Dotyczy prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją inwestycji w zakresie modernizacji i przebudowy dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w dwóch miejscowościach.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 kwietnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją inwestycji w zakresie modernizacji i przebudowy dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) (dalej: Gmina lub Wnioskodawca) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej VAT). Gmina rozlicza podatek VAT wspólnie ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi w deklaracjach miesięcznych.

Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r., poz. 559 ze zm., dalej: ustawa o samorządzie gminnym) Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, zadania Gminy obejmują m.in. sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych.

W strukturze organizacyjnej Wnioskodawcy nie funkcjonuje zakład budżetowy ani jednostka budżetowa, której Gmina powierzyłaby zarządzanie infrastrukturą wodno‑kanalizacyjną oraz wykonywanie innych czynności związanych z działalnością wodno-kanalizacyjną. Działalność tę Wnioskodawca wykonuje samodzielnie a realizowana jest przez pracowników zatrudnionych w Urzędzie obsługującym Gminę.

Przy pomocy infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, Gmina głównie świadczy odpłatne usługi dostarczania wody i odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych. W związku z tym Gmina wykonuje czynności, które podlegają opodatkowaniu VAT i jednocześnie nie korzystają ze zwolnienia z tego podatku. Jednocześnie przedmiotowa infrastruktura jest wykorzystywana na potrzeby własne, tj. na potrzeby funkcjonowania jednostek organizacyjnych Gminy oraz w innych miejscach wykorzystywanych do realizacji zadań własnych Gminy. Czynności te są traktowane jako niepodlegające VAT.

Podatek VAT naliczony związany z wydatkami w zakresie działalności wodno‑kanalizacyjnej ustalany jest za pomocą rzeczywistego prewspółczynnika opartego na kryterium udziału rocznego obrotu z transakcji opodatkowanych z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji (opodatkowanych VAT) w całkowitym rocznym obrocie Gminy z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji (tj. zarówno transakcji zewnętrznych podlegających VAT, jak i potrzeb własnych niepodlegających VAT). Powyższy sposób wyliczenia jest najbardziej obiektywną i najbardziej rzetelną metodą wyodrębnienia wydatków dla celów rozliczenia podatku z zakresu działalności wodno‑kanalizacyjnej prowadzonej przez Wnioskodawcę. Stosowanie powyższego sposobu wyliczenia prewspółczynnika zostało potwierdzone w interpretacji podatkowej z 4 września 2020 r. znak (…).

Obecnie Wnioskodawca przystępuje do zadania polegającego na modernizacji i przebudowie dwóch stacji uzdatniania wody (dalej: SUW) zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2. Celem inwestycji jest zwiększenie wydajności sieci wodociągowej oraz spełnienie wymagań sanitarno‑higienicznych dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia. Obecna wydajność powyższych sieci wodociągowych jest niewystarczająca dla pokrycia dobowego zapotrzebowania ludności zamieszkującej teren zaopatrywany w wodę przez stacje uzdatniania wody 1 i 2.

Ponadto, jest problem z zapewnieniem odpowiedniego ciśnienia, co powoduje brak dostaw wody do najdalszych rejonów sieci wodociągowej. Stacje uzdatniania wody objęte wnioskiem o dofinansowanie zaopatrują w wodę około 30% mieszkańców Gminy.

Realizacja zadania skutkująca polepszeniem jakości wody oraz poprawy ciśnienia spowoduje rozwój gospodarczo-społeczny gminy, są to czynniki niezmiernie ważne w prowadzeniu gospodarstw rolnych (w celu produkcji roślinnej i zwierzęcej rolnicy potrzebują stały dostęp do wody).  Modernizacja i przebudowa SUW spowoduje stabilizację w tym zakresie.

Zakres prac w ramach inwestycji w 1 jak i 2 polega głównie na:

1)likwidacji zbiorników hydroforowych i budowie dwóch nowych zbiorników magazynowych na wodę uzdatnioną,

2)likwidacji istniejących filtrów i budowie nowych filtrów ciśnieniowych w układzie dwustopniowym wraz z mieszaczem i urządzeniami towarzyszącymi (funkcją planowanych filtrów będzie zapewnienie wymaganego stopnia redukcji związków żelaza manganu oraz utrzymanie jakości wody uzdatnionej zgodnie z przepisami),

3)wymianie pomp głębinowych zabudowanych w studniach wierconych (…), (…),

4)montażu stacji dozującej,

5)wykonaniu zbiornika wyrównawczego uwzględniającego zapas wody na cele bytowo‑gospodarcze i p.poż., niwelującego niedobory wody przy dużym rozbiorze,

6)wykonaniu rurociągów technologicznych, grawitacyjnych,

7)wykonaniu instalacji odgromowej, uziemiającej,

8)wykonaniu instalacji kablowej.

Inwestycja zakłada ponadto wykonanie robót budowlanych tj. modernizacji/remontu ogólnobudowlanego budynków (m.in. wymiana stolarki, posadzek, remont dachu, roboty elewacyjne i docieplenie) oraz wymianę instalacji elektrycznej i (…), wodociągowej, kanalizacyjnej oraz zainstalowanie przyborów sanitarnych w węźle zarówno w Miejscowości 1 i 2. Dodatkowo w SUW w Miejscowości 1 zostanie rozbudowany budynek.

Na terenie wokół obu stacji planowana jest wymiana ogrodzenia i bramy wjazdowej, utwardzenie terenu, budowa 2 miejsc parkingowych z kostki brukowej oraz montaż oświetlenia LED i kamer monitoringu. Planowany układ technologiczny i zbiorniki wody czystej będzie w sposób bezpieczny i hydraulicznie optymalny zasilał istniejący wodociąg w wodę. Nowy układ magazynowania wody będzie całkowicie zautomatyzowany.

Po wybudowaniu i oddaniu do użytkowania inwestycji Wnioskodawca nie planuje wydzierżawiać ani przenosić prawa własności na rzecz podmiotu trzeciego. Zmodernizowane i rozbudowane SUW będą pracowały jako element istniejącej sieci wodociągowej i będą obsługiwały zarówno odbiorców zewnętrznych (mieszkańców Gminy) jak i odbiorców wewnętrznych (jednostki organizacyjne Gminy). Faktury dokumentujące poniesione wydatki na realizację inwestycji będą wystawione na Wnioskodawcę.

Inwestycja będzie realizowana przez Wnioskodawcę przy udziale środków zewnętrznych. Gmina na ten cel uzyskała promesę na dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych w wysokości (…) zł. Środki własne przeznaczone na inwestycję wynoszą (…) zł, całkowita wartość inwestycji to (…) zł.

Pytanie

Czy Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT od wydatków związanych w inwestycją polegającą na modernizacji i przebudowie dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2 przy uwzględnieniu współczynnika proporcji wyliczonego dla działalności wodno-kanalizacyjnej Gminy?

Państwa stanowisko w sprawie

Gmina jako czynny podatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z realizacją opisanego projektu ma prawo  do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących ponoszone wydatki związane z realizacją zadania polegającego na modernizacji i przebudowie dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2.

Ze względu na fakt, iż stacje uzdatniania wody służą zarówno odbiorcom zewnętrznym jak i wewnętrznym, Gminie przysługuje proporcjonalne odliczenie podatku naliczonego. Dla prawidłowego obliczenia wysokości podatku naliczonego do odliczenia Wnioskodawca może stosować prewspółczynnik wyliczony dla całej działalności wodno-kanalizacyjnej Gminy tj. obliczony jako udział rocznego obrotu z transakcji opodatkowanych z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji w całkowitym rocznym obrocie Gminy z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji.

Powyższy sposób wyliczenia prewspółczynnika został potwierdzony jako prawidłowy dla Wnioskodawcy w uzyskanej interpretacji podatkowej.

Zgodnie z zapisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm., zwanej dalej ustawą VAT), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Na podstawie art. 86 ust. 2a ustawy VAT - w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”.

Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności.

Z powyższej normy wynika, że gdy nie jest możliwe przypisanie całej kwoty podatku naliczonego do czynności opodatkowanych podatnik powinien zastosować proporcję, która najbardziej będzie odpowiadać specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych przez nią nabyć oraz w konsekwencji zapewni odliczenie VAT naliczonego od wydatków związanych z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi w sposób najdokładniejszy, najbardziej szczegółowy i uwzględniający charakterystykę danej działalności.

