Brak opodatkowania czynności zapewnienia pomocy obywatelom Ukrainy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania czynności zapewnienia pomocy obywatelom Ukrainy. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 11 maja 2023 r. (wpływ 12 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jako Spółka dla Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej (…) (utworzonej na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, reprezentowana przez zarząd spółki (powołany na podstawie zarządzenia wójta gminy (…)) zajmują się Państwo tylko i wyłącznie działaniami określonymi w ww. ustawie, tj. zarządzaniem mieniem Wspólnoty Gruntowej (…). Zarządzanie to polega na opiece nad budynkiem Domu Kultury i gruntami będącymi własnością Wspólnoty.

Nadmieniają Państwo, że nigdy nie prowadzili Państwo jakiejkolwiek działalności gospodarczej, nie są Państwo wpisani do CEIDG, a działalność Spółki dla Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej (…) nigdy nie była nastawiona na działalność gospodarczą, tym bardziej zarobkową.

W marcu 2022 r., na prośbę wójta gminy (…) w ramach „ogólnopolskiej akcji” mającej na celu udzielenie pomocy i przyjęcie uchodźców, wspólnie z ludźmi dobrej woli przystosowali Państwo budynek Domu Kultury na potrzeby udzielenia pomocy obywatelom Ukrainy, którzy opuścili kraj z powodu konfliktu zbrojnego.

Dla zaspokojenia potrzeb obywateli Ukrainy budynek wyposażony został w:

‒łóżka i koce pochodzące z rządowej agencji rezerw strategicznych,

‒w czynie społecznym naprawiono instalację centralnego ogrzewania oraz zamontowano kabiny prysznicowe pozyskane ze zbiórki,

‒niezbędne sprzęty małego i dużego AGD, pościel i ręczniki, także zostały pozyskane w ramach ogólnopolskiej zbiórki,

(nadmieniają Państwo, że Państwa celem nigdy nie było świadczenie usług hotelarskich, a jedynie chęć udzielenia pomocy obywatelom Ukrainy).

W marcu 2022 r., podpisali Państwo umowę z gminą (….) w zakresie udzielenia pomocy, która polegała na zakwaterowaniu i wyżywieniu obywateli Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego kraju (poprzez zakwaterowanie należy tu rozumieć zapewnienie miejsca noclegowego na ogólnej otwartej sali o powierzchni ok 160 m², zapewnieniu dostępu do sanitariatów).

Rozliczenie z gminą odbywało się na podstawie sprawozdania z wykonania zadania. Umowa obowiązywała przez jeden miesiąc – a kwota przeznaczona na pobyt jednej osoby przez jedną dobę ustalona została przez wójta gminy (…) w porozumieniu z Wojewodą (…).

Następnie podpisali Państwo umowę ze Starostą (…), której przedmiotem jest: „świadczenie usług związanych z zapewnieniem pomocy obywatelom Ukrainy” polegającej na realizacji następujących czterech zadań:

a)zadanie 1. Zapewnienie zakwaterowania wraz z zapewnieniem całodziennego wyżywienia zbiorowego;

b)zadanie 2. Zapewnienie transportu do miejsc zakwaterowania o których mowa w ust 1. pkt a), między nimi lub ośrodków prowadzonych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub miejsc, w których obywatelom Ukrainy udzielana jest opieka medyczna;

c)zadanie 3. Zapewnienie przejazdów środkami transportu publicznego oraz specjalistycznego transportu przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnością w szczególności do miejsc lub pomiędzy miejscami, o których mowa w ust.1 lit b);

d)zadanie 4. Zapewnienie środków czystości i higieny osobistej oraz innych niezbędnych produktów.

Dobową stawkę za pobyt jednej osoby ustalił Wojewoda (…).

Ze Starostą rozliczają się Państwo na podstawie faktur, w skład których wchodzą koszty:

‒pobytu obywateli Ukrainy – liczba osób x liczba dni x stawka.

Pozostałe koszty tj. zakup środków czystości, chemii gospodarczej, leków, zapewnienia transportu do szpitali są refakturowane na starostwo powiatowe.

