Uznanie składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo i wyłączenie czynności zbycia tych składników z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 lutego 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 29 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo i wyłączenie czynności zbycia tych składników z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. Rozlicza się Pan na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Ponadto jest Pan czynnym podatnikiem VAT.

Od 1 lutego 1995 r. prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz maszyn budowlanych. Przeważającym przedmiotem tej działalności jest PKD 46.74.Z - Sprzedaż hurtowa wyrobów metalowych oraz sprzętu i dodatkowego wyposażenia hydraulicznego i grzejnego. Wśród pozostałych kodów PKD znajduje się m.in. 46.73.Z - Sprzedaż hurtowa drewna, materiałów budowlanych i wyposażenia sanitarnego.

Ze względu na swój wiek pragnie Pan zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej. W związku z tym na podstawie umowy darowizny zawartej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi w dniu (…).:

‒dokonał Pan na rzecz syna darowizny zespołu składników materialnych i niematerialnych wymienionych w punktach od 1 do 13 poniżej oraz;

‒przeniósł Pan na rzecz syna prawa i obowiązki z wymienionych punktach od 1 do 9 poniżej umów, służących Panu do prowadzenia działalności gospodarczej (przeniesienie odbędzie/odbywa/odbyło się w drodze cesji, porozumień lub innej formie w zależności od uzgodnień dokonanych z drugą stroną poszczególnych umów) - prawa i obowiązki z niżej wymienionych umów nie wchodziły w zakres darowizny, ale ich przeniesienie z Pana na syna jest nierozerwalnie związane z zawarciem umowy darowizny i zostało wzmiankowane w treści umowy darowizny.

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w skład majątku Pana na dzień dokonania darowizny wchodziły w szczególności:

1.oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (zastrzeżony znak towarowy słowny: „(…)”, zarejestrowany przez Urząd Patentowy pod numerem: (…)),

2.wyposażenie,

3.zapasy towarów i materiałów,

4.personel osobowy (dwóch pracowników),

5.bazy danych klientów i dostawców,

6.bazy danych zamówień, historii sprzedaży,

7.bazy danych materiałów promocyjnych i informacyjnych,

8.księgi i dokumenty,

9.domeny internetowe:

a)(…).pl,

b)(…).pl,

c)(…).pl,

d)(…).pl,

e)(…).pl,

10.profile/konta w mediach społecznościowych:

a)(…) - https://www. (…),

b)(…) - https://www. (…),

c)(…) - https:// (…),

11.materiały marketingowe,

12.środki pieniężne w wysokości (…) zł, a także

13.należności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

W chwili darowizny wszelkie zobowiązania były uregulowane.

Ponadto w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł Pan następujące umowy:

1.umowa najmu biura i magazynu;

2.umowa z biurem księgowym;

3.umowy na dostawę mediów do biura oraz magazynu;

4.umowa z dostawcą telekomunikacji;

5.umowa hostingowa;

6.umowa ubezpieczenia nieruchomości;

7.umowa ubezpieczenia pracowników;

8.umowy sprzedaży maszyn, numer:

a)(…) zawarta w dniu (…) z Panem O. M.,

b)(…) zawarta w dniu (…) z Panem K. C.;

9.zamówienia przedmiotu leasingu, w ramach umowy:

a)(…) od A. S.A.,

b)(…) od B. sp. z o.o.

Zadatki wpłacone przez klientów w ramach umów sprzedaży maszyn oraz faktury zaliczkowej, zostały przekazane w kwocie netto na rzecz syna w ramach środków pieniężnych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

Ponadto ustalono, że syn Pana przejmie obowiązek realizacji zobowiązań gwarancyjnych dotyczących sprzedanych przez Pana maszyn przed dokonaniem darowizny.

