Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
18 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny przez ojczyma udziału w nieruchomości. Uzupełnił go Pan w odpowiedzi na wezwanie w piśmie, które wpłynęło 21 listopada 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pan pełnoletnią osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. W (...) r. zmarła Pana matka, która w momencie śmierci pozostawała w związku małżeńskim z osobą niebędącą Pana ojcem (Pana ojczym). Ojczym nie dokonał Pana przysposobienia, o którym mowa w przepisach art. 114 i następnych ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Ojczym nie prowadzi działalności gospodarczej.
W (...) r., na podstawie aktów poświadczenia dziedziczenia, Pana ojczym nabył:
(i)spadek po swojej babci A.A. (rok śmierci: (...) r.), w udziale 1/2 oraz
(ii)spadek po swoim dziadku A.B. (rok śmierci: (...) r.), w udziale 1/2.
W skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość (działka wraz z budynkiem mieszkalnym oraz pomieszczeniem gospodarczym) położona w Polsce, na terenie województwa dolnośląskiego, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...). Nieruchomość została nabyta przez spadkodawców (A.A. i A.B.) w poprzednim wieku. W efekcie Pana ojczym w (...) r. stał się właścicielem połowy wspomnianej nieruchomości.
W najbliższych miesiącach ojczym planuje przekazać Panu w drodze darowizny posiadany – odziedziczony udział w nieruchomości (połowa nieruchomości). Umowa darowizny ma być zawarta przed notariuszem.
Pan, jako obdarowany, jak i ojczym jako darczyńca są i będą na moment przekazania darowizny polskimi obywatelami i mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Pytanie
Czy Pan jako obdarowany, będzie uprawniony do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku otrzymania od ojczyma darowizny połowy nieruchomości z majątku Pana ojczyma?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, ustawodawca, ustalając zakres podmiotowy zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazał, że osobą uprawnioną do skorzystania z tego zwolnienia podatkowego przy spełnieniu pozostałych warunków jest również pasierb jako nabywca własności rzeczy lub praw majątkowych lub środków pieniężnych w drodze m.in. darowizny.
Nabycie przez Pana tytułem darowizny rzeczy, praw majątkowych lub środków pieniężnych, dokonane przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest zwolnione z podatku od darowizny, jeżeli zostaną spełnione warunki wymienione w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wśród osób, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jest bowiem wprost wymieniony pasierb jako obdarowany.
W związku z brakiem definicji legalnej pasierba w ustawach podatkowych, w celu ustalenia znaczenia tego pojęcia, należy odnieść się do jego znaczenia w języku powszechnym. Pasierb to „syn męża lub żony z poprzedniego małżeństwa”. W związku z faktem, że jest Pan synem zmarłej na moment przekazania darowizny żony ojczyma, to w stosunku do swojego ojczyma jest Pan jego pasierbem.
Z art. 144 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, iż pasierbem jest dziecko małżonka niebędące zarazem dzieckiem drugiego ze współmałżonków, z kolei zaś z art. 618 § 1 ww. ustawy, że pomiędzy ojczymem a pasierbem powstaje stosunek powinowactwa z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy nim a matką pasierba. Stosunek ten trwa mimo ustania małżeństwa (w tym z uwagi na śmierć jednego z nich). Pan i ojczym są więc w świetle powyższego rodziną i łączy Panów stosunek powinowactwa.
Pana zdaniem, analiza przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn prowadzi do jednoznacznych wniosków, że wolą ustawodawcy było, aby ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn darowizny przekazanej przez ojczyma mógł korzystać także pasierb, przez którego należy rozumieć nieprzysposobionego syna żony ojczyma. W Pana ocenie, na fakt istnienia powinowactwa między pasierbem a ojczymem nie wpływa fakt, że na moment przekazania darowizny ojczym nie jest w związku małżeńskim z Pana matką (matka zmarła w (...) r. w trakcie trwania małżeństwa z ojczymem).
Wśród osób, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn pasierb jest wprost wymieniony jako obdarowany. Jako odrębna kategoria podmiotu pasierb został wymieniony również w art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Gdyby przyjąć, że wola ustawodawcy była inna niż wprost wyrażona w przepisach ustawy, tj. dopuszczałby on zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ustawy jedynie wobec pasierbów (osób) przysposobionych, bądź pasierbów wyłącznie na moment trwania małżeństwa matki i jej męża, wówczas nie umieszczałby w kręgu osób mogących korzystać z tego zwolnienia pasierba, a wymieniłby jedynie zstępnych, ponieważ przez zstępnych, jak wskazano w art. 14 ust. 4 ww. ustawy, należy rozumieć również przysposobionych.
Tym samym dla Pana nie ulega wątpliwości, że ustawodawca wymieniając pasierba jako odrębną kategorię podmiotów podlegających zwolnieniu od opodatkowania, nie uzależniał uzyskania tego zwolnienia od kwestii bycia lub nie przysposobionym. Za wystarczające zostało uznane bycie pasierbem, czyli „synem męża lub żony z poprzedniego małżeństwa".
Podsumowując, Pana zdaniem będzie Pan uprawniony do skorzystania ze zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku otrzymania darowizny połowy nieruchomości, którą otrzyma Pan od ojczyma (przy założeniu spełnienia warunku, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 lub ust. 4 pkt 2 ww. ustawy).
Dla powyższego wniosku w szczególności nie będzie miał znaczenia brak przysposobienia Pana przez ojczyma oraz fakt, że na moment przekazania darowizny ojczym nie pozostaje w związku z małżeńskim z Pana matką (która zmarła w trakcie trwania małżeństwa).
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.
Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.
Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061):
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.
Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Należy zauważyć, że – co do zasady – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się wg przynależności nabywcy do grupy podatkowej. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn :
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.
Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
W myśl art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Z opisu wniosku wynika, że Pana matka, do momentu śmierci pozostawała w związku małżeńskim z osobą niebędącą Pana ojcem. Ojczym nie dokonał Pana przysposobienia o którym mowa w przepisach art. 114 i następnych ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy. W najbliższych miesiącach ojczym planuje przekazać Panu – tytułem darowizny – posiadany udział w nieruchomości (połowa nieruchomości). Umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego.
Biorąc pod uwagę przywołane uregulowania prawne oraz opisane we wniosku zdarzenie przyszłe należy wskazać, że pasierbami są dzieci małżonka niebędące zarazem dziećmi drugiego ze współmałżonków. Pomiędzy tymi osobami (ojczym/macocha, pasierb) z chwilą zawarcia małżeństwa z rodzicem pasierba powstaje stosunek powinowactwa.
Zgodnie z art. 618 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809):
Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.
Linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa.
Ustawodawca, ustalając zakres podmiotowy zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazał, że osobą uprawnioną do skorzystania z tego zwolnienia podatkowego, przy spełnieniu pozostałych warunków, jest również pasierb jako nabywca własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze m.in. darowizny.
Podsumowując, nabycie przez Pana – w drodze darowizny – udziału w nieruchomości przekazanej przez Pana ojczyma na Pana rzecz, będzie w całości podlegało zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Wśród osób, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jest bowiem wprost wymieniony pasierb jako obdarowany.
Ponadto, dla celów skorzystania ze zwolnienia nie będzie ciążył na Panu obowiązek zgłoszenia do urzędu skarbowego nabycia udziału w nieruchomości tytułem darowizny, ponieważ darowizna – jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego (oraz obowiązujących przepisów dotyczących nabycia nieruchomości) – będzie dokonana w formie aktu notarialnego. Brak obowiązku zgłoszenia darowizny wynika z treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.