Interpretacja indywidualna – w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn:

- w części dotyczącej dyspozycji zrealizowanej w grudniu 2023 r. – jest nieprawidłowe,

- w części dotyczącej dyspozycji zrealizowanej w maju 2024 r. – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 30 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – w pismach z 7 grudnia 2024 r. (daty wpływu – 10 i 23 grudnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W toku czynności sprawdzających zgłoszeń SD-Z2, dotyczących nabycia środków pieniężnych tytułem dyspozycji na wypadek śmierci po Pani zmarłej babci, zgłoszenia te zostały odrzucone ze względu na niedochowanie terminu 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego.

Chodzi w tym wypadku o dwie różne dyspozycje:

1.Dyspozycja na kwotę (…) zł.

W tym wypadku, jako termin nabycia własności/istnienia konta bankowego w (…) w (…) datuje się na maj 2024 r. Wcześniej nie miała Pani informacji o istnieniu dyspozycji w tym banku, gdyż Pani babcia nie poinformowała Pani o fakcie posiadania konta w tym banku. Będąc w (…) w grudniu ((…) 2023 r.) była Pani w (…) i dowiedziała się Pani wtedy od pracownicy tego Banku, że udzielenie informacji na temat posiadania konta może nastąpić dopiero po uprawomocnieniu wyroku sądowego o nabyciu spadku po Pani babci. Sam testament nie upoważnia Pani do pobrania takich informacji.

W ramach segregacji dokumentów znalezionych w mieszkaniu Pani babci i zabranych przez Panią do Pani domu w Niemczech, znalazła Pani w maju 2024 r. dyspozycje na Pani imię i nazwisko dotyczące (…). W tym momencie nie była Pani pewna czy dyspozycja jest aktualna, gdyż Pani babcia posiadała w swoich dokumentach informacje w różnych innych bankach. Musiała Pani dopiero będąc w (…) (…) maja 2024 r. złożyć wniosek o sprawdzenie aktualności dyspozycji i wypłatę środków pieniężnych. Pani mąż może potwierdzić fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu. Za potwierdzeniem Pani prawdomówności stoi fakt, że gdyby wiedziała Pani o istnieniu dyspozycji w (…), dokonałaby Pani transakcji pobrania środków pieniężnych już w grudniu 2023 r.

2.Dyspozycja na kwotę (…) zł w (…).

W tym przypadku dokonała Pani zgłoszenia zgonu babci i przedstawiła Pani dyspozycję na wypadek śmierci (…) grudnia 2023 r. Transakcja została dokonana (…) grudnia 2023 r.

Wskazuje Pani, jak i wcześniej w zgłoszeniu SD-Z2, w oświadczeniu indywidualnym o powodach złożenia deklaracji po terminie 6 miesięcy, że zgłoszenia po upływie 6 miesięcy dokonała Pani z powodu ciężkiego stanu zdrowia w momencie obowiązku złożenia oświadczenia o nabyciu środków pieniężnych.

Od września 2023 r. znajdowała się Pani pod działaniem środków terapii (…). Skutki uboczne tej terapii były tak silne, że nie była Pani w stanie zająć się sprawami związanymi ze zgłoszeniem do urzędu skarbowego. Do (…) maja 2024 r. od stycznia 2024 r. była Pani na zwolnieniu lekarskim.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że:

Babcia zmarła (…) listopada 2023 r.

O dyspozycji w wysokości (…) zł dowiedziała się Pani (…) grudnia 2023 r.

O dyspozycji w wysokości (…) zł dowiedziała się Pani (…) maja 2024 r.

