Uznanie wpłat mieszkańców za podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, opodatkowanie podatkiem VAT otrzymanego dofinansowania, odrębne opodatkowanie podatkiem VAT czynności przekazania instalacji w nieodpłatne użyczenie mieszkańcom w okresie pięciu lat od montażu, odrębne opodatkowanie podatkiem VAT czynności przekazania prawa własności instalacji OZE mieszkańcom bez dodatkowego wynagrodzenia po upływie okresu trwałości Projektu bez wynagrodzenia, prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku VAT podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki ponoszone na realizację Projektu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie:

   - uznania wpłat mieszkańców za podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 1);

   - opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego dofinansowania (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 2);

   - odrębnego opodatkowania podatkiem VAT czynności przekazania instalacji w nieodpłatne użyczenie mieszkańcom w okresie pięciu lat od montażu (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 3);

   - odrębnego opodatkowania podatkiem VAT czynności przekazania prawa własności instalacji OZE mieszkańcom bez dodatkowego wynagrodzenia po upływie okresu trwałości Projektu bez wynagrodzenia (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 4);

   - prawa do odliczenia pełnej kwoty podatku VAT podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki ponoszone na realizację Projektu (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 5).

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 marca 2023 r. (wpływ 13 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) realizuje wraz z Partnerami projekt pt.: (…). Projekt jest dofinansowany w ramach (…) - (…) obejmuje wykonanie robót budowlanych w zakresie (…) szt. nowych instalacji OZE w budynkach mieszkalnych na terenie gmin: (…), na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej do celów socjalno-bytowych.

Beneficjentami/Partnerami projektu są jednostki samorządu terytorialnego - w tym Gmina (…) która funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym oraz Statutu. Gmina (…) posiada osobowość prawną, jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz jako jednostka samorządu terytorialnego realizująca zadania własne wynikające z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559), służące - zgodnie z art. 7 tej ustawy - zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Stosownie do dyspozycji art. 2 ust. 1 tejże ustawy, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do zakresu działania gmin - w oparciu o art. 6 ust. 1 cytowanej ustawy - należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Oprócz wykonywania zadań własnych Wnioskodawcy podejmują czynności wypełniające definicję działalności gospodarczej zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), dalej: ustawy o VAT.

Realizacja projektu przez Gminę (…) występująca z niniejszym wnioskiem wynika z sytuacji związanej ze złym stanem powietrza w obszarze gmin objętych projektem, na który wpływ ma przede wszystkim emisja ze źródeł powierzchniowych tzw. niska emisja, związana ze spalaniem paliw do celów grzewczych (kotłownie lokalne i paleniska indywidualne), gdzie w większości wykorzystany jako źródło energii jest węgiel kamienny lub miał spalany w kotłach o niskiej sprawności spalania wpływając na znaczne pogarszanie się jakości powietrza, szczególnie w sezonie grzewczym. Dodatkowe znaczenie ma fakt, iż kupowane przez mieszkańców paliwa są często złej jakości oraz, że w konwencjonalnych piecach możliwe jest spalanie śmieci, czy odpadów z tworzyw sztucznych, co powoduje katastrofalne zanieczyszczenie powietrza. W celu sfinansowania tych działań władze gmin partnerskich podjęły porozumienie o przystąpieniu do realizacji projektu będącego przedmiotem wniosku w ramach (…) dla osi priorytetowej: (…).

Przedmiotowy projekt obejmuje roboty budowlane w zakresie wykonania 491 szt. nowych instalacji OZE w budynkach mieszkalnych na terenie gmin: (…), na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej do celów socjalno-bytowych (instalacje fotowoltaiczne) oraz energii cieplnej ( kolektory słoneczne, pompy ciepła c.w.u. i piece na biomasę).

Celem głównym projektu jest: wzrost produkcji energii cieplnej i elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Gminach - w wyniku wykorzystania OZE na potrzeby budynków mieszkalnych jednorodzinnych, a w konsekwencji zmniejszenie emisji zanieczyszczenia do atmosfery (w tym: CO₂ i pyłu PM10). Oddziaływanie projektu: wzrost produkcji energii cieplnej na potrzeby c.w.u i elektrycznej z OZE, relatywne zmniejszenie kosztów związanych z eksploatacją budynków (zmniejszenie kosztów zużycia energii cieplnej i elektrycznej, dzięki zwiększeniu udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych), oszczędność zasobów kopalin, w tym węgla kamiennego zasilającego elektrownię dostarczającą energię elektryczną odbiorcom na terenie gminy oraz wykorzystywanego na cele grzewcze, poprawa świadomości ekologicznej społeczeństwa, ograniczenie zmian klimatycznych, w tym globalnego ocieplenia.

W celu realizacji przedmiotowego projektu Partnerzy podpisali umowę o współpracy, która reguluje wszelkie uprawnienia, obowiązki i odpowiedzialność partnerów oraz określa gminę (…) jako Lidera Projektu Złożony przez Lidera i Partnerów wniosek o dofinansowanie został zaakceptowany przez Instytucję Zarządzająca (…), a otrzymana dotacja zostanie w całości przeznaczona na sfinansowanie instalacji OZE, których Gmina (…) pozostanie właścicielem, ale z których - na podstawie stosownej umowy - faktycznie korzystać będą mieszkańcy.

Zadania merytoryczne Partnerów projektu obejmują zakup oraz montaż instalacji OZE w poszczególnych gminach. Prace instalatorskie zostaną wykonane przez Wykonawców wyłonionych w drodze zamówienia publicznego przeprowadzonego przez Lidera Projektu. Przy czym każdy Partner samodzielnie będzie zawierał umowę z wykonawcami w zakresie tej części zadania, która dotyczy terenu jego gminy, co oznacza, że stroną umowy z wykonawcami będzie dana gmina, a faktury dokumentujące wydatki ponoszone przez gminę na instalacje montowane na jej terenie będą wystawiane tylko na tą gminę. Na chwilę obecną (do czasu rozstrzygnięcia przetargu) nie jest wiadome jaki status dla celu VAT będą mieć wykonawcy.

Potrzeby odbiorców zdefiniowane zostały poprzez przeprowadzone inspekcje przez wykwalifikowanych inspektorów, którzy dobrali instalacje do potrzeb przyszłych użytkowników. Instalacje zostaną zamontowane w miejscu uzgodnionym z użytkownikiem obiektu i zgodnym z obowiązującymi przepisami i normami umożliwiającymi bezproblemową obsługę i serwis. Planowane roboty nie spowodują zmiany funkcji użytkowej obiektów, ani też funkcji użytkowych poszczególnych pomieszczeń. Żaden budynek po wykonaniu przedmiotowych robót nie zmieni swojej kubatury, ani powierzchni zabudowy, jak również nie zostanie zmienione zagospodarowanie terenu wokół niego.

Oferty dostarczone przez Wykonawców będą obejmować całość zadania dla danej gminy, tj. wykonanie projektu, montaż, roboty budowlane oraz wszystkie dostawy i usługi konieczne do przeprowadzenia przedsięwzięcia, aż do momentu przekazania do użytkowania, jak również te prace dodatkowe i elementy instalacji, które nie zostały wyszczególnione, lecz będą niezbędne dla poprawnego funkcjonowania i stabilnego działania oraz wymaganych prac konserwacyjnych, jak również dla uzyskania gwarancji sprawnego i bezawaryjnego działania.

Instalacje OZE będą, co do zasady, instalowane na dachach budynków mieszkalnych, będą stanowiły zatem instalacje wykonywane w obrysie budynku mieszkalnego. W miejscach, gdzie montaż wskazanych instalacji na dachach budynków mieszkalnych okażą się niemożliwe, będą mogły zdarzyć się przypadki, w których wskazane instalacje zostaną zamontowane na gruncie, bądź też na budynkach gospodarczych znajdujących się na nieruchomościach należących do mieszkańców.

Z kolei kotły na biomasę zostaną zamontowane wyłącznie wewnątrz budynków mieszkalnych, natomiast pompy ciepła zostaną zainstalowane wewnątrz budynków mieszkalnych lub na ścianach tych budynków (tj. w ich obrysie).

Zgodnie z założonym modelem finansowym, projekt będzie finansowany z trzech źródeł: (…), wkładu własnego Partnerów oraz wkładu własnego mieszkańców. Dotacja ze środków (…) odpowiadać będzie 85% wartości kosztów kwalifikowanych, wkład własny lidera i partnerów odpowiadać będzie 15% wydatków kwalifikowanych związanych z promocją i zarządzaniem projektem oraz kwocie VAT od tych pozycji, natomiast wkład własny mieszkańców odpowiadać będzie 15% wydatków kwalifikowanych od instalacji OZE oraz kwocie VAT od tych instalacji. Warunki dofinansowania określa podpisana przez Lidera projektu umowa o dofinansowanie, natomiast ustalenia w zakresie wzajemnych zobowiązań oraz rozliczeń rzeczowo-finansowych pomiędzy każdą z gmin partnerskich, a jej mieszkańcem zawarte są w umowach organizacyjno-finansowych. Gmina (…) zawiera ze swoimi mieszkańcami umowy w oparciu o jeden obowiązujący dla wszystkich uczestników Projektu wzór.

Umowa organizacyjno-finansowa właściwa dla przedmiotowego Projektu wprowadza następujące zasady:

    - zamontowana w ramach Projektu instalacja odnawialnych źródeł energii będzie wykorzystywana przez mieszkańca wyłącznie na potrzeby własne gospodarstwa domowego, w budynku niedopuszczalne jest prowadzenie działalności gospodarczej,

    - instalacja zostanie umieszczona na nieruchomości lub budynku, którego mieszkaniec jest właścicielem, współwłaścicielem lub posiada do nieruchomości/budynku inny tytuł prawny;

    - właściciel upoważnia gminę do występowania w jego imieniu przed właściwymi organami administracyjnymi, przy ubieganiu się o uzyskanie przewidzianych przepisami prawa niezbędnych opinii, decyzji, zezwoleń i innych dokumentów niezbędnych dla prawidłowej realizacji projektu.

Umowa określa warunki organizacyjne:

    - Gmina zobowiązuje się do zabezpieczenia rzeczowej realizacji projektu, na którą składa się wyłonienie wykonawcy instalacji fotowoltaicznej oraz nadzoru inwestorskiego zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, ustalenie harmonogramu montażu instalacji fotowoltaicznych, sprawowanie bieżącego nadzoru nad przebiegiem prac, przeprowadzenie odbiorów końcowych oraz rozliczenie finansowe przedmiotowego projektu oraz przeniesienie praw własności na Właściciela po zakończeniu okresu trwałości projektu,

    - Właściciel wyraża zgodę, aby wykonawca instalacji fotowoltaicznej wyłoniony przez Gminę zamontował instalację fotowoltaiczną i przeprowadził wszelkie niezbędne do jego funkcjonowania roboty w i na budynku,

    - Wykonawca instalacji fotowoltaicznej dokona jej montażu i uruchomienia w budynku Właściciela na co składa się montaż urządzeń i włączenie do wewnętrznej instalacji elektrycznej.

Umowa określa warunki własnościowe i eksploatacyjne:

    - po zakończeniu prac montażowych zamontowane w budynku Właściciela wyposażenie i urządzenia wchodzące w skład instalacji fotowoltaicznej pozostaną własnością Gminy przez 5 lat od otrzymania ostatniej płatności przez Gminę w ramach dofinansowania projektu,

    - od dnia spisania końcowego odbioru robót Gmina nieodpłatnie użycza Właścicielowi wyposażenia i urządzenia wchodzące w skład instalacji wskazanej w umowie do korzystania zgodnie z jego przeznaczeniem, tj. do produkcji energii elektrycznej wyłącznie na potrzeby gospodarstwa domowego do zakończenia okresu trwania umowy,

    - po upływie okresu trwania umowy kompletna instalacja fotowoltaiczna zostanie przekazana nieodpłatnie Właścicielowi na własność. Sposób przeniesienia prawa własności zostanie uregulowany na podstawie odrębnej umowy.

Umowa zawiera także kwestie dotyczące zachowania trwałości projektu:

W okresie pięciu lat od dnia otrzymania płatności końcowej na rzecz Gminy, tam gdzie ma to zastosowanie nie zajdzie żadna z poniższych okoliczności:

- zaprzestanie działalności produkcyjnej lub przeniesienie jej poza obszar objęty programem,

- zmiana własności elementu infrastruktury, która daje przedsiębiorstwu lub podmiotowi publicznemu nienależne korzyści,

- istotna zmiana wpływająca na charakter operacji, jej cele lub warunki wdrażania, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jej pierwotnych celów.