Koszty, które ponoszą Państwo w związku z realizacją zadania to:

‒zakup energii elektrycznej,

‒zakup opału,

‒zakup gazu,

‒zakup wody z wodociągu gminnego,

‒opróżnianie zbiornika na nieczystości płynne,

‒wywóz odpadów,

‒zakup produktów do samodzielnego przygotowywania posiłków (wyżywienia),

‒i inne w tym ubrania.

Nadmieniają Państwo, że niesiona przez Państwa pomoc polega jedynie na obrocie pieniędzmi przekazywanymi Państwu przez starostwo powiatowe w (…).

Starosta przekazuje Państwu pieniądze, które przeznaczają Państwo na utrzymanie budynku oraz zapewnienie wyżywienia w formie trzech ciepłych posiłków dziennie.

Pieniądze, które Starosta (…) przeznacza na utrzymanie (ciężko mówić o zakwaterowaniu, skoro pomoc polega jedynie na zabezpieczeniu potrzeb niezbędnych człowiekowi do egzystencji). Ponadto jako zarząd spółki nie pobierają Państwo wynagrodzenia z tytułu realizacji zadania, nie wykonują Państwo tego w celach zarobkowych.

Z chwilą zakończenia udzielania pomocy obywatelom Ukrainy przez państwo polskie budynek zostanie przywrócony do pierwotnej funkcji, tj. świetlicy wiejskiej.

200 000 zł wpływu na konto (pieniądze przekazywane przez starostwo w (…) w ramach umowy, której przedmiotem jest zapewnienie pomocy obywatelom Ukrainy, zapewniające jej ciągłość), przekroczyli Państwo w czerwcu 2022 r., jednakże zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów (data wejście w życie 30 czerwca 2022 r.) Stawka podatku VAT na usługi związane z niesieniem pomocy obywatelom Ukrainy została obniżona do 0%.

Na uwagę zasługuje fakt, że adresatem zarówno niesionej przez Państwa pomocy, jak i pieniędzy są obywatele  Ukrainy, a nie Spółka dla Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej (…). Na faktycznym gruncie sprawy, Spółka dla Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej (…) jest podmiotem pośredniczącym, tzn. obracającym pieniędzmi, których adresatem są obywatele Ukrainy.

Analogiczna sytuacja zachodzi przy wypłacaniu wszelkiego rodzaju świadczeń na rzecz obywateli Ukrainy zarówno przez urzędy gmin, miast i ZUS (wszak oni także otrzymują pieniądze z budżetu państwa i świadczą usługę dystrybucji tych pieniędzy). Państwo nie przekazują pieniędzy, a udzielają pomocy, co w racjonalnym ujęciu jest tożsame.

Organy administracji rządowej i samorządowej nie są w stanie realizować zadań, które są realizowane za Państwa pośrednictwem.

Ponadto podmiot prowadzący działalność gospodarczą ma zagwarantowaną możliwość wyceny świadczonych usług. Państwo fizycznie nie mają takiej możliwości, gdyż stawkę, która zapewni przeżycie jednego obywatela Ukrainy określił Wojewoda (…).

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

1.

a)zarówno umowa z Gminą (…), jak i Starostą (…) na zapewnienie pomocy obywatelom Ukrainy zawarte zostały w oparciu o art. 12 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r., poz. 83 ze zm.),

b)w związku z zawartą umową ze Starostą (…) na zapewnienie pomocy obywatelom Ukrainy przebywającym w Domu Kultury w (…) otrzymują Państwo pełny zwrot poniesionych kosztów. Zwrot ten odbywa się na podstawie zryczałtowanej stawki za osobę za każdy dzień (dobę) zakwaterowania. Wysokość stawki została określona w piśmie działającej z upoważnienia Wojewody (...) z dnia 4 maja 2022 r.,

c)umowa ze Starostą (…) obowiązuje od dnia 1 kwietnia 2022 roku do dnia odwołania przez Wojewodę (…) polecenia wydanego Zarządowi Powiatu (…) w Decyzji nr (…) z dnia 31 marca 2022 r.,

d)przedmiotem umowy ze Starostą (…) jest:

‒Zadanie 1. Zapewnienie zakwaterowania wraz z zapewnieniem całodziennego wyżywienia zbiorowego, poprzez zapewnienie dostępu do odpowiedniej ilości sanitariatów, ciepłej wody użytkowej, ogrzewania, instalacji elektrycznej oraz zapewnienie całodziennego wyżywienia. Zgodnie z zawartą umową należy przez to rozumieć wyżywienie składające się z trzech posiłków dziennie: śniadania, ciepłego obiadu oraz kolacji dla osób zakwaterowanych lub udostępnienia wyposażenia kuchni oraz zapewnienie produktów spożywczych niezbędnych do przygotowywania posiłków (śniadania, ciepłego obiadu, kolacji) oraz zapewnienie utrzymania czystości w obiekcie, pościeli, ręczników, pralki, żelazka, suszarki, itp.

‒Zadanie 2. Zapewnienie transportu do miejsc zakwaterowania o których mowa w ust. 1. pkt a), między nimi lub ośrodków prowadzonych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub miejsc, w których obywatelom Ukrainy udzielana jest opieka medyczna.

‒Zadanie 3. Zapewnienie przejazdów środkami transportu publicznego oraz specjalistycznego transportu przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnością w szczególności do miejsc lub pomiędzy miejscami, o których mowa w ust. 1 lit b).

‒Zadanie 4. Zapewnienie środków czystości i higieny osobistej oraz innych niezbędnych Produktów,

e)nie ponieśli Państwo żadnych dodatkowych kosztów,

f)przedmiotem umowy nie jest kompleksowa usługa a jedynie zapewnienie pomocy obywatelom Ukrainy, polegającej na realizacji zadań wymienionych w pkt 1. d. niniejszego pisma,

g)nie są Państwo zarejestrowani jako czyny podatnik podatku VAT.

Spółka dla Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej (…) nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej, ani nie została w tym celu powołana. Do wybuchu konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy zajmowali się Państwo jedynie administrowaniem mieniem Wspólnoty Gruntowej (…) w skład, którego wchodzi m.in. budynek zwany „Domem Kultury". Wraz z mieszkańcami wsi, z potrzeby serca zaadaptowali go Państwo na punkt zakwaterowania tylko i wyłącznie obywateli Ukrainy, w celu udzielenia im pomocy i bezpiecznego azylu. Nie prowadzą Państwo usług związanych z hotelarstwem, ani nie są Państwo motelem czy hotelem przebranżowionym na punkt zakwaterowania obywateli Ukrainy w celach zarobkowych.

2.

Udzielanie pomocy obywatelom Ukrainy rozpoczęli Państwo w marcu 2022 r., koszty z tym związane (zakup energii elektrycznej, gazu, wody, oleju opałowego, wyżywienia itp.) pokryli Państwo z własnych środków, które zostały zwrócone rzez Wójta Gminy (…). W każdym miesiącu wydatki związane z realizacją zadania „zapewnienie pomocy obywatelom Ukrainy” pokrywają Państwo z własnych środków, które w następnym miesiącu zwracane są przez Starostę (…) w sposób opisany w pkt 1.b niemniejszego pisma.

Pieniądze, które otrzymują Państwo od Starosty (…), nie stanowią Państwa wynagrodzenia, lecz są zwrotem poniesionych kosztów, a tym samym za Państwa pośrednictwem kierowane są do zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych obywateli Ukrainy. Stąd użyte zostały stwierdzenia: „podmiot obracający pieniędzmi” i „obrót pieniędzmi kierowanymi do obywateli Ukrainy”.

Pytania

1.Czy w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług „zapewnienie pomocy” jest usługą i podlega opodatkowaniu?

2.Czy w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Spółka dla Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej (…) jest płatnikiem podatku VAT czy podmiotem obracającym pieniędzmi kierowanymi do obywateli Ukrainy? Tzn. czy następuje świadczenie usługi czy obrót pieniędzmi?

