Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 14 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny lokalu mieszkalnego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 21 listopada 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pani obecnie osobą stanu [winno być: wolnego]. Rozwiodła się Pani z mężem a wyrok rozwodowy uprawomocnił się (…) 2023 r. (Pani nazwisko rodowe – A.). Zatem na chwilę obecną wszystkie przyjmowane przez Panią darowizny będą wchodzić w skład Pani majątku osobistego.

Zamierza Pani przyjąć od swojego brata A.A. darowiznę w postaci lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej położoną w Y., dla której prowadzona jest księga wieczysta.

Nieruchomość jaka ma zostać Pani darowana stanowi własność Pani brata oraz jego żony B.A. (Pani bratowej) na prawach wspólności ustawowej. Obowiązujący w małżeństwie Pani brata ustrój wspólności ustawowej nie został zmieniony w drodze umowy majątkowej małżeńskiej, orzeczenia sądu czy ustawy.

Przekazanie Pani przedmiotowej nieruchomości wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej zostanie dokonane na podstawie umowy darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego przed notariuszem. Stronami tej umowy darowizny będą Pani oraz Pani brat. Żona Pani brata nie będzie stroną sporządzonej umowy darowizny. Pani bratowa wyrazi jedynie pisemną zgodę na dokonanie przez swojego męża, a Pani brata, darowizny nieruchomości wchodzącej w skład ich majątku wspólnego. W takim stanie prawnym darowana Pani nieruchomość trafi następnie do Pani majątku osobistego.

W Pani ocenie, w związku z dokonaniem opisanej darowizny złożone zostaną następujące oświadczenia:

1)oświadczenie Pani brata – darowizna nieruchomości do Pani majątku osobistego oraz przyjęcie przez Panią tej darowizny;

2)oświadczenie żony Pani brata – zgoda w formie pisemnej na dokonanie wyłącznie przez męża darowizny nieruchomości.

W związku z czym darowizna lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość z majątku wspólnego zostanie dokonana na podstawie pisemnej zgody, o której mowa w art. 37 § 1 pkt 4 ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy – zgodnie z którym: „Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych”.

Nieruchomość mająca być przedmiotem darowizny wykorzystywana będzie na własne cele mieszkaniowe – będzie Pani tam mieszkała wraz z dziećmi.

Pytanie

Czy w przypadku darowizny stanowiącego odrębną nieruchomość powyższego lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, objętego wspólnością majątkową małżeńską, dokonaną przez Pani brata na Pani rzecz, zawartą za zgodą bratowej wyrażoną w trybie art. 37 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Pani jako siostrze darczyńcy przysługiwać będzie na podstawie art. 4 i art. 4a całkowite zwolnienie z podatku od spadków i darowizn?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, otrzymanie od brata darowizny w postaci lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, dla którego prowadzona jest księga wieczysta wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej, który zostanie przekazany z majątku wspólnego Pani brata i bratowej (za jej zgodą zgodnie z art. 37§ 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) będzie w całości zwolnione z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Wskazuje Pani, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn – podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Przywołując treść art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego – wskazała Pani, że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Według koncepcji polskiego ustawodawcy darowizna to umowa darczyńcy z obdarowanym, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego przysporzenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, a ten przysporzenie to przyjmuje. Stwarza to możliwość wypowiedzenia się obdarowanego, czy chce on dane przysporzenie przyjąć, czy też nie jest to jego wolą. W ten sposób nie są naruszane interesy obdarowanego, który może sprzeciwić się niechcianym przysporzeniom. Darowizna jest więc umową nazwaną, umożliwiającą dokonywanie przysporzeń majątkowych bez ekwiwalentu. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdyż druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Darowizna to czynność, której skutkiem darczyńca dokonuje przysporzenia majątkowego na rzecz obdarowanego, nie otrzymując za to ekwiwalentu gospodarczego dokonanej czynności. Celem tej czynności jest zazwyczaj realizacja wyższych uczuć i postaw darczyńcy. Wskazuje się tutaj na chęć wyświadczenia drugiej osobie dobrodziejstwa, własne zadowolenie z uczynionej przyjemności, dowód wdzięczności, chęć pomocy osobie w potrzebie, czy inne pobudki altruistyczne.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie z art. 4 tej ustawy (winno być: ustawy Ordynacja podatkowa) obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego  w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Obowiązek podatkowy nie jest równoznaczny z zobowiązaniem podatkowym. To bowiem, w myśl przywołanego art. 5 (winno być: art. 5 Ordynacji podatkowej), wynika z obowiązku podatkowego i jest zobowiązaniem podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Kolejno, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Wskazuje Pani, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów).

Zgodnie z art. 14 ust. 3 (pkt 1) ustawy o podatku od spadków i darowizn – do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Stosownie do art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 – 5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Z kolei zgodnie z art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy – obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.  Zawarta przez Panią i brata umowa spełni definicję określoną w art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego.

Mając powyższe na uwadze uważa Pani, że otrzymanie od brata darowizny w postaci lokalu mieszkalnego, który zostanie przekazany z majątku wspólnego brata i bratowej będzie w całości korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Fakt, iż darowany lokal mieszkalny pochodzić będzie z majątku wspólnego Pani brata oraz bratowej nie będzie mieć wpływu na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa powyżej, bowiem wyrażenie przez bratową pisemnej zgody na dokonanie darowizny z majątku wspólnego jest okolicznością, która wywiera skutki jedynie w sferze prawa rodzinnego.

Stosownie do art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Z kolei w art. 37 § 4 ww. Kodeksu ustawodawca postanowił, że – jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna. Jednakże, co wynika z § 2 omawianego przepisu – ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. Z zacytowanych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że zgoda małżonka niezbędna jest dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są składniki majątkowe objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umowy darowizny. Zacytowane przepisy prowadzą do przeciwnego wniosku – rola drugiego małżonka ogranicza się jedynie do udzielenia zgody, a nie dokonania czynności darowizny, w efekcie czego nie może on mieć statusu darczyńcy.

W Pani ocenie, skoro darczyńcą będzie tylko Pani brat, to nabycie przez Panią własności nieruchomości w drodze darowizny będzie w całości korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tego tytułu.

Przy czym, z uwagi na fakt, że darowizna ma zostać dokonana w formie aktu notarialnego, zwolnienie znajdzie zastosowanie w całości niezależnie od dokonania zgłoszenia nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, o którym to mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wynika to wprost z brzmienia art.  4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którym: obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Na potwierdzenie stanowiska przywołała Pani kilka interpretacji indywidualnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków  i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596 ze zm.):

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia  w zamian za uczynioną darowiznę.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Należy zauważyć, że – co do zasady – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa  z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

W myśl art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy:

Z przedstawionego zdarzenia wynika, że nabędzie Pani  – tytułem darowizny – lokal mieszkalny wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej (nieruchomość). Nieruchomość objęta jest wspólnością małżeńską. Darowizny dokona Pani brat, zaś Pani bratowa wyrazi zgodę na to, aby jej mąż przekazał Pani ww. lokal w formie darowizny. Umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):

Na podstawie art. 37 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Stosownie do art. 37 § 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Tym samym, w kontekście opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przedmiotowej darowizny zgoda taka będzie neutralna podatkowo. W żaden sposób nie spowoduje, iż Pani bratowa stanie się stroną umowy darowizny zawartej między Panią a Pani bratem. Z treści przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wynika bowiem, że zgoda małżonka jest niezbędna dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są składniki objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umowy darowizny.

Podsumowując, nabycie przez Panią – w drodze darowizny – nieruchomości przekazanej przez Pani brata na Pani rzecz, z majątku wspólnego Pani brata i jego żony, za zgodą żony, będzie w całości podlegało zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Ponadto nie będzie ciążył na Pani obowiązek zgłoszenia nabycia lokalu mieszkalnego (nieruchomości) tytułem darowizny do naczelnika urzędu skarbowego, ponieważ darowizna – jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego – będzie dokonana w formie aktu notarialnego. Brak obowiązku zgłoszenia darowizny wynika z treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku  z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo  o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.