Brak opodatkowania podatkiem VAT kwoty otrzymanej z ugody sądowej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

 stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutku podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 kwietnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT kwoty otrzymanej z ugody sądowej.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – 4 lipca 2022 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą - gabinet stomatologiczny. Jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Wykonuje wyłącznie czynności medyczne korzystające ze zwolnienia z podatku VAT. (...) lutego 2022 roku została podjęta pomiędzy składającą wniosek o interpretację, a spółką z ograniczoną odpowiedzialnością ugoda sądowa. Ugoda stwierdza, iż spółka wypłaci Wnioskodawczyni uzgodnioną kwotę „na poczet zaspokojenia roszczeń wynikających z poniesionych przez wzywającą nakładów na przedmiot umowy z (...) 2019 r.”. Przedmiotem tej wymienionej umowy najmu lokalu użytkowego było świadczenie polegające na wynajęciu Wnioskodawczyni przez spółkę lokalu użytkowego z przeznaczeniem na gabinet lekarski, a Wnioskodawczyni zobowiązała się do płacenia czynszu za ww. lokal. Żadnych innych świadczeń lub nakładów ta umowa nie precyzuje, jednak warunkiem jej zawarcia była konieczność zainwestowania przez Wnioskodawczynię w remont tegoż lokalu. Wnioskodawczyni w związku z tą umową przekazywała spółce określoną kwotę pieniędzy, a spółka za pieniądze Wnioskodawczyni remontowała i przystosowała do działalności lokal będący własnością spółki. Zatem przedmiotowe zdarzenie gospodarcze należy uznać za inwestycję w obcy środek trwały. Rzeczona umowa najmu lokalu była jednym z wzajemnych ustaleń wiążących strony, które miały podjąć współpracę biznesową. Współpraca ta podjęta w ramach umowy ustnej miała polegać na otwarciu w wynajętym przez Wnioskodawczynię lokalu będącym własnością spółki - gabinetu lekarskiego i na prowadzeniu tam działalności. Umowa miała być wieloletnia. W związku z tą umową Spółka zobowiązała się do przekazywania Wnioskodawczyni klientów w ilościach zapewniających opłacalność prowadzenia w lokalu działalności. Tylko pod tym warunkiem Wnioskodawczyni inwestowała w cudzą nieruchomość. W efekcie okazało się, że Spółka nie wywiązała się ze swojego zobowiązania i działalność w tym lokalu była nierentowna. Ponieważ Wnioskodawczyni była w tym układzie stroną poszkodowaną, zawezwała spółkę do zwrotu poczynionych przez siebie nakładów finansowych w wyniku próby ugodowej. Ugoda sądowa została podjęta i zrekompensowała w części nakłady poniesione przez Wnioskodawczynię na nieruchomość obcą. Na Sali sądowej spółka wniosła o zobowiązanie Wnioskodawczyni przez Sąd do wystawienia faktur, na kwotę równoważną kwocie, na którą została podjęta ugoda, jednak Sąd nie uwzględnił wniosku wyjaśniając stronie, iż na uzgodnioną kwotę składa zwrot poniesionych nakładów finansowych, zatem Wnioskodawczyni nie odnosi korzyści i nie odnosi żadnego zysku, a jest jej jedynie zwrócony wydatek na nakłady, który poniosła. Taka jest też treść sentencji ugody, iż spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wypłaci Wnioskodawczyni uzgodnioną ugodą kwotę: „na poczet zaspokojenia roszczeń wynikających z poniesionych przez wzywającą nakładów na przedmiot umowy z dnia (...) 2019 r.” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma spłacić ww. kwotę w okresie do 12 miesięcy.

Pytania

1.Czy kwota wynikająca z ugody sądowej jest opodatkowana podatkiem VAT?

2.Czy kwota wynikająca z ugody sądowej jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Ad 1

Kwota wynikająca z ugody sądowej nie jest opodatkowana podatkiem VAT. Wnioskodawczyni nie jest podatnikiem VAT i świadczy jedynie usługi medyczne, które korzystają ze zwolnienia z podatku VAT. W związku z tym nie przysługiwało Wnioskodawczyni z tytułu ponoszenia jakichkolwiek kosztów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą odliczenie podatku VAT i co oczywiste podatek VAT nigdy nie był odliczany. W tym stanie rzeczy oczywiste jest, iż kwota uzyskana w ramach ugody, nie jest opodatkowana podatkiem VAT.