Od (…) września 2023 r. poddaje się Pani (…) oraz terapii (…). Na początku września 2023 r. zostały zdiagnozowane u Pani (…). Pani babcia umarła (…) listopada 2023 r. i już wtedy nie była Pani w stanie przyjechać do Polski i uczestniczyć w pogrzebie babci. (…) grudnia 2023 r. wraz z Pani mężem (obcokrajowcem nie znającym języka polskiego) udali się Państwo w drogę do (…) z zamiarem uporządkowania mieszkania Pani babci i zajęcia się sprawami spadkowymi. Niestety długa droga i ciągle trwająca terapia, która (…) pogorszyła Pani stan zdrowia. Poza złożeniem wniosku w (…), o zrealizowanie dyspozycji na wypadek śmierci (…) grudnia 2023 r., Pani fizyczny i mentalny stan nie pozwolił Pani na dalsze działania, w tym zajęcie się sprawami spadkowymi oraz złożenie zeznań podatkowych w urzędzie skarbowym. Pani mąż spakował różne dokumenty i papiery, które znalazł w mieszkaniu babci i zabrali je Państwo ze sobą do domu w Niemczech. Wyjazd do (…), długa i mecząca droga oraz dalsze (…) terapia (…) pogorszyły na tyle Pani stan zdrowia, że została Pani wyłączona z życia zwolnieniem lekarskim od połowy stycznia do (…) maja 2024 r. włącznie. (…) maja 2024 r. zajęła się Pani segregacją dokumentów po babci i natrafiła Pani na drugą dyspozycję bankową dotyczącą (…). (…) maja 2023 r. (winno być: 2024 r.) udała się Pani ponownie w drogę do (…). (…) maja 2024 r. udała się Pani do (…) sprawdzić czy dyspozycja na wypadek śmierci jest aktualna. W dokumentach babci znalazła Pani jeszcze inne dokumenty dotyczące kont bankowych, które babcia w międzyczasie polikwidowała. Nigdy nie rozmawiała Pani z babcią na tematy finansowe, ponieważ Pani babcia była bardzo skryta. Z tego powodu nie wiedziała Pani o istnieniu kont bankowych i dyspozycjach na swoje nazwisko. Transakcja w Banku (…) została zrealizowana (…) maja 2024 r. Deklaracje podatkowe dotyczące tych obu kwot złożyła Pani 11 września 2024 r. (wpływ do urzędu 19 września 2024 r.).

Pytania sformułowane w uzupełnieniu wniosku

1.Czy jest Pani zwolniona z podatku od spadków i darowizn od kwoty widniejącej na potwierdzeniu transakcji z (…) grudnia 2023 r. (dotyczy dyspozycji w wysokości (…) zł)?

2.Czy jest Pani zwolniona z podatku od spadków i darowizn od kwoty widniejącej na potwierdzeniu transakcji z (…) maja 2024 r. (dotyczy dyspozycji w wysokości (…) zł)?

Pani stanowisko w sprawie sformułowane w uzupełnieniu wniosku

W Pani ocenie, jest Pani zwolniona z podatku od spadków i darowizn od kwoty (…) zł, ponieważ stan Pani przewlekłej i ciężkiej choroby (…) nie pozwolił Pani na złożenie deklaracji podatkowej w terminie 6 miesięcy.

Jednocześnie uważa Pani, że jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn od kwoty (…) zł, ponieważ stan Pani przewlekłej i ciężkiej choroby (…) nie pozwolił Pani na natychmiastowe zajęcie się sprawami po śmierci babci oraz w związku z tym, że dowiedziała się Pani o istnieniu dyspozycji bankowej na wypadek śmierci dopiero (...) maja 2024 r. Zeznanie podatkowe zostało złożone 19 września 2024 r., czyli w terminie 6 miesięcy od momentu, w którym dowiedziała się Pani o istnieniu dyspozycji bankowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, dlatego też w tym zakresie należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 tej ustawy:

Na spadek składa się ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych.

Z art. 922 § 2 ww. Kodeksu wynika, że:

Do tej kategorii praw, między innymi, zalicza się nabycie prawa, po śmierci wkładcy, do wkładu oszczędnościowego posiadacza rachunku przez osobę, którą posiadacz wskazał – na wypadek jego śmierci – w umowie rachunku bankowego.

Art. 56 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.) stanowi, że:

Oznacza to, że osoba wskazana przez posiadacza w umowie rachunku bankowego, ma możliwość zadysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku, bezpośrednio po śmierci, bez konieczności stwierdzenia praw do spadku przez sąd.

Ustawodawca, określając przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, objął zatem opodatkowaniem również nabycie praw, o jakich mowa powyżej, które do spadku nie wchodzą, co wynika wprost z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Regulacja powyższa powoduje zatem, że opodatkowaniu podlegają rzeczy i prawa majątkowe wchodzące w skład spadku, jak również pewne konkretnie określone prawa niewchodzące w skład spadku. Nabycie rzeczy i praw majątkowych podlegających dziedziczeniu, jak również praw niewchodzących do spadku następuje jednocześnie, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy, i tym samym odpowiednio wkładcy. Jednakże w każdym z dwóch omawianych przypadków nabycie następuje na podstawie odrębnych unormowań ustawowych.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje w art. 6 dla każdego rodzaju nabycia odrębnie moment powstania obowiązku podatkowego.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że:

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 14 ust. 1-3 omawianej ustawy:

Podatek oblicza się według skali podatkowej określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ww. ustawy:

Z kolei w myśl art. 17 ust. 4 omawianej ustawy:

Zgodnie z powyższym przepisem, Minister Finansów zmienił kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku i niepodlegające opodatkowaniu, a także określone w art. 15 ust. 1 skale podatkowe.