3.Czy w związku z realizacją zadania polegającego na „Zapewnieniu pomocy obywatelom Ukrainy” zobowiązani są Państwo do odprowadzania podatku VAT i w jakiej wysokości?

Państwa stanowisko w sprawie przedstawione w uzupełnieniu wniosku z 11 maja 2023 r. (wpływ 12 maja 2023 r.)

Stoją Państwo na stanowisku, że zadanie, które Państwo realizują tj. „zapewnienie pomocy obywatelom Ukrainy” nie nosi znamion usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT), a jest udzielaniem pomocy osobom w trudnej sytuacji życiowej (art. 12 ust. 17c pkt 6 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy). Za Państwa pośrednictwem  ze środków budżetu Państwa zakupują Państwo media, żywność i leki niezbędne do zapewnienia podstawowych potrzeb obywateli Ukrainy. Mechanizm funkcjonowania udzielania pomocy jest bardzo prosty: Wydatkują Państwo pieniądze, a Starosta w następnym miesiącu je Państwu zwraca.

I tu rodzi się Państwa pytanie, czy w związku z realizacją zadania polegającego na zapewnieniu pomocy obywatelom Ukrainy zobowiązani są Państwo do odprowadzania podatku VAT?

Nadmienić należy, że nazywanie pomocy obywatelom Ukrainy, lub jakiejkolwiek pomocy osobom potrzebującym „świadczeniem usług” stanowi swoistą nadinterpretację lub interpretację rozszerzoną, ukierunkowaną na zdefiniowanie pomocy jako usługi podlegającej opodatkowaniu.

Sformułowanie pytań w piśmie z dnia 28 kwietnia 2023 r., znak: 0114-KDIP4- 1.4012.83.2023.1.85 samoistnie ukierunkowuje odpowiedzi na stwierdzenie, że Spóła dla zagospodarowania wspólnoty gruntowej (…) świadczy usługi na rzecz Starosty (…) z czym osobiście się Państwo nie zgadzają.

Owszem można przedmiotowo określić przedmiot umowy jako usługę polegającą na zapewnieniu pomocy obywatelom Ukrainy, ale ujmując sytuację przedmiotowo, dla Starosty (…) nie świadczą Państwo żadnych usług. Więcej Starosta (…) nie jest bezpośrednim odbiorcą i adresatem niesionej przez Państwa pomocy. Zarówno odbiorcami jak i adresatami Państwa pomocy są obywatele Ukrainy, a Starosta (…) jedynie zwraca Państwu poniesione przez  Państwa miesięczne koszty związane z zapewnieniem pomocy Obywatelom Ukrainy.

Nadmieniają Państwo, że pomoc, którą bezinteresownie (nie pobierają Państwo z tego tytułu wynagrodzenia – praca charytatywna) polega wszak na realizacji zadań, które można sklasyfikować jako usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, ale czy istnieje jakakolwiek forma pomocy, którą nie można nazwać „usługą”? Z uwagi na różne interpretacje i informacje uzyskane w Urzędach Skarbowych i Infolinii Krajowej Informacji Skarbowej rodzi się pytanie: czy w Rzeczypospolitej Polskiej udzielanie pomocy jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931, ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT:

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy o VAT:

Natomiast na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o VAT:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to – co do zasady – niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności (wynagrodzenie za usługę). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Trzeba również zaznaczyć, że odpłatność może przybierać różne formy – nie jest warunkiem to, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatność, jako świadczenie wzajemne, może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

W wyroku TSUE z 16 września 2021 r. w sprawie C-21/20 wskazano, że:

O czynności dokonanej za wynagrodzeniem można mówić w sytuacji, gdy:

‒istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami;

‒wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu;

‒związek, o którym mowa powyżej, ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie.

