Skutki podatkowe nieodpłatnego działu spadku.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 13 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Prowadzi Pan na terenie Polski jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (…) (dalej również: „JDG”) oraz jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podlega Pan w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Po śmierci ojca – (…) (dalej: „Spadkodawca”) w przedsiębiorstwie w spadku, prowadzonym za życia Spadkodawcy w formie jednoosobowej działalności gospodarczej pod firmą (…) (NIP: (…); dalej: „Przedsiębiorstwo w spadku”), ustanowiony został zarząd sukcesyjny.

Spadkodawca był czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i taki też status posiada Przedsiębiorstwo w spadku. Zarządcą sukcesyjnym został Pan. Zgodnie z art. 29 ustawy o zarządzie sukcesyjnym, przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego wykonuje Pan prawa i obowiązki Spadkodawcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia Przedsiębiorstwa w spadku.

Po śmierci Spadkodawcy został wydany akt poświadczenia dziedziczenia, którego rejestracja w Rejestrze Spadkowym nastąpiła (…) 2022 r. Zgodnie z jego treścią po połowie majątku Spadkodawcy odziedziczył Pan oraz Pana matka (dalej łącznie: „Spadkobiercy”).

Spadkobiercy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza (…) 2022 r. Spadkobiercy złożyli zgłoszenie SD-Z2 do właściwych sobie naczelników urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, w których wykazali odziedziczone składniki majątku, w tym udziału w Przedsiębiorstwie w spadku.

Udziały w majątku niezwiązanym z działalnością gospodarczą Spadkodawcy przypadające Panu zostały, na mocy umowy darowizny z (…) 2023 r., przekazane Pana matce. Kwestia ta nie jest przedmiotem wniosku.

W ramach sprawowanego zarządu sukcesyjnego kontynuuje Pan działalność w zakresie wykonywanym przez Spadkodawcę. Opłaca Pan podatek dochodowy oraz podatek od towarów i usług niezależnie w ramach prowadzonej przez siebie JDG oraz jako zarządca sukcesyjny Przedsiębiorstwa w spadku, które na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od towarów i usług jest odrębnym podatnikiem.

Po 2 latach od śmierci Spadkodawcy i powołania zarządu sukcesyjnego (co nastąpi w grudniu 2024 r.), zarząd ten wygaśnie. Spadkobiercy dokonają działu spadku obejmującego Przedsiębiorstwo w spadku. W ramach powyższego działu spadku przejmie Pan całość Przedsiębiorstwa w spadku, którego działalność będzie Pan kontynuował w ramach swojej JDG. Wskazany dział spadku odbędzie się bez jakichkolwiek spłat czy dopłat.

Można zatem przyjąć, że jednoosobowa działalność gospodarcza Spadkodawcy, będąca obecnie Przedsiębiorstwem w spadku, będzie dalej prowadzona przez Pana w ramach JDG. Tym samym, Przedsiębiorstwo w spadku przestanie istnieć – zostanie włączone do Pana JDG i w tej formie działalność Przedsiębiorstwa w spadku będzie kontynuowana.

W dziedziczonym przedsiębiorstwie zostaną zachowane funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak aby mogły posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Po włączeniu Przedsiębiorstwa w spadku do swojej JDG pozostanie Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pytanie w podatku od spadków i darowizn

Czy w związku z dokonaniem działu spadku, obejmującym Przedsiębiorstwo w spadku, w wyniku którego przejmie Pan Przedsiębiorstwo w spadku w całości, biorąc pod uwagę, że w zgłoszeniach SD-Z2 złożonych przez Spadkobierców na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia wykazany został udział Spadkobierców w Przedsiębiorstwie w spadku w częściach równych (po 50%), będzie Pan miał obowiązek złożenia korekty zgłoszenia SD-Z2 lub nowego zgłoszenia SD-Z2 ze wskazaniem nabycia 100% udziałów w Przedsiębiorstwie w spadku? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, nie będzie Pan zobowiązany do złożenia korekty zgłoszenia SD-Z2 lub nowego zgłoszenia SD-Z2 ze wskazaniem nabycia 100% udziałów w Przedsiębiorstwie w spadku.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1)dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2)darowizny, polecenia darczyńcy;

3)zasiedzenia;

4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5)zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6)nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Zgodnie z art. 1035 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze m.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Zgodnie z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Zgodnie z art. 211 oraz 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchommości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3)sprzedaży rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od poadtku nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2060), zgłoszenia o nabyciu własnosci rzeczy lub praw majątkowych, korzystajacym ze zwolnienia na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dokonuje się za pomocą zgłoszenia SD-Z2.

Biorąc pod uwagę powyższe, katalog czynności podlegajacych opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn wyrażony w art. 1 ust. 1 oraz 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn ma charakter katalogu zamkniętego. W konsekwencji, skutki podatkowe na gruncie ustawy wywołują jedynie zdarzenia wskazane w wymienionych przepisach.

Z racji braku stosownej regulacji „działu spadku” na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn, niezbędnym jest odwołanie się do norm zawartych w Kodeksie cywilnym.

Zgodnie z przytoczonymi przepisami dział spadku jest instytucją różną względem dziedziczenia. Skoro zatem dział spadku nie został wymieniony w katalogu zdarzeń opodatkowanych (art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn), to nie może wiązać się z ponownym powstaniem obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy nabyciu w drodze dziedziczenia obowiązek podtkowy powstaje w chwilą przyjęcia spadku. Spadkobiercy, w składanych przez siebie zgłoszeniach SD-Z2, mieli zatem obowiązek wykazać wartość nabytego spadku (w tym udziałów w Przedsiębiorstwie w spadku) na dzień powstania obowiązku podatkowego, uwzględniając ich udziały w spadku (po 50%), co Spadkobiercy uczynili.

Na skutek planowanego działu spadku w zakresie Przedsiębiorstwa w spadku dojdzie do konkretyzacji odziedziczonych składników masy spadkowej. Podział majątku w drodze działu spadku ma charakter wtórny względem nabycia spadku, nie zmienia udziału nabytego przez spadkobierców w masie spadkowej, a jedynie przyznaje określone składniki majątku na wyłączność spadkobierców.

Pana zdaniem, oznacza to, że wykazany w zgłoszeniu SD-Z2 majątek, nabyty w spadku (udział w majątku spadkowym, w tym w Przedsiębiorstwie w spadku) nie może być korygowany w wyniku późniejszego podziału tego majątku.

Stoi więc Pan na stanowisku, że nie jest Pan zobowiązany ani do złożenia korekty złożonego uprzednio zgłoszenia SD-Z2, ani do złożenia nowego zgłoszenia SD-Z2.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny, zgodnie z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej:

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Pana stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1ustawy Ordynacja podatkowa.