będą określane przez Bank i będą wspólne dla wszystkich klientów, którzy uzyskują dostęp do usługi poprzez aplikację mobilną.

B będzie miał możliwość ustalania wysokości limitu kredytowego dla Klientów, okresu spłaty oraz kluczowych parametrów finansowych z perspektywy umowy kredytowej. B będzie komunikował się z Klientami bezpośrednio, jednakże, co do zasady, B nie będzie personalizować ofert na usługi świadczone przez Bank.

B będzie gromadzić dane potencjalnych klientów i będzie dokonywać analizy osób zainteresowanych usługami Banku pod kątem ich zdolności finansowej celem określenia jaka jest ich zdolność kredytowa i czy kwalifikują się do skorzystania z usług świadczonych przez Bank (tj. Usług Bankowych). Dopiero ostateczna ocena Klientów pod kątem oferowania Usług Bankowych będzie dokonywana przez A (tj. proces know-your-customer, ostateczna ocena zdolności kredytowej, itp.).

Bank zapłaci B wynagrodzenie z tytułu usług pośrednictwa równe opłatom uiszczanym na rzecz Banku przez Klientów z tytułu świadczenia Usług Bankowych.

Usługi pośrednictwa świadczone przez B nie powinny wpływać bezpośrednio na sytuację prawną i finansową stron (tj. Banku i Klientów). Jednakże, w wyniku czynności pośrednictwa podejmowanych przez B dojdzie do formalnego (w sensie prawnym) zawarcia umowy pomiędzy Klientem a A o świadczenie Usług Bankowych.

Usługi świadczone przez B nie będą stanowić czynności ściągania długów, w tym factoringu w rozumieniu art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), jak również B nie będzie świadczyć usług doradczych oraz usług w zakresie leasingu.

Pytanie

Czy przedstawione w opisie stanu przyszłego czynności wykonywane przez B na rzecz Banku na podstawie Umowy o Współpracy będą korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT, jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego czynności wykonywane przez B na podstawie Umowy o Współpracy będą korzystać ze zwolnienia z podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT z uwagi na fakt, że celem tych czynności jest doprowadzenie przez B do zawarcia przez Bank i Klienta umowy na podstawie której Bank będzie świadczył na rzecz Klienta Usługi Bankowe.

Uzasadnienie

Miejsce opodatkowania usług nabywanych przez Bank

B jest podmiotem z siedzibą i miejscem prowadzenia działalności gospodarczej w (...). W związku z tym, na wstępie należy określić miejsce opodatkowania usług świadczonych przez B (podatnika VAT) na rzecz Banku (również podatnika VAT).

Z uwagi na powyższe należy wskazać, że zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Biorąc zatem pod uwagę, że to B będzie świadczył na rzecz Banku za wynagrodzeniem, usługi związane z pozyskaniem Klientów, na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług przez B będzie terytorium Polski, a Bank w związku z nabyciem tych usług, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT będzie zobowiązany do rozpoznania importu usług.

Uwagi wstępne dotyczące działalności Wnioskodawcy oraz B

Należy podkreślić, że zarówno Bank, jak i B są podmiotami prowadzącymi działalność finansową, tj. Bank jest licencjonowaną instytucją kredytową oferującą swoim klientom szeroko rozumiane usługi bankowe świadczone głównie na rzecz osób indywidualnych (konsumentów), jak i dla podmiotów gospodarczych, m.in. w ramach świadczenia usług określanych jako banking-as-a-service. Natomiast, B jest podmiotem rozwijającym Aplikację umożliwiającą osobom fizycznym korzystanie z usług bankowych oraz uprawnionym do pośredniczenia w oferowaniu produktów finansowych świadczonych przez Bank.

Należy wskazać, że świadczone przez Bank Usługi Bankowe, podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie odpowiednich przepisów ustawy o VAT, tj.:

-udostępnienie Klientom Rachunku Płatniczego oraz Karty Debetowej podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;

-udzielanie Klientom kredytów w ramach Linii Kredytowej podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Odpowiednio, w ocenie Wnioskodawcy, usługi świadczone przez B na rzecz Banku, na podstawie Umowy o Współpracy, których istotą jest doprowadzenie do zawarcia przez Bank odpowiednich umów z Klientami i rozpoczęcia świadczenia na rzecz Klientów Usług Bankowych, również powinny podlegać zwolnieniu z VAT. Zarówno bowiem art. 43 ust. 1 pkt 38 dotyczący usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, jak również art. 43 ust. 1 pkt 40 dotyczący m.in. usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych przewidują, że zwolnione z VAT są usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Wskazane przepisy stanowią implementację przepisów art. 135 ust. 1 lit. b) oraz d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego sytemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 str. 1; dalej: „Dyrektywa”), zgodnie z którymi Państwa członkowskiego zwalniają z VAT udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę (art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy), jak również transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności (art. 135 ust. 1 lit. d) Dyrektywy).

Definiowanie usług pośrednictwa

Z uwagi na fakt, że zarówno Dyrektywa, jak też ustawa o VAT nie zawierają definicji legalnych pojęcia „pośrednictwa”, w celu zdefiniowania tego pojęcia należy odnieść się do wyroków Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, stanowisk organów podatkowych, w tym Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej powoływanego jako: „DKIS”) a także wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej powoływanego jako: „TSUE”).

W związku z powyższym, należy wskazać, że w punkcie 23 wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig v. Finanzamt Luckenwalde (Zb. Orz. 2007 r., s. I-05083) TSUE wskazał, że:

„Pojęcie "pośrednictwa" zawarte w art. 13 część B lit. d) pkt 1-5 szóstej dyrektywy nie jest zdefiniowane przez tą dyrektywę. Trybunał orzekł już jednak w kontekście pkt 5 tego przepisu, że pojęcie to obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie, jako za odrębną działalność pośrednictwa. W tym kontekście celem takiej działalności jest uczynić wszystko, co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy (zob. podobnie wyrok z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services, Rec. str. I-10237, pkt 39). Natomiast nie ma miejsca działalność polegająca na pośrednictwie, jeśli jedna ze stron umowy zleca podwykonawcy część czynności faktycznych związanych z umową (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie CSC Financial Services, pkt 40).”

Warto także odnieść się do wyroku TSUE z 5 czerwca 1997 r., w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassemes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym TSUE podkreślił, że:

„(…) zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.

Jak wynika z powyższego, analizowane zwolnienie ma charakter przedmiotowy, co oznacza, że przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest jedynie rodzaj świadczonej usługi, a nie charakter czy formalny status podmiotu, który ją świadczy.

Opierając się na brzmieniu przepisów Dyrektywy, jak też przepisów ustawy o VAT oraz orzeczeń TSUE, wydanych w powołanych powyżej sprawach C-453/05 oraz C-2/95, ale też w innych rozstrzygnięciach, chociażby w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd., istotne dla uznania danej usługi za usługę pośrednictwa jest wystąpienie następujących przesłanek:

-usługa pośrednictwa powinna być świadczona za wynagrodzeniem;

-z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej, usługa ta powinna stanowić element usługi finansowej;

-celem świadczenia tej usługi powinno być dążenie do zawarcia umowy przez stronę transakcji finansowej, a podmiot działający w charakterze pośrednika nie ma żadnego interesu co do treści umowy o kredyt (pożyczkę);

-usługa taka nie powinna dotyczyć świadczenia wyłącznie czynności faktycznych lub czysto administracyjnych związanych z umową.

Przedstawione rozumienie pojęcia „pośrednictwo” jest potwierdzane także przez organy podatkowe, w tym przez DKIS w wydawanych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego. W tym miejscu warto wskazać na:

-interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z 30 września 2019 r. wydaną przez Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0114‑KDIP4.4012.508.2019.1.AS);

-interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z 12 czerwca 2019 r. wydaną przez Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0112‑KDIL1‑3.4012.175.2019.1.KS);

-interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z 21 stycznia 2015 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP3/443-1064/14-3/IG oraz IPPP3/443-1065/14-3/KT);

-interpretację indywidulaną przepisów prawa podatkowego z 9 maja 2016 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP1/4512-319/16-2/MP);

-interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z 10 sierpnia 2016 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP1/4512-509/16-2/JL).

W ocenie Wnioskodawcy, na gruncie rozpatrywanego stanu przyszłego spełnione są wszystkie ze wskazanych powyżej przesłanek uznania usług za usługi pośrednictwa, albowiem:

-w Umowie o Współpracy przewidziano wynagrodzenie należne B od Banku z tytułu świadczenia przez B usług pośrednictwa polegających na pozyskaniu Klientów i umożliwieniu Bankowi świadczenia Klientom Usług Bankowych;

-z perspektywy Klienta oraz zgodnie z prawnymi podstawami świadczenia Usług Bankowych podmiotem świadczącym Usługi Bankowe jest Bank, nie B;

-przedstawiony w opisie stanu przyszłego zakres usług świadczonych przez B na rzecz Banku jest nakierowany na doprowadzenie do zawarcia między Bankiem a Klientem umowy o świadczenie Usług Bankowych, usług tych nie można określić mianem usług o charakterze administracyjnym, czy też technicznym;

-świadczone przez B usługi nie mają charakteru usług technicznych lub administracyjnych, lecz warunkują zawarcie przez Bank umowy z Klientem i rozpoczęcie świadczenia przez Bank Usług Bankowych na rzecz Klienta.

Zdaniem Wnioskodawcy na przeszkodzie uznaniu, że świadczone przez B usługi są usługami pośrednictwa nie stoi fakt, że B świadczy te usługi za pośrednictwem Aplikacji. Jak bowiem wskazał NSA w wyroku z 26 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FSK 923/12) „w dobie nowoczesnych technik komunikacji możliwe jest świadczenie usług pośrednictwa w nabywaniu szeroko rozumianych usług finansowych (ubezpieczeniowych i bankowych) przy wykorzystaniu sieci Internet i nowoczesnych narzędzi elektronicznych”. W konsekwencji, w wyroku tym NSA uznał, że „świadczone za pomocą sieci Internet usługi polegające na prezentacji i możliwości zapoznania się z ofertą instytucji finansowych, a w przypadku zainteresowania produktem danej instytucji finansowej stworzenia użytkownikowi możliwości kontaktu z doradcą lub możliwości pobrania, wypełnienia i złożenia wniosku, a następnie zawarcia umowy i nabycia danego produktu finansowego, stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych określonych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 u.p.t.u. zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług”.

Reasumując powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, przedstawione w opisie stanu przyszłego, usługi świadczone przez B polegające na pozyskiwaniu Klientów i doprowadzaniu do zawarcia za pośrednictwem Aplikacji umów o świadczenie Usług Bankowych pomiędzy Bankiem a Klientami, są usługami zwolnionymi z VAT na podstawie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT z uwagi na fakt, że celem tych czynności jest doprowadzenie przez B do zawarcia przez Bank i Klienta umowy na podstawie której Bank będzie świadczył na rzecz Klienta Usługi Bankowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”,

opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy,

przez dostawę towarów o której mowa w  art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy

towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o  podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o  charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Państwa wątpliwości w tej sprawie dotyczą uznania czynności wykonywanych przez B na rzecz Banku na podstawie Umowy o Współpracy za korzystające ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.

Z art. 5 ust. 1 ustawy wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju.

Stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy:

Przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest zatem określenie miejsca świadczenia tych usług. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy bowiem, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie. Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy:

Na potrzeby stosowania przepisów regulujących miejsce świadczenia przy świadczeniu usług:

1)  ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b)  osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2) podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:

Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy,

w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

W myśl art. 28b ust. 3 ustawy,

w przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług, jest stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy:

Przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)  usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)  usługobiorcą jest:

-   w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

-   w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

-    w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy:

W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Jak wynika z opisu sprawy, planują Państwo rozpocząć współpracę z kontrahentem – spółką B (...), UAB, z siedzibą w (...). B jest rezydentem podatkowym na (...). B nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie jest zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług w Polsce. B, zgodnie z prawem litewskim, będzie uprawniony do świadczenia usług pośrednictwa kredytowego i na podstawie zasady swobody świadczenia usług w innych państwach Unii Europejskiej, będzie również uprawniony do świadczenia takich usług na terytorium Polski. Prowadzą Państwo działalność w Polsce poprzez zarejestrowany w Polsce oddział, i są Państwo zarejestrowani dla celów polskiego podatku VAT jako czynny podatnik VAT.