Umowa określa warunki finansowe:

    - Właściciel wyraża chęć uczestnictwa w projekcie i dobrowolnie zobowiązuje się do partycypacji w kosztach zainstalowania na nieruchomości instalacji fotowoltaicznej oraz kosztów wynagrodzenia inspektora nadzoru w wysokości minimum 15% wkładu własnego,

    - podatek VAT od wartość całości instalacji pokrywa Właściciel,

    - Właściciel zobowiązuje się do wpłaty na rachunek bankowy Gminy kwoty stanowiącej wkład własny do projektu. Ostateczna kwota wkładu własnego zostanie wyliczona po rozstrzygnięciu postępowania przetargowego przez Gminę. Wówczas sporządzony zostanie aneks do umowy określający ostateczne kwoty wpłaty wkładu własnego.

    - wpłata o której mowa musi być uiszczona w formie przelewu bankowego, a w opisie tytułu płatności musi zawierać się informację o numerze zawartej z Gminą umowy w ramach realizowanego projektu oraz imię i nazwisko osoby podpisującej umowę,

    - w przypadku dokonania wpłaty przez Właściciela kwoty i niezrealizowania projektu cała kwota zostanie przez Gminę zwrócona na konto Właściciela niezwłocznie po otrzymaniu informacji o odstąpieniu od realizacji projektu,

    - nie dokonanie przez Właściciela wpłaty w terminie i wysokości określonej w umowie będzie równoznaczne z rezygnacją z udziału w projekcie i wypowiedzeniem niniejszej umowy,

    - wpłacona przez Właściciela kwota, o której mowa w umowie, będzie stanowiła wkład własny, który zostanie zaliczony na poczet ceny przeniesienia własności instalacji, o którym mowa w umowie

Umowy zawierane są na czas określony od dnia podpisania umowy do dnia przeniesienia prawa własności instalacji fotowoltaicznej na Właściciela na podstawie zapisów umowy, co nastąpi po 5 latach od przekazania Gminie ostatniej płatności w ramach dofinansowania projektu.

W świetle przedstawionych powyżej okoliczności przyszłego stanu faktycznego Gmina powzięła wątpliwość co do skutków podatkowych realizacji tego projektu co podyktowało konieczność wystąpienia z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

Uzupełnili Państwo opis zdarzenia przyszłego o następujące informacje:

  1) Realizacja przedmiotowego Projektu była uzależniona od otrzymania dofinansowania. Nie zrealizowalibyście Państwo Projektu, jeśli nie otrzymalibyście Państwo dofinansowania.

  2) Nie mogą Państwo przeznaczyć dofinansowania na inny cel niż realizowany Projekt.

  3) W trakcie realizacji Projektu jesteście Państwo zobowiązani do rozliczania się z otrzymanych środków finansowych z instytucją nadzorującą Urzędem Marszałkowskim Województwa X w przypadku kontroli wydatkowanych środków.

  4) W przypadku niezrealizowania Projektu będziecie Państwo zobowiązani do zwrotu otrzymanych środków pieniężnych.

  5) W przypadku odstąpienia mieszkańca od umowy, w jego miejsce wchodzi następna chętna osoba z listy rezerwowej, której nieruchomość ma takie same parametry instalacji fotowoltaicznej.

  6) Wkład mieszkańca byłby większy bez dofinansowania.

  7) Towary i usługi nabywane w związku z realizacją Projektu będą wykorzystywane przez Państwa wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych.

Pytania z których oznaczone nr 1 i 2 zostały ostatecznie sformułowane w piśmie z 13 marca 2023 r.

  1. Czy wpłaty otrzymane przez Państwa od mieszkańca będącego stroną umowy organizacyjnofinansowej i odbiorcą świadczonej na jego rzecz przez Państwa usługi montażu instalacji OZE w wysokości określonego w tej umowie wkładu własnego stanowią obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?

  2.  Czy dofinansowanie otrzymane przez Państwa od Instytucji Zarządzającej RPO poprzez rachunek bankowy na pokrycie kosztów wykonania instalacji OZE na budynkach należących do mieszkańców gminy stanowi obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?

  3. Czy będą Państwo zobligowani do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania instalacji fotowoltaicznych w nieodpłatne użyczenie mieszkańcom w okresie pięciu lat od montażu?

  4. Czy przekazanie przez Państwa mieszkańcowi po upływie okresu trwałości Projektu prawa własności instalacji OZE bez dodatkowego wynagrodzenia będzie podlegało opodatkowaniu VAT?

  5. Czy będzie Państwu przysługiwało pełne prawo do obniżenia kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur otrzymywanych od wykonawców robót montażowo-budowlanych dokumentujących wydatki ponoszone na realizację Projektu – tj. wykonanie instalacji OZE w nieruchomościach należących do mieszkańców Gminy?