W związku z powyższym ustalając kwotę podatku naliczonego podlegającą odliczeniu, należy ustalić charakter wykonywanych czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, uwzględniając, czy są to czynności opodatkowane, zwolnione, czy też niepodlegające VAT.

Dodatkowo należy zauważyć, że korzystając z prawa do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, podatnik musi spełnić ograniczenia wprowadzone przez ustawodawcę w postaci przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Podsumowując, jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości lub części do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia całości lub części podatku naliczonego.

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zawiera art. 5 ust. 1 ustawy (są nimi m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju).

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, stosownie do przepisu art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z powyższych unormowań wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy - nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jednakże w przypadku, gdy organy te podejmują takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

a.podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

b.podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nieodpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym).

W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym).

Gmina może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie (art. 9 ust. 2 ww. ustawy o samorządzie gminnym).

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Odnosząc powyższe przepisy prawa się do przedstawionej sytuacji: Gmina w zakresie gospodarki wodno-ściekowej występuje jako czynny podatnik VAT. Czynności dokonywane są na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych a głównym celem jest wykonywanie usługi na rzecz mieszkańców i podmiotów gospodarczych.

Z tytułu świadczonych usług Gmina wystawia faktury sprzedaży, a należny podatek VAT rozlicza w deklaracji składanej do Urzędu Skarbowego. W związku z tym pełne prawo do odliczenia podatku VAT może być ograniczone jedynie w zakresie, w jakim Gmina wykorzystuje inwestycję do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu. W sytuacji Wnioskodawcy czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu są usługi na rzecz swoich jednostek organizacyjnych jako świadczenia dokonywane pomiędzy jednostkami wewnętrznymi lub zużycie na własne potrzeby Gminy.

W przypadku zadania polegającego na modernizacji i przebudowie dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2, czynności będą obejmowały zarówno czynności opodatkowane jak i czynności niepodlegające VAT. W związku z powyższym Wnioskodawca nie będzie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego w pełnej wysokości, a kwota podatku naliczonego będzie ustalana za pomocą prewspółczynnika ustalonego dla Gminy w zakresie działalności wodno-ściekowej. Obliczenie proporcji może być oparte na kryterium udziału rocznego obrotu z transakcji opodatkowanych z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji (opodatkowanych VAT) w całkowitym rocznym obrocie Gminy z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji (tj. zarówno transakcji zewnętrznych podlegających VAT, jak i potrzeb własnych niepodlegających VAT).

Podsumowując opisaną sytuację oraz powołane przepisy prawa, w ocenie Wnioskodawcy, w przypadku modernizacji i przebudowy dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2, Gminie przysługuje częściowe odliczenie podatku VAT, ustalone za pomocą proporcji wyliczonej dla działalności wodno-kanalizacyjnej Gminy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności pozostających poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług oraz zwolnionych.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak stanowi art. 86 ust. 2a ustawy:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy:

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2h ustawy:

Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy:

Na podstawie wskazanej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999).

Na podstawie § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:

W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

Powołany wyżej art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Zgodnie z tą normą, w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), w sytuacji gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

Podkreślenia wymaga, że dla stwierdzenia, czy działalność lub transakcja stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą” znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danej jednostki.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne, rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r., s. 1, ze zm.), zgodnie z którym:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 7 ust. 1  pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem, wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Wskazali Państwo, że są zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podatek VAT rozliczają Państwo wspólnie ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi w deklaracjach miesięcznych. Działalność wodno-kanalizacyjną realizują pracownicy zatrudnieni w Urzędzie obsługującym Gminę.

Przy pomocy infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, głównie świadczą Państwo odpłatne usługi dostarczania wody i odprowadzania ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych (czynności opodatkowane podatkiem VAT). Jednocześnie przedmiotowa infrastruktura jest wykorzystywana na potrzeby własne, tj. na potrzeby funkcjonowania jednostek organizacyjnych oraz w innych miejscach wykorzystywanych do realizacji zadań własnych (czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT).

Podatek VAT naliczony związany z wydatkami w zakresie działalności wodno-kanalizacyjnej ustalany jest za pomocą proporcji (prewspółczynnika).

Obecnie przystępują Państwo do zadania polegającego na modernizacji i przebudowie dwóch stacji uzdatniania wody (SUW) zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2.

Po wybudowaniu i oddaniu do użytkowania inwestycji nie planują Państwo wydzierżawiać ani przenosić prawa własności na rzecz podmiotu trzeciego. Zmodernizowane i rozbudowane SUW będą pracowały jako element istniejącej sieci wodociągowej i będą obsługiwały zarówno odbiorców zewnętrznych (mieszkańców Gminy) jak i odbiorców wewnętrznych (jednostki organizacyjne Gminy). Faktury dokumentujące poniesione wydatki na realizację inwestycji będą wystawione na Państwa.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych w inwestycją polegającą na modernizacji i przebudowie dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2 przy uwzględnieniu proporcji wyliczonej dla działalności wodno-kanalizacyjnej.

Jak wskazano na wstępie, podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. Zasada ta wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Państwa obowiązkiem jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Mają zatem Państwo obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

W konsekwencji, z tytułu zakupów, które można przyporządkować wyłącznie do czynności opodatkowanych, będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego. Jednocześnie w odniesieniu do zakupów, które w całości będą służyły czynnościom niepodlegającym opodatkowaniu, nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia. W odniesieniu do tych zakupów, które wykorzystywane będą zarówno do celów prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej (czynności opodatkowane podatkiem VAT) oraz do celów innych niż działalność gospodarcza (czynności niepodlegające opodatkowaniu), a Państwo nie będą w stanie ich powiązać z konkretnymi kategoriami działalności, zastosowanie znajdą przepisy art. 86 ust. 2a-2h ustawy.

Wskazali Państwo, że dokonane w ramach inwestycji zakupy towarów i usług będą Państwo wykorzystywać do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. 

Zatem w związku z wykorzystywaniem nabywanych towarów i usług stanowiących wydatki związane z realizacją ww. inwestycji do działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w zakresie, w jakim towary i usługi będą służyły do wykonywania przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Tym samym, skoro ponoszą Państwo ww. wydatki, które będą wykorzystane przez Państwa zarówno do celów działalności gospodarczej (czynności opodatkowanych), jak i do celów pozostających poza taką działalnością (czynności niepodlegających opodatkowaniu) i nie będą Państwo w stanie bezpośrednio przypisać ww. wydatków wyłącznie i w całości do działalności gospodarczej, będą Państwo mieli obowiązek stosowania proporcji określonej w art. 86 ust. 2a i następne ustawy.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego będzie przysługiwało Państwu pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, o których mowa w art. 88 ustawy.

Z okoliczności sprawy wynika, że w chwili obecnej korzystają Państwo z prawa do odliczenia podatku VAT w odniesieniu do zakupów towarów i usług wykorzystywanych przez Państwa w prowadzonej działalności wodno-kanalizacyjnej, stosując indywidualny sposób określenia proporcji przy pomocy klucza metrażowego.

Dla potwierdzenia prawidłowości odliczania podatku VAT od wydatków na zakup towarów i usług wykorzystywanych przez Państwa w prowadzonej działalności wodno-kanalizacyjnej uzyskali Państwo interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 września 2020 r., nr (…).

W interpretacji tej Organ potwierdził m.in., że przysługuje Państwu prawo do odliczenia części podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki związane z infrastrukturą wodno-kanalizacyjną, przy zastosowaniu indywidualnie wyliczonego prewspółczynnika VAT, opartego na kryterium udziału rocznego obrotu z transakcji opodatkowanych z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji w całkowitym rocznym obrocie z działalności wodno-kanalizacyjnej.

Wobec tego, będzie Państwu przysługiwało częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych w związku z realizację inwestycji dotyczącej modernizacji i przebudowy dwóch stacji uzdatniania wody zlokalizowanych w miejscowościach 1 i 2, przy zastosowaniu indywidualnego sposobu określenia proporcji, tj. przy pomocy klucza metrażowego, którego dotyczy interpretacja z 4 września 2020 r. nr (…).

Zatem, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydając interpretację przyjęto jako element opisu sprawy wskazaną przez Państwa okoliczność, że 4 września 2020 r. została wydana na Państwa rzecz interpretacja indywidualna nr (…) z której wynika, że do wydatków objętych wnioskiem mogą Państwo stosować tzw. prewspółczynnik metrażowy. Zatem w niniejszej interpretacji nie dokonano analizy w tym zakresie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”.  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).