Ponadto w myśl art. 8 ust. 2 ustawy o VAT:

Analizując natomiast treść art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, należy zauważyć, że dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego przepisu istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Według art. 15 ust. 2 ustawy o VAT:

Należy podkreślić, że aby dana czynność podlegała VAT, musi być dokonywana przez podatnika tego podatku działającego w tym charakterze, to znaczy gdy zostanie dokonana w okolicznościach pozwalających na przypisanie jej cech działalności gospodarczej, a zatem jeśli będzie miała charakter profesjonalny, ciągły. Podatnikiem dany podmiot będzie tylko w odniesieniu do czynności opodatkowanych, które wykonał w ramach działalności gospodarczej. Wykonywanie określonych czynności – będących dostawą towarów czy też świadczeniem usług – niemające miejsca w ramach działalności gospodarczej, nie jest działaniem w charakterze podatnika i nie podlega opodatkowaniu.

Dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług, konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.

Należy zauważyć, że definicja działalności gospodarczej zawarta w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi odzwierciedlenie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006, str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym

Powyższe przepisy stanowią o realizacji zasady powszechności opodatkowania VAT, wynikającej zarówno z przedmiotowego opodatkowania tym podatkiem, który obejmuje wszelkie dostawy towarów i usług za wynagrodzeniem, jak i zakresu podmiotowego z uwagi na szeroko zakreślony krąg podmiotów uznawanych za podatników VAT.

Dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, aby przyniosła ona jakiekolwiek efekty. Podatnikiem jest zatem również podmiot prowadzący działalność generującą straty, a nawet podmiot, który w ogóle nie dokona żadnej sprzedaży. Działalność gospodarcza, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, nie musi być – co do zasady – prowadzona w celu uzyskania zysku. W ramach działalności gospodarczej podatnik VAT może dążyć do osiągnięcia celów innych niż zarobkowe. Tym samym, podatnikami VAT mogą być również podmioty typu non profit, realizujące np. zadania charytatywne, przy czym opodatkowaniu mogą podlegać jedynie takie czynności wykonywane przez tych podatników, działających w tym charakterze, które są realizowane pod tytułem odpłatnym. Bez znaczenia także dla bycia podatnikiem VAT jest efekt prowadzonej działalności, w szczególności, czy jest to działalność dochodowa, czy też przynosząca straty.

Zgodnie z § 10bd ust. 1 obowiązującego do dnia 31 grudnia 2022 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t. j. Dz. U. 2021, poz. 1696, ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem z 25 marca 2020 r.:

Stosownie do § 10bd ust. 2 rozporządzenia z 25 marca 2020 r.:

W myśl § 10bd ust. 3 rozporządzenia z 25 marca 2020 r.:

Według § 10bd ust. 4 rozporządzenia z 25 marca 2020 r.:

Na mocy § 10bd ust. 5 rozporządzenia z 25 marca 2020 r.:

Rozporządzenie z dnia 25 marca 2020 r. utraciło moc z dniem 1 stycznia 2023 r., tj. z dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 (Dz. U. z 2022 r. poz. 2495), zwanego dalej rozporządzeniem z 2 grudnia 2022 r.

Zgodnie z § 11 ust. 1  rozporządzenia z 2 grudnia 2022 r.:

Stosownie do § 11 ust. 2 rozporządzenia z 2 grudnia 2022 r.:

Jak stanowi § 11 ust. 3 rozporządzenia z 2 grudnia 2022 r.:

W kontekście przedstawionych we wniosku informacji należy wyjaśnić, że z uwagi na wojnę toczącą się bezpośrednio za granicami Rzeczpospolitej Polskiej ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego ustawę z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 103 ze zm.).

Art. 1 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa stanowi, że:

Ta ustawa specjalna, obok stworzenia szczególnej regulacji prawnej zapewniającej doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu obywatelom Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju pochodzenia i wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza także rozwiązania mające na celu uregulowanie kwestii pomocy udzielanej przez wojewodów, jednostki samorządu terytorialnego oraz przez inne podmioty obywatelom Ukrainy.

Odzwierciedleniem tego jest art. 13 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, w myśl którego:

Zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Na podstawie delegacji zawartej w art. 13 ust. 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Zgodnie natomiast z art. 12 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Ponadto w myśl art. 12 ust. 1a ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Art. 12 ust. 6 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa stanowi, że:

Z kolei zgodnie z art. 12 ust. 7 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Zestawienie powyższych przepisów wskazuje, że ustawodawca odmiennie uregulował sytuację dotyczącą wypłaty środków pieniężnych na wniosek podmiotu udzielającego pomocy stanowiącego zwrot poniesionych kosztów (tj. na podstawie art. 13 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa) od sytuacji, w której podmiot zapewniający zakwaterowanie zawiera z jednostką samorządu terytorialnego umowę, na podstawie której będzie wykonywał określone świadczenia na rzecz cudzoziemców z Ukrainy (wsparcie udzielane jest na podstawie art. 12 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa).

