W sytuacji gdy Wnioskodawczyni na skutek nieodpłatnego działu spadku otrzyma majątek przewyższający przypadający na nią udział w spadku, po stronie Wnioskodawczyni nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 sierpnia 2024  r. wpłynął Pani wniosek z 8 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w ramach działu spadku.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z  23 września 2024 r. (data wpływu 23 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani … (dalej „Wnioskodawczyni”) jest polskim rezydentem podatkowym. W dniu … kwietnia 2023 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Na podstawie dziedziczenia ustawowego jedynymi spadkobiercami zostali: Wnioskodawczyni oraz jej dwoje pełnoletnich dzieci.

Dnia … maja 2023 r. sporządzono akt poświadczenia dziedziczenia w formie aktu notarialnego, w którym wskazano, że spadek po zmarłym małżonku Wnioskodawczyni na podstawie ustawy nabyli: Wnioskodawczyni w udziale 1/3 części oraz dwoje dzieci Wnioskodawczyni w udziałach po 1/3 każdy.

W skład spadku wchodziły między innymi środki pieniężne, akcje, instrumenty finansowe, a także nieruchomości, które były objęte wspólnością majątkową Wnioskodawczyni i jej zmarłego małżonka – pomiędzy Wnioskodawczynią a zmarłym mężem panował ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej. Wszystkie nieruchomości zostały nabyte do majątku wspólnego Wnioskodawczyni i jej małżonka przed 2019 r. i żadna z posiadanych nieruchomości nie była wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej, czy to przez Wnioskodawczynię czy też przez jej małżonka.

W celu skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni oraz jej dzieci złożyli w terminie 6 miesięcy od prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku – zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego w przedmiocie nabycia spadku (formularz SD-Z2).

Obecnie Wnioskodawczyni i jej dzieci planują dokonanie zgodnego działu spadku i zniesienia współwłasności w odniesieniu do poszczególnych składników majątku, przy czym na mocy tej czynności Wnioskodawczyni otrzyma taką część majątku, która nie odpowiada jej udziałowi –Wnioskodawczyni uzyska część majątku spadkowego, która jest wyższa od wartości przysługującego jej udziału w spadku. W ramach tego działu spadku Wnioskodawczyni przypadnie na pewno wyłączne prawo własