Opodatkowanie sprzedaży wierzytelności na rzecz podatnika z Irlandii na podstawie umowy sekurytyzacji.

Interpretacja indywidualna stanowisko jest prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii:

-     czy w opisanym zdarzeniu przyszłym nabycie od Spółki wierzytelności handlowych przez A. Irlandia będzie podlegać podatkowi od towarów i usług jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przez A. Irlandia i w związku z tym, Spółka powinna rozpoznać import usług w rozumieniu art. 2 ust. 9 ustawy o VAT (kwestia objętej pytaniem nr 1);

-     czy podstawę opodatkowania dla celów podatku od towarów i usług z tytułu usługi świadczonej przez A. Irlandia na rzecz Spółki będzie stanowić kwota dyskonta od nabywanych wierzytelności handlowych (kwestia objętej pytaniem nr 2).

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 marca 2023 r. (data wpływu – 27 marca 2023 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)  Zainteresowany będący stroną postępowania:

A. Ireland (…)

2)  Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

A. S.A.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A. (dalej: „A. Irlandia” lub „Wnioskodawca”) jest spółką prawa irlandzkiego i zarejestrowanym podatnikiem VAT w Irlandii.

A. S.A. (dalej: „Spółka”) jest podmiotem z siedzibą na terytorium Polski, zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT w Polsce oraz polskim rezydentem podatkowym.

Zainteresowani należą do grupy kapitałowej A. (dalej: „Grupa A.” lub „Grupa”) posiadającej zakłady przetwórcze w wielu krajach świata, w których produkuje m.in. (…).

W zakres działalności Spółki wchodzi m.in.(…).

Obecnie, Spółka planuje przystąpienie do programu finansowego prowadzonego w Grupie A. (dalej: „program sekurytyzacyjny A.”), którego działanie zostało szczegółowo opisane poniżej.

Program sekurytyzacyjny A. - ogólna charakterystyka

W ramach prowadzonej działalności, A. Irlandia nabywa wierzytelności od spółek z Grupy A, które uczestniczą w programie sekurytyzacyjnym A. Następnie Wnioskodawca dokonuje zbycia powyższych wierzytelności na rzecz określonych podmiotów trzecich (w tym banków / instytucji finansowych).

Celem programu sekurytyzacyjnego A. jest usprawnienie procesu otrzymywania płatności z tytułu wykonywanej działalności przez poszczególne spółki operacyjne wchodzące w skład Grupy A. oraz zwiększenie i zdywersyfikowanie możliwości szybszego pozyskiwania środków pieniężnych na korzystnych warunkach.

Jak wskazano powyżej, obecnie Spółka planuje przystąpienie oraz uczestniczenie w programie sekurytyzacyjnym A. Spółka stanie się zatem stroną transakcji regulowanych umowami wielostronnymi, z których najważniejsze są:

-Receivables Transfer Agreement zawarta w dniu (...) marca 2014 r. wraz z późniejszymi umowami ją zmieniającymi,

-English Receivable Purchase Agreement zawarta w dniu (...) marca 2014 r. wraz z późniejszymi umowami ją zmieniającymi,

-Servicing Agreement zawarta w dniu (...) marca 2014 r. (dalej: „umowa serwisowa”) wraz z późniejszymi umowami ją zmieniającymi,

-Subordinated Loan Agreement zawarta w dniu (...) grudnia 2016 r. wraz z późniejszymi umowami ją zmieniającymi.

Mając na uwadze powyższe, po przystąpieniu Spółki do programu sekurytyzacyjnego A., Spółka będzie zbywać na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności wynikające ze sprzedaży produktów dokonywanej w ramach jej działalności na rzecz kontrahentów (dalej: „wierzytelności handlowe”).

Zarządzanie i administrowanie nabytymi przez A. Irlandia wierzytelnościami handlowymi oraz obsługa procesu ściągania płatności z tytułu tych wierzytelności powierzone jest A. (dalej: „Główny Serwisant”) na mocy ww. umowy serwisowej. Główny Serwisant otrzymuje wynagrodzenie za świadczone na rzecz A. Irlandia usługi.

Jednocześnie, jak wskazano powyżej, w ramach programu sekurytyzacyjnego A., Spółka planuje przystąpić również do umowy serwisowej jako podwykonawca Głównego Serwisanta (ang. sub-servicer). Działając w tym charakterze, Spółka będzie wykonywać na rzecz Głównego Serwisanta przede wszystkim czynności związane z obsługą procesu ściągania płatności z tytułu wierzytelności handlowych. Jeżeli czynności takie wystąpią, to będą wykonywane przez Spółkę za wynagrodzeniem.

Sprzedaż wierzytelności handlowych przez Spółkę na rzecz A. Irlandia w ramach programu sekurytyzacyjnego A.

W wyniku zbycia wierzytelności handlowych, wszelkie prawa i obowiązki z nich wynikające będą regularnie (okresowo) przenoszone przez Spółkę na A. Irlandia. Planowane jest, że wierzytelności handlowe, które będą przedmiotem przeniesienia na rzecz A Irlandia:

-będą niewymagalne i nieprzedawnione,

-będą istniały na moment transakcji, będą zindywidualizowane oraz prawnie możliwe do zaspokojenia (nie będą m.in. ograniczone zastawami rzeczowymi).

W szczególności, w ramach przedmiotowych transakcji nie będą przenoszone wierzytelności zagrożone, tj. m.in. w przypadku których dłużnik jest podmiotem postępowania upadłościowego, lub wierzytelności nieściągalne, lub będące przedmiotem postępowania egzekucyjnego wszczętego w celu ich odzyskania lub/i wierzytelności odpisane lub zaksięgowane przez Spółkę jako wierzytelności nieściągalne.

Każdorazowo wierzytelności będące przedmiotem transferu do A. Irlandia zostaną wskazane w dokumencie wystawionym przez Spółkę do Wnioskodawcy.

Cena nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę będzie odpowiadać wartości rynkowej wierzytelności, tj. będzie niższa od jej wartości nominalnej wynikającej z pierwotnej faktury wystawionej przez Spółkę. Kwota jaką będzie wypłacać A. Irlandia Spółce będzie więc niższa niż wartość nominalna wierzytelności w momencie ich przeniesienia, o dyskonto pobierane przez A Irlandia.

Dyskonto stanowić będzie wynagrodzenie Wnioskodawcy za:

-przekazanie środków finansowych (wcześniej niż w terminie ustalonym z dłużnikami, wynikającym z daty wymagalności wierzytelności),

-podejmowanie ewentualnych czynności zmierzających w szczególności do wyegzekwowania uregulowania należności przez dłużników,

-oraz poniesienie innych opłat, kosztów i wydatków a także ewentualnych strat związanych z przejętymi wierzytelnościami handlowymi (w tym z tytułu ryzyka nieotrzymania lub nieterminowego otrzymania środków wynikających z przysługujących należności względem dłużników).

Wnioskodawca nie będzie miał przy tym prawa regresu w stosunku do Spółki w przypadku braku spłaty należności przez dłużników (kontrahentów Spółki). Tym samym, A. Irlandia nie będzie mogła dochodzić od Spółki kwot, które powinien zapłacić pierwotny dłużnik z tytułu nabycia usług / towarów od Spółki.

Zakładane jest, że cena za wierzytelności handlowe, odpowiadająca wartości rynkowej tych wierzytelności będzie płatna przez A. Irlandia na rzecz Spółki w związku z każdym przeniesieniem tych wierzytelności. Zainteresowani wskazują przy tym, że płatności te mogą być odroczone w czasie, a wierzytelność z tego tytułu udokumentowana poprzez wydawany oprocentowany instrument dłużny tzw. Interest-Bearing Note.

Zainteresowani wskazują, że umowa dotycząca przeniesienia wierzytelności przez Spółkę na rzecz A Irlandia zostanie zawarta pod prawem Anglii i Walii. Nazwa umowy (ang. Receivable Purchase Agreement) wskazuje, że może to być umowa odpowiadająca umowie sprzedaży. W związku z tym, Zainteresowani przyjmują, że przedmiotowa umowa może przybrać postać umowy równoważnej bądź zbliżonej swoją charakterystyką do umowy sprzedaży objętej zakresem stosowania art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (Dz. U. z 2023, poz. 170; dalej: „ustawa o PCC”).

Dodatkowo, w ocenie Zainteresowanych prawa majątkowe w stosunku do wierzytelności handlowych podlegających przeniesieniu, do momentu przeniesienia tych wierzytelności są / będą wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dodatkowo, w ocenie Zainteresowanych prawa majątkowe w stosunku do wierzytelności handlowych podlegających przeniesieniu, do momentu przeniesienia tych wierzytelności są / będą wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dla kompletności Zainteresowani wskazują, że w przeszłości, A. Irlandia wystąpiła z dwoma wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącymi skutków podatkowych związanych z nabyciem wierzytelności od innego podmiotu z Grupy A, tzn.:

A.  A. złożyła wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych w sprawie dotyczącej przystąpienia do programu sekurytyzacyjnego A przez inny podmiot z Grupy A., oraz

B.  A oraz inny podmiot z Grupy A. złożyły wniosek wspólny o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie wnioskodawców w zakresie podatku od towarów i usług w sprawie dotyczącej przystąpienia do programu sekurytyzacyjnego A. przez inny podmiot z Grupy A.

Dnia 29 listopada 2017 r. wydano interpretację indywidualną o sygnaturze 0114-KDIP3-2.4014.132.2017.2.LS, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawcy, dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy dotyczącej transferu wierzytelności za prawidłowe poprzez uznanie, że zawarcie umowy nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowo, dnia 16 kwietnia 2018 r. wydano interpretację indywidualną o sygnaturze 0112-KDIL1-3.4012.112.2018.1.KB, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawców dotyczące podatku od towarów i usług za prawidłowe poprzez uznanie, że usługa polegająca na nabyciu przez A. Irlandia wierzytelności od innego podmiotu z Grupy A. podlega podatkowi od towarów i usług i powinna zostać rozpoznana jako import usług oraz uznanie, że wskazana usługa jest opodatkowana stawką 23% VAT a podstawę opodatkowania stanowi stopa dyskonta.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo co następuje:

1.Czy Wnioskodawca - podmiot zagraniczny (Spółka z Irlandii) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.)?

Zgodnie z art. 28a ustawy o VAT, przez podatnika należy rozumieć: a) podmiot samodzielnie wykonujący działalność gospodarczą, b) osobę prawną, która samodzielnie nie prowadzi działalności gospodarczej, ale jest zidentyfikowana (lub zobowiązana do identyfikacji) dla celów podatkowych.

Wnioskodawca jest zarejestrowany dla celów VAT w Irlandii i jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a polskiej ustawy o VAT. Jednakże Wnioskodawca nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

W związku z powyższym, działalność gospodarcza Wnioskodawcy w Polsce będzie ograniczona jedynie do świadczenia usług na rzecz polskich spółek z Grupy A. (w tym Spółki będącej zainteresowanym niebędącym stroną postępowania w niniejszej sprawie, dalej: „Spółka”) w ramach programu sekurytyzacji (dalej: „Program”).

2.Czy Wnioskodawca - podmiot zagraniczny (Spółka z Irlandii), który będzie nabywać wierzytelności w ramach Programu, nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, nie jest również zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT?

Wnioskodawca nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności, ani nie jest zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług w Polsce.

3.Czy „Spółka” (podmiot polski), która będzie zbywać wierzytelności w ramach Programu, na rzecz Wnioskodawcy - Spółka z Irlandii, nie posiada w Irlandii siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, nie jest również zarejestrowana dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Irlandii?

Spółka nie posiada w Irlandii siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności, ani nie jest zarejestrowana dla celów podatku od towarów i usług w Irlandii.

4.Wskazali Państwo, że sprzedaż wierzytelności będzie wykonywana w ramach Programu, zatem proszę wyjaśnić czy w ramach tego Programu dochodzi tylko do zbycia wierzytelności czy też dochodzi do zapewnienia finansowania np. poprzez emisję papierów wartościowych, itp.?

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego w ramach wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej złożonego w dniu 2 lutego 2023 r. (dalej: „Wniosek”), cena za wierzytelności handlowe, odpowiadająca wartości rynkowej tych wierzytelności, będzie płatna przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki w związku z każdym przeniesieniem tych wierzytelności. Zgodnie z ustaleniami, cena ta będzie równa (a) wartości nominalnej nieuregulowanych wierzytelności Spółki będących przedmiotem zbycia, pomniejszonych o (b) stopę Dyskonta.

Strony nie zakładają innego finansowania pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą.

5.Czy umowa dotycząca sprzedaży wierzytelności dokonywana w ramach Programu przewiduje inne wynagrodzenie na rzecz Wnioskodawcy - Spółki z Irlandii oprócz „Dyskonta” - np. wynagrodzenie w formie marży?

Umowa dotycząca sprzedaży wierzytelności dokonywanej w ramach Programu (dalej: „Umowa”) nie będzie przewidywać innego wynagrodzenia (poza Dyskontem) miedzy Wnioskodawcą a Spółką płaconego za zbycie przez Spółkę wierzytelności w ramach Programu.

W szczególności strony nie przewidują stosowania dodatkowego wynagrodzenia w postaci marży.

6.Gdzie zostanie zawarta Umowa, tj. czy zostanie zawarta na terenie Rzeczypospolitej Polskiej czy za granicą?

Umowa zostanie zawarta poza granicami Polski, zgodnie z prawem Anglii i Walii.

7.Czy Umowa, o której mowa we Wniosku - jeśli nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, to czy będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w innym państwie członkowskim?

Zgodnie z przepisami irlandzkimi, Wnioskodawca powinien rozpoznać eksport usługi podlegający opodatkowaniu VAT w państwie członkowskim, w którym usługobiorca posiada zarejestrowane miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT.

Nie przewiduje się, aby usługi te podlegały opodatkowaniu VAT w jakimkolwiek innym państwie członkowskim.

