Zachowanie prawa do ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku zbycia nabytej w spadku nieruchomości mieszkaniowej, nastąpi wyłącznie w sytuacji „uzasadnionej konieczności” zmiany warunków lub miejsca zamieszkania.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 sierpnia 2024  r. wpłynął Pani wniosek z 9 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z  23 września 2024 r. (data wpływu 23 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Siostra Pani babci (druga grupa podatkowa) zmarła … 2020 r. Rok temu otrzymała Pani w spadku mieszkanie w A. Spadkodawczyni nabyła mieszkanie … 2004 r. W mieszkaniu tym zamieszkuje Pani od 1 lipca 2023 r., zameldowana jest Pani na pobyt stały od 19 lipca 2023 r. SD-3 zostało złożone 24 marca 2023 r.

Korzysta Pani z ulgi mieszkaniowej z art. 16. Chciałaby Pani mieszkanie sprzedać w przeciągu kilku miesięcy i za całość kupić nowe w innym mieście. Powodem takiej zmiany jest praca, którą otrzymała Pani w B. (woj. …).

Forma prawna mieszkania, jakie chce Pani kupić to lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość. W nowo zakupionym mieszkaniu zamieszka Pani minimum na czas 4 lat (tak, aby łączny czas zamieszkiwania w mieszkaniu spadkowym oraz nowym wynosił 5 lat).

Pytanie

Czy może Pani dokonać sprzedaży mieszkania zachowując ulgę mieszkaniową?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, może Pani sprzedać mieszkanie spadkowe zachowując ulgę mieszkaniową z art. 16. Uważa Pani, że zmiana pracy jest istotnym powodem, aby móc dokonać sprzedaży i zakupu za całość kwoty nowego lokalu w przeciągu dwóch lat.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 16 ust. 2 ww. ustawy:

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać, będąc zameldowanymi na pobyt stały w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat oraz utrzymają tytuł prawny do nabytego, np. tytułem dziedziczenia lokalu mieszkalnego – a więc nie dokonają jego zbycia – przez okres 5 lat.

Jednakże w myśl art. 16 ust. 7 analizowanej ustawy:

W ww. przepisach ustawodawca wskazał kiedy nabycie substancji mieszkaniowej (lokalu mieszkalnego czy też spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) objętego ulgą nie powoduje utraty tej ulgi. Należy podkreślić, że zachowanie prawa do ulgi mieszkaniowej  w przypadku zbycia nabytej w spadku nieruchomości mieszkaniowej (lokalu mieszkalnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) może nastąpić wyłącznie w sytuacji „uzasadnionej konieczności” zmiany warunków lub miejsca zamieszkania.

Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych”.

Na podstawie internetowego Słownika języka polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego słowo „konieczność” znaczy: to, co jest konieczne, nieuchronne, nie dające się uniknąć, jest to bezwzględna potrzeba, nieodzowność, przymus.

Natomiast w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych konieczność zmiany warunków mieszkaniowych w rozumieniu art. 16 ustawy o podatku od spadków  i darowizn winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany (wyrok z dnia 7 marca 2002 r.  sygn. akt I SA/Wr 291/01).

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest przeznaczenie – w okresie dwóch lat od dnia zbycia – środków uzyskanych ze sprzedaży  w całości na jeden ze wskazanych w tym przepisie celów mieszkaniowych oraz aby łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzony był zameldowaniem na pobyt stały i wynosił 5 lat.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w 2020 r., po śmierci siostry Pani babci, w drodze spadku nabyła Pani lokal mieszkalny w A. W dniu 24 marca 2023 r. złożyła Pani zeznanie podatkowe SD-3. Korzysta Pani z ulgi mieszkaniowej z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W nabytym mieszkaniu mieszka Pani od 1 lipca 2023 r., natomiast zameldowana na pobyt stały jest Pani od 19 lipca 2023 r. Obecnie, z powodu pracy, którą otrzymała Pani w B., zamierza Pani sprzedać nabyty w spadku lokal mieszkalny w A. i kupić nowy w B.

Przechodząc na grunt przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, pomimo nie sprecyzowania w ww. ustawie, co należy rozumieć przez „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania”, należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny.  W orzecznictwie dominuje pogląd, że o potrzebie zmiany warunków zamieszkania świadczą okoliczności wyjątkowe świadczące o uzasadnionej konieczności zmiany warunków zamieszkania (a nie zwykła potrzeba zmiany warunków bytowych) oraz zmiana sytuacji rodzinnej, osobistej lub zawodowej wymuszająca zbycie dotychczas posiadanego budynku lub lokalu w celu nabycia środków na nabycie domu lub mieszkania lepiej zaspokajającego potrzeby mieszkaniowe.

Przykładem sytuacji wypełniającej stwierdzenie „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” będzie zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących. Innymi słowy każda sytuacja, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości.

Powołane powyżej przykłady ilustrujące „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków lub miejsca zamieszkania występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może zamieszkiwać w nabytej w spadku nieruchomości.

Wskazała Pani, że chce sprzedać mieszkanie ze względu na otrzymanie pracy w innym mieście.

Biorąc pod uwagę sytuację przedstawioną we wniosku należy stwierdzić, że zbycie nabytego przez Panią w spadku lokalu mieszkalnego nastąpi ze względu na uzyskanie zatrudnienia w innej miejscowości, a zatem ze względu na uzasadnioną konieczność dostosowania dotychczasowych warunków mieszkaniowych do Pani potrzeb. Ponadto skoro na nabycie nowego mieszkania w przeciągu 2 lat przeznaczy Pani całą kwotę uzyskaną ze sprzedaży oraz łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym lokalu potwierdzony zameldowaniem na pobyt stały wyniesie 5 lat, to zachowa Pani prawo do ulgi mieszkaniowej uzyskanej na podstawie art. 16 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pani stanowiska tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych, zostały/zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).