Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 2 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 stycznia 2025 r. (data wpływu 27 stycznia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Naczelnik Urzędu Skarbowego (…) orzekł, że zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia praw do spadku po zmarłej cioci nie powstaje pod warunkiem spełnienia wymogów określonych w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wymogi zostały spełnione, gdyż po nabyciu lokalu mieszkalnego po cioci zamieszkała Pani będąc zameldowaną na pobyt stały w odziedziczonym mieszkaniu. Decyzja urzędu jest pod warunkiem, że nabytego lokalu nie może Pani zbyć przez okres 5 lat od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały.
W uzupełnieniu wniosku podała Pani następujące informacje:
- data śmierci spadkodawczyni – (…) 15 września 2022 r.;
- data złożenia zeznania podatkowego SD-3 o nabyciu tytułem dziedziczenia – 1 września 2023 r.;
- data zamieszkania i zameldowania na pobyt stały w odziedziczonym mieszkaniu – 27 czerwca 2024 r.;
- powody, w związku z którymi mieszkanie otrzymane w spadku jest za małe i musi zostać zbyte – mieszkanie ma 36 m2 (2 pokoje w tym jeden przejściowy), mieszka Pani w tym mieszkaniu z mężem i synem. Jeden pokój służy Państwu jako salon/pokój dzienny/jadalnia, a drugi jako sypialnia/pokój zabawek/oraz pokój biurowy (pracuje Pani z domu). Mieszkanie jest za małe, gdyż dziecko potrzebuje osobnego pokoju sypialnego od rodziców, a także Pani potrzebuje pokoju do pracy przez internet, którą wykonuje Pani codziennie. Ciężko jest pogodzić to wszystko w dwóch pokojach. Planuje Pani z mężem drugie dziecko, ale w obecnych warunkach nie ma po prostu miejsca na jeszcze jedno dziecko, bo i tak ledwo mieszczą się Państwo na tym metrażu i w dwóch pokojach. Ciężko jest, gdy dziecko nie ma osobnego pokoju, bo ten służy jako wspólna sypialnia, pokój dziecka, a i również miejsce do codziennej pracy.
- środki na nabycie większego mieszkania – planuje Pani przeznaczyć całość środków uzyskanych ze sprzedaży odziedziczonego mieszkania.
Pytania
Mieszkanie jest za małe na potrzeby Pani i Pani rodziny dlatego chciałaby Pani się dowiedzieć czy jest możliwość sprzedaży mieszkania, a za nabyte fundusze kupno innego większego tak, by wcześniej wymienione przepisy i warunki nadal były spełnione? Chciałaby Pani się również dowiedzieć co w sytuacji gdy większe mieszkanie/dom okaże się tańsze niż odziedziczone mieszkanie?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, w przypadku gdy mieszkanie jest za małe na potrzeby Pani i Pani rodziny, jest możliwość zbycia odziedziczonego lokalu i za te same środki można nabyć nowy lokal w okresie 2 lat od zbycia nie tracąc ulgi z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.
Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
W przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.
Zgodnie z art. 16 ust. 2 ww. ustawy:
Ulga, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobom, które łącznie spełnią nasypujące warunki:
1) spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4;
2) nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3) nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4) nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5) będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
a)od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
b)od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać, będąc zameldowanymi na pobyt stały w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat oraz utrzymają tytuł prawny do nabytego, np. tytułem dziedziczenia lokalu mieszkalnego – a więc nie dokonają jego zbycia – przez okres 5 lat.
Jednakże w myśl art. 16 ust. 7 analizowanej ustawy:
Nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:
1)zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo
2)zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.
W ww. przepisach ustawodawca wskazał kiedy nabycie substancji mieszkaniowej (lokalu mieszkalnego czy też spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) objętego ulgą nie powoduje utraty tej ulgi. Należy podkreślić, że zachowanie prawa do ulgi mieszkaniowej w przypadku zbycia nabytej w spadku nieruchomości mieszkaniowej (lokalu mieszkalnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) może nastąpić wyłącznie w sytuacji „uzasadnionej konieczności” zmiany warunków lub miejsca zamieszkania.
Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych”.
Na podstawie internetowego Słownika języka polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego słowo „konieczność” znaczy: to, co jest konieczne, nieuchronne, nie dające się uniknąć, jest to bezwzględna potrzeba, nieodzowność, przymus.
Natomiast w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych konieczność zmiany warunków mieszkaniowych w rozumieniu art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany (wyrok z dnia 7 marca 2002 r. sygn. akt I SA/Wr 291/01).
Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest przeznaczenie – w okresie dwóch lat od dnia zbycia – środków uzyskanych ze sprzedaży w całości na jeden ze wskazanych w tym przepisie celów mieszkaniowych oraz aby łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzony był zameldowaniem na pobyt stały i wynosił 5 lat.
Z opisu zdarzenia przyszłego
wynika, że 15 września 2022 r.
zmarła Pani ciocia. Nabyła Pani w drodze spadku po niej lokal mieszkalny. 1 września 2023 r. złożyła Pani zeznanie
podatkowe SD-3 o nabyciu tytułem dziedziczenia. Naczelnik Urzędu Skarbowego (…)
orzekł, że zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia
praw do spadku po zmarłej cioci nie powstaje pod warunkiem spełnienia wymogów określonych
w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. 27 czerwca 2024 r. zamieszkała
Pani i zameldowała się na pobyt stały w odziedziczonym mieszkaniu. Mieszkanie otrzymane
w spadku jest za małe i planuje Pani jego zbycie. Mieszkanie ma 36 m2
(2 pokoje w tym jeden przejściowy), mieszka Pani w tym mieszkaniu z mężem i synem.
Jeden pokój służy Państwu jako salon/pokój dzienny/jadalnia, a drugi jako sypialnia/pokój
zabawek/oraz pokój biurowy (pracuje Pani z domu). Mieszkanie jest za małe, gdyż
dziecko potrzebuje osobnego pokoju sypialnego od rodziców, a także Pani potrzebuje
pokoju do pracy przez internet, którą wykonuje Pani codziennie. Ciężko jest pogodzić
to wszystko w dwóch pokojach. Planuje Pani z mężem drugie dziecko, ale w obecnych
warunkach nie ma po prostu miejsca na jeszcze jedno dziecko, bo i tak ledwo mieszczą
się Państwo na tym metrażu i w dwóch pokojach. Ciężko jest, gdy dziecko nie ma osobnego
pokoju, bo ten służy jako wspólna sypialnia, pokój dziecka, a i również miejsce
do codziennej pracy. Planuje Pani przeznaczyć całość środków uzyskanych ze sprzedaży
odziedziczonego mieszkania na nabycie większego mieszkania.
Przechodząc na grunt przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, pomimo nie sprecyzowania w ww. ustawie, co należy rozumieć przez „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania”, należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. W orzecznictwie dominuje pogląd, że o potrzebie zmiany warunków zamieszkania świadczą okoliczności wyjątkowe świadczące o uzasadnionej konieczności zmiany warunków zamieszkania (a nie zwykła potrzeba zmiany warunków bytowych) oraz zmiana sytuacji rodzinnej, osobistej lub zawodowej wymuszająca zbycie dotychczas posiadanego budynku lub lokalu w celu nabycia środków na nabycie domu lub mieszkania lepiej zaspokajającego potrzeby mieszkaniowe.
Przykładem sytuacji wypełniającej stwierdzenie „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” będzie zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących. Innymi słowy każda sytuacja, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości.
Powołane powyżej przykłady ilustrujące „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków lub miejsca zamieszkania występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może zamieszkiwać w nabytej w spadku nieruchomości.
Biorąc pod uwagę sytuację przedstawioną we wniosku należy stwierdzić, że skoro zbycie mieszkania nabytego w spadku nastąpi ze względu na uzasadnioną konieczność poprawy dotychczasowych warunków mieszkaniowych Pani i Pani rodziny, to po spełnieniu pozostałych warunków wymienionych w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn – zachowa Pani prawo do ulgi mieszkaniowej uzyskanej na podstawie art. 16 ww. ustawy.
Odnosząc się do Pani wątpliwości odnośnie sytuacji, w której kwota nabycia nowego mieszkania/domu będzie mniejsza, niż kwota środków uzyskanych ze sprzedaży odziedziczonego mieszkania, należy wskazać, że konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest przeznaczenie – w okresie dwóch lat od dnia zbycia – środków uzyskanych ze sprzedaży w całości na jeden ze wskazanych w tym przepisie celów mieszkaniowych. Przywołany przepis wprost wskazuje, że żeby mogła Pani zachować prawo do ww. ulgi, to wszystkie środki uzyskane ze sprzedaży odziedziczonego mieszkania powinna Pani przeznaczyć na nabycie budynku lub lokalu mieszkalnego.
Odnosząc się z kolei do Pani wątpliwości, czy powinna Pani informować urząd skarbowy o sprzedaży i kupnie większego mieszkania należy stwierdzić, że w sytuacji gdy podatnik sprzedaje mieszkanie objęte ulgą z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn (i jednocześnie chce zachować prawo do tej ulgi) ustawodawca, w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie przewidział konieczności składania dodatkowego pisma do urzędu skarbowego.
Natomiast nie jest przeszkodą – mimo, że planowane działania nie spowodują utraty prawa do ulgi – aby zgłosiła Pani do właściwego urzędu skarbowego informację o zbyciu nieruchomości objętej ulgą mieszkaniową i nabyciu nowej nieruchomości.
Należy jednak podkreślić, że żaden przepis ustawy o podatku od spadków i darowizn nie nakłada na podatnika obowiązku takiego zgłoszenia, co oznacza, że nie ciąży na Pani obowiązek informowania organu podatkowego, że nadal spełnia Pani warunki do korzystania z ulgi. Brak takiego obowiązku nie oznacza jednakże, że organ podatkowy w ramach przysługujących mu uprawnień nie będzie weryfikował spełnienia warunków do zachowania prawa do ulgi.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k–14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.