Uwzględniając istotę podatku od towarów i usług, istotę definicji działalności gospodarczej w VAT, ale również wpływ klasyfikacji aktywności świadczącego np. na obowiązki pożyczkobiorcy w zakresie PCC należy stwierdzić, iż w okolicznościach przedstawionych w niniejszym wniosku Spółka udzielała pożyczek poza zakresem działalności gospodarczej w znaczeniu VAT. Decyduje o tym to, że aktywność Spółki nie jest częścią profesjonalnej działalności, udzielenie pożyczek miało wyłącznie charakter okazjonalny, udzielanie pożyczek nie nosiło cech systematyczności, nie były to zorganizowane i świadczone w sposób ciągły usługi.

Charakter umów pożyczek świadczy o braku ich związku z działalnością typową dla profesjonalnego świadczenia usług w tej dziedzinie. Działalność Spółki jako pożyczkodawcy nie stanowi stałego i koniecznego rozszerzenia prowadzonej działalności gospodarczej, która ma odmienny zakres i charakter (do takiej działalności Spółka ma zaplecze personalne i infrastrukturalne).

Istotne znaczenie ma również to, że umowy pożyczki zawierane są głównie pomiędzy podmiotami powiązanymi kapitałowo lub/i gospodarczo, zaś ich celem jest przede wszystkim wsparcie finansowe pożyczkobiorcy, wykorzystanie wolnych środków przez Spółkę (dostępnych dla Spółki również ze względu na zawarte umowy finansowania zewnętrznego), nie czerpanie zysku z profesjonalnej, stałej i zorganizowanej działalności finansowej w postaci udzielania pożyczek. Zastrzec przy tym należy, że ze względu na wymogi stawiane przez prawo podatkowe (w szczególności regulacje dotyczące cen transferowych), Spółka dba o to, by stosowane oprocentowanie miało charakter rynkowy, ze szczególnym uwzględnieniem tego, by przy wykorzystaniu środków z finansowania zewnętrznego (do którego Spółka ma łatwiejszy dostęp ze względu na swoją pozycję na rynku), przy zachowaniu rynkowości, było adekwatne do oprocentowania stosowanego wobec Spółki przy pozyskaniu środków. Oceny zaprezentowanej w niniejszym wniosku nie zmienia to, że Spółka zawierała kolejne umowy pożyczek, skoro miały one taki sam charakter.

Tym samym, fakt iż udzielanie pożyczek następuje poza zakresem działalności gospodarczej i nie w ramach profesjonalnego obrotu, zawodowo, w warunkach systematyczności i powtarzalności, w formie stałej i zorganizowanej przesądza, iż nie stanowi działalności gospodarczej w znaczeniu VAT, Spółka nie jest tym samym podatnikiem VAT, w konsekwencji podatnikiem wykonującym usługi zwolnione od VAT.

Reasumując, wymienione powyżej okoliczności wskazują na brak w pożyczkodawcach profesjonalizmu charakterystycznego dla działalności właściwej podmiotom świadczącym usługi finansowe, a zatem Spółka nie posiada z tego tytułu stratusu podatnika VAT (co przekłada się np. na konieczność realizacji obowiązków pożyczkobiorcy w zakresie PCC).

Powyższa wykładnia znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów krajowych i TSUE, np. w wyroki NSA z dnia 6 października 2022 r. sygn. akt III FSK 1138/21: „W wyroku z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 (Floridienne SA i Berginvest SA przeciwko państwu belgijskiemu) TSUE podkreślił, że udzielanie pożyczek podlega opodatkowaniu tylko i wyłącznie wtedy, jeżeli można je uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy lub jeżeli stanowi bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności gospodarczej i jednocześnie nie jest działalnością incydentalną w rozumieniu art. 19 ust. 2 VI Dyrektywy. Udzielanie pożyczek może stanowić działalność gospodarczą polegającą na wykorzystywaniu kapitału z zamiarem systematycznego otrzymywania przychodu w postaci odsetek pod dwoma jednak warunkami. Po pierwsze, jeżeli nie jest dokonywane sporadycznie i nie ogranicza się wyłącznie do zarządzania własnym portfelem inwestycyjnym w taki sam sposób, jak czyni to inwestor prywatny. Po drugie, jeżeli czynności te dokonywane są w celach gospodarczych z zamiarem maksymalizacji zwrotu na inwestycji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem VAT. Głównym profilem Państwa działalności jest międzynarodowy obrót towarami, w szczególności produktami spożywczymi. Główny przedmiot Państwa działalności ujawniony w KRS to sprzedaż hurtowa mięsa i wyrobów z mięsa (46.32.Z). Przedmiotem pozostałej Państwa działalności, ujawnionym w KRS jest: sprzedaż hurtowa napojów alkoholowych i bezalkoholowych (46.34.Z),  przetwarzanie i konserwowanie mięsa z drobiu (10.12.Z), sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych i bezalkoholowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach (47.25.Z), restauracje i pozostałe placówki gastronomiczne (56.10.Z), działalność rachunkowo-księgowa; doradztwo podatkowe (69.20.Z), przygotowywanie i dostarczanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering) (56.21.Z).

Posiadają Państwo podmioty zależne, spółki-córki, a także lokują wolne środki finansowe w różnych instrumentach finansowych, jednak nie jest przedmiotem i celem prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej świadczenie usług finansowych. Nie posiadają Państwo wyodrębnionych struktur, specjalistycznego zaplecza personalnego czy infrastrukturalnego, które miałyby służyć prowadzeniu działalności finansowej, wykonywaniu usług tego rodzaju, w tym profesjonalnemu udzielaniu pożyczek.

Dysponując wolnymi środkami, w tym pochodzącymi z uzyskanego przez Państwa finansowania zewnętrznego, działając w celu udzielenia wsparcia w zachowaniu płynności finansowej pożyczkobiorców, udzielili Państwo i udzielają podmiotom powiązanym według ustawy o CIT, a także podmiotom, które formalnie nie są powiązanymi z Państwem, ale ściśle z Państwem współpracują, oprocentowanych pożyczek. Wskazali Państwo, że ilość oraz kwota udzielanych pożyczek nie świadczy o ich stricte incydentalnym, sporadycznym charakterze, jednak aktywność w tym zakresie nie stanowi Państwa przedmiotu działalności, nie występuje element stałości działania, systematyczności.

Nie posiadają Państwo i nie tworzą struktur do świadczenia usług w zakresie udzielania pożyczek, nie poszukują klientów, dla których mogliby Państwo świadczyć usługi w zakresie udzielania pożyczek. Nie tworzą Państwo żadnej strategii działalności w zakresie udzielania pożyczek, pożyczki udzielane są wyłącznie wówczas, gdy dysponują Państwo wolnymi środkami (w tym pozyskanymi w ramach finansowania zewnętrznego). Pożyczki udzielane są głównie podmiotom powiązanym, jednak zawiązali Państwo również umowy pożyczek z podmiotami, które formalnie, wg prawa podatkowego, nie posiadają statusu powiązanych i nie są członkiem grupy kapitałowej, w ramach której Państwo funkcjonują. Działanie polegające na udzielaniu pożyczek podmiotom niepowiązanym ma charakter marginalny i w takich przypadkach pożyczkobiorcami są wyłącznie podmioty współpracujące z Państwem, pozostające z Państwem w stałej relacji gospodarczej.

W ramach zawieranych umów pożyczek określane są elementy istotne, takie jak kwota pożyczki, sposób wypłaty i spłaty, termin spłaty, umowne oprocentowanie, zabezpieczenie zwrotu, ustalenia co do kosztów związanych z pożyczką (w tym PCC).

Nie stosują Państwo skomplikowanych i złożonych umów, regulaminów i innych dokumentów, które określałyby zasady udzielania i spłaty pożyczki, a które świadczyłyby o profesjonalnym, gospodarczym charakterze państwa działań.

Państwa wątpliwości w tej sprawie dotyczą uznania Państwa za podatnika podatku VAT z tytułu udzielania pożyczek.

W odniesieniu do Państwa wątpliwości należy wskazać, że istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego,

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzące obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym. W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że czynność udzielania pożyczek spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu. Prowadzą Państwo działalność gospodarczą, przy czym głównym profilem Państwa działalności jest międzynarodowy obrót towarami, w szczególności produktami spożywczymi. Wskazali Państwo, że nie jest przedmiotem i celem prowadzonej działalności świadczenie usług finansowych. Jednocześnie, dysponując wolnymi środkami – w tym pochodzącymi z finansowania zewnętrznego – udzielili i udzielają Państwo podmiotom powiązanym (wg ustawy o CIT) ale i podmiotom formalnie niepowiązanym, ale z Państwem współpracującym, oprocentowanych pożyczek. Sami Państwo też wskazali, że ilość i kwota udzielanych pożyczek nie świadczy o ich stricte incydentalnym, sporadycznym charakterze. Mając powyższe na uwadze trudno się z Państwem zgodzić, że udzielanie opisanych pożyczek nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez Państwa. Pomimo braku wpisu ww. czynności do KRS, udzielanie pożyczek w okolicznościach sprawy można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki (Państwa), a więc uznać je za rodzące obowiązki w podatku od towarów i usług. W konsekwencji, opisane przez Państwa czynności udzielania pożyczek podmiotom powiązanym, a także podmiotom, które formalnie nie są podmiotami powiązanymi, za wynagrodzeniem w postaci ustalonego oprocentowania, stanowią odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym, uznać należy, że udzielając pożyczek świadczą Państwo czynności w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, zatem działają Państwo jako podatnik podatku od towarów i usług w myśl art. 15 ust. 1 ustawy.

Zatem, Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto, odnosząc się do powołanego przez Państwa w przedmiotowym wniosku wyroku NSA z 6 października 2022 r. sygn. akt III FSK 1138/22, tutejszy organ wyjaśnia, że powołany wyrok jest rozstrzygnięciem w indywidualnej sprawie, osadzony w określonym stanie faktycznym i tylko do niego się zawęża. Zatem wskazany we wniosku wyrok sądu nie może mieć wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).