Możliwość skorzystania z prawa do proporcjonalnego odliczenia VAT w związku z planowaną budową domu wykorzystywanego częściowo do działalności gospodarczej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 marca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 24 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie możliwości skorzystania z prawa do proporcjonalnego odliczenia VAT w związku z planowaną budową domu wykorzystywanego częściowo do działalności gospodarczej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 30 maja 2023 r. (wpływ 30 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

O wydanie interpretacji o możliwość skorzystania z prawa do proporcjonalnego odliczenia podatku VAT w związku z budową domu wykorzystywanego częściowo do działalności gospodarczej.

Prowadzi Pan wraz żoną gospodarstwo rolne oraz rozlicza podatek VAT na zasadach ogólnych. Posiada Pan grunty w gminie ... Zamierza Pan wybudować dom jednorodzinny stanowiący siedlisko swojego gospodarstwa, ponieważ nie posiada Pan siedliska (tj. nie ma Pan zabudowy gospodarczej oraz domu). Dom planuje Pan wybudować w gminie … w otoczeniu gruntów, które stanowią Pana gospodarstwo.

Budynek mieszkalny, który planuje Pan wybudować ma być siedliskiem Pana gospodarstwa rolnego, tj. miejscem prowadzenia i przechowywania dokumentacji księgowej, także przyjmowania kontrahentów, miejscem składowania płodów rolnych, magazynowania środków ochrony roślin, czy garażowania maszyn. W wybudowanym budynku w części mieszkalnej będzie wyznaczone pomieszczenie biurowe, w którym będą przyjmowani kontrahenci by odbywać negocjacje w zakresie działalności, którą Pan prowadzi, a także będą podpisywane wszelkie umowy których wymaga prowadzona działalność. Archiwum pozwoli na gromadzenie i bezpieczne przechowywanie dokumentacji związanej z  prowadzoną działalnością.

Części gospodarcze: pracownicza kuchnia, toaleta, kotłownia z miejscem odpoczynku pozwoli na zapewnienie osobom znajdującym prace w Pana gospodarstwie odpowiednich warunków spełniających nowoczesne wymagania.

Garaż wraz z częścią techniczną pozwolą na bezpieczne składowanie płodów, nawozów i środków ochronny roślin, a także pozwolą na bezpieczne składowanie narzędzi potrzebnych przy naprawie maszyn. Ogród zimowy zapewni odpowiednie przygotowanie roślin do uprawy, poprzez zapewnienie warunków szklarniowych.

Planowany dom ma łączną powierzchnię … m. kw. (według koncepcji projektowych, nie ma jeszcze projektu budowlanego) wraz z pomieszczeniami magazynowymi i technicznymi połączonymi z domem łącznikiem.

Pomieszczenia, które będą wykorzystywane do działalności gospodarczej to gabinet (… m. kw.), wiatrołap i garderoba (… m. kw.), strych z archiwum dokumentów (… m. kw.), kuchnia dla pracowników (… m. kw.), wiatrołap 2 (… m. kw.), kotłownia (… m. kw.), toaleta pracownicza (… m. kw.), ogród zimowy/inspekt (… m. kw.), pomieszczenia techniczne (… m. kw.), magazyn (… m. kw.), łącznie … m. kw., co stanowi 45% planowanej powierzchni domu.

Kieruje Pan prośbę o wydanie interpretacji o możliwość skorzystania z prawa do proporcjonalnego odliczenia VAT w wysokości 45% (co odpowiada powierzchni odpowiadającej przypadającej na prowadzenie działalności) w związku z planowaną budową domu wykorzystywanego częściowo do działalności gospodarczej, z uwagi na stopień skomplikowania procesu budowy domu nie jest Pan w stanie bezpośrednio wyodrębnić zakupu towarów i usług związanego wyłącznie z prowadzoną działalnością.

W uzupełnieniu wskazał Pan, że:

Jako osoba prowadząca działalność rolniczą (gospodarstwo rolne) jest Pan zarejestrowany jako czynny płatnik VAT od 1 czerwca 2015 roku.

Faktury dokumentujące nabycie towarów i usług na potrzeby budowy domu jednorodzinnego będą wystawione na Pana jako osobę fizyczną prowadzącą gospodarstwo rolne, które zarejestrowane jest w podatku VAT i nadany ma numer REGON: ….

Część domu obejmująca pomieszczenia, które będą wykorzystywane do działalności rolniczej (łącznie około … m²) będzie odrębną, wydzieloną częścią domu, przeznaczoną wyłącznie do działalności rolniczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Część ta będzie zajmowała parter domu, natomiast klatka schodowa i pierwsze piętro będzie wykorzystywane do celów prywatnych na cele mieszkaniowe.

Część domu, którą będzie Pan wykorzystywał w działalności rolniczej na potrzeby prowadzonego gospodarstwa rolnego będzie służyła czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług.

W ramach prowadzonego gospodarstwa rolnego (produkcja i sprzedaż płodów rolnych oraz zwierząt hodowlanych) nie korzysta Pan ze zwolnienia. Nie prowadzi Pan działalności zwolnionej z opodatkowania, prowadzi Pan opodatkowaną działalność rolniczą i rozlicza ją Pan na zasadach ogólnych VAT.

Przesłanką do zastosowania procentowego udziału obliczania podatku naliczonego od nakładów ponoszonych na budowę domu, który będzie wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej (gospodarstwo rolne) i celów osobistych, o których jest mowa w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT oraz art. 8 ust. 2, gdy przypisanie tych nakładów w całości do działalności nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się według udziału procentowego, jest art. 86 ust. 7b ustawy.

Pytania

1. Czy prowadząc działalność rolniczą w zakresie dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej uprawy oraz hodowli jako osoba fizyczna będąca czynnym podatnikiem VAT będzie Pan miał prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z budową domu w części przeznaczonej na cele prowadzonej opodatkowanej działalności rolniczej?

2. Czy ustalenie kwoty podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług na potrzeby budowy domu obliczona według udziału procentowego, proporcji powierzchni całego domu do powierzchni przeznaczonej na potrzeby prowadzenia gospodarstwa, celów działalności rolniczej jest prawidłowa?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem powinien Pan mieć możliwość proporcjonalnego odliczenia stawki podatkowej VAT od zakupionych towarów na przyszłą budowę domu w proporcji w wysokości 45% stawki VAT. Z uwagi na to, że nie ma możliwości wyodrębnienia kwot podatku naliczonego dokładnie.

A według ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w takiej sytuacji odlicza VAT od dokonanych zakupów proporcjonalnie, z zastosowaniem „wstępnego” wskaźnika proporcji.

Zasady proporcjonalnego odliczania VAT określone są w przepisach art. 90-91 oraz art. 86 ust. 2a-2h.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z kolei jak stanowi art. 86 ust. 7b ustawy:

Powyższy przepis nakłada obowiązek określenia wysokości udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość została lub zostanie wykorzystana do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Unormowanie to ma charakter doprecyzowujący ogólną zasadę w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z nieruchomością stanowiącą majątek przedsiębiorstwa podatnika, wykorzystywaną zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż prowadzona działalność.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni (wydatek na nabycie towaru, który następnie zostanie przez podatnika sprzedany), bądź pośredni. Niezależnie od tego, czy dokonany zakup stanowi kompletny i zdatny do użytkowania towar czy środek trwały, czy też dokonywane są dopiero nakłady (inwestycja w toku) – podatnikowi, co do zasady, przysługuje prawo do odliczenia podatku, jeśli zakup dokonywany jest w związku z obecnie prowadzoną lub planowaną działalnością opodatkowaną, generującą podatek należny.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ww. ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Z kolei art. 86 ust. 7b ustawy dotyczy nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, która stanowi majątek przedsiębiorstwa tego podatnika, oraz wykorzystywana jest zarówno do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, jak i do celów osobistych podatnika, o których mowa w art. 8 ust. 2, oraz gdy przypisanie tych nakładów w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe.

W tym przypadku kwotę podatku naliczonego oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej.

Przepis ten zobowiązuje zatem podatników do wyodrębnienia części podatku naliczonego związanego z czynnościami niepodlegającymi ustawie o podatku od towarów i usług, który w świetle art. 86 ust. 1 ustawy nie podlega odliczeniu.

Należy jeszcze raz wskazać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury uzależnione od spełnienia warunków wynikających z przepisu art. 86 ust. 1 ustawy, a także od niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis art. 88 ustawy enumeratywnie określa listę przypadków, w których podatnik został pozbawiony prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z przedstawionych okoliczności wynika, że prowadzi Pan wraz żoną gospodarstwo rolne i jest Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Zamierza Pan wybudować dom jednorodzinny. Budynek mieszkalny, który planuje Pan wybudować ma być siedliskiem Pana gospodarstwa rolnego, tj. miejscem prowadzenia i przechowywania dokumentacji księgowej, także przyjmowania kontrahentów, miejscem składowania płodów rolnych, magazynowania środków ochrony roślin, czy garażowania maszyn. Planowany dom ma łączną powierzchnię … m. kw. Pomieszczenia, które będą wykorzystywane do działalności gospodarczej to gabinet (…m. kw.), wiatrołap i garderoba … m. kw.), wiatrołap 2 (… m. kw.), kotłownia (… m. kw.), toaleta pracownicza (…m. kw.), ogród zimowy/inspekt (…m. kw.), pomieszczenia techniczne (… m. kw.), magazyn (…m. kw.), łącznie … m. kw., co stanowi 45% planowanej powierzchni domu. Część domu obejmująca pomieszczenia, które będą wykorzystywane do działalności rolniczej (łącznie około… m²) będzie odrębną, wydzieloną częścią domu, przeznaczoną wyłącznie do działalności rolniczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Nie jest Pan w stanie bezpośrednio wyodrębnić zakupu towarów i usług związanego wyłącznie z prowadzoną działalnością.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe, jak również powołane przepisy, zauważyć należy, że z uwagi na to, że - jak wynika z wniosku - wybudowany dom jednorodzinny przeznaczony będzie w części do celów prowadzonej działalności gospodarczej, w ramach której wykonuje Pan czynności opodatkowane, to zgodnie z art. 86 ust. 7b ustawy będzie Pan uprawniony do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w fakturach dokumentujących nabycie towarów i usług zakupionych w związku z jego budową, przy czym podatek naliczony do odliczenia należy obliczyć według udziału procentowego, w jakim dom będzie wykorzystywany co celów prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem ma Pan prawo odliczyć podatek naliczony przy budowie domu jednorodzinnego, lecz wyłącznie w stopniu, w jakim wybudowany dom będzie służył czynnościom opodatkowanym.

Tym samym w analizowanej sprawie nie będą miały zastosowania przepisy art. 86 ust. 2a-h ustawy.

Należy również podkreślić, że prawo do odliczenia dotyczyć będzie wyłącznie substancji samego domu jednorodzinnego, w części w jakiej wykazywać będzie związek z czynnościami opodatkowanymi. W omawianym przypadku chodzi o wykorzystanie powierzchni wybudowanego domu jednorodzinnego do wykonywania działalności gospodarczej. Jednocześnie ten dom służyć będzie również celom mieszkalnym. Z uwagi na to, że wybudowany dom stanowi dla Pana dom mieszkalny i jego charakteru nie zmienia przeznaczenie na cele związane z działalnością gospodarczą, w ramach której będzie Pan wykonywał czynności opodatkowane - prawo do odliczenia nie będzie obejmowało podatku naliczonego dotyczącego wydatków poniesionych w związku z budową pozostałych pomieszczeń tj. wykorzystywanych do celów osobistych.

Zaznaczenia wymaga, że prawidłowe określenie udziału procentowego, o którym mowa w art. 86 ust. 7b ustawy, a w konsekwencji części podatku naliczonego związanej ze sprzedażą opodatkowaną, należy do podatnika. Natomiast ocena prawidłowości przyjętych rozwiązań może nastąpić jedynie w drodze przeprowadzonego postępowania podatkowego bądź kontroli podatkowej lub celno-skarbowej.

Zauważyć trzeba także, że istnieje grupa zakupów, które nie mogą być uznane za związane z działalnością gospodarczą, gdyż ponoszą je osoby fizyczne niezależnie od tego, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też takiej działalności nie prowadzą. Są to typowe zakupy osobiste, konsumpcyjne np. dotyczące zapewnienia sobie, na własne potrzeby, odpowiednich warunków mieszkaniowych. Zakupy o charakterze osobistym w szczególności mogą dotyczyć funkcjonowania, eksploatacji i utrzymania mieszkania bądź wydzielonych w nim pomieszczeń na cele prywatne. Prywatnego charakteru tego rodzaju zakupów przeznaczonych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych nie zmienia również korzystanie z domu i jego części wykorzystywanych również do działalności gospodarczej.

Jedynie w przypadku, gdy wybudowany przez Pana dom jako całość lub wyodrębnione w tym domu pomieszczenia (części) będą służyły tylko i wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, implikującej obrót opodatkowany i jednocześnie nie będą służyły celom osobistym, nie będzie przeszkód do odliczenia części podatku naliczonego od zakupów związanych z budową.

Rozpatrując prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy mieć na uwadze, że system odliczenia ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Natomiast nie daje uprawnienia do odliczenia w przypadku czynności będących poza zakresem działalności gospodarczej. Oznacza to, że podatnik nie może domagać się prawa do odliczenia podatku naliczonego, nie płacąc podatku należnego.

Z uwagi na brzmienie art. 86 ust. 1 oraz art. 86 ust. 7b ustawy należy zauważyć, że Pana obowiązkiem jest określenie udziału procentowego w jakim przedmiotowy dom wykorzystywany będzie do celów prowadzonej działalności gospodarczej.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzam, że przysługuje Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na wybudowanie domu mieszkalnego, tj. związanych z wyodrębnioną częścią o powierzchni obejmującą pomieszczenia, które – jak Pan wskazał – będą wyłącznie wykorzystywane do działalności gospodarczej, do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług - zgodnie z art. 86 ust. 1 w związku z art. 86 ust. 7b ustawy.

Ponadto prawo to przysługuje, o ile nie wystąpią przesłanki negatywne wymienione w art. 88 ustawy.

Tym samym oceniając Pana stanowisko, zgodnie z którym ma Pan możliwość proporcjonalnego odliczenia podatku VAT od zakupionych towarów na przyszłą budowę domu, stwierdzić trzeba, że jest ono prawidłowe.

Na marginesie należy zauważyć, że mając na uwadze niniejsze rozstrzygnięcie, a także fakt, że w zakresie prowadzonej działalności będzie Pan wykonywał wyłącznie czynności opodatkowane w opisanej przez Pana sytuacji przepisy art. 90 i 91 ustawy w przedstawionym zdarzeniu nie będą miały zastosowania. 

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (pytań) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Biorąc pod uwagę powyższe, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

  - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).