Na dzień śmierci Spadkodawczyni, a więc i daty powstania obowiązku podatkowego, tj. na (…) listopada 2023 r. – zgodnie z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. poz. 1226), opodatkowanie dla nabycia zaliczanego do I grupy podatkowej następuje według skali podatkowej:

Niezależnie od powyższego, ustawodawca przewidział także zwolnienie z opodatkowania dla najbliższej rodziny, określone w art. 4a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którym:

W myśl art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

Z wniosku wynika, że nabyła Pani środki pieniężne tytułem dyspozycji na wypadek śmierci po Pani zmarłej babci; babcia zmarła (…) listopada 2023 r. Były to dwie różne dyspozycje:

- dyspozycja w wysokości (…) zł, o której – według wskazania we wniosku – dowiedziała się Pani (…) grudnia 2023 r.

- dyspozycja w wysokości (…) zł, o której – według wskazania we wniosku – dowiedziała się Pani (…) maja 2024 r.

Deklaracje podatkowe dotyczące tych obu kwot złożyła Pani 11 września 2024 r. (wpływ do urzędu 19 września 2024 r.).

Według Pani, do nabycia na podstawie obu dyspozycji przysługuje Pani zwolnienie.

Stosownie do przywołanego powyżej art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dniem nabycia przez Panią środków pieniężnych zgromadzonych na kontach bankowych tytułem dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, jest data śmierci wkładczyni (Pani babci), tj. (…) listopada 2023 r. Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych określonych w art. 1 ust. 2 – z chwilą śmierci wkładcy.

Z powołanego powyżej art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym warunkiem dla skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn jest zgłoszenie faktu nabycia majątku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego. Zgłoszenie powinno zostać złożone w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

W opisanej powyżej sytuacji istotne znaczenie ma zatem art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten dotyczy bowiem przypadku kiedy nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zgodnie z jego treścią, omawiane zwolnienia stosuje się wówczas, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że nabycie przez Panią środków pieniężnych, w wysokości (…) zł, tytułem dyspozycji na wypadek śmierci po zmarłej babci, o której dowiedziała się Pani (…) grudnia 2023 r. nie będzie korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy, bowiem nie dochowała Pani 6 miesięcznego terminu od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Pani sytuacja zdrowotna, na którą Pani się powołuje, nie ma wpływu na ustalenie czy Pani zachowała ustawowe terminy do zgłoszenia nabycia w celu uzyskania zwolnienia. Omawiany przepis jednoznacznie określa bowiem w jaki sposób oblicza się termin 6 miesięcy.

Zatem nie uzyskała Pani prawa do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia środków pieniężnych tytułem tej dyspozycji. Kwota (…) zł stanowi podstawę opodatkowania, zgodnie z art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W tej części należało więc uznać Pani stanowisko za nieprawidłowe.

Natomiast w przypadku dyspozycji w wysokości (…) zł, o której dowiedziała się Pani (...) maja 2024 r., a której zgłoszenia dokonała Pani 11 września 2024 r. (wpływ do urzędu 19 września 2024 r.), ma zastosowanie art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli istotnie uprawdopodobni Pani, że nie posiadała Pani wcześniej wiedzy o tej dyspozycji. Przepis ten dotyczy bowiem przypadku, kiedy nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy. Omawiane zwolnienia stosuje się wówczas, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu. Jak wynika z treści wniosku dokonała Pani takiego zgłoszenia, wraz z wyjaśnieniem przyczyn niedochowania pierwotnego terminu.

Wobec tego w tej części należało uznać Pani stanowisko za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem zdarzenia podanym przez Panią w złożonym wniosku, natomiast jeśli stan odbiega od rzeczywistości – co może być weryfikowane w postępowaniu dowodowym – interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz.2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 iart.54§ 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art.57aPPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.