Czynność przeniesienia z mocy prawa w zamian za odszkodowanie prawa własności gruntów niezabudowanych, nieobjętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 8 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku VAT czynności przeniesienia z mocy prawa w zamian za odszkodowanie prawa własności gruntów niezabudowanych, o nr. 1, 2, 3, 4, 5 i 6, nieobjętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Uzupełnili go Państwo pismem z 24 marca 2023 r. (wpływ 31 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina Miasto (…) (dalej: Gmina lub Wnioskodawca) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT).

Gmina otrzymała następujące decyzje o wypłacie odszkodowania, w zamian za nabycie z mocy prawa własności gruntów należących dotychczas do Gminy, w związku z realizacją inwestycji publicznych:

-Decyzja z 29 grudnia 2021 r., nr (…) o ustaleniu odszkodowania na rzecz Gminy z tytułu nabycia z mocy prawa przez Województwo (…) prawa własności nieruchomości położonej na terenie Miasta (…) oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr 1 o powierzchni (…) ha, (…) – wskazana nieruchomość została objęta decyzją nr (…) z 27 lipca 2021 r. Wojewody (…) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie i przebudowie drogi wojewódzkiej (…), której to decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności;

-Decyzja z 7 kwietnia 2022 r., nr (…) o ustaleniu odszkodowania na rzecz Gminy z tytułu nabycia z mocy prawa przez Województwo (…) prawa własności nieruchomości położonej na terenie Miasta (…) oznaczonej ewidencyjnie jako działka 2 o powierzchni (…) ha, (…) - wskazana nieruchomość została objęta decyzją nr (…) z 27 lipca 2021 r. Wojewody (…) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie i przebudowie drogi wojewódzkiej (…), której to decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności;

-Decyzja z 12 kwietnia 2022 r., nr (…) o ustaleniu odszkodowania na rzecz Gminy z tytułu nabycia z mocy prawa przez Województwo (…) prawa własności nieruchomości położonej na terenie Miasta (…) oznaczonej ewidencyjnie jako działki nr A o powierzchni (…) ha (…), nr B o powierzchni (…) ha (…), nr C o powierzchni (…) ha (…), nr 3 o powierzchni (…) ha (…) i nr 4 o powierzchni (…) ha (…) - wskazane nieruchomości zostały objęte decyzją nr (…) z 27 lipca 2021 r. Wojewody (…) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie i przebudowie drogi wojewódzkiej (…), której to decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności;

-Decyzja z 20 grudnia 2022 r., nr (…) o ustaleniu odszkodowania na rzecz Gminy z tytułu nabycia z mocy prawa przez Skarb Państwa prawa własności nieruchomości położonej na terenie Miasta (…) oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr 5 o powierzchni (…) ha (…), obręb (…) - wskazana nieruchomość została objęta decyzją nr (…) z 30 maja 2022 r. Wojewody (…) o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej dla inwestycji pn. (…), której nadano rygor natychmiastowej wykonalności;

-Decyzja z 3 stycznia 2023 r., nr (…) o ustaleniu odszkodowania na rzecz Gminy z tytułu nabycia z mocy prawa przez Skarb Państwa prawa własności nieruchomości położonej na terenie Miasta (…) oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr 6 o powierzchni (…) ha (…), obręb (…) - wskazana nieruchomość została objęta decyzją nr (…) z 30 maja 2022 r. Wojewody (…) o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej dla inwestycji pn. (…), której nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Niezabudowana działka o numerze 1 na dzień wydania decyzji Wojewody (…) nr (…) z 27 lipca 2021 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Niezabudowana działka o numerze 2 na dzień wydania decyzji Wojewody (…) nr (…) z 27 lipca 2021 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Niezabudowane działki o numerach A, B i C były na dzień wydania decyzji Wojewody (…) nr (…) z 27 lipca 2021 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i określone jako tereny zabudowy usługowo-produkcyjnej (U/P) oraz tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami (MN/U). Z kolei działki o numerach 3 i 4 na dzień wydania decyzji Wojewody (…) nr (…) z 27 lipca 2021 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Niezabudowana działka o numerze 5 na dzień wydania decyzji Wojewody (…) nr (…) z 30 maja 2022 r. o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Niezabudowana działka o numerze 6 na dzień wydania decyzji Wojewody (…) nr (…) z 30 maja 2022 r. o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Gmina nie wykorzystywała wskazanych nieruchomości wyłącznie do czynności zwolnionych z VAT.