Nie można wykluczyć sytuacji, w której niektórzy kontrahenci nie wyrażą zgody na „przeniesienie” umów, których jest Pan stroną na rzecz Pana syna. Wystąpienie takiej sytuacji byłoby niepożądane z biznesowego punktu widzenia, dlatego przed darowizną podejmowane będą rozmowy z każdym z kontrahentów w celu uzyskania niezbędnej zgody, przy czym brak jej uzyskania nie będzie skutkował odstąpieniem od realizacji darowizny. Formalnie jednak zmuszony jest Pan przewidzieć sytuację, w ramach której przedmiot planowanej transakcji będzie ograniczony o prawa i obowiązki z niektórych umów. Należy jednak podkreślić, że takie ewentualne ograniczenie nie będzie wpływało w jakikolwiek sposób na możliwość kontynuowania działalności gospodarczej przy wykorzystaniu darowanych przez Pana składników materialnych i niematerialnych, ponieważ nie mają istotnego znaczenia z perspektywy funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego, wynika, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Po podpisaniu umowy darowizny, protokołu przekazania określonych składników majątku, przeniesieniu praw i obowiązków ze wskazanych we wniosku umów zamierza Pan zlikwidować swoją działalność gospodarczą, zaś syn będzie kontynuował tę działalność pod swoją firmą.

Obdarowany przyjął zespół składników materialnych i niematerialnych w drodze darowizny od Pana, a także przejmie prawa i obowiązki z wymienionych umów i będzie je wykorzystywał w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

W związku z darowizną doszło również do przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę  (tj. Pana syna) w rozumieniu art. 23 (1) Kodeksu pracy, w wyniku którego obdarowany stał się pracodawcą w odniesieniu do pracowników zatrudnianych na moment dokonania darowizny przez Pana.

Syn Pana prowadzi działalność gospodarczą podlegającą wpisowi do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Syn Pana jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Otrzymane w drodze darowizny wyposażenie zostało wpisane do ewidencji wyposażenia, natomiast towary handlowe zostały ujęte w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, otrzymane w drodze darowizny środki pieniężne zostały przekazane na rachunek obdarowanego wykorzystywany przez niego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Planowana przez Pana darowizna stanowiła darowizną w rozumieniu art. 888¹ kodeksu cywilnego. Syn Pana będzie kontynuować dotychczasową działalności gospodarczą realizowaną z wykorzystaniem zespołu składników będących przedmiotem darowizny.

Na tle opisanego powyżej stanu faktycznego powziął Pan wątpliwość, czy dokonana darowizna wszystkich składników materialnych i niematerialnych związanych z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą, nierozerwalnie połączona z zawarciem w odrębnej formie porozumień o przeniesieniu praw i obowiązków z umów wskazanych w treści niniejszego wniosku, będzie wyłączona z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Pytanie (oznaczone we wniosku jako pytanie nr 1)

Czy dokonana przez Pana darowizna składników majątkowych i niemajątkowych stanowi zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (stan faktyczny)?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Pana, dokonana przez Pana darowizna składników majątkowych i niemajątkowych stanowi zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Według art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel,  np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności  w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:

„Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1.oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2.własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3.prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4.wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5.koncesje, licencje i zezwolenia;

6.patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7.majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8.tajemnice przedsiębiorstwa;

9.księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”.

W myśl art. 552 Kodeksu cywilnego:

„Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych”.

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Aby zatem, w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników mógł zostać zakwalifikowany jako przedsiębiorstwo, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej - musi się ona odznaczać pełną odrębnością, niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Transakcja mająca za przedmiot zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce jedynie wówczas, gdy wymienione w art. 551 Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym), zostaną przekazane nabywcy. Należy podkreślić, że na gruncie przytaczanego przepisu, istnieje możliwość umownego wyłączenia pewnych elementów z transakcji zbycia przedsiębiorstwa, ale tylko wówczas, gdy elementy te nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. W przeciwnym wypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

Należy zauważyć, że powyższa definicja opisuje przedsiębiorstwo w ujęciu przedmiotowym, jako zespół niematerialnych i materialnych składników stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w art. 551 k.c. określenie „w szczególności” wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej, brak któregoś z tych elementów nie pozbawia zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie Zita-Modes (C-497/01), stwierdził, że: „(...) pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów”. Z orzeczenia tego wynika ponadto, że - w świetle tej normy dyrektywy - nabywca całości lub części majątku podatnika powinien mieć zamiar prowadzenia działalności nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie działać tylko w celu niezwłocznego zlikwidowania danej działalności oraz sprzedaży ewentualnych zapasów.

