Opłaty eksploatacyjne przypadające na część lokalu mieszkalnego, która nie służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków spółdzielni (jest przeznaczona na prowadzenie działalności gospodarczej) nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 7 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat eksploatacyjnych dotyczących części lokalu mieszkalnego wykorzystywanego w ramach działalności gospodarczej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółdzielnia Mieszkaniowa w (…) jest spółdzielnią mieszkaniową działającą na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1208). Spółdzielnia w ramach swojej działalności buduje budynki mieszkaniowe oraz zarządza lokalami oraz budynkami na rzecz członków spółdzielni będących właścicielami lokali, członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali oraz właścicieli lokali niebędących członkami spółdzielni. Spółdzielnia jest zarejestrowana jako czynny podatnik od towarów i usług.

Jeden z członków spółdzielni zgłosił, że w lokalu mieszkalnym, którego jest właścicielem (wraz z żoną na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej) prowadzona jest działalność gospodarcza w postaci gabinetu kosmetycznego, na który przeznaczono jeden z pokoi znajdujących się w lokalu o pow. 12 m² oraz jedną łazienkę. Całkowita powierzchnia lokalu mieszkalnego wynosi 102 m² i obejmuje 4 pokoje (w tym jeden pokój o pow. 12 m² wykorzystywany na działalność gospodarczą), kuchnię oraz dwie łazienki.

Członek Spółdzielni wskazał, że uzyskał stosowne zgody organów administracji na zmianę przeznaczenia części lokalu mieszkalnego na działalność gospodarczą, a właściwe organy administracji publicznej (Powiatowa Straż Pożarna oraz Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie wniosły sprzeciwu do zmiany przeznaczenia części lokalu mieszkalnego). Członek Spółdzielni we wniosku o wyrażenie zgody na prowadzenie działalności gospodarczej poinformował, że będzie przyjmować do 3 klientów od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych, natomiast w soboty do 5 klientów.

Lokal mieszkalny stanowi miejsce zamieszkania członków Spółdzielni.

Wobec faktu, że prowadzona działalność gospodarcza nie wyklucza celu mieszkaniowego lokalu, a lokal nadal stanowi miejsce zamieszkania członków Spółdzielni, Spółdzielnia do opłat eksploatacyjnych za lokal stosuje zwolnienie od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931), dalej: ustawa o VAT.

Pytanie

1.Czy zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT podlegają czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowej oraz osób niebędących członkami, jeżeli pobierane opłaty dotyczą lokalu mieszkalnego, stanowiącego miejsce zamieszkania członka spółdzielni lub osoby niebędącej członkiem, którego część wykorzystywana jest na prowadzenie działalności gospodarczej?

W przypadku odpowiedzi negatywnej:

2.Czy w przypadku, gdy część lokalu wykorzystywana jest do prowadzenia działalności gospodarczej, zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, podlegają czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowej oraz osób niebędących członkami, jedynie w części, w jakiej opłaty eksploatacyjne dotyczą lokalu mieszkalnego wykorzystywanego w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, natomiast nie korzystają z tego zwolnienia czynności spółdzielni, za które pobierane są opłaty związane z częścią lokalu wykorzystywaną do prowadzenia działalności gospodarczej?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Zdaniem Wnioskodawcy, zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT podlegają czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowej oraz osób niebędących członkami, jeżeli pobierane opłaty dotyczą lokalu mieszkalnego, stanowiącego miejsce zamieszkania członka spółdzielni lub osoby niebędącej członkiem, którego część wykorzystywana jest na prowadzenie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych niebędących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Z treści przepisu wynika, że przewidziane w nim zwolnienie odnosi się do czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowych, a także osób niebędących członkami spółdzielni. Osoby te muszą być właścicielami lokali mieszkalnych, a w przypadku członka spółdzielni może przysługiwać mu spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego. Natomiast w zakresie rodzaju czynności, za które spółdzielnia pobiera opłaty, przepis ten odsyła do przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w postaci art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5.