Świadczenie, o którym mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa nie stanowi wynagrodzenia za zakwaterowanie i wyżywienie uchodźców. Otrzymane świadczenie ma charakter wtórny do czynności realizowanych nieodpłatnie na rzecz obywateli Ukrainy. Nie występuje zatem zależność pomiędzy wykonanymi na rzecz uchodźców czynnościami a wysokością otrzymywanej kwoty świadczenia.

Natomiast w związku z zawarciem umów z jednostkami samorządu terytorialnego usługodawca będzie wykonywać określone świadczenia związane z zakwaterowaniem i wyżywieniem dla uchodźców z Ukrainy i w zamian za to otrzyma ustalone zgodnie z umową wynagrodzenie. Wynagrodzenie to jest przyznawane konkretnemu podmiotowi w zamian za określoną czynność, tj. zapewnienie zakwaterowania/wyżywienia obywatelom Ukrainy.

Zauważyć należy, że art. 12 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa upraszcza jedynie procedury określone ustawą Prawo zamówień publicznych, wyłączając stosowanie przepisów tej ustawy do zamówień niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom z Ukrainy. Zasady opodatkowania środków pieniężnych otrzymanych w związku z realizacją umów zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego pozostają jednak niezmienne.

Na tle przedstawionych okoliczności sprawy Państwa wątpliwości dotyczą kwestii braku opodatkowania zapewnienia pomocy obywatelom Ukrainy.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe wskazać należy, że na podstawie zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego umów zobowiązali się Państwo do:

‒zakwaterowania i wyżywienia obywateli Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego kraju;

‒świadczenia usług związanych z zapewnieniem pomocy obywatelom Ukrainy polegającej na realizacji następujących czterech zadań: zapewnienia zakwaterowania wraz z zapewnieniem całodziennego wyżywienia zbiorowego; zapewnienia transportu do miejsc zakwaterowania, między nimi lub ośrodków prowadzonych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub miejsc, w których obywatelom Ukrainy udzielana jest opieka medyczna; zapewnienia przejazdów środkami transportu publicznego oraz specjalistycznego transportu przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnością (…); zapewnienia środków czystości i higieny osobistej oraz innych niezbędnych produktów.

Świadczenia te wykonują Państwo w zamian za ustalone zgodnie z umowami wynagrodzenie. Zatem, istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną przez Państwa usługą a otrzymanym świadczeniem. Wbrew Państwa twierdzeniom, nie są Państwo podmiotem „obracającym pieniędzmi” kierowanymi do obywateli Ukrainy, nie występuje tu „obrót pieniędzmi” lecz zapłata za usługę.

Tym samym wykonują Państwo odpłatne świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlegające na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT.

W konsekwencji należy stwierdzić, że wykonywane przez Państwa ww. odpłatne czynności polegające na zapewnieniu zakwaterowania, wyżywienia, transportu, środków czystości i higieny osobistej oraz innych niezbędnych produktów dla uchodźców z Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, stanowią odpłatne usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, dokonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 96 ust. 3 ustawy:

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy:

Przepis art. 113 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 113 ust. 4 ustawy:

W myśl natomiast art. 113 ust. 5 ustawy:

Zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy:

Mając na uwadze powyższe regulacje należy zauważyć, że ustawodawca co do zasady przewidział zastosowanie zwolnienia dla podatników, u których wielkość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła łącznie 200.000 zł oraz dla podatników rozpoczynających sprzedaż w trakcie roku, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł. Dodatkowo ustawodawca ograniczył możliwość zastosowania zwolnienia w stosunku do czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy.