Ad 2

Kwota wynikająca z ugody sądowej nie jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Co do meritum przedmiotowej ugody sądowej, została ona podjęta jako zwrot poniesionych przez Wnioskodawczynię nakładów finansowych w nieruchomość obcą. Sentencja ugody ma brzmienie: „na poczet zaspokojenia roszczeń wynikających z poniesionych przez wzywającą nakładów na przedmiot umowy z (...) 2019 r.” Wnioskodawczyni poczyniła nakłady finansowe w postaci zainwestowania określonych kwot w remont przedmiotowego lokalu, aby przystosować go do swojej działalności gospodarczej oraz wpłacone przez ok. rok czynsze. Wnioskodawczyni prowadziła w przedmiotowym lokalu przez ok. rok działalność gospodarczą i osiągała dochody. Jednak ponieważ przychody osiągane w tym lokalu, były o wiele niższe, niż spodziewane ze względu na niewywiązanie się wynajmującego z zobowiązania dostarczania firmie Wnioskodawczyni nowych klientów, działalność w przedmiotowym lokalu okazała się nieopłacalna. Ze względu na to została podjęta pomiędzy stronami przedmiotowa ugoda, w której spółka zobowiązała się zwrócić Wnioskodawczyni poniesione wcześniej nakłady. Z natury rzeczy, zwrot poniesionych uprzednio nakładów nie prowadzi strony otrzymującej zwrot do wzbogacenia, a jedynie do wyrównania wcześniej poniesionych wydatków i ma tu zastosowanie art. 14 ust. 4 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie zachodzi więc sytuacja wystąpienia dochodu z tego typu zdarzenia gospodarczego. W związku z brakiem wystąpienia dochodu nie zachodzi tu obowiązek, a nawet możliwość opodatkowania takiego zwrotu podatkiem dochodowym. Takie stanowisko wyrażone jest także w wielu interpretacjach podatkowych oraz wyrokach sądowych i istnieje w tym zakresie jednolitość orzecznicza.

Vide: 1. Interpretacji Dyrektora KIS z 14 września 2018 roku (nr 0112- KDIL3-2.4011.330.2018.1.AK) 2. Interpretacji Dyrektora KIS z 3 września 2020 roku (0113- KDIPT2-.4011.495.2020.2.MP)

Ocena Pani stanowiska w zakresie podatku od towarów i usług

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.):

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do zapisu art. 2 pkt 6 ustawy:

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT,

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Z okoliczności sprawy wynika, że prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą - gabinet stomatologiczny. Wykonuje Pani wyłącznie czynności medyczne korzystające ze zwolnienia z podatku VAT. (...) stycznia 2019 r. zawarła Pani ze spółką umowę najmu lokalu użytkowego z przeznaczeniem na gabinet lekarski. Umowa miała być wieloletnia. Na podstawie tej umowy zobowiązała się Pani do płacenia czynszu za lokal. Żadnych innych świadczeń lub nakładów umowa nie precyzowała, jednak warunkiem jej zawarcia była konieczność zainwestowania przez Panią w remont lokalu. W związku z umową przekazywała Pani spółce określoną kwotę pieniędzy, a spółka za Pani pieniądze remontowała i przystosowała do Pani działalności lokal będący jej własnością. W związku z umową spółka zobowiązała się do przekazywania Pani klientów w ilościach zapewniających opłacalność prowadzenia w lokalu działalności. Tylko pod tym warunkiem inwestowała Pani w cudzą nieruchomość. W efekcie okazało się, że spółka nie wywiązała się ze swojego zobowiązania i działalność w tym lokalu była nierentowna. Ponieważ była Pani w tym układzie stroną poszkodowaną, zawezwała spółkę do zwrotu poczynionych przez siebie nakładów finansowych w wyniku próby ugodowej. Na sali sądowej spółka wniosła o zobowiązanie Pani przez Sąd do wystawienia faktur, na kwotę równoważną kwocie, na którą została podjęta ugoda, jednak Sąd nie uwzględnił wniosku wyjaśniając, że na uzgodnioną kwotę składa się zwrot poniesionych nakładów finansowych, zatem Pani nie odnosi korzyści i nie odnosi żadnego zysku, a jest jej jedynie zwrócony wydatek na nakłady, który poniosła. Taka jest też treść sentencji ugody, że spółka wypłaci Pani uzgodnioną ugodą kwotę: „na poczet zaspokojenia roszczeń wynikających z poniesionych przez wzywającą nakładów na przedmiot umowy z dnia (...) 2019 r.”