Stosownie do wskazanych przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych: Członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu (art. 4 ust. 1 u.s.m.). Członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu (art. 4 ust. 2 u.s.m.). Właściciele lokali niebędący członkami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych. Są oni również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu. Obowiązki te wykonują przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5 (art. 4 ust. 4 u.s.m.).

Członkowie spółdzielni uczestniczą w kosztach związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię, jeżeli uchwała walnego zgromadzenia tak stanowi. Właściciele lokali niebędący członkami oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, mogą odpłatnie korzystać z takiej działalności na podstawie umów zawieranych ze spółdzielnią (art. 4 ust. 5 u.s.m.).

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 marca 2011 r., sygn. akt I FSK 447/10, uznał, że zwolnieniu od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, podlegają czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowych oraz osób niebędących członkami, jeżeli pobierane przez te spółdzielnie opłaty dotyczą samodzielnych lokali mieszkalnych (wraz z pomieszczeniami pomocniczymi). Nie korzystają z tego zwolnienia czynności spółdzielni, za które pobierane są opłaty związane z lokalami użytkowymi bądź garażami, choćby stanowiły one część składową lokalu mieszkalnego.

Z przytoczonych przepisów oraz wskazań orzecznictwa wynikają następujące warunki zwolnienia:

1.Czynności, za które spółdzielnia pobiera opłaty są związane z pokryciem wydatków na eksploatację i utrzymanie nieruchomości w częściach przypadających na poszczególne lokale, a także stanowiących mienie spółdzielni, wydatki dotyczące zobowiązań spółdzielni, wpłaty na fundusz remontowy, a ponadto dotyczą działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej prowadzonej przez spółdzielnię;

2.Czynności, za które spółdzielnia pobiera opłaty dotyczą lokali mieszkalnych.

Dla odkodowania zakresu zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT konieczne jest zatem zdefiniowanie pojęcia „lokal mieszkalny”. Wobec braku definicji w ustawie o VAT, odwołać należy się do art. 2 ust. 1 u.s.m., który stanowi, że lokalem w rozumieniu ustawy jest samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. j. Dz. U. Nr 80 poz. 903). Natomiast w myśl art. 2 ust. 2 ustawy o własności lokali, samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne Ponadto z art. 2 ust. 4 ustawy o własności lokali wynika, że do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej „pomieszczeniami przynależnymi”.

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle wyżej przytoczonych przepisów, lokal mieszkalny, który stanowi miejsce zamieszkania członka spółdzielni oraz miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (częściowo), odpowiada definicji określonej wyżej przytoczonymi przepisami prawa. Pomimo wykorzystywania części lokalu do prowadzenia działalności gospodarczej służy on przede wszystkim zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, a tym samym stanowi lokal mieszkalny.

W związku z powyższym, okoliczność zarejestrowania w miejscu zamieszkania działalności gospodarczej wiążąca się z faktycznym wykorzystywaniem części lokalu na prowadzenie działalności gospodarczej, przy pozostawieniu jako głównej funkcji lokalu funkcji mieszkaniowej, nie wyklucza możliwości objęcia zwolnieniem od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT czynności wykonywanych przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członków spółdzielni oraz osób niebędących członkami, za które pobierane są opłaty na podstawie art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 u.s.m. Istotne jest bowiem, że opłaty dotyczą lokali mieszkalnych, których tylko nieznaczna część posiada przeznaczenie użytkowe (prowadzenie działalności gospodarczej).

Ad 2

Zdaniem Wnioskodawcy, zwolnieniu od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT podlegają czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowej oraz osób niebędących członkami, jeżeli pobierane opłaty dotyczą lokalu mieszkalnego, stanowiącego miejsce zamieszkania członka spółdzielni lub osoby niebędącej członkiem, także w przypadku, gdy część lokalu wykorzystywana jest na prowadzenie działalności gospodarczej.

Okoliczność zmiany przeznaczenia jednego z pokoi (i jednej z łazienek) na prowadzenie działalności gospodarczej i faktyczne prowadzenie w lokalu działalności gospodarczej nie stoi na przeszkodzie zastosowaniu do pobieranych przez spółdzielnię opłat zwolnienia, o którym mowa art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, jeżeli lokal służy przede wszystkim zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członka spółdzielni.

Nie ma zatem podstaw do ograniczania zwolnienia do czynności spółdzielni, za które pobierane są opłaty jedynie do części lokalu, która wykorzystywana jest wyłącznie na cele mieszkaniowe. W świetle art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, nie korzystają z tego zwolnienia czynności spółdzielni, za które pobierane są opłaty związane z lokalami użytkowymi bądź garażami, choćby stanowiły one część składową lokalu mieszkalnego. Przedmiotowy lokal jest zaś lokalem mieszkalnym, w którym realizowane są cele mieszkaniowe, a jedynie część lokalu przeznaczona jest na prowadzenie działalności gospodarczej, która z uwagi na rodzaj i skalę nie wyklucza celu mieszkaniowego.

W ocenie Wnioskodawcy, brak jest podstawy prawnej do zastosowania częściowego zwolnienia w proporcji do części lokalu wykorzystywanego na cele mieszkaniowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do zapisu art. 8 ust. 1 ustawy:

W związku z powyższym opłaty eksploatacyjne wnoszone przez członków spółdzielni z tytułu użytkowania lokali mieszkalnych podlegają więc co do zasady opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wątpliwości Państwa w sprawie dotyczą kwestii, zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy, opłat eksploatacyjnych za lokal mieszkalny w sytuacji, gdy jego część członek spółdzielni wykorzystuje w ramach działalności gospodarczej.

W tym miejscu wskazać należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może być opodatkowana właściwą stawką podatku albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Należy zauważyć, że czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług.

I tak, zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 11 ustawy:

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 438):

Natomiast zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1048):

W myśl art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych:

Z opisu sprawy wynika, że jeden z członków spółdzielni zgłosił, że w lokalu mieszkalnym, którego jest właścicielem (wraz z żoną na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej) prowadzona jest działalność gospodarcza w postaci gabinetu kosmetycznego, na który przeznaczono jeden z pokoi znajdujących się w lokalu o pow. 12 m² oraz jedną łazienkę. Całkowita powierzchnia lokalu mieszkalnego wynosi 102 m² i obejmuje 4 pokoje (w tym jeden pokój o pow. 12 m² wykorzystywany na działalność gospodarczą), kuchnię oraz dwie łazienki. Członek Spółdzielni wskazał, że uzyskał stosowne zgody organów administracji na zmianę przeznaczenia części lokalu mieszkalnego na działalność gospodarczą, a właściwe organy administracji publicznej (Powiatowa Straż Pożarna oraz Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie wniosły sprzeciwu do zmiany przeznaczenia części lokalu mieszkalnego). Członek Spółdzielni we wniosku o wyrażenie zgody na prowadzenie działalności gospodarczej poinformował, że będzie przyjmować do 3 klientów od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych, natomiast w soboty do 5 klientów. Lokal mieszkalny stanowi miejsce zamieszkania członków Spółdzielni.

Należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie doszło do zmiany funkcji (przeznaczenia) części lokalu mieszkalnego na działalność gospodarczą. Okoliczność ta, spowodowała, że część lokalu mieszkalnego (pokój i jedna z łazienek) przestał służyć zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków spółdzielni.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że opłaty eksploatacyjne przypadające na część lokalu mieszkalnego, która nie służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków spółdzielni (jest przeznaczona na prowadzenie działalności gospodarczej) nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy. W tej części opłaty eksploatacyjne podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwej stawki.

Zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy, korzysta wyłącznie część opłat eksploatacyjnych przypadająca na lokal mieszkalny służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków spółdzielni, ponieważ tylko ta część nie utraciła charakteru mieszkalnego.

W związku z powyższym stanowisko Państwa uznano za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do powołanego przez Państwa wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 marca 2011 r. sygn. akt I FSK 447/10 należy wskazać, że jest on korzystny dla organu i dotyczy braku zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT opłat eksploatacyjnych z tytułu miejsca postojowego w garażu podziemnym wielostanowiskowym od członków Spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, więc opis sprawy jest zupełnie odmienny od opisu stanu faktycznego, który opisali Państwo w złożonym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywa się ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musicie się Państwo zastosować do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Macie Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).