Państwa stanowisko w sprawie, które w zakresie pytań nr 1 i 2 zostało ostatecznie sformułowane w piśmie z 13 marca 2023 r.

Ad. 1

Państwa zdaniem wpłaty otrzymane przez Państwa od mieszkańców stanowią zapłatę za świadczone na ich rzecz dostawy i montaż instalacji OZE, a w konsekwencji stanowią podstawę opodatkowania zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Ad. 2

Państwa zdaniem, dofinansowanie otrzymane od Instytucji Zarządzającej RPO na pokrycie kosztów wykonania instalacji OZE na budynkach należących do mieszkańców Państwa Gminy stanowi obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Ad. 3

Państwa zdaniem nie będą Państwo zobligowani do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania instalacji fotowoltaicznych mieszkańcom, biorącym udział w Projekcie w okresie 5 lat od montażu. Świadczenie polegające na użyczeniu przez Państwa przedmiotowej infrastruktury nie będzie realizowane w celu osiągnięcia zysku, jak bowiem wskazano nastąpi nieodpłatnie. Będzie poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a realizując tę czynność nie wystąpią Państwo w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Ad. 4

Przekazanie przez Państwa mieszkańcowi po upływie okresu trwałości Projektu prawa własności instalacji OZE bez dodatkowego wynagrodzenia nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Ad. 5

Państwa zdaniem, Państwa Gminie zarejestrowanej jako czynny podatnik VAT, będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur otrzymywanych od wykonawców robót montażowo budowlanych dokumentujących wydatki ponoszone na realizację Projektu – tj. wykonanie instalacji OZE na rzecz mieszkańców Państwa Gminy. Będą Państwo mieli prawo dokonać odliczenia VAT w pełnej wysokości, ponieważ nabycie usług będzie służyło wyłącznie sprzedaży opodatkowanej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

a) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

b) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

c) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak stanowi art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Realizują Państwo wraz z Partnerami projekt pt.: (…).Projekt jest dofinansowany w ramach (…). Przedmiotowy Projekt obejmuje roboty budowlane w zakresie wykonania nowych instalacji OZE w budynkach mieszkalnych na terenie gmin: (…), na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej do celów socjalno-bytowych (instalacje fotowoltaiczne) oraz energii cieplnej (kolektory słoneczne, pompy ciepła c.w.u. i piece na biomasę).

Dotacja ze środków (…) odpowiadać będzie 85% wartości kosztów kwalifikowanych, wkład własny lidera i partnerów odpowiadać będzie 15% wydatków kwalifikowanych związanych z promocją i zarządzaniem Projektem oraz kwocie VAT od tych pozycji, natomiast wkład własny mieszkańców odpowiadać będzie 15% wydatków kwalifikowanych od instalacji OZE oraz kwocie VAT od tych instalacji.

Umowy zawierane są na czas określony od dnia podpisania umowy do dnia przeniesienia prawa własności instalacji fotowoltaicznej na Właściciela na podstawie zapisów umowy, co nastąpi po 5 latach od przekazania Państwu ostatniej płatności w ramach dofinansowania Projektu.

Odnosząc się do okoliczności sprawy zasadnym jest odwołanie się do wyroku TSUE z 30 marca 2023 r. w sprawie C-612/21 (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko Gminie O.).

W wyroku tym TSUE wskazał, iż aby czynności dokonywane przez gminę w ramach promowania odnawialnych źródeł energii były objęte zakresem stosowania dyrektywy 2006/112, powinny one, po pierwsze, stanowić dostawę lub świadczenie usług, które gmina ta wykonuje odpłatnie na rzecz swoich mieszkańców w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. a) i c) tej dyrektywy, a po drugie, być dokonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 9 ust. 1 rzeczonej dyrektywy, tak aby owa gmina działała również w charakterze podatnika (pkt 24).

W pkt 42 wyroku Trybunał wskazał, że art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów OZE na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych.

TSUE wskazał, że w konsekwencji o ile w świetle powyższych rozważań należy uznać, że  gmina O., nie wykonuje działalności wchodzącej w zakres stosowania dyrektywy 2006/112, nie jest konieczne ustalenie, czy działalność ta byłaby również wyłączona z tego zakresu stosowania na podstawie art. 13 ust. 1 tej dyrektywy.