Z cytowanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Z analizy wyżej powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że co do zasady dla uznania, czy dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem).

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje również orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.”

Z analizy powyższych rozstrzygnięć wynika, że czynność dostawa towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Wobec powyższego należy wskazać, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej k.c.:

Z definicji tej wynika zatem, że na gruncie polskiego prawa można wyodrębnić trzy rodzaje nieruchomości w sensie prawnym: grunty (stanowiące część powierzchni ziemskiej), budynki trwale z gruntem związane (tzw. nieruchomości budynkowe), części tych budynków (tzw. nieruchomości lokalowe).

Zgodnie z kolei z art. 47 § 1 k.c. stanowi, że:

Natomiast w myśl art. 47 § 2 k.c.:

W myśl § 3 art. 47 k.c.:

Z punktu widzenia prawa cywilnego, nakłady poniesione na nieruchomość (np. wybudowanie budynku lub budowli oraz ulepszenie i modernizacja istniejących budynków lub budowli), stanowią część składową gruntu i tym samym własność właściciela (użytkownika wieczystego) gruntu. Wszystko to, co zostało trwale z gruntem złączone, stanowi bowiem jego część składową.

W świetle powyższych przepisów należy zwrócić uwagę, że nakłady jakie podatnik poniesie na nieruchomość kontrahenta nie stanowią towaru w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy (tj. w szczególności rzeczy oraz ich części), jako że zostały połączone z rzeczą główną w sposób uniemożliwiający ich odłączenie bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Tym samym, nie mogą stanowić samodzielnego przedmiotu dostawy.

Nakład poniesiony na obcy środek trwały jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Podmiot, który dysponuje takim prawem w postaci poniesionych nakładów, może to prawo przenieść na rzecz innego podmiotu. Z uwagi na powyższe unormowania, odpłatna czynność zbycia nakładów, jako sprzedaż za wynagrodzeniem ulepszeń dokonanych na cudzej rzeczy, stanowi odpłatne świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Analiza przedstawionego opisu sprawy w kontekście obowiązujących przepisów prowadzi do wniosku, że w związku z poniesionymi nakładami dysponowała Pani prawem majątkowym do tych nakładów. W przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego wskazała Pani, że warunkiem zawarcia umowy najmu była konieczność zainwestowania przez Panią w remont tegoż lokalu. Przekazała Pani spółce określoną kwotę pieniędzy. Uznała Pani, że jest to inwestycja w obcy środek trwały. Skoro więc kwota ta ma równoważyć kwotę poniesioną przez Panią nakładów finansowych na obcy środek trwały, to oznacza, to tym samym, że stanowi ona wynagrodzenie za zbycie przysługującego Pani prawa majątkowego do tych nakładów. Spółka, w związku z wypłaceniem Pani kwoty wynikającej z ugody sądowej na zaspokojenie roszczeń finansowych z tytułu poniesionych przez Panią nakładów na będący własnością Spółki lokal użytkowy, stała się właścicielem tych nakładów. Spółka jest więc beneficjentem wyświadczonej przez Panią usługi zbycia prawa majątkowego do poczynionych przez Panią nakładów na lokal użytkowy, który Spółka Pani wynajmowała. To, że Pani przystosowała lokal użytkowy na potrzeby własnej działalności gospodarczej tego faktu nie zmienia. Spółka w związku z wypłaceniem Pani zwrotu nakładów finansowych na należący do niej lokal stała się właścicielem wyremontowanego lokalu. Okoliczność, że świadczy Pani jedynie usługi medyczne, które korzystają ze zwolnienia z podatku VAT pozostaje bez znaczenia, dla uznania, że otrzymany przez Panią zwrot nakładów finansowych stanowi wynagrodzenia za usługę zbycia praw majątkowych, a więc za czynność objętą dyspozycją art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Otrzymany przez Panią, w wyniku ugody sądowej, zwrot nakładów finansowych stanowi wynagrodzenia za świadczenie usługi w postaci zbycia przez Panią praw majątkowych, a tym samym mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji kwota wynikającą z ugody sądowej podlegać będzie na podstawie ww. przepisu opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym uznaję Pani stanowisko za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja indywidualna rozstrzyga w zakresie podatku od towarów i usług – pytanie oznaczone we wniosku nr 1. W zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r.– Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).