Temat interpretacji
Skutki podatkowe otrzymanego dofinansowania z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 marca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 17 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymanego dofinansowania z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 czerwca 2023 r. (data wpływu 15 czerwca 2023 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca, Podatnik jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT i prowadzi działalność gospodarczą w ramach, której zajmuje się specjalnymi technologiami w zakresie projektowania, adaptacji i modyfikacji pojazdów lub ich części zwiększających bezpieczeństwo w szczególnych warunkach zagrożenia, wdrożenia do produkcji prototypów oraz nadzorem nad produkcją pojazdów o specjalnym przeznaczeniu z użyciem różnych materiałów: stopów lekkich, stali, tworzyw sztucznych i ceramiki, a ponadto realizuje usługi w zakresie dostarczania kompleksowych rozwiązań przewidzianych dla linii produkcyjnych.
Wnioskodawca wraz z dwoma niezależnymi kontrahentami zawarł umowę konsorcjum, zgodnie z którą został wyłoniony tzw. Lider Konsorcjum, tj. podmiot uprawniony m.in. do zawierania na rzecz i w imieniu własnym oraz Konsorcjantów umów o dofinansowanie z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (dalej: NCBiR), reprezentowania Współwykonawców w związku z wykonywaniem ww. umów, czy też pośredniczenia w przekazywaniu Współwykonawcom środków finansowych otrzymanych z NCBiR. Wnioskodawca nie jest Liderem Konsorcjum. Zgodnie z ustaleniami Lider Konsorcjum dokona/dokonuje wypłaty wynagrodzenia w częściach, wysokościach i terminach określonych w harmonogramie płatności projektu na rzecz Współwykonawców, w tym na rzecz Wnioskodawcy.
Wnioskodawca w ramach Konsorcjum przystąpił do konkursu organizowanego przez NCBiR i otrzymał w 2021 r. decyzję, zgodnie z którą Konsorcjum zostały przyznane środki finansowe tytułem finansowania realizacji projektu z zakresu badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, tj. opracowanie nowoczesnego, lekkiego materiału o właściwościach balistycznych z dopasowaną technologią łączeń do zastosowania w pojazdach o specjalnym przeznaczeniu. Umowa o dofinansowanie określa zasady udzielenia przez NCBiR dofinansowania do realizacji przedmiotowego projektu oraz prawa i obowiązki stron, związane z ich realizacją. Przez rzeczone dofinansowanie należy rozumieć wartość wsparcia przyznanego Liderowi Konsorcjum oraz - za pośrednictwem lidera konsorcjum - Konsorcjantom ze środków publicznych (dalej: Dofinansowanie) na pokrycie kosztów kwalifikowanych projektu. Do czasu wypłaty wynagrodzenia oraz otrzymania Dofinansowania Konsorcjum zobowiązane jest częściowo do finansowania realizacji projektu z własnych środków.
W ramach realizowanego projektu Wnioskodawca jest odpowiedzialny za:
- wykonanie wybranych wariantów systemów łączeń, struktur i mocowań do badań laboratoryjnych,
- wykonanie wybranej struktury mechanicznej i połączenie ze strukturą kompozytową oraz
- wykonanie i integrację łączeń i systemów mocowań demonstratora.
Wnioskodawca dokonując realizacji przydzielonych mu zadań w ramach projektu częściowo najpierw sam ponosi stosowne koszty kwalifikowane oraz koszty pośrednie związane z realizowaną przez Niego częścią projektu, a częściowo otrzymuje transzę na pokrycie przyszłych wydatków, przykładowo są to koszty:
- specjalistycznych materiałów do produkcji elementów kompozytowych,
- materiałów pomocniczych do wytwarzania kompozytów,
- materiałów do budowy próbek zabezpieczeń balistycznych,
- drobnych narzędzi i materiałów technicznych do przygotowania stanowiska badawczego i prowadzenia badań,
- materiałów do badań starzeniowych, mechanicznych, wybuchowych,
- delegacji i wyjazdów na spotkania robocze,
- usługi transportowej,
- utrzymania budynków, w tym: koszty wynajmu, czynszu, sprzątania i ochrony pomieszczeń,
- utrzymania infrastruktury - koszty mediów (elektryczności, gazu, ogrzewania, wody), utylizacji odpadów, okresowej konserwacji i przeglądu urządzeń,
- wynagrodzeń personelu zarządzającego i administracyjnego,
- materiałów biurowych i piśmienniczych, usług drukarskich i ksero,
- urządzeń i sprzętu biurowego,
- ubezpieczeń majątkowych, itp.
Co istotne określone wynagrodzenie zostanie wpłacone/wypłacono na rzecz Lidera Konsorcjum (na rachunek bankowy Lidera), który będzie zobowiązany do przekazania środków do Konsorcjantów (po uprzednim dostarczeniu przez Nich odpowiedniego dokumentu księgowego stanowiącego podstawę rozliczenia).
Wnioskodawca dokonując rozliczeń w zakresie poniesionych kosztów otrzymuje przekazane przelewem środki pieniężne od Lidera Konsorcjum, co stanowi transzę przekazaną przez NCBiR jako zwrot środków na pokrycie uprzednio poniesionych wydatków bądź stanowi finansowanie na poczet przyszłych wydatków na realizację zadań w ramach projektu. Rozdysponowanie środków pieniężnych nastąpi/następuje z zachowaniem reguły, zgodnie z którą kwota finansowania obliczana jest na podstawie faktycznie poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem, a także na podstawie przyszłych wydatków przewidzianych w ramach projektu.
Natomiast po otrzymaniu przedmiotowej transzy Wnioskodawca wystawia fakturę na Lidera Konsorcjum rozliczając tym samym uprzednio poniesione wydatki/przyszłe wydatki na realizację zadania w ramach projektu. Kwotę dotacji uzyskiwaną od NCBiR, w transzach Wnioskodawca uznaje za kwotę brutto, tj. zawierającą podatek od towarów i usług i wylicza tym samym wartość podatku VAT należnego metodą „w stu”.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego
Rezultaty Projektu, a zatem przeniesienie własności demonstratorów/prototypów stanowi/stanowiło odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług na rzecz Skarbu Państwa. W ramach ustalonego wynagrodzenia Wnioskodawca zobowiązał się jednocześnie również do udzielenia nieodpłatnej licencji Skarbowi Państwa w zakresie wszystkich praw własności intelektualnej wnoszonych do Projektu, bez których nie jest możliwe korzystanie z wyników Projektu.
Nabycie na rzecz Skarbu Państwa praw do efektów projektu następuje za odpłatnością (przeniesienie własności demonstratorów/prototypów) przy czym również jednocześnie bez dodatkowej odpłatności, w zakresie udzielenia licencji Skarbowi Państwa w zakresie wszystkich praw własności intelektualnej wnoszonych do Projektu. Jednocześnie wysokość tej odpłatności w stosunku do otrzymanego dofinansowania wynosi 100%.
Wnioskodawca w ramach realizowanego projektu zobowiązany był do wykonania określonych prac na rzecz Skarbu Państwa. Odpowiedzialność Wnioskodawcy dotyczyła następujących działań:
- wykonanie wybranych wariantów systemów łączeń, struktur i mocowań do badań laboratoryjnych,
- wykonanie wybranej struktury mechanicznej i połączenie ze strukturą kompozytową oraz
- wykonanie i integracja łączeń i systemów mocowań demonstratora.
Wnioskodawca nie przenosi na Lidera Konsorcjum żadnych efektów powierzonych mu zadań.
Z chwilą przeniesienia własności demonstratorów/prototypów oraz udzielenia licencji/sublicencji dotyczącej praw własności intelektualnej - Wnioskodawca traci możliwość dysponowania (korzystania) z nich.
Właścicielem wypracowanych rezultatów przedsięwzięcia będzie/jest Skarb Państwa.
Wnioskodawca nie ma wiedzy w zakresie tego czy rezultaty przedsięwzięcia będą komercjalizowane przez Skarb Państwa. Wnioskodawca posiada jedynie informacje, że wdrożenie wyników projektu ma służyć pozyskaniu i rozwojowi priorytetowych zdolności operacyjnych służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo do zwalczania przestępczości.
Dofinansowanie otrzymane przez Wnioskodawcę jako uczestnika konsorcjum za pośrednictwem Lidera stanowiło zapłatę za świadczenie konkretnych usług/dostawę towarów na rzecz Skarbu Państwa, tj. za:
- wykonanie wybranych wariantów systemów łączeń, struktur i mocowań do badań laboratoryjnych,
- wykonanie wybranej struktury mechanicznej i połączenie ze strukturą kompozytową oraz
- wykonanie i integracja łączeń i systemów mocowań demonstratora.
Podmiot, którym w rzeczonej sprawie jest Skarb Państwa, na rzecz którego Wnioskodawca wykonywał czynności/zadania z uwagi na otrzymane dofinansowanie, nie ponosił wynagrodzenia/kosztów niż te do których byłby zobowiązany, gdyby Wnioskodawca nie otrzymał dofinansowania.
Faktury dokumentujące nabycie towarów/usług związanych z Projektem były w części, o której mowa we wniosku, wystawiane na Wnioskodawcę.
Kwota przyznanego Wnioskodawcy dofinansowania w celu realizacji opisanego Projektu została wyliczona biorąc pod uwagę wkład merytoryczny, zakres i charakter przewidzianych do realizacji czynności, a także wysokość kosztów bezpośrednich i pośrednich, które Wnioskodawca poniósł/poniesie m.in. na zakup materiałów niezbędnych do realizacji czynności w ramach Projektu.
Otrzymane przez Wnioskodawcę dofinansowanie mogło być przeznaczone wyłącznie na realizację przypisanego w ramach Projektu zadania.
W trakcie realizacji Projektu Wnioskodawca zobowiązany był/jest do rozliczania się z otrzymanych środków finansowych. Wnioskodawca był zobligowany przekazywać Liderowi Konsorcjum kopie dokumentów w zakresie poniesionych wydatków zgodnie z harmonogramem i kosztorysem Projektu (w tym celu prowadzi stosowną ewidencję). W dalszym kroku Lider Konsorcjum sporządzał na tej podstawie wnioski o płatność, które to następnie przekazywał NCBiR do weryfikacji.
W przypadku niezrealizowania Projektu, o którym mowa we wniosku, Wnioskodawca zobowiązany byłby do zwrotu otrzymanych środków pieniężnych.
Skarb Państwa korzysta/korzystał z efektów realizacji Projektu w sposób odpłatny - Wnioskodawca jedynie zobowiązał się do udzielenia nieodpłatnej licencji Skarbowi Państwa w zakresie wszystkich praw własności intelektualnej wnoszonych do Projektu, bez których nie jest możliwe korzystanie z wyników Projektu. Gdyby nie otrzymanie dotacji Wnioskodawca nie podjąłby się realizacji Projektu, a Skarb Państwa nie mógłby korzystać z efektów realizacji Projektu.
Wnioskodawca jako członek Konsorcjum odpowiada za prawidłowość dostarczonego przedmiotu zamówienia. Wnioskodawca w zakresie powierzonych mu zadań ponosi wyłączną odpowiedzialność w zakresie obowiązków reklamacyjnych i gwarancyjnych.
Członkowie Konsorcjum nie świadczą sobie nawzajem usługi i nie otrzymują z tego tytułu wynagrodzenia w ramach realizowanego Projektu.
Prawo do rozporządzania towarami jak właściciel Wnioskodawca przenosi bezpośrednio na Skarb Państwa w zakresie systemu łączeń, struktur, badań i mocowań do systemów laboratoryjnych, struktury mechanicznej, łączeń i systemów mocowań demonstratora.
Pytania
1) Czy od otrzymanych środków finansowych w ramach transzy od NCBiR na pokrycie kosztów poniesionych/które mają być poniesione w ramach podjętych czynności związanych z realizowanym projektem Wnioskodawca powinien odprowadzić podatek VAT wyliczając go tzw. metodą „w stu”, która umożliwia obliczenie podatku należnego oraz wartości netto - traktując otrzymane środki finansowe jako kwotę brutto?
2) Czy w przypadku otrzymania środków pieniężnych od NCBiR w ramach realizowanego projektu za pośrednictwem Lidera Konsorcjum nabywcą wykazanym na fakturze wystawianej przez Wnioskodawcę powinien być Skarb Państwa?
Pana stanowisko w sprawie
Ad 1
Pana zdaniem kwota, którą Wnioskodawca otrzyma/otrzymał w ramach dotacji od NCBiR jako zwrot poniesionych wydatków/które mają być poniesione - powinna być opodatkowana podatkiem VAT według właściwej stawki podatku od towarów i usług a do obliczenia tego zobowiązania właściwa jest metoda „w stu”, polegająca na obliczeniu podatku VAT należnego oraz wartości netto, traktując otrzymane środki finansowe jako kwotę brutto.
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą VAT - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy VAT - towarami są rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.
W świetle art. 2 pkt 22 ustawy VAT - przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Na mocy art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy VAT: przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane.
Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Podkreślenia wymaga, że na gruncie podatku od towarów i usług dana czynność może być albo odpłatna, albo nieodpłatna. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.
Z powyższego jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.
Z kolei na mocy art. 29a ust. 1 ustawy VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Regulacja zawarta w art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi. Ponadto przepis ten wskazuje, że do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wlicza się tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.
Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy. Stosownie do tego przepisu, podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku,
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Na podstawie art. 29a ust. 7 ustawy, podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży,
3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Z powyższych przepisów wynika, że co do zasady podstawa opodatkowania obejmuje wszystko co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.
Ponadto, z przepisów wynika, że do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wlicza się tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi.
Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.
Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.
Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.
Należy również wskazać, że zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.
Istotnym zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy, jest wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z ceną”.
W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C- 353/00 (Keeping NewcastleWarm Ltd.v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).
W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.
W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.
Z art. 29a ust. 1 ustawy VAT wynika ponadto, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę - czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.
Jak zostało wskazane we wniosku Wnioskodawca realizuje w ramach Konsorcjum projekt składający się z konieczności podjęcia szeregu działań. W związku z realizacją ww. działań merytorycznych, Wnioskodawca ponosi wydatki kwalifikowalne, na które otrzymał dofinansowanie z NCBiR, a sama realizacja projektu obejmującego świadczenie usług, tj. wykonanie wybranych wariantów systemów łączeń, struktur i mocowań do badań laboratoryjnych, wykonanie wybranej struktury mechanicznej i połączenie ze strukturą kompozytową oraz wykonanie i integracja łączeń i systemów mocowań demonstratora - jest całkowicie uzależniona od otrzymanej dotacji, bowiem jeśli Wnioskodawca nie otrzymałby dotacji nie realizowałby ww. projektu, a otrzymane środki mogą/mogły zostać wykorzystane tylko i wyłącznie na określone działanie, tj. na realizację usług w ramach realizowanego projektu. A zatem przedmiotowa dotacja może być przeznaczona tylko na pokrycie kosztów realizacji projektu.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wystąpią skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie. W konsekwencji otrzymane przez Wnioskodawcę dofinansowanie na realizację projektu ma bezpośredni wpływ na kwotę zapłaty (cenę) z tytułu świadczenia usług, a zatem stanowi część zapłaty otrzymaną od osoby trzeciej. W konsekwencji ww. dofinansowanie stanowi podstawę opodatkowania w myśl art. 29a ust. 1 z uwzględnieniem art. 29a ust. 6 ustawy, tym samym co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, wg stawki właściwej dla czynności, z którą dofinansowanie to jest związane.
Przechodząc natomiast do kwestii określenia, w przypadku gdy otrzymana dotacja będzie opodatkowana podatkiem VAT, czy należy potraktować ją jako kwotę brutto i naliczyć należny podatek od towarów i usług metodą „w stu” od kwoty otrzymanej dotacji, należy zauważyć, że jak wyżej wskazano, otrzymane przez Wnioskodawcę dofinansowanie ze środków NCBiR na przedmiotowy projekt będzie stanowiło podstawę opodatkowania w myśl art. 29a ust. 1 ustawy VAT.
Podstawą opodatkowania otrzymanej dotacji będzie jej wartość pomniejszona zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy - o podatek. Zatem w kwocie dotacji powinna zostać zawarta kwota podatku. W konsekwencji Wnioskodawca powinien wyliczyć wartość podatku VAT metodą „w stu”, traktując wskazaną kwotę dofinansowania jako kwotę brutto, tj. kwotę zawierającą podatek należny.
Reasumując, kwota, którą Wnioskodawca otrzyma/otrzymał w ramach dotacji od NCBiR jako zwrot poniesionych wydatków/która ma być wykorzystana na poczet przyszłych wydatków - powinna być Pana zdaniem opodatkowana podatkiem VAT według właściwej stawki podatku od towarów i usług oraz do obliczenia tego zobowiązania właściwa jest metoda „w stu”, polegająca na obliczeniu podatku VAT należnego oraz wartości netto w sytuacji, gdy znana jest kwota brutto, co ma miejsce w rzeczonej sprawie.
Ad 2
Pana zdaniem, w przypadku otrzymania środków pieniężnych od NCBiR w ramach realizowanego projektu za pośrednictwem Lidera Konsorcjum - nabywcą wykazanym na fakturze wystawianej przez Wnioskodawcę powinien być Skarb Państwa.
Należy wskazać, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze. zm.), w ramach tzw. swobody umów.
W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.
W świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego konsorcjum nie może być uznane za podatnika VAT, a relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT) - dla potrzeb podatku od towarów i usług - nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum.
A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Oznacza to, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej.
Jak wyżej wskazano, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.
W analizowanym przypadku otrzymuje Pan od Lidera Konsorcjum przekazane przez NCBiR kwoty otrzymanych środków finansowych w ramach podziału otrzymanego dofinansowania. Z założenia, czynności, jakie ma wykonywać każdy z konsorcjantów są od siebie całkowicie niezależne. Pomiędzy członkiem konsorcjum - Wnioskodawcą a Liderem Konsorcjum nie dochodzi do świadczenia usług.
Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności należy wskazać, że w świetle art. 7 oraz art. 8 ustawy, przekazanie środków pieniężnych nie stanowi czynności, która dla celów ustawy mogłaby zostać zakwalifikowana jako dostawa towarów bądź świadczenie usług, tj. jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to z faktu, że środki pieniężne nie spełniają definicji towaru, tym samym ich przekazanie nie może stanowić dostawy towarów, jak również nie można uznać, że samo przekazanie środków pieniężnych stanowi świadczenie usług.
Zatem Pana zdaniem, czynność przekazania przez Lidera Konsorcjum odpowiednich kwot na rzecz członka konsorcjum - Wnioskodawcy jako podział dofinansowania otrzymanego od NCBiR nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem w takim przypadku nie mamy do czynienia z dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, ani ze świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.
Jednocześnie należy zauważyć, że Wnioskodawca nie wykonuje również czynności opodatkowanych na rzecz NCBiR. Przeniesienie na rzecz Skarbu Państwa własności demonstratorów/prototypów oraz udzielenie licencji/sublicencji dotyczącej praw własności intelektualnej stanowi zatem dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług na rzecz Skarbu Państwa. Istotnie zatem biorąc pod uwagę fakt, że elementem podstawy opodatkowania, będzie dotacja otrzymana od NCBiR w części jaka przysługuje Wnioskodawcy, tym samym, czynność ta powinna być udokumentowana przez Wnioskodawcę fakturą, stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy, wystawioną na rzecz uprawnionego, tj. Skarbu Państwa.
W konsekwencji, będzie Pan zobowiązany udokumentować otrzymane części kwoty dofinansowania z NCBiR za pomocą faktury wystawionej na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego Ministra zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy VAT.
Jednocześnie z uwagi na fakt, że Wnioskodawca nie świadczy usług i nie dokonuje dostawy towarów na rzecz Lidera Konsorcjum ani NCBiR, tym samym brak jest podstaw do wystawiania na rzecz Lidera Konsorcjum/NCBiR faktur dokumentujących otrzymane dofinansowanie. W konsekwencji jest Pan zobowiązany do skorygowania uprzednio wystawionych faktur, gdyż biorąc pod uwagę wartość formalno-prawną faktury, nie może taka faktura pozostać w obrocie gospodarczym. W takim przypadku istnieje wyłącznie możliwość wystawienia faktury korygującej stosownie do art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy VAT (stwierdzenie pomyłki w jakiejkolwiek pozycji faktury).
Reasumując, Pana zdaniem mając na uwadze dokonaną powyżej analizę przepisów prawa oraz informacje przedstawione we wniosku stwierdzić należy, że skoro Wnioskodawca wystawił już faktury na rzecz Lidera Konsorcjum dokumentujące otrzymanie dofinansowania istnieją podstawy do wystawienia faktury korygującej (w której kwota do zapłaty wyniesie 0 zł). Jednocześnie jest Pan zobowiązany udokumentować otrzymane części kwoty dofinansowania z NCBiR za pomocą faktury wystawionej na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego Ministra.
W związku z powyższym, wnosi Pan o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Przy czym oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).
Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w dyrektywie 2006/112/WE/Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (t. j. Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą”. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w Dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć TSUE.
W sprawie C‑16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał w wyroku z 3 marca 1994 r. zauważył, że:
„czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
W wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG, ECLI:EU:C:2011:700 Trybunał wskazał:
„(…) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.
W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKGKraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47).
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK i przytoczone orzecznictwo)”, (pkt 17-19).
Natomiast w wyroku z 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de lÉconomie et des Finances, ECLI:EU:C:2014:185 Trybunał wskazał, że:
„(...) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej. (zob. podobnie wyrok w sprawach połączonych C-54/09 i C-55/09, Loyalty Management UK i Baxi Group EU:C:2010:590, pkt 56)”.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Dana czynność (usługa) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym – w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
Jednocześnie, aby dana czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku VAT.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny. Pozwala na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Status podatnika podatku od towarów i usług wynika również z okoliczności dokonania czynności, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.
We wniosku wskazał Pan, że wraz z dwoma niezależnymi kontrahentami zawarł Pan umowę Konsorcjum, zgodnie z którą został wyłoniony tzw. Lider Konsorcjum, tj. podmiot uprawniony m.in. do zawierania na rzecz i w imieniu własnym oraz Konsorcjantów umów o dofinansowanie z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (dalej: NCBiR), reprezentowania Współwykonawców w związku z wykonywaniem ww. umów, czy też pośredniczenia w przekazywaniu Współwykonawcom środków finansowych otrzymanych z NCBiR. Nie jest Pan nie jest Liderem Konsorcjum. Zgodnie z ustaleniami Lider Konsorcjum dokona/dokonuje wypłaty wynagrodzenia w częściach, wysokościach i terminach określonych w harmonogramie płatności projektu na rzecz Współwykonawców, w tym na Pana rzecz.
Pana wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii, czy od otrzymanych środków finansowych od NCBiR na pokrycie kosztów w ramach czynności związanych z realizowanym projektem powinien Pan odprowadzić podatek VAT wyliczając go tzw. metodą „w stu”, która umożliwia obliczenie podatku należnego oraz wartości netto - traktując otrzymane środki finansowe jako kwotę brutto.
W świetle art. 29a ust. 1 ustawy:
podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy:
podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Na podstawie art. 29a ust. 7 ustawy:
podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Z powyższych przepisów wynika, że, co do zasady, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 ustawy wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.
Do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wlicza się tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi.
Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.
Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.
Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy, zgodnie z którym:
w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.
Opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Zatem w sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia.
Dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy niezbędne jest więc wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z ceną”.
W tym kontekście istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności wyroki w sprawach:
- C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz
- C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).
W wyroku z 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.
W wyroku z 13 czerwca 2002 r. w sprawie C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.
Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.
Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.
Jeżeli otrzymywane dofinansowanie (dotacja) jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związane z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), takie dofinansowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dofinansowanie nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować je jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.
W sytuacji zatem, gdy podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi – tego rodzaju dofinansowanie stanowi, obok ceny, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia. Natomiast dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy, czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.
Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest stwierdzenie, że dotacja przekazywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Odnosząc się do Pana wątpliwości należy zauważyć, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), w ramach tzw. swobody umów.
W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.
W świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego konsorcjum nie może być uznane za podatnika VAT, a relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT) – dla potrzeb podatku od towarów i usług – nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum.
A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej.
Jak wyżej wskazano, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.
Z opisu sprawy wynika, że w ramach Konsorcjum przystąpił Pan do konkursu organizowanego przez NCBiR i otrzymał w 2021 r. decyzję, zgodnie z którą Konsorcjum zostały przyznane środki finansowe tytułem finansowania realizacji projektu z zakresu badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. W ramach dofinansowania przyznano wsparcie Liderowi Konsorcjum oraz -za pośrednictwem Lidera Konsorcjum - Konsorcjantom ze środków publicznych na pokrycie kosztów kwalifikowanych projektu. Dokonując realizacji przydzielonych zadań w ramach projektu częściowo najpierw sam ponosi Pan stosowne koszty kwalifikowane oraz koszty pośrednie związane z realizowaną częścią projektu, a częściowo otrzymuje Pan transzę na pokrycie przyszłych wydatków. Kwotę dotacji uzyskiwaną od NCBiR, w transzach uznaje Pan za kwotę brutto, tj. zawierającą podatek od towarów i usług i wylicza tym samym wartość podatku VAT należnego metodą „w stu”. Rezultaty Projektu, a zatem przeniesienie własności demonstratorów/prototypów stanowi/stanowiło odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra. W ramach ustalonego wynagrodzenia zobowiązał się Pan jednocześnie do udzielenia nieodpłatnej licencji Skarbowi Państwa w zakresie wszystkich praw własności intelektualnej wnoszonych do Projektu, bez których nie jest możliwe korzystanie z wyników Projektu. Nabycie na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra praw do efektów projektu następuje za odpłatnością (przeniesienie własności demonstratorów/prototypów) bez dodatkowej odpłatności za udzielenie licencji Skarbowi Państwa w zakresie wszystkich praw własności intelektualnej wnoszonych do Projektu. Wysokość tej odpłatności w stosunku do otrzymanego dofinansowania wynosi 100%. Dofinansowanie otrzymane przez Pana jako uczestnika konsorcjum za pośrednictwem Lidera stanowiło zapłatę za świadczenie konkretnych usług/dostawę towarów na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra, tj. za:
- wykonanie wybranych wariantów systemów łączeń, struktur i mocowań do badań laboratoryjnych,
- wykonanie wybranej struktury mechanicznej i połączenie ze strukturą kompozytową oraz
- wykonanie i integracja łączeń i systemów mocowań demonstratora.
Skarb Państwa reprezentowany przez właściwego ministra, na rzecz którego wykonywał Pan czynności/zadania z uwagi na otrzymane dofinansowanie, nie ponosił wynagrodzenia/kosztów niż te do których byłby zobowiązany, gdyby Pan nie otrzymał dofinansowania. Otrzymane przez Pana dofinansowanie mogło być przeznaczone wyłącznie na realizację przypisanego w ramach Projektu zadania. W przypadku niezrealizowania Projektu, zobowiązany byłby Pan do zwrotu otrzymanych środków pieniężnych. Gdyby nie otrzymanie dotacji nie podjąłby się Pan realizacji Projektu, a Skarb Państwa reprezentowany przez właściwego ministra nie mógłby korzystać z efektów realizacji Projektu.
Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że w analizowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wystąpią skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie.
Analiza przedstawionego opisu sprawy, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi bowiem do stwierdzenia, że przekazywane środki finansowe Liderowi konsorcjum przez NCBiR na realizację ww. Projektu, które to środki następnie Lider konsorcjum zgodnie z postanowieniami Umowy o dofinansowanie przekazuje na rzecz Konsorcjantów – należy uznać za otrzymane od osoby trzeciej środki (dotacje, subwencje lub dopłaty o podobnym charakterze) mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Pana usług/dostawę towarów. Należy bowiem zauważyć, że otrzymane środki od NCBiR nie zostaną przeznaczone na ogólną Pana działalność, lecz mogą zostać przeznaczone wyłącznie na realizację przypisanego w ramach Projektu zadania.
Ponadto – jak wynika z opisu sprawy – realizacja ww. Projektu jest uzależniona od otrzymania ww. dofinansowania, jeżeli nie otrzymałby Pan dofinansowania, to nie przystąpiłby do realizacji Projektu.
W rozpatrywanej sprawie otrzymane dofinansowanie stanowiło/stanowi dla Pana wynagrodzenie za czynności (usługi/dostawę towarów) świadczone w ramach realizacji ww. Projektu. Przeniesienie własności demonstratorów/prototypów stanowi/stanowiło odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra. Ponadto w ramach ustalonego wynagrodzenia zobowiązał się Pan do udzielenia nieodpłatnej licencji Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez właściwego Ministra w zakresie wszystkich praw własności intelektualnej wnoszonych do Projektu.
Zatem uznać należy, że otrzymane przez Lidera konsorcjum środki na realizację ww. Projektu, które następnie zgodnie z umową o dofinansowanie zostały przekazane Panu stanowią należności za świadczone usługi/dostawę towarów na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra. Przy czym dla kwalifikacji otrzymanych od NCBiR środków jako zapłaty za świadczone usługi/dostawę towarów bez znaczenia jest fakt, że dokonując realizacji przydzielonych zadań w ramach projektu częściowo najpierw sam ponosi Pan koszty związane z realizowaną częścią projektu, a częściowo otrzymuje Pan transzę na pokrycie przyszłych wydatków.
W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym od osoby trzeciej (NCBiR) wynagrodzeniem w zamian za realizację ww. Projektu.
Tym samym realizację powierzonych zadań i w efekcie przekazanie wyników/efektów ww. Projektu na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra należy uznać za świadczenie usług/dostawę towarów podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Z uwagi na powyższe, kwota dofinansowania na realizację ww. Projektu otrzymanego przez Pana od NCBiR za pośrednictwem Lidera konsorcjum stanowi podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z uwzględnieniem art. 29a ust. 6 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Ponadto, w świetle art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 6 ustawy należy stwierdzić, że podstawą opodatkowania dla realizowanych przez Pan świadczeń (świadczonych usług/dostawy towarów) jest kwota dofinansowania pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT.
Z literalnej wykładni art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Zatem, otrzymane przez Pana dofinansowanie należy traktować jako kwoty brutto, tj. kwoty zawierające podatek należny, dla których wyliczenia należy zastosować metodę „w stu”.
W świetle powyższego stwierdzić należy, że otrzymana kwota środków finansowych od NCBiR na pokrycie kosztów w ramach podjętych czynności związanych z realizowanym projektem w ramach Konsorcjum, powinna być opodatkowana podatkiem VAT według właściwej stawki podatku od towarów i usług oraz do obliczenia tego zobowiązania właściwa jest metoda „w stu”, polegająca na obliczeniu podatku VAT należnego oraz wartości netto w sytuacji, gdy znana jest kwota brutto.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.
Pana wątpliwości dotyczą również tego, czy w przypadku otrzymania środków pieniężnych od NCBiR w ramach realizowanego projektu za pośrednictwem Lidera Konsorcjum - nabywcą wykazanym na fakturze wystawianej przez Pana powinien być Skarb Państwa reprezentowany przez właściwego ministra.
Zgodne z art. 106b ust. 1 ustawy:
podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2) wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
Przepis art. 106b ust. 2 ustawy stanowi, że:
podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.
Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:
przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT.
W rozpatrywanej sprawie przeniesienie własności demonstratorów/prototypów stanowi/stanowiło odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego Ministra. W ramach ustalonego wynagrodzenia zobowiązał się Pan jednocześnie również do udzielenia nieodpłatnej licencji Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez właściwego ministra w zakresie wszystkich praw własności intelektualnej wnoszonych do Projektu, bez których nie jest możliwe korzystanie z wyników Projektu. W ramach realizowanego projektu zobowiązany był Pan do wykonania określonych prac na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra. Nie przenosi Pan na Lidera Konsorcjum żadnych efektów powierzonych mu zadań. Właścicielem wypracowanych rezultatów przedsięwzięcia będzie/jest Skarb Państwa reprezentowany przez właściwego ministra.