Trybunał w przedmiocie dokonania świadczenia usług w ramach działalności gospodarczej zauważył, że po pierwsze, podczas gdy przedsiębiorca dąży do stałego osiągania dochodu (zob. podobnie wyrok z dnia 20 stycznia 2021 r., AJFP Sibiu i DGRFP Braãov, C‑655/19, EU:C:2021:40, pkt 27–29 i przytoczone tam orzecznictwo), gmina O. wskazała we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, (…) że nie zamierza świadczyć regularnie usług instalacji systemów OZE i nie zatrudnia ani nie zamierza zatrudniać pracowników w tym celu, co odróżnia niniejszą sprawę od spraw, w których świadczenia gminne miały charakter trwały (pkt 36).

Po drugie, (…) gmina O. wydaje się ograniczać do zaproponowania swoim mieszkańcom będącym właścicielami nieruchomości, którzy mogą być zainteresowani systemami OZE, w ramach programu regionalnego mającego na celu umożliwienie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, dostarczenia i zainstalowania u nich tych systemów OZE za pośrednictwem przedsiębiorstwa wybranego w wyniku przetargu, w zamian za ich udział nieprzekraczający 25% kosztów podlegających dofinansowaniu związanych z tą dostawą i z tą instalacją, podczas gdy owa gmina płaci danemu przedsiębiorstwu wynagrodzenie za te same dostawę i instalację po cenie rynkowej (pkt 37).

Tymczasem (…) jeżeli gmina odzyskuje – w drodze otrzymywanych przez nią wkładów – jedynie niewielką część poniesionych przez siebie kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych, taka różnica między tymi kosztami a kwotami otrzymanymi w zamian za oferowane usługi może sugerować, że wkłady te należy raczej uznać za opłatę aniżeli wynagrodzenie (zob. podobnie wyrok z dnia 12 maja 2016 r., Gemeente Borsele i Staatssecretaris van Financiën, C‑520/14, EU:C:2016:334, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji nawet biorąc pod uwagę płatności przyznane gminie O. przez dane województwo, które wynoszą 75% kosztów podlegających dofinansowaniu, suma kwot otrzymanych od zainteresowanych właścicieli z jednej strony i od owego województwa z drugiej strony pozostaje strukturalnie niższa od łącznych kosztów faktycznie poniesionych przez tę gminę, co nie odpowiada podejściu, jakie przyjąłby w danym wypadku instalator systemów OZE, który przy ustalaniu swoich cen starałby się zawrzeć w nich swoje koszty i osiągnąć marżę zysku. Natomiast wspomniana gmina ponosi jedynie ryzyko strat, nie mając perspektywy zysku.

Po trzecie, nie wydaje się ekonomicznie opłacalne, aby taki instalator systemów OZE obciążał odbiorców swoich dostaw towarów i świadczenia usług jedynie najwyżej jedną czwartą poniesionych przez siebie kosztów, oczekując jednocześnie rekompensaty w postaci dofinansowania za zasadniczą część pozostałych trzech czwartych tych kosztów. Taki mechanizm nie tylko stawiałby jego przepływy pieniężne w sytuacji strukturalnie deficytowej, ale ponadto stwarzałby nietypowy stopień niepewności dla podatnika, ponieważ kwestia, czy i w jakim zakresie osoba trzecia zwróci tak istotną część poniesionych kosztów, pozostaje faktycznie otwarta do czasu podjęcia przez tę osobę trzecią decyzji, co następuje po tym, jak sporne transakcje zostaną dokonane.

Państwa wątpliwości ujęte w pytaniu oznaczonym nr 1, ostatecznie sformułowanym w piśmie z 15 marca 2023 r. dotyczą kwestii, czy wpłaty otrzymywane przez Państwa od mieszkańca będącego stroną umowy organizacyjnofinansowej i odbiorcą świadczonej na jego rzecz przez Państwa usługi montażu instalacji w wysokości określonej w tej umowie wkładu własnego stanowią obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Wskazany przez Państwa art. 29a ust. 1 ustawy stanowi, że:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Analizując wskazane przez Państwa okoliczności zdarzenia przyszłego w kontekście przywołanych powyżej przepisów oraz orzeczenia TSUE z 30 marca 2023 r. w sprawie

C-612/21 stwierdzić należy, że skoro:

   - realizacja Projektu wynika z sytuacji związanej ze złym stanem powietrza w obszarze gmin objętych Projektem, na który wpływ ma przede wszystkim emisja ze źródeł powierzchniowych tzw. niska emisja, związana ze spalaniem paliw do celów grzewczych (kotłownie lokalne i paleniska indywidualne), gdzie w większości wykorzystany jako źródło energii jest węgiel kamienny lub miał spalany w kotłach o niskiej sprawności spalania wpływając na znaczne pogarszanie się jakości powietrza, szczególnie w sezonie grzewczym,

   - celem głównym Projektu jest: wzrost produkcji energii cieplnej i elektrycznej ze źródeł odnawialnych w Gminach – w wyniku wykorzystania OZE na potrzeby budynków mieszkalnych jednorodzinnych, a w konsekwencji zmniejszenie emisji zanieczyszczenia do atmosfery (w tym: CO₂ i pyłu PM10),

   - zadania merytoryczne Państwa w zakresie Projektu obejmują zakup oraz montaż instalacji OZE w Państwa gminie,

   - prace instalatorskie zostaną wykonane przez Wykonawców wyłonionych w drodze zamówienia publicznego przeprowadzonego przez Lidera Projektu, przy czym Państwo samodzielnie będą zawierali umowę z wykonawcami w zakresie tej części zadania, która dotyczy terenu Państwa gminy, co oznacza, że stroną umowy z wykonawcami będzie dana gmina,

   - faktury dokumentujące wydatki ponoszone przez Państwa na instalacje montowane na terenie Państwa gminy będą wystawiane tylko na Państwa,

   - dla realizacji projektu nie zatrudniają Państwo pracowników,

   - Projekt będzie finansowany z trzech źródeł: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (dalej: EFRR) w ramach (…), wkładu własnego Partnerów oraz wkładu własnego mieszkańców, przy czym Dotacja ze środków EFRR odpowiadać będzie 85% wartości kosztów kwalifikowanych, wkład własny lidera i partnerów odpowiadać będzie 15% wydatków kwalifikowanych związanych z promocją i zarządzaniem Projektem oraz kwocie VAT od tych pozycji, natomiast wkład własny mieszkańców odpowiadać będzie 15% wydatków kwalifikowanych od instalacji OZE oraz kwocie VAT od tych instalacji,

   - po zakończeniu prac montażowych zamontowane w budynku Właściciela wyposażenie i urządzenia wchodzące w skład instalacji fotowoltaicznej pozostaną Państwa własnością przez 5 lat od otrzymania ostatniej płatności przez Państwa w ramach dofinansowania Projektu,

   - od dnia spisania końcowego odbioru robót nieodpłatnie użyczą Państwo Właścicielowi wyposażenia i urządzenia wchodzące w skład instalacji wskazanej w umowie do korzystania zgodnie z jego przeznaczeniem, tj. do produkcji energii elektrycznej wyłącznie na potrzeby gospodarstwa domowego do zakończenia okresu trwania umowy,

   - po upływie okresu trwania umowy kompletna instalacja fotowoltaiczna zostanie przekazana nieodpłatnie Właścicielowi na własność,

   - Właściciel wyraża chęć uczestnictwa w Projekcie i dobrowolnie zobowiązuje się do partycypacji w kosztach zainstalowania na nieruchomości instalacji fotowoltaicznej oraz kosztów wynagrodzenia inspektora nadzoru w wysokości minimum 15% wkładu własnego,

to w świetle stanowiska TSUE przedstawionego w ww. wyroku dostarczenie i zainstalowanie przez Państwa instalacji OZE w ramach realizacji opisanego Projektu nie stanowi dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Odpowiadając więc na Państwa pytanie nr 1, czy wpłaty otrzymane przez Państwa od mieszkańca będącego stroną umowy organizacyjnofinansowej i odbiorcą świadczonej na jego rzecz przez Państwa usługi montażu instalacji OZE w wysokości określonego w tej umowie wkładu własnego stanowią obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, należy wskazać, że wpłaty otrzymane przez Państwa od mieszkańców nie stanowią zapłaty za świadczone na ich rzecz dostawy i montaż instalacji OZE, a w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest nieprawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą także kwestii ustalenia czy dofinansowanie otrzymane przez Państwa od Instytucji Zarządzającej PRO poprzez rachunek bankowy na pokrycie kosztów wykonania instalacji na budynkach należących do mieszkańców Państwa Gminy stanowi obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT (pytanie nr 2, ostatecznie sformułowane w piśmie z 15 marca 2023 r.).

Jak wynika z treści przywołanego wyżej art. 29a ust. 1 ustawy, podstawę opodatkowania stanowią również otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze, związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Gdy więc podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 ww. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku nie wystąpi bezpośredni związek pomiędzy otrzymanym dofinansowaniem od Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa X na realizację ww. projektu, a ceną wykonywanych przez Państwa czynności. Jak bowiem wskazują okoliczności sprawy, w zakresie realizacji projektu nie będą Państwo wykonywać działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem otrzymana przez Państwa dotacja przeznaczona na pokrycie 85% kosztów kwalifikowanych projektu, nie będzie zwiększać podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest nieprawidłowe.

Mają Państwo także wątpliwości, czy będą Państwo zobligowani do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania instalacji w nieodpłatne użyczenie mieszkańcom w okresie pięciu lat od montażu (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 3) oraz wskazania, czy przekazanie przez Państwa, po upływie okresu trwałości Projektu prawa własności instalacji bez dodatkowego wynagrodzenia będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 4).

Jak już wyjaśniono wcześniej – dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów – w art. 7 ust. 2 ustawy.

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

 1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

 2) wszelkie inne darowizny

    - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a także wszelkie inne darowizny, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych (…).

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazanie), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

W myśl natomiast art. 8 ust. 2 ustawy:

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

 1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

 2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika

Zatem co do zasady, opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, w tym przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Ponadto, usługa o charakterze nieodpłatnym, tj. w ramach której odbiorca świadczenia nie jest obowiązany do żadnego świadczenia ekwiwalentnego na rzecz świadczącego usługę, może podlegać opodatkowaniu, jeżeli świadczenie usługi nastąpi dla celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że po zakończeniu realizacji Projektu przedmiotowe instalacje przez 5 lat będą Państwa własnością i nieodpłatnie użyczą je Państwo właścicielowi. Po tym czasie zostaną nieodpłatnie przekazane właścicielowi na własność. Wprawdzie w treści umowy łączącej Państwa z mieszkańcem znalazł się wpis, że „wpłacona przez Właściciela kwota, o której mowa w umowie, będzie stanowiła wkład własny, który zostanie zaliczony na poczet ceny przeniesienia własności instalacji, o którym mowa w umowie” niemniej jednak, jak zostało to wyjaśnione wyżej, realizując opisany projekt nie świadczą Państwo czynności na rzecz mieszkańców i tym samym nie wykonują działalności gospodarczej.

Zatem skoro w zakresie realizacji projektu nie będą Państwo wykonywać działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, to w tym przypadku tj. w odniesieniu do wskazanego przez Państwa przekazania instalacji fotowoltaicznych w nieodpłatne użyczenie mieszkańcom w okresie pięciu lat od montażu oraz przekazania mieszkańcowi po upływie okresu trwałości Projektu prawa własności instalacji OZE bez dodatkowego wynagrodzenia, nie będą miały zastosowania art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Zatem z uwagi na użytą argumentację Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 3 i 4 należało uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Państwa dotyczą również pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych od wykonawców robót montażowo-budowlanych dokumentujących wydatki ponoszone na realizacje Projektu (pytanie oznaczone we wniosku nr 5).

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”. W myśl tego przepisu,

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy,

kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym,

nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy,

obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

Jak już wcześniej wskazano nabycie towarów i usług w związku z realizacją zadania nie będzie miało związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Realizacja zadania nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją zadania, gdyż w analizowanej sytuacji nie wystąpi związek przyczynowo-skutkowy dokonywanych zakupów towarów i usług z działalnością opodatkowaną podatkiem VAT.

Mając zatem na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją zadania. Powyższe wynika z faktu, że w analizowanym przypadku nie zostaną spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. ponoszone wydatki na realizację zadania nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 5 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym oraz opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

W tym miejscu należy nadmienić, że kryterium kwalifikowalności wydatków w ramach rozliczeń dotyczących wykorzystywanych środków pomocowych Unii Europejskiej (w tym kwalifikowalności podatku od towarów i usług), nie jest zagadnieniem regulowanym przez przepisy prawa podatkowego. Określenie kryteriów kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach programu operacyjnego, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 225 ze zm.), należy do zadań instytucji zarządzającej, która na podstawie art. 25 ust. 1 ww. ustawy, odpowiada za prawidłową realizację programu operacyjnego.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

    Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259); dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

  - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.