Wątpliwości Gminy dotyczą opodatkowania VAT przeniesienia z mocy prawa, prawa własności nieruchomości, które na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji publicznej/ustaleniu lokalizacji linii kolejowej nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, tj. działki o numerach: 1, 2, 3, 4, 5 i 6.

Pytanie

Czy czynność przejęcia z mocy prawa w zamian za odszkodowanie prawa własności nieruchomości, które na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji publicznej/ustaleniu lokalizacji linii kolejowej nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, Gmina powinna potraktować jako zwolnioną z VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Czynność przejęcia z mocy prawa w zamian za prawa własności nieruchomości, które na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji publicznej/ustaleniu lokalizacji linii kolejowej nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i Gmina powinna potraktować jako zwolnioną z VAT.

W świetle art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów,

Jednocześnie jak stanowi art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której nowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1) przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2) wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3) wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4) wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5) ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6) oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7) zbycie praw. o których mowa w pkt 5 i 6.

Jednocześnie, art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, reguluje, że przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W świetle art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych nałożonych odrębnym przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Mając na uwadze powyższe w związku z faktem, że w analizowanej sytuacji Gmina przeniosła prawo do rozporządzania towarami jak właściciel z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu w zamian za odszkodowanie, należy uznać, że Gmina dokonała czynności podlegających ustawie o VAT, tj. odpłatnych dostaw towarów, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Niemniej jednak przeanalizować należy, czy przedmiotowe dostawy towarów mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Przez tereny budowlane – w świetle art. 2 pkt 33 ustawy o VAT – rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Tym samym, zwolnieniem z podatku objęta jest dostawa gruntu niezabudowanego i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane.

W świetle interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 18 czerwca 2013 r., sygn. PT10/033/12/207/WLI/13/RD 58639, „od dnia 1 kwietnia 2013 r. w związku z wprowadzeniem do ustawy o VAT definicji terenu budowlanego dla potrzeb prawidłowej klasyfikacji gruntów celem zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, w sytuacji gdy brak jest planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, nie należy już kierować się danymi zawartymi w ewidencji gruntów i budynków, które były, zgodnie z wykładnią zaprezentowaną w wyroku z 17 stycznia 2011 r., istotne w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r. W konsekwencji dostawa terenu niezabudowanego, nieobjętego planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług”.

Tym samym, jeśli grunt nie jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i jednocześnie nie została w stosunku do niego wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu to uznać należy, że grunt stanowi teren inny niż budowlany.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2021 r. poz. 741 ze zm.), w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:

·lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;

·sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.

Uzyskanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji jest równoznaczne z uzyskaniem decyzji o warunkach zabudowy albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, oraz pozwolenia na budowę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (art. 14 ustawy Prawo budowlane).

Zdaniem Wnioskodawcy, zwrócić należy jednak uwagę, że zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

W analizowanej sytuacji na moment wydania decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji publicznej/ustaleniu lokalizacji linii kolejowej nieruchomości nie stanowiły terenów budowlanych w świetle ustawy o VAT (nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, nie była w stosunku do nich również wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu).

W przypadku objętym wnioskiem zdaniem Wnioskodawcy należy stwierdzić, że najpierw dochodzi do czynności wywłaszczenia, a dopiero następnie do dokonania zmiany przeznaczenia nieruchomości. Tym samym, wywłaszczona nieruchomość powinna zostać opodatkowana zgodnie z obowiązującą kwalifikacją nieruchomości w momencie wywłaszczenia.