Z uwagi na to, że posiadają Państwo siedzibę na terytorium kraju, to zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem opodatkowania nabywanych przez Państwa usług świadczonych przez podmiot zagraniczny, nieposiadający siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce - jest terytorium kraju, tj. Polski.

Wobec powyższego, nabywane przez Państwa usługi od kontrahenta z Litwy (podmiotu zagranicznego) stanowią import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy, z tytułu którego są Państwo podatnikiem, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy i to na Państwu ciąży obowiązek rozliczenia nabywanych usług.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy,

zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2) usług doradztwa;

3) usług w zakresie leasingu.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust.  1 lit. b) i d) Dyrektywy 2006/112/WE:

Państwa członkowskie zwalniają transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę oraz transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Należy wskazać, że ww. zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Powyższy pogląd potwierdza orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r.:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę jak również w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22  i 23 ustawy.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Mając na uwadze wykładnię zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy oraz w art. 135 ust. 1 lit. b) i d) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

-usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;

-z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej;

-celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);

-usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

-wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy;

-uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę;

-prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji;

-nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

W rozpatrywanej sprawie, zgodnie z Umową o Współpracy, B będzie wykonywał czynności mające na celu pozyskanie Klientów dla świadczonych przez Państwa Usług Bankowych w ramach Produktu. Wykonywane w tym zakresie czynności przez B będą obejmowały:

-pozyskiwanie Klientów (spełniających określone kryteria kwalifikowalności uzgodnione przez strony) zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz zgodnie z politykami i procedurami, które zostaną uzgodnione pomiędzy B a Bankiem,

-inicjowanie procesu przyznawania Linii Kredytowej przez Bank,

-rozpowszechnianie informacji o Programie oraz dostarczanie niezbędnych informacji regulacyjnych i oświadczeń dla Klientów,

-dostarczanie Klientom informacji o aktualnej ofercie Banku w zakresie produktów i usług bankowych dystrybuowanych przez B,

-dostarczanie wymaganych prawem informacji w procesie rejestracji i wdrożenia Klienta oraz przyznawania limitu kredytowego.

Zawarcie z Państwem odpowiednich umów umożliwiających Klientowi korzystanie z Produktu oraz świadczenie przez Państwa Usług Bankowych będzie możliwe dzięki aplikacji mobilnej udostępnianej przez B („Aplikacja”). Klient po zainstalowaniu Aplikacji i zarejestrowaniu w niej wymaganych danych będzie miał możliwość zawarcia z Państwem umów na świadczenie Usług Bankowych oraz następnie możliwość korzystania z Produktu, tj. m.in. zaciągania kredytów w ramach Linii Kredytowej, zlecania przelewów itp. Zawarcie umów oraz umożliwienie Klientowi korzystania z Produktu za pomocą Aplikacji, będzie jednak uzależnione od wyników weryfikacji Klienta przez Państwa zgodnie z obowiązującą w Banku polityką, w tym weryfikacji zdolności kredytowej Klienta.

Ponadto, zgodnie z zawartą umową spółka B będzie dostarczać front-end/aplikację mobilną do świadczenia usług w ramach Produktu, które będą połączone z platformą techniczną poprzez usługi API, dostarczać Państwu informacje o rachunku bankowym i transakcjach przeprowadzanych na rachunku bankowym (dane PSD2) Klienta w celu ułatwienia walidacji wynagrodzenia, zapewniać pierwszą linię wsparcia dla wszelkich wniosków i pytań zgłaszanych przez klientów dotyczących Usług Bankowych, dostarczać Państwu informacje wystarczające do opracowania i zaprojektowania polityki ryzyka kredytowego, która spełnia potrzeby B, o ile pozwala ona obu stronom na spełnienie wymogów regulacyjnych i obowiązków wobec Klientów, prowadzić działania marketingowe i komunikacyjne.