Ponadto, w wyroku z 21 czerwca 2012 r., sygn. I FSK 1586/11 NSA zauważył, że „Sam tylko fakt wyłączenia jakiegokolwiek składnika majątku nie pozwala na stwierdzenie, że już z tego powodu przedmiotem zbycia nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, bowiem decydującą jest okoliczność, czy przy użyciu tej części można samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. (...) Jeśli wyłączenie określonego składnika nie pozbawi wydzielonego kompleksu majątkowego cech przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części, to zbycie w takiej postaci nie podlega podatkowi od towarów i usług”.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Analiza okoliczności przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego oraz przywołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do stwierdzenia, że planowana transakcja opisanego zespołu składników majątkowych i niemajątkowych, o których mowa we wniosku, na rzecz syna będzie wyłączona z opodatkowania w myśl art. 6 pkt 1 ustawy, jako zbycie przedsiębiorstwa.

Jak wynika z wniosku przedmiotem darowizny będzie zespół składników przeznaczonych  do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz maszyn budowlanych, obejmujący co do zasady wszystko co wchodzić będzie w skład majątku działalności gospodarczej prowadzonej przez Pana na moment transakcji. Transakcja darowizny nierozerwalnie połączona jest z zawarciem w odrębnej formie porozumień o przeniesieniu praw i obowiązków z umów dotyczących udostępnienia terminala płatniczego, usług telekomunikacyjnych, dostawy mediów, umowy najmu oraz umowy o świadczenie usług księgowych. Darowizna tych składników w połączeniu z przeniesieniem praw i obowiązków z opisanych umów umożliwi obdarowanemu synowi prowadzenie działalności w oparciu o nabyte składniki. Przedmiotem darowizny na rzecz syna będzie zatem przedsiębiorstwo (zespół składników majątkowych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej). Na bazie nabytego zespołu składników majątkowych syn Pana będzie kontynuować działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz maszyn budowlanych dotychczas prowadzoną przy pomocy tego zespołu składników.

Zespół składników majątkowych, który ma być przedmiotem planowanej transakcji na rzecz Pana syna będzie stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym i będzie mieć możliwość samodzielnego działania i kontynuowania dotychczasowej działalności.

W związku z tym, stwierdzić należy, że w rozpatrywanym przypadku zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania zespołu składników majątkowych i niemajątkowych, wchodzących w skład prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej i mającego być przedmiotem planowanej transakcji, za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55(1) Kodeksu cywilnego. Tym samym, planowana darowizna będzie stanowić transakcję zbycia, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.):

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy,

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zgodnie z którym:

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy o VAT) jest więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach „zorganizowania” oraz „przeznaczenia do prowadzenia działalności gospodarczej”.

Potwierdza to art. 55² Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów. „Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości” - wyrok NSA z 27 marca 2008 r. (sygn. II FSK 1896/11).

Przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy uwzględnić ponadto należy następujące okoliczności:

1.zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2.faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności. Aby zatem ocenić czy w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze zbyciem przedsiębiorstwa, należy dokładnie przeanalizować zarówno to, jakie składniki majątku będą przedmiotem transakcji, ale także czy istniejące między nimi funkcjonalne zależności pozwolą na kontynuowanie działalności zbywanego przedsiębiorstwa. Przy dokonaniu tej analizy pomocne, a czasami nawet niezbędne mogą okazać się orzeczenia TSUE.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej  w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl, w którym stwierdził,  że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Z opisu sprawy wynika, że od 1 lutego 1995 r. prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz maszyn budowlanych, którą ze względu na swój wiek pragnie zakończyć. W związku z tym 30 listopada 2022 r. na podstawie umowy darowizny zawartej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi dokonał Pan na rzecz syna darowizny zespołu składników materialnych i niematerialnych oraz przeniósł na rzecz syna prawa i obowiązki umów, służących Panu do prowadzenia działalności gospodarczej (przeniesienie odbędzie/odbywa/odbyło się w drodze cesji, porozumień lub w innej formie w zależności od uzgodnień dokonanych z drugą stroną poszczególnych umów).

Jak wskazano wyżej, zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym, czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa, decyduje zakres zbywanego majątku, zakres praw i zobowiązań; ponadto, decydujące jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

W opisie sprawy wskazał Pan, że w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w skład majątku Pana na dzień dokonania darowizny wchodziły w szczególności:

1.oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (zastrzeżony znak towarowy słowny, zarejestrowany przez Urząd Patentowy),

2.wyposażenie,

3.zapasy towarów i materiałów,

4.personel osobowy (dwóch pracowników),

5.bazy danych klientów i dostawców,

6.bazy danych zamówień, historii sprzedaży,

7.bazy danych materiałów promocyjnych i informacyjnych,

8.księgi i dokumenty,

9.domeny internetowe,

10.profile/konta w mediach społecznościowych,

11.materiały marketingowe,

12.środki pieniężne w wysokości (…) zł,

13.należności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

W chwili darowizny wszelkie zobowiązania były uregulowane.

Ponadto w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł Pan następujące umowy, których prawa i obowiązki przeniósł Pan na rzecz syna:

1.umowa najmu biura i magazynu;

2.umowa z biurem księgowym;

3.umowy na dostawę mediów do biura oraz magazynu;

4.umowa z dostawcą telekomunikacji;

5.umowa hostingowa;

6.umowa ubezpieczenia nieruchomości;

7.umowa ubezpieczenia pracowników;

8.umowy sprzedaży maszyn,

9.zamówienia przedmiotu leasingu.

Zadatki wpłacone przez klientów w ramach umów sprzedaży maszyn oraz faktury zaliczkowej, zostały przekazane w kwocie netto na rzecz syna w ramach środków pieniężnych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Syn Pana przejmie obowiązek realizacji zobowiązań gwarancyjnych dotyczących sprzedanych przez Pana maszyn przed dokonaniem darowizny. Po podpisaniu umowy darowizny, protokołu przekazania określonych składników majątku, przeniesieniu praw i obowiązków ze wskazanych we wniosku umów zamierza Pan zlikwidować swoją działalność gospodarczą, a Pana syn będzie kontynuował tę działalność pod swoją firmą.

Obdarowany przyjął zespół składników materialnych i niematerialnych w drodze darowizny od Pana, a także przejmie prawa i obowiązki z wymienionych umów i będzie je wykorzystywał w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. W związku z darowizną doszło również do przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę (tj. Pana syna) w rozumieniu art. 23¹ Kodeksu pracy, w wyniku którego obdarowany stał się pracodawcą w odniesieniu do pracowników zatrudnianych na moment dokonania darowizny przez Pana. Syn Pana będzie kontynuować dotychczasową działalności gospodarczą realizowaną z wykorzystaniem zespołu składników będących przedmiotem darowizny.

W związku z powyższym, mając na uwadze opis stanu faktycznego, należy wskazać, że darowizna składników majątkowych przez Pana na rzecz syna stanowi przedsiębiorstwo i tym samym transakcja ta jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem  od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym, Pana stanowisko należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie pytania nr 1 w zakresie podatku od towarów  i usług. W zakresie pytania nr 2 dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pan zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).