Skoro w momencie wywłaszczenia przedmiotowe działki nie były objęte planem zagospodarowania przestrzennego ani nie została w stosunku do nich wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, to można uznać, że dostawa tych działek powinna korzystać ze zwolnienia na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji indywidualnej z 18 czerwca 2021 r. sygn. (…), w której wskazano, że „Z okoliczności sprawy wynika, że na moment nadania Decyzji o wywłaszczeniu rygoru natychmiastowej wykonalności oraz w momencie kiedy ww. decyzja stała się ostateczna dla działki niezabudowanej w obrębie (…) oznaczona nr (…) nie obowiązywał na moment wywłaszczenia Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, a także nie zostały wydane decyzje o warunkach zabudowy o zagospodarowania terenu. Ponadto należy podkreślić, że zmiana przeznaczenia ww. wywłaszczonej działki nastąpiła w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia. Zatem właściwym jest stwierdzenie, że najpierw dochodzi do czynności wywłaszczenia, a dopiero następnie do dokonania zmiany przeznaczenia nieruchomości. Tym samym. wywłaszczona nieruchomość powinna zostać opodatkowana zgodnie z obowiązującą kwalifikacją nieruchomości w momencie wywłaszczenia. Zatem, ponieważ w momencie dostawy (wywłaszczenia) przedmiotowa działka w obrębie (... ) oznaczona nr (...) była terenem niezabudowanym niebędącym terenem budowlanym w myśl art. 2 pkt 33 ustawy, bowiem grunt nie był objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz decyzją o warunkach zabudowy, to jego dostawa korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy. Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy oceniono jako prawidłowe”.

Podobne stanowisko zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej z 26 stycznia 2017 r., sygn. (…), w której uznano, iż „Bez znaczenia dla niniejszej sprawy pozostaje wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, gdyż jak wskazano powyżej, zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

Zatem ponieważ w momencie dostawy (wywłaszczenia) działka nr (…) była terenem niezabudowanym niebędącym terenem przeznaczonym pod zabudowę, to jej dostawa korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że wywłaszczana nieruchomość jest terenem budowlanym w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 23% na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ww. ustawy uznać za nieprawidłowe”.

Podsumowując, w związku z otrzymanym odszkodowaniem za przejęcie z mocy prawa prawa własności nieruchomości, które na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji publicznej/ustaleniu lokalizacji linii kolejowej nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, Gmina nie powinna rozliczać VAT należnego, lecz potraktować te transakcje jako zwolnione z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że zgodnie z wolą Wnioskodawcy, przedmiotem merytorycznej analizy treści wniosku będą jedynie grunty niezabudowane, o nr. 1, 2, 3, 4, 5 i 6, nieobjęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W myśl dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy:

Działalność gospodarcza, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy:

Jak stanowi natomiast art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

·podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

·podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina otrzymała decyzje o wypłacie odszkodowania w zamian za nabycie z mocy prawa własności gruntów nr 1, 2, 3 i 4 przez Województwo (…) oraz gruntów nr 5 i 6 przez Skarb Państwa, należących dotychczas do Gminy, w związku z realizacją inwestycji publicznych. Działki niezabudowane o nr. 1, 2, 3 oraz 4 na dzień wydania dla nich decyzji Wojewody (…) z 27 lipca 2021 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności, nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego. Niezabudowane działki nr 5 i 6 na dzień wydania dla nich decyzji Wojewody (…) z 30 maja 2022 r. o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności, nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego. Gmina nie wykorzystywała wskazanych nieruchomości wyłącznie do czynności zwolnionych z VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą zwolnienia od podatku VAT czynności przeniesienia z mocy prawa w zamian za odszkodowanie prawa własności gruntów niezabudowanych, o nr. 1, 2, 3, 4, 5 i 6, nieobjętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Mając na uwadze przywołane wyżej przepisy zaznaczyć należy, że organ władzy publicznej wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Jednocześnie Gmina w przedmiotowym zakresie nie występuje jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Jej sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości jest taka sama jak innych podmiotów, których dotknąć może decyzja o wywłaszczeniu.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Działania Gminy są w tym przypadku tożsame z działaniami każdego innego podmiotu dokonującego dostawy gruntów.