Z kolei przepis art. 113 ust. 13 ustawy stanowi, że:

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy wskazać, że - co do zasady - o ile podatnik nie przekroczył kwoty sprzedaży określonej na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy ma prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego do momentu przekroczenia tej kwoty. W przypadku przekroczenia ww. kwoty z tytułu świadczenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, podatnik zobowiązany jest do dokonania rejestracji dla potrzeb podatku od towarów i usług na zasadach określonych w ustawie.

W tym miejscu podkreślić należy, że z cytowanego art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy wynika, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1 (czyli uprawniającej do zwolnienia podmiotowego) nie wlicza się m.in. obrotu z tytułu odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku (na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy), jednakże z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy:

W oparciu o powołany wyżej przepis, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług korzysta wyłącznie świadczenie usług wynajmu nieruchomości o charakterze mieszkalnym na cele mieszkaniowe. Zastosowanie zwolnienia jest uzależnione od spełnienia przesłanek:

‒obiektywnych, dotyczących charakteru wynajmowanych nieruchomości oraz

‒subiektywnych, dotyczących przeznaczenia wynajmowanych nieruchomości (cel mieszkaniowy).

Należy ponadto zauważyć, że stosownie do art. 43 ust. 20 ustawy:

W poz. 47 załącznika nr 3 do ustawy, stanowiącego wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 8%, wskazano PKWiU 55 – „Usługi związane z zakwaterowaniem”.

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego umów zobowiązali się Państwo do świadczenia usług związanych z zapewnieniem pomocy obywatelom Ukrainy polegającej m.in. na zapewnieniu zakwaterowania.

Co do zasady, usługa zakwaterowania klasyfikowana jest do PKWiU 55 – usługi związane z zakwaterowaniem. Jeśli opisana usługa zakwaterowania jest klasyfikowana do PKWiU 55 – usługi związane z zakwaterowaniem, to nie korzysta ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem – w analizowanej sprawie – z uwagi na treść art. 113 ust. 2 ustawy – zobowiązani są Państwo wliczać wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi polegającej na zapewnieniu zakwaterowania, wyżywienia, transportu, środków czystości i higieny osobistej oraz innych niezbędnych produktów dla uchodźców z Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, gdyż świadczenie ww. usługi nie jest zwolnione od podatku.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy w trakcie roku podatkowego wartość sprzedaży przekroczy kwotę 200.000 zł, to stosownie do art. 113 ust. 5 ustawy – zwolnienie podmiotowe traci moc z chwilą wykonania czynności, z którą ww. kwota zostanie przekroczona.

Wskazać należy, że dla odpłatnego świadczenia usługi polegającej na zapewnieniu zakwaterowania, wyżywienia, transportu, środków czystości i higieny osobistej oraz innych niezbędnych produktów dla uchodźców z Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, nie znajdą zastosowania przepisy § 10bd ust. 1-5 obowiązującego do 31 grudnia 2022 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r., jak również § 11 ust. 1-3 obowiązującego od 1 stycznia 2023 rozporządzenia Ministra Finansów z 2 grudnia 2022 r. Przepisy te przewidują bowiem stawkę preferencyjną w wysokości 0% dla usług, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT (usługi nieodpłatne), a w opisanym przypadku mamy do czynienia z czynnościami odpłatnymi.

W konsekwencji ww. usługi świadczone przez Państwa nie podlegają opodatkowaniu preferencyjna stawką podatku w wysokości 0%.

Wobec powyższego, w sytuacji, przekroczenia przez Państwa limitu sprzedaży, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, to przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej właściwymi stawkami VAT powinni Państwo dokonać zgłoszenia rejestracyjnego jako podatnik VAT czynny.

Tym samym Państwa stanowisko w całości jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Natomiast na podstawie art. 42b ust. 1 w powiązaniu z art. 42a ustawy, mogą Państwo wystąpić do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z odrębnym wnioskiem o wydanie wiążącej informacji stawkowej (WIS), która jest wydawana w formie decyzji na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług. Wniosek o WIS może dotyczyć stanu prawnego, który obowiązuje od dnia 1 lipca 2020 r.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).