B będzie aktywnie poszukiwał Klientów zainteresowanych oferowanymi przez Państwa Usługami. Będzie prowadzić akcje marketingowe celem zainteresowania potencjalnych Klientów ofertą B oraz Usługami Bankowymi i będzie podmiotem odpowiedzialnym w ramach współpracy z Państwem za promocję Usług Bankowych. Powyższe, będzie się odbywać poprzez komunikację marketingową i reklamę oraz działania związane z rozwojem biznesu prowadzone przez B, które będą realizowane na trzy podstawowe sposoby: reklama skierowana bezpośrednio do konsumentów, rozwój biznesu skierowany do pracodawców, którzy z kolei przedstawią rozwiązanie swoim pracownikom, oraz partnerstwo skierowane do dostawców oprogramowania HR (np. dostawców usług płacowych, dostawców usług śledzenia czasu pracy itp.), którzy z kolei przedstawią to rozwiązanie pracodawcom, co pozwoli na zaproponowanie tego rozwiązania przez pracodawców ich pracownikom.

Warunki świadczenia usług na rzecz Klientów będą określane przez Państwa i będą wspólne dla wszystkich Klientów, którzy uzyskują dostęp do usługi poprzez aplikację mobilną.

B będzie miał możliwość ustalania wysokości limitu kredytowego dla Klientów, okresu spłaty oraz kluczowych parametrów finansowych z perspektywy umowy kredytowej. B będzie komunikował się z Klientami bezpośrednio, jednakże, co do zasady, B nie będzie personalizować ofert na świadczone przez Państwa usługi. B będzie gromadzić dane potencjalnych klientów i będzie dokonywać analizy osób zainteresowanych usługami Banku pod kątem ich zdolności finansowej celem określenia jaka jest ich zdolność kredytowa i czy kwalifikują się do skorzystania z usług świadczonych przez Bank (tj. Usług Bankowych). Dopiero ostateczna ocena Klientów pod kątem oferowania Usług Bankowych będzie dokonywana przez Państwa (tj. proces know-your-customer, ostateczna ocena zdolności kredytowej, itp.).

Z tytułu świadczonych usług zapłacą Państwo B wynagrodzenie równe opłatom uiszczanym na rzecz Państwa przez Klientów z tytułu świadczenia Usług Bankowych. W wyniku czynności podejmowanych przez B dojdzie do formalnego (w sensie prawnym) zawarcia umowy pomiędzy Klientem a Państwem o świadczenie Usług Bankowych.

Ponadto jak Państwo wskazali, usługi świadczone przez B nie będą stanowić czynności ściągania długów, w tym factoringu w rozumieniu art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), jak również B nie będzie świadczyć usług doradczych oraz usług w zakresie leasingu.

W odniesieniu do Państwa wątpliwości stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie usługi opisane we wniosku niewątpliwie stanowią pośrednictwo w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych jak również w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych i wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych.

Wskazali Państwo, że to B będzie dokonywał analizy osób zainteresowanych Państwa usługami pod kątem ich zdolności finansowej celem określenia, jaka jest ich zdolność kredytowa i czy kwalifikują się do skorzystania z świadczonych przez Państwa usług, będzie też miał możliwość ustalania wysokości limitu kredytowego dla Klientów, okresu spłaty oraz kluczowych parametrów finansowych z perspektywy umowy kredytowej. Ponadto, B będzie komunikował się bezpośrednio z Klientami oraz prowadził działania marketingowe i za powyższe czynności będzie otrzymywał od Państwa wynagrodzenie. Powyższe czynności będą skutkowały zawarciem umowy pomiędzy Państwem a Klientem. Nie można więc powyższych czynności uznać jako jedynie technicznych. Niewątpliwie wykonując powyższe czynności B będzie wskazywał Klientom możliwość zawarcia umowy dotyczącej oferowanego przez Państwa produktu finansowego. W istocie, opisane działania podejmowane przez B będą zmieniać co do zasady sytuację prawną lub finansową Państwa Klientów, co wyklucza techniczny lub jedynie informacyjny charakter usługi. Efektem działań podejmowanych przez B jest doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy Państwem a Klientem, tj. uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, przy czym nie ma tu znaczenia forma, w jakiej pośrednik komunikuje się z potencjalnymi nabywcami usług finansowych.

Zatem, oceniając przedstawione okoliczności sprawy na tle powołanych regulacji prawnych należy zgodzić się z Państwem, że czynności wykonywane przez B na Państwa rzecz, na podstawie Umowy o Współpracy, spełniają przedstawione wyżej przesłanki wynikające z orzecznictwa TSUE dla uznania ich za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług, o których mowa odpowiednio w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy.

Zatem Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).