Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 3 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania w gotówce darowizny od ojca. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) została zawarta umowa darowizny pomiędzy Panem Z. a jego synem Panem M. (Wnioskodawcą). Na mocy tej umowy Pana ojciec darował Panu kwotę 51 700,00 USD, którą niezwłocznie po jej otrzymaniu wpłacił Pan na swój rachunek bankowy prowadzony w walucie obcej.

Otrzymaną darowiznę zgłosił Pan do Urzędu Skarbowego w ustawowym terminie. (…) otrzymał Pan wezwanie do stawienia się w urzędzie celem złożenia dodatkowych wyjaśnień. Pracownik Urzędu Skarbowego wyraził opinię, że darowizna podlega opodatkowaniu, ponieważ nie została przekazana za pośrednictwem przelewu bankowego. Nie zgodził się Pan z przedstawionym stanowiskiem.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym darowizna w wysokości 51.700,00 USD (wpłacona przez obdarowanego na jego rachunek bankowy) spełnia warunki zwolnienia z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli:

a) darowizna została udokumentowana zgodnie z wymaganiami ustawowymi,

b) została zgłoszona do urzędu skarbowego w ustawowym terminie za pomocą formularza SD-Z2?

Pana stanowisko w sprawie

W myśl art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, darowizny pomiędzy najbliższymi członkami rodziny są zwolnione z podatku pod warunkiem ich zgłoszenia w terminie 6 miesięcy od daty dokonania darowizny oraz właściwego jej udokumentowania. Istotnym warunkiem jest tu udokumentowanie przekazania środków pieniężnych za pomocą rachunku bankowego, rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazu pocztowego.

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów z 20 marca 2023 r. (sygn. akt III FPS 3/22) stwierdził, że przekazanie darowizny w innej formie niż za pośrednictwem wskazanych powyżej środków nie wyklucza możliwości zastosowania zwolnienia, o ile możliwe jest jednoznaczne ustalenie źródła pochodzenia środków i tożsamości stron transakcji. W opinii NSA forma dokumentacji powinna służyć celom dowodowym, ale nie może prowadzić do nadmiernego formalizmu utrudniającego korzystanie z przysługujących praw. Wyrok ten stanowi kluczowy punkt odniesienia dla Pana argumentacji.

Również w wyroku NSA z 28 czerwca 2023 r. (sygn. III FSK 834/22) podkreślono, że kluczowym elementem dla uzyskania zwolnienia jest możliwość prześledzenia ścieżki przepływu środków pieniężnych oraz udowodnienia, że pochodziły one od darczyńcy. Nie jest konieczne, by każda darowizna była dokonana bezpośrednio z konta bankowego darczyńcy na konto obdarowanego, o ile zgromadzone dowody jednoznacznie potwierdzają, że środki te są przedmiotem darowizny.

W kontekście praktyki organów podatkowych można wskazać interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 listopada 2024 r. (…), w której uznano, że wpłata gotówki pochodzącej z darowizny na konto bankowe obdarowanego spełnia wymogi formalne pod warunkiem przedstawienia dokumentacji potwierdzającej źródło pochodzenia środków, np. umowy darowizny i dowodu wpłaty na konto.

W związku z powyższym wnosi Pan o uznanie, że darowizna w kwocie 51 700 USD, przekazana w gotówce, a następnie zdeponowana na rachunku bankowym, spełnia wymogi formalne do zastosowania zwolnienia na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ zostały zgromadzone dowody potwierdzające jej pochodzenie i przebieg.

Należy podkreślić, że w sposób przejrzysty i niebudzący wątpliwości wykazał Pan cały przebieg darowizny oraz przepływu środków pieniężnych. Gotówka przekazana w ramach darowizny pochodziła od Pana ojca, co zostało udokumentowane w umowie darowizny. Wreszcie środki zostały niezwłocznie wpłacone na Pana rachunek bankowy, co pozwala jednoznacznie prześledzić ich bieg.

Powyższe stanowisko znajduje poparcie w aktualnym orzecznictwie i interpretacjach, co dodatkowo uzasadnia, że zastosowanie zwolnienia jest w pełni zgodne z prawem. Wnosi Pan o uwzględnienie swojego stanowiska w sprawie i wydanie interpretacji indywidualnej zgodnej z zaprezentowaną argumentacją.

Pana stanowisko znajduje uzasadnienie w orzecznictwie oraz poglądach doktryny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Należy zauważyć, że – co do zasady – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Podatek ustala się z uwzględnieniem tzw. kwoty wolnej od podatku. Na wysokość podatku ma wpływ przynależność do grupy podatkowej, do której zaliczany jest nabywca.

Stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł − jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 1, 2 i ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Niezależnie od powyższego, ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje w swojej treści zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe dla członków najbliższej rodziny.

Stosownie do art. 4a ust. 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Należy podkreślić, że w przypadku darowizny środków pieniężnych oba warunki wskazane w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy muszą być spełnione łącznie, aby można było zastosować zwolnienie.

Zgodnie z art. 4a ust. 3 cyt. ustawy:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Z treści wniosku wynika, że 17 maja 2024 r. została zawarta pomiędzy Pana ojcem a Panem umowa darowizny, na mocy której Pana ojciec darował Panu kwotę 51 700,00 USD, którą niezwłocznie wpłacił Pan na swój rachunek bankowy prowadzony w walucie obcej. Fakt otrzymania darowizny zgłosił Pan do Urzędu Skarbowego w ustawowym terminie.

W celu ustalenia, czy w opisanej we wniosku sytuacji spełnione są warunki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania należy przeanalizować przesłanki wskazane w przepisach prawa.

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

-otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

-złożenie zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w art. 4a ust. 4 ustawy, który nie ma tutaj zastosowania);

-udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania z omawianego zwolnienia – jak już wyżej wskazano – jest m.in. fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zapis ten należy rozumieć w ten sposób, że warunkiem wystarczającym do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jest udokumentowanie przekazania środków pieniężnych we wskazany w tym przepisie sposób przez darczyńcę na rzecz obdarowanego. Tym samym, podejmowanie innych czynności w celu udokumentowania otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny jest niewystarczające albo zbędne.

W opisanej we wniosku sytuacji nie można uznać udokumentowania otrzymania przez Pana środków pieniężnych w sposób określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Jak wynika z opisu sprawy środki pieniężne zostały Panu przekazane w gotówce, które następnie wpłacił Pan na swoje konto, tym samym dokonał Pan wpłaty własnej. Taki sposób działania nie wyczerpuje norm omawianego przepisu. Z opisu stanu faktycznego wprost wynika, że darowiznę otrzymał Pan „do ręki” w gotówce, a nie w sposób wskazany w ww. przepisie.

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

W konsekwencji, otrzymana od taty darowizna środków pieniężnych nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do powołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnego wskazać należy, że orzeczenia dotyczą konkretnych spraw, osadzonych w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcie w nich zawarte jest wiążące. Organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami organów podatkowych oraz sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

W kwestii opodatkowania darowizny środków pieniężnych powzięta została uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 marca 2023 r. sygn. akt III FPS 3/22, do której Pan się odwołuje. Prezentowane w niej stanowisko jest zbieżne ze stanowiskiem zajętym w przedmiotowym rozstrzygnięciu. Przesłanie ww. uchwały należy rozumieć w ten sposób, że warunkiem wystarczającym do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest udokumentowanie dokonania przekazania środków pieniężnych we wskazany w tym przepisie sposób przez darczyńcę na rzecz obdarowanego. Stanowisko Organu zostało również potwierdzone w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 27 marca 2020 r. sygn. akt I SA/Gl 1570/19 oraz w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 lipca 2023 r. sygn. akt III FSK 2270/21 oraz z 28 listopada 2023 r. sygn. akt III FSK 3172/21.

W interpretacji indywidualnej, na którą powołał się Pan w swoim stanowisku, stanowisko Wnioskodawcy zostało przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej uznane za nieprawidłowe. Dyrektor wyraźnie w niej wskazał, że sposób działania opisany w stanie faktycznym jednoznacznie wskazuje, że darowizna została otrzymana „do ręki”, a nie w sposób wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, co sprawia, że takie działanie nie wyczerpuje norm omawianego przepisu. Wbrew temu, co Pan twierdzi, interpretacja ta nie podziela Pana stanowiska.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-  w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-  w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.