8.Czy którakolwiek z czynności dokonywanych w ramach zawartej Umowy przyjmie postać jakiejkolwiek z czynności wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Jak wskazano we Wniosku, nazwa Umowy - ang. Receivable Purchase Agreement, wskazuje, że może to być umowa odpowiadająca umowie sprzedaży. Mając na uwadze powyższe, na potrzeby niniejszego Wniosku Wnioskodawca wskazuje, że czynności dokonywane w ramach Umowy przyjmą formę umowy sprzedaży w myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC.

Wnioskodawca pragnie jednak podkreślić, że jak wskazano we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego, w jego ocenie, pomimo że usługi te można uznać za jedną z czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu PCC, to będą one wyłączone z opodatkowania tym podatkiem jako usługi podlegające opodatkowaniu VAT.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku):

1.  Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym nabycie od Spółki wierzytelności handlowych przez A. Irlandia będzie podlegać podatkowi od towarów i usług jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. z 2022 r., poz. 931, z późn. zm.; dalej: „ustawa o VAT”) przez A. Irlandia i w związku z tym, Spółka powinna rozpoznać import usług w rozumieniu art. 2 ust. 9 ustawy o VAT?

2.Jeśli stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe, czy podstawę opodatkowania dla celów podatku od towarów i usług z tytułu usługi świadczonej przez A. Irlandia na rzecz Spółki będzie stanowić kwota dyskonta od nabywanych wierzytelności handlowych?

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług

Ad. 1.

W ocenie Zainteresowanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym nabycie od Spółki wierzytelności handlowych przez A Irlandia będzie podlegać podatkowi od towarów i usług (dalej: „VAT”) jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT przez A Irlandia i w związku z tym, Spółka powinna rozpoznać import usług w rozumieniu art. 2 ust. 9 ustawy o VAT.

A.Nabycie wierzytelności handlowych od Spółki przez A Irlandia jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Jednocześnie w doktrynie podkreśla się, że warunkami pozwalającymi na uznanie danego świadczenia za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT jest:

-istnienie usługobiorcy, czyli podmiotu, na rzecz którego podejmowane są przez usługodawcę działania oraz

-istnienie stosunku prawnego pomiędzy podmiotem świadczącym usługę a usługobiorcą.

W związku z tym, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT jeśli są wykonane odpłatnie, oraz jeśli pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Jak wynika z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego, A. Irlandia będąca spółką prawa irlandzkiego i zarejestrowanym podatnikiem VAT w Irlandii, nabywa wierzytelności handlowe od spółek z Grupy A, które uczestniczą w programie sekurytyzacyjnym A., a następnie zbywa powyższe wierzytelności na rzecz określonych podmiotów (banków / instytucji finansowych). Po przystąpieniu Spółki do programu sekurytyzacyjnego A, Spółka będzie zbywać na rzecz A Irlandia wierzytelności handlowe wynikające ze sprzedaży produktów dokonywanej w ramach jej działalności na rzecz kontrahentów. Wierzytelności handlowe, które będą przedmiotem przeniesienia przez Spółkę na rzecz A Irlandia będą niewymagalne i nieprzedawnione oraz będą istniały na moment transakcji, będą zindywidualizowane oraz prawnie możliwe do zaspokojenia (nie będą m.in. ograniczone zastawami rzeczowymi). W szczególności, w ramach przedmiotowych transakcji nie będą przenoszone wierzytelności zagrożone, m.in. w przypadku których dłużnik jest podmiotem postępowania upadłościowego, lub wierzytelności nieściągalne, lub będące przedmiotem postępowania egzekucyjnego wszczętego w celu ich odzyskania lub/i wierzytelności odpisane lub zaksięgowane przez Spółkę jako wierzytelności nieściągalne. A Irlandia nie będzie miała prawa regresu w stosunku do Spółki w przypadku braku spłaty należności przez dłużników (kontrahentów Spółki). Tym samym, A. Irlandia przejmie od Spółki ryzyko obejmujące niepewność w zakresie uzyskania należnych środków (ryzyko dotyczące spłaty, jak i opóźnienia w spłacie przez dłużników danych wierzytelności). Dodatkowo, Spółka będzie miała zapewnione środki finansowe przed terminem wymagalności wierzytelności handlowej przysługującej jej wobec kontrahentów.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, cena nabycia wierzytelności przez A Irlandia będzie odpowiadać wartości rynkowej wierzytelności, tj. będzie niższa od jej wartości nominalnej wynikającej z faktury wystawionej przez Spółkę. Kwota jaką będzie wypłacać A. Irlandia Spółce będzie więc niższa niż wartość nominalna wierzytelności w momencie ich przeniesienia o dyskonto pobierane przez A. Irlandia. Dyskonto stanowić będzie wynagrodzenie A. Irlandia za:

-przekazanie środków finansowych (wcześniej niż w terminie ustalonym z dłużnikami, wynikającym z daty wymagalności wierzytelności),

-podejmowanie ewentualnych czynności zmierzających w szczególności do wyegzekwowania uregulowania należności przez dłużników,

-oraz poniesienie innych opłat, kosztów i wydatków a także ewentualnych strat związanych z przejętymi wierzytelnościami handlowymi (w tym z tytułu ryzyka nieotrzymania lub nieterminowego otrzymania środków wynikających z przysługujących należności względem dłużników).