Jak wskazano wyżej realizację powierzonych zadań i w efekcie przekazanie wyników/efektów ww. Projektu przez Pana na rzecz Skarbu Państwa należy uznać za świadczenie usług/dostawę towarów, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Podkreślić w tym miejscu należy, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług) a nie sama płatność. Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że nie realizuje Pan świadczeń na rzecz NCBiR. Członkowie Konsorcjum nie świadczą sobie nawzajem usługi i nie otrzymują z tego tytułu wynagrodzenia w ramach realizowanego Projektu.
Wskazać również należy, że przekazanie środków pieniężnych nie stanowi czynności, która dla celów ustawy o podatku od towarów i usług mogłaby zostać zakwalifikowana jako dostawa towarów bądź świadczenie usług, tj. jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to z faktu, że środki pieniężne nie spełniają definicji towaru, tym samym ich przekazanie nie może stanowić dostawy towarów, jak również nie można uznać, że samo przekazanie środków pieniężnych stanowi świadczenie usług.
Zatem samo przekazanie Panu przez NCBiR za pośrednictwem Lidera konsorcjum środków pieniężnych na realizację ww. Projektu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jednakże z uwagi na fakt, że przekazane przez NCBiR środki pieniężne stanowią płatność za czynności wykonane przez Pana na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra (tj. realizację ww. Projektu), które to czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, dlatego też winny być udokumentowane fakturą wystawioną na rzecz Uprawionego.
Wobec powyższego, jest Pan zobowiązany udokumentować otrzymane na realizację ww. Projektu kwoty dofinansowania z NCBiR (w części przysługującej na Pana) za pomocą faktur wystawionych na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez właściwego ministra zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy.
A zatem Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 2 również należało uznać za prawidłowe.
W odniesieniu do Pana stanowiska w kwestii korekty wystawionych faktur stwierdzić należy, że jak już zostało wskazane powyżej, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż.
Jak wskazano powyżej, przez sprzedaż należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Z powyższych przepisów wynika, że faktury są dokumentami sformalizowanymi. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla w sposób prawidłowy zdarzenie gospodarcze. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy, mają znaczenie dowodowe.
Stosownie do art. 106j ust. 1 ustawy,
w przypadku gdy po wystawieniu faktury:
1) podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,
3) dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
4) dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
W myśl art. 106j ust. 2 ustawy,
Faktura korygująca powinna zawierać:
2) numer kolejny oraz datę jej wystawienia;
2a) numer identyfikujący w Krajowym Systemie e-Faktur fakturę, której dotyczy faktura korygująca - w przypadku faktury korygującej w postaci faktury ustrukturyzowanej;
3) dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca:
a) określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-5,
b) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi objętych korektą;
5) jeżeli korekta wpływa na zmianę podstawy opodatkowania lub kwoty podatku należnego - odpowiednio kwotę korekty podstawy opodatkowania lub kwotę korekty podatku należnego z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku i sprzedaży zwolnionej;
6) w przypadkach innych niż wskazane w pkt 5 - prawidłową treść korygowanych pozycji.
Z wyżej wskazanych przepisów wynika, że jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Fakturę korygującą wystawia się m.in. w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Zatem, co do zasady, korygowanie treści pierwotnie wystawionej faktury powinno nastąpić przez wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej. Faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu. Zatem, istotą faktur korygujących jest korekta faktur pierwotnych, tak aby dokumentowały rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych.
Ponieważ w analizowanej sprawie - nie świadczy Pan usług i nie dokonuje dostawy towarów na rzecz Lidera Konsorcjum ani na rzecz NCBiR to nie jest Pan zobowiązany do wystawiania faktur na rzecz Lidera Konsorcjum/NCBiR. Tym samym brak jest podstaw do wystawiania na rzecz Lidera Konsorcjum/NCBiR faktur dokumentujących otrzymane dofinansowanie.W konsekwencji jest Pan zobowiązany do skorygowania uprzednio wystawionych faktur, gdyż pomiędzy Panem a Liderem Konsorcjum/NCBiR nie dochodzi do świadczenia usług/dostawy towarów.
Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że w przypadku, gdy faktura została wprowadzona do obiegu prawnego i dokumentuje zdarzenie, do którego nie doszło, powinna zostać skorygowana. W takim przypadku istnieje wyłącznie możliwość wystawienia faktury korygującej stosownie do art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy (stwierdzenie pomyłki w jakiejkolwiek pozycji faktury).
W konsekwencji, mając na uwadze dokonaną powyżej analizę przepisów prawa oraz informacje przedstawione we wniosku stwierdzić należy, że skoro wystawił Pan już faktury na rzecz Lidera Konsorcjum dokumentujące otrzymanie dofinansowania, istnieją podstawy do wystawienia faktury korygującej, na podstawie art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy.
W świetle powyższego, Pana stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawił Pan i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).