Tym samym dokonując odpłatnej dostawy nieruchomości nr 1, 2, 3, 4, 5 oraz 6 Gmina działała jako podatnik prowadzący działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 w związku z art. 15 ust. 2 ustawy.

Wskazać więc należy, że przeniesienie przez Wnioskodawcę własności przedmiotowych działek na rzecz Województwa lub Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca dla tej czynności działał w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Jednakże dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana podatkiem VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku VAT dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym, itp.

Stosownie do treści art. 2 pkt 33 ustawy:

W związku z tym, że ustawa nie precyzuje, o jakie tereny przeznaczone pod zabudowę chodzi, przyjąć trzeba, że pojęcie „tereny przeznaczone pod zabudowę” obejmuje obszary, na których przewidziane są różne formy zabudowy.

W konsekwencji opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, przy czym opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy – są zwolnione od podatku VAT.

W niniejszej sprawie wskazać należy, że na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 162 ze zm.):

Artykuł 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wskazuje, że:

Według art. 11i ust. 1 i 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Analogiczne zasady, dotyczące decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, znajdują się w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 602 ze zm.). W myśl art. 9o ust. 1 tej ustawy:

Zgodnie z art. 9q ust. 1 pkt 7 ustawy o transporcie kolejowym:

Na podstawie art. 9ad ust. 3 ustawy o transporcie kolejowym:

Fakt, że w przypadku wydawania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej zostały wyłączone przepisy określone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oznacza w szczególności, że ustalenie lokalizacji drogi w ramach zezwolenia na realizację inwestycji drogowej lub linii kolejowej w ramach decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, może nastąpić niezależnie od tego, czy dla terenu, przez który ma przebiegać ta inwestycja, obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz niezależnie od treści postanowień takiego planu.

Według regulacji art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Z kolei jak stanowi art. 9s ust. 3 ustawy o transporcie kolejowym:

Analiza przywołanych regulacji prowadzi do wniosku, że w przypadku realizacji inwestycji drogowych (w trybie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych) lub kolejowych (w trybie przepisów ustawy o transporcie kolejowym), decyzja o zezwoleniu na ich realizację zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do treści art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Zgodnie z art. 9y ust. 1 i 2 ustawy o transporcie kolejowym:

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z powołanych przepisów wynika zatem, że istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Podsumowując powyższe – zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że nieruchomości Gminy objęte pytaniem, tj. grunty o nr. 1, 2, 3, 4, 5 i 6, stanowiły nieruchomości niezabudowane i na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, nie były one objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

Zatem dostawa przedmiotowych nieruchomości na rzecz Województwa (…) oraz Skarbu Państwa spełnia warunki określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy i transakcje te korzystają ze zwolnienia od podatku VAT.

Jak wykazano powyżej, w opisanym stanie faktycznym nie ma znaczenia fakt, iż w stosunku do przedmiotowych nieruchomości gruntowych wydane zostały decyzje o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej oraz decyzje o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej. Zmiana przeznaczenia działek z terenów niebędących terenami przeznaczonymi pod zabudowę na tereny przeznaczone pod zabudowę odbyła się bowiem w tym samym momencie, w którym nieruchomości te stały się z mocy prawa własnością w zależności – Województwa lub Skarbu Państwa co oznacza, iż w momencie przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomościami jak właściciel, nieruchomości te nie mogły być traktowane jako tereny budowlane. W pierwszej kolejności bowiem doszło do przejęcia działek na rzecz ww. podmiotów, a następnie do zmiany ich przeznaczenia. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

Podsumowując, czynność przeniesienia z mocy prawa w zamian za odszkodowanie prawa własności gruntów niezabudowanych, o nr. 1, 2, 3, 4, 5 i 6, nieobjętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym, Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).