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że A. Irlandia jako nabywca wierzytelności handlowych będzie świadczyła na rzecz Spółki usługę, której celem jest w szczególności poprawa jej płynności finansowej oraz uwolnienie Spółki od wskazanych powyżej ryzyk. Zgodnie z przytoczonym powyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy następuje odpłatnie, a w opisanym zdarzeniu przyszłym wynagrodzenie będzie regulowane w formie dyskonta (aspekt odpłatności za świadczoną usługę został opisany szerzej przez Zainteresowanych poniżej).

Co więcej, Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 wypowiedział się w kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży. W szczególności, w ww. orzeczeniu Trybunał wskazał, że „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych i o wątpliwej perspektywie spłaty.

Natomiast w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, przedmiotem nabycia przez A. Irlandia będą - jak wskazali Zainteresowani - wierzytelności niewymagalne, nieprzedawnione i których spłata nie jest zagrożona.

W ocenie Zainteresowanych nie można więc uznać, że wierzytelności tego rodzaju stanowią wierzytelności „trudne”, o których mowa w orzeczeniu TSUE w sprawie C-93/10 i których nabycie, zgodnie z treścią tego orzeczenia, nie stanowi odpłatnego świadczenia usług. Stopa dyskonta odzwierciedla bowiem wynagrodzenie za świadczone usługi w związku z nabywanymi wierzytelnościami handlowymi (tj. wcześniejszego przekazania środków finansowych, czy przeniesienia ryzyk związanych z wierzytelnościami handlowymi).

W świetle powyższego, zdaniem Zainteresowanych, nabycie wierzytelności handlowych od Spółki przez A. Irlandia stanowić będzie świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT.

Stanowisko, zgodnie z którym nabycie wierzytelności niebędących wierzytelnościami trudnymi, powinno zostać uznane za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegające opodatkowaniu VAT, zostało wyrażone m.in. w:

-interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 8 lutego 2022 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.804.2021.1.RK,

-interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 31 stycznia 2022 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.798.2021.1.DS,

-interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 19 sierpnia 2021 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.392.2021.2.ICZ,

-interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 20 stycznia 2021 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.817.2020.4.WN,

-interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 5 października 2020 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.339.2020.2.IG,

-interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 20 maja 2020 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.155.2020.1.MP,

-interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 19 maja 2017 r. o sygn. 0112-KDIL4.4012.19.2017.2.JK.

B.   Odpłatny charakter świadczenia realizowanego przez A Irlandia

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przepisy ustawy o VAT wyróżniają zatem zarówno odpłatne, jak i nieodpłatne świadczenie usług.

Jak wskazuje doktryna, odpłatność za usługę powinna stanowić świadczenie wzajemne realizowane przez usługobiorcę na rzecz usługodawcy (tj. przejawiać się w wyraźnej, bezpośredniej korzyści podmiotu świadczącego usługę). Ponadto, aby dana czynność mogła zostać uznana za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowo skutkowym pomiędzy świadczoną usługą a wynagrodzeniem (świadczeniem wzajemnym).

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, cena nabycia wierzytelności przez A. Irlandia będzie odpowiadać wartości rynkowej wierzytelności, tj. będzie niższa od jej wartości nominalnej wynikającej z faktury wystawionej przez Spółkę. Kwota jaką będzie wypłacać A. Irlandia Spółce będzie więc niższa niż wartość nominalna wierzytelności w momencie ich przeniesienia o dyskonto pobierane przez A. Irlandia.

Dyskonto stanowić będzie wynagrodzenie A. Irlandia za:

-przekazanie środków finansowych (wcześniej niż w terminie ustalonym z dłużnikami, wynikającym z daty wymagalności wierzytelności),

-podejmowanie ewentualnych czynności zmierzających w szczególności do wyegzekwowania uregulowania należności przez dłużników,

-oraz poniesienie innych opłat, kosztów i wydatków a także ewentualnych strat związanych z przejętymi wierzytelnościami handlowymi (w tym z tytułu ryzyka nieotrzymania lub nieterminowego otrzymania środków wynikających z przysługujących należności względem dłużników).

W związku z tym, powstające po stronie A Irlandia przysporzenie będzie bezpośrednio powiązane ze świadczeniem realizowanym przez A Irlandia na rzecz Spółki, opisanym powyżej.

Dlatego w ocenie Zainteresowanych należy uznać, że w analizowanym przypadku dyskonto stanowić będzie wynagrodzenie z tytułu odpłatnego świadczenia przez A Irlandia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT na rzecz Spółki.

W konsekwencji, w opinii Zainteresowanych należy uznać, że nabycie wierzytelności handlowych od Spółki przez A Irlandia podlega opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług.

C.        Import usług

Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest co do zasady miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeśli łącznie spełnione zostają następujące warunki:

a)   usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)   usługobiorcą jest:

-    w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

-    w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

-    w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

W opisanym zdarzeniu przyszłym zostaną spełnione oba warunki wskazane w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Usługobiorcą będzie bowiem Spółka (posiadająca siedzibę działalności gospodarczej i stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium Polski), a A. Irlandia jako usługodawca nie posiada oraz nie będzie posiadać w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku powołanym w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, usługodawca nie rozlicza podatku należnego.

Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Odnosząc ww. przepisy ustawy o VAT do opisanego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że usługi, które będą świadczone przez A Irlandia na rzecz Spółki będą stanowić import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o VAT. Miejscem świadczenia tych usług, zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT będzie Polska, a Spółka będzie podatnikiem VAT z tytułu świadczenia tych usług. Równocześnie, A Irlandia jako usługodawca nie będzie zobowiązana rozliczać podatku należnego z tego tytułu w Polsce.

Ad. 2 (Państwa stanowisko ostatecznie przedstawione w piśmie uzupełniającym z 27 marca 2023r.)

W ocenie Zainteresowanych, podstawę opodatkowania z tytułu usługi świadczonej przez A. Irlandia na rzecz Spółki będzie stanowić kwota dyskonta od nabywanych wierzytelności handlowych.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, wynagrodzenie należne A. Irlandia od Spółki za:

-     przekazanie środków finansowych (wcześniej niż w terminie ustalonym z dłużnikami, wynikającym z daty wymagalności wierzytelności),

-     podejmowanie ewentualnych czynności zmierzających w szczególności do wyegzekwowania uregulowania należności przez dłużników,

-     oraz poniesienie innych opłat, kosztów i wydatków a także ewentualnych strat związanych z przejętymi wierzytelnościami handlowymi (w tym z tytułu ryzyka nieotrzymania lub nieterminowego otrzymania środków wynikających z przysługujących należności względem dłużników).

-  będzie stanowić kwota dyskonta, tzn. różnica pomiędzy wartością rynkową przenoszonych wierzytelności handlowych, a ich wartością nominalną wynikającą z faktur wystawionych przez Spółkę jej kontrahentom.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, A. Irlandia będzie otrzymywać od Spółki wynagrodzenie za świadczenie usług polegających na czynnościach związanych z wyegzekwowaniem/uregulowaniem należności przez pierwotnych dłużników. Co więcej, dyskonto stanowić będzie wynagrodzenie za przekazanie środków finansowych (wcześniej niż w terminie ustalonym z dłużnikami, wynikającym z daty wymagalności wierzytelności) oraz za poniesienie innych opłat, kosztów i wydatków a także ewentualnych strat związanych z przejętymi wierzytelnościami handlowymi (w tym z tytułu ryzyka nieotrzymania lub nieterminowego otrzymania środków wynikających z przysługujących należności względem dłużników) - co jest zbieżne z celem i treścią umowy factoringu.

Dyskonto natomiast będzie stanowić wynagrodzenie A. Irlandia za ww. czynności, będąc zapłatą jaką usługodawca ma otrzymać od usługobiorcy z tytułu sprzedaży. W związku z tym, kwota dyskonta od nabywanych wierzytelności handlowych będzie stanowić podstawę opodatkowania z tytułu usługi świadczonej przez A. Irlandia na rzecz Spółki.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w:

-  interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 20 maja 2020 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.155.2020.1.MP,

-  interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 5 października 2020 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.339.2020.2.IG,

-  interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 19 maja 2017 r. o sygn. 0112-KDIL4.4012.19.2017.2.JK.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Zainteresowanych, podstawę opodatkowania z tytułu usługi świadczonej przez A. Irlandia na rzecz Spółki będzie stanowić kwota dyskonta od nabywanych wierzytelności handlowych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług tj. w kwestii objętej pytaniami nr 1 i 2 jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”,

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT,

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że

Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1523 ze zm.) oraz w przepisach ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

W opisie sprawy wskazano, że A. jest spółką prawa irlandzkiego i zarejestrowanym podatnikiem VAT w Irlandii. A. S.A. (Spółka) jest podmiotem z siedzibą na terytorium Polski, zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT w Polsce oraz polskim rezydentem podatkowym. Zainteresowani należą do grupy kapitałowej A.

