Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 16 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od matki. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 28 listopada 2024 r. (data wpływu 2 grudnia 2024 r.) oraz z 5 grudnia 2024 r. (data wpływu 9 grudnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

2 września 2024 r. Pani mama – (…), dokonała darowizny w Banku (…). Zgromadzone środki pieniężne na lokacie terminowej w wysokości 100 278,73 zł (słownie sto tysięcy dwieście siedemdziesiąt osiem złotych 73/100) zostały przelane na rachunek Pani lokaty terminowej.

Fakt darowizny chciała Pani zgłosić w Urzędzie Skarbowym (…), wypełniając druk SD-Z2. Dowiedziała się Pani, że od tego typu darowizny musi Pani zapłacić podatek, ponieważ na dokumentach bankowych nie widnieje zapis o formie darowizny.

Zarówno Pani jak i Pani mama nie posiadacie w ww. banku żadnego innego rodzaju rachunku, dzięki któremu mógł nastąpić inny przelew środków. Ani Pani mama, ani Pani, w żadnym momencie nie otrzymałyście gotówki, a Pani w tym czasie nie wpłacała żadnych innych środków, co potwierdzają pracownicy banku.

Pani mama jest 85-letnią schorowana kobietą, od dawna prosiła, żeby Pani jako jej córka przepisała jej środki na Panią. Przemieszczanie się sprawia Pani mamie coraz większą trudność. Mieszkają Panie razem, sprawuje Pani opiekę nad mamą.

W uzupełnieniu wniosku z 28 listopada 2024 r. wskazała Pani, że zawarła Pani pisemną umowę darowizny środków pieniężnych z Pani matką. Wszystkie środki pieniężne w określonej wysokości, a podlegające operacjom bankowym, wymagają podania źródła środków. Tak też było w tym przypadku, w systemie została odnotowana informacja o darowiźnie, jako źródle pochodzenia środków. Ani Pani, ani Pani mama nie posiadacie w Banku (…) innego rachunku oprócz lokaty terminowej. Podczas likwidacji lokaty terminowej przez Pani matkę, operacja przekazania środków jako darowizny na rachunek Pani lokaty nastąpiła za pośrednictwem „kasy”. Niemniej jednak na żadnym etapie zgromadzone środki w wysokości 100 278,73 zł nie zostały fizycznie przekazane, tzn. żadna z Pań na żadnym etapie transakcji nie otrzymała ww. środków w gotówce („do ręki”). Tak więc cała operacja przekazania i przyjęcia darowizny przebiegła bezgotówkowo, w tym samym dniu i o tej samej godzinie.

W uzupełnieniu wniosku z 5 grudnia 2024 r. wskazała Pani, że na podstawowym dokumencie bankowym założenia lokaty jako „Dowód wpłaty – pokwitowanie” widnieje Pani imię i nazwisko. Obie operacje: likwidacja lokaty Pani matki i darowizna, a zarazem założenie przez Panią lokaty odbywały się bezgotówkowo, jedna po drugiej. Na innym dokumencie bankowym jako „Oświadczenie w sprawie źródła pochodzenia środków” widnieje zapis „Darowizna od Matki (…)”.

Pytania

Czy w zaistniałej sytuacji powinna Pani zapłacić podatek od darowizny? Jeśli tak, to w jaki sposób może Pani wycofać tę darowiznę? Czy należy opłacić podatek od darowizny matka-córka?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, podatek od tej darowizny nie powinien mieć miejsca. Jest Pani córką darczyńcy, a forma darowizny została potwierdzona przez pracowników banku. Gdyby przejęła Pani środki w formie innego przelewu, np. ROR, to i tak zdeponowałaby je Pani na rachunku lokaty terminowej. Jeśli jednak zapadnie inna decyzja, będzie Pani musiała zrezygnować z darowizny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Powyższe oznacza, że darowizna musi wzbogacić obdarowanego, a darczyńca nie może w zamian uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili darowizny ani w przyszłości. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1)36 120 zł − jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2)27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3)5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Jednakże w myśl art. 4a ust. 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).

Należy podkreślić, że w przypadku darowizny środków pieniężnych oba warunki wskazane w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy muszą być spełnione łącznie, aby można było zastosować zwolnienie.

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Przy czym, w myśl art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1)wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

2)nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego i jego uzupełnień wynika, że 2 września 2024 r. Pani mama – (…), dokonała – na podstawie zawartej umowy – darowizny środków pieniężnych na Pani rzecz w Banku. Zostały wykonane następujące operacje:

-  likwidacja lokaty Pani mamy, a zarazem

-  założenie przez Panią lokaty.

Transakcje odbywały się bezgotówkowo, jedna po drugiej. Ani Pani ani Pani mama nie posiadacie w Banku (…) innego rachunku oprócz lokaty terminowej. Podczas likwidacji lokaty terminowej przez Pani mamę, operacja przekazania środków jako darowizny na rachunek Pani lokaty nastąpiła za pośrednictwem „kasy”. Na żadnym etapie zgromadzone środki w wysokości 100.278,73 zł nie zostały fizycznie przekazane, tzn. żadna z Pań na żadnym etapie transakcji nie otrzymała ww. środków w gotówce („do ręki”).

Na podstawowym dokumencie bankowym założenia Pani lokaty jako „Dowód wpłaty – pokwitowanie” widnieje Pani imię i nazwisko. Na innym dokumencie bankowym jako „Oświadczenie w sprawie źródła pochodzenia środków” widnieje zapis „Darowizna od Matki (…)”.

W celu ustalenia, czy w opisanej we wniosku sytuacji spełnione były warunki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania należy przeanalizować przesłanki wskazane w przepisach prawa.

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

-otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

-złożenie – w terminie określonym w ustawie – zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);

-udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Wobec powyższego, w przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania z omawianego zwolnienia – jak już wyżej wskazano – jest m.in. fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

W opisanej we wniosku sytuacji nie można uznać udokumentowania otrzymania przedmiotowych środków pieniężnych w sposób określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, gdyż środki te – jak wynika z treści wniosku i jego uzupełnienia – nie zostały przekazane zgodnie z tym przepisem. Nie miał bowiem miejsca przelew środków pieniężnych bezpośrednio z rachunku bankowego Pani matki, dokonany przez nią na Pani rachunek bankowy ze wskazaniem tytułu tego przelewu jako darowizny.

Ponadto, z opisu stanu faktycznego wynika, że na dokumencie bankowym założenia Pani lokaty jako „Dowód wpłaty – pokwitowanie” widnieje Pani imię i nazwisko. Zwolnienie wynikające z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie znajdzie więc zastosowania w przypadku, gdy z dokumentu bankowego wynika, że obdarowany wpłaca środki pieniężne na swoje konto.

Taki sposób działania nie wyczerpuje zatem norm omawianego przepisu.

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

W konsekwencji, otrzymana przez Panią darowizna podlegała opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 17a ust. 1 ww. ustawy:

Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

A zatem, skoro otrzymana od matki darowizna środków pieniężnych nie korzystała ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, to powinna Pani złożyć zeznanie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-3 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 2068).

Odnosząc się do Pani wątpliwości wyrażonych w drugim pytaniu, tj. w jaki sposób może Pani wycofać tę darowiznę, wskazujemy że ewentualne rozwiązanie opisanej we wniosku umowy darowizny nie spowoduje „anulowania” obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

W związku z załączeniem do wniosku dokumentów wskazujemy, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-    Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-    Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-    Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-  w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-  w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.