Obecnie, Spółka planuje przystąpienie do programu finansowego prowadzonego w Grupie A, zwanego programem sekurytyzacyjnym A.

W ramach prowadzonej działalności, A. Irlandia nabywa wierzytelności od spółek z Grupy A., które uczestniczą w programie sekurytyzacyjnym A. Celem programu sekurytyzacyjnego A. jest usprawnienie procesu otrzymywania płatności z tytułu wykonywanej działalności przez poszczególne spółki operacyjne wchodzące w skład Grupy A oraz zwiększenie i zdywersyfikowanie możliwości szybszego pozyskiwania środków pieniężnych na korzystnych warunkach.

Państwa wątpliwości, przedstawione w pytaniu nr 1, dotyczą kwestii czy w opisanym zdarzeniu przyszłym nabycie od Spółki wierzytelności handlowych przez A. Irlandia będzie podlegać podatkowi od towarów i usług jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przez A. Irlandia i w związku z tym, Spółka powinna rozpoznać import usług w rozumieniu art. 2 ust. 9 ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe należy wyjaśnić, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), dalej zwany Kodeksem cywilnym, zaś podstawą do dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego,

Stosownie do art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego,

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością przez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Z powyższych przepisów wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Podkreślenia wymaga, że podejmując decyzję o sprzedaży wierzytelności należy dokonać analizy rodzaju wierzytelności będących przedmiotem cesji, tzn. należy ocenić, czy przedmiotowe transakcje nie dotyczą tzw. wierzytelności trudnych, czyli takich, co do których istnieje poważna wątpliwość, że zostaną zaspokojone. Nabycie bowiem na własne ryzyko wierzytelności uznanych za trudne, których cena (niższa od wartości nominalnej) odzwierciedla faktyczną, ekonomiczną ich wartość, będzie pozostawało poza zakresem podatku od towarów i usług, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok w sprawie C-93/10 GFKL Financial Services).

W kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że „Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”. W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty.

Jak wynika z opisu sprawy planowane jest, że wierzytelności handlowe, które będą przedmiotem przeniesienia na rzecz A. Irlandia:

-będą niewymagalne i nieprzedawnione,

-będą istniały na moment transakcji, będą zindywidualizowane oraz prawnie możliwe do zaspokojenia (nie będą m.in. ograniczone zastawami rzeczowymi).

W szczególności, w ramach przedmiotowych transakcji nie będą przenoszone wierzytelności zagrożone, tj. m.in. w przypadku których dłużnik jest podmiotem postępowania upadłościowego, lub wierzytelności nieściągalne, lub będące przedmiotem postępowania egzekucyjnego wszczętego w celu ich odzyskania lub/i wierzytelności odpisane lub zaksięgowane przez Spółkę jako wierzytelności nieściągalne.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że w okolicznościach przedstawionych we wniosku, nie będą istniały przesłanki do uznania tych wierzytelności za zagrożone nieściągalnością, zatem nie będzie dochodzić do nabycia wierzytelności tzw. „trudnych”.

Ponadto czynność zbycia wierzytelności będzie wykonywana odpłatnie, bowiem jak wyjaśnili Państwo, zakładane jest, że cena za wierzytelności handlowe, odpowiadająca wartości rynkowej tych wierzytelności będzie płatna przez A. Irlandia na rzecz Spółki w związku z każdym przeniesieniem tych wierzytelności, a kwotę wynagrodzenia będzie stanowić dyskonto.

Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz charakter opisanych czynności należy uznać, że w niniejszej sprawie spełnione będą przesłanki do uznania tych czynności za świadczenie usług. W przedmiotowej sprawie beneficjentem świadczenia będzie A S.A., od którego kupujący – Podmiot zagraniczny (A. ), zobowiąże się w ramach programu sekurytyzacyjnego A. wykonać czynności zmierzające do nabycia wierzytelności. Zatem pomiędzy stronami zaistnieje stosunek prawny – będzie zawierana umowy sprzedaży wierzytelności, a czynności te będą dokonane odpłatnie.

Tym samym w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Nabywcę (Spółkę z Irlandii) w ramach programu sekurytyzacyjnego na rzecz A. S.A. będą stanowić świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

W tym miejscu zauważyć należy, że z przepisu art. 5 ust. 1 ustawy, regulującego zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynika, iż dla opodatkowania danej transakcji rozstrzygające znaczenie ma ustalenie miejsca świadczenia.

Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Stosownie do art. 28a ustawy – na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:

Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy,

W myśl art. 2 pkt 9 ustawy,

Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie tego mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu, z jednej strony opodatkowanie usług w miejscu ich konsumpcji, a z drugiej strony, zaoszczędzenie usługodawcy obowiązków związanych z rejestracją oraz rozliczeniem podatku.

W omawianej sprawie usługodawcą jest podmiot zagraniczny tj. A. Ireland. Bowiem podmiot ten jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Nie jest również zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT.

Natomiast A. S.A. staje się usługobiorcą – zarejestrowanym na cele podatku od towarów i usług w Polsce.

Skoro A. posiada siedzibę w innym kraju, niż Polska oraz, jak wskazano, nie posiada na terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, spełniony jest również warunek określony w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy.

Zatem, Spółka zobowiązana będzie, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować świadczone przez A.  usługi nabycia wierzytelności, zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa podatkowego. Nabycie przez Spółkę wskazanych usług od A. stanowi dla Spółki import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy. Natomiast A.  pomimo, że świadczy usługę nabycia wierzytelności na rzecz Spółki nie będzie zobowiązana do opodatkowania przedmiotowej usługi na terytorium Polski.

Skoro zatem usługodawca tj. Podmiot z Irlandii dokona nabycia wierzytelności od podmiotu polskiego, to czynności wykonywane na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. A. S.A., czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.

Tym samym A. S.A. nabywając usługę od kontrahenta posiadającego siedzibę działalności gospodarczej w Irlandii, staje się podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia w kraju (w Polsce) podatku VAT z tytułu importu usług w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 1, jest prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości, w kwestii objętej pytaniem nr 2, dotyczą ustalenia czy podstawę opodatkowania dla celów podatku od towarów i usług z tytułu usługi świadczonej przez A. Irlandia na rzecz Spółki będzie stanowić kwota dyskonta od nabywanych wierzytelności handlowych.

Dokonując oceny Państwa stanowiska w powyższym zakresie należy wyjaśnić co następuje:

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy,

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy,

Jak wynika z opisu sprawy, cena nabycia wierzytelności będzie odpowiadać wartości rynkowej wierzytelności, tj. będzie niższa od jej wartości nominalnej wynikającej z pierwotnej faktury wystawionej przez Spółkę. Kwota jaką będzie wypłacać A. Irlandia Spółce będzie więc niższa niż wartość nominalna wierzytelności w momencie ich przeniesienia, o dyskonto pobierane przez A. Irlandia.

Dyskonto stanowić będzie wynagrodzenie Wnioskodawcy za:

-przekazanie środków finansowych (wcześniej niż w terminie ustalonym z dłużnikami, wynikającym z daty wymagalności wierzytelności),

-podejmowanie ewentualnych czynności zmierzających w szczególności do wyegzekwowania uregulowania należności przez dłużników,

-oraz poniesienie innych opłat, kosztów i wydatków a także ewentualnych strat związanych z przejętymi wierzytelnościami handlowymi (w tym z tytułu ryzyka nieotrzymania lub nieterminowego otrzymania środków wynikających z przysługujących należności względem dłużników).

Umowa dotycząca sprzedaży wierzytelności dokonywanej w ramach Programu nie będzie przewidywać innego wynagrodzenia (poza Dyskontem) między Wnioskodawcą a Spółką płaconego za zbycie przez Spółkę wierzytelności w ramach Programu. W szczególności strony nie przewidują stosowania dodatkowego wynagrodzenia w postaci marży.

Wobec powyższego w niniejszych okolicznościach sprawy, wynagrodzeniem z tytułu świadczenia usług zbycia (nabycia) wierzytelności stanowić będzie dyskonto, tj. różnica między wartością nominalną wierzytelności, a ceną za którą zostaną one nabyte przez Podmiot z Irlandii od Spółki.

W związku z powyższym, podstawą opodatkowania, w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, świadczonych usług przez Podmiot z Irlandii na rzecz Spółki obejmujących wierzytelności będzie kwota dyskonta.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja indywidualna w zakresie podatku od towarów i usług dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem pytań nr 1 i 2 Wnioskodawcy, tj. opodatkowania czynności nabycia przez A . wierzytelności od Spółki oraz określenia podstawy opodatkowania tej czynności. Natomiast kwestie przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego, dotyczące zarządzania i administrowania nabytymi przez A . Irlandia wierzytelnościami handlowymi oraz czynności wykonywanych w ramach umowy serwisowej, które nie zostały objęte pytaniem, ani nie przedstawiono stanowiska w tym zakresie, nie stanowią przedmiotu rozstrzygnięcia.

Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w  sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w  dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie (por. prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 27 marca 2015 r. sygn. akt III SA/Łd 109/15).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej - ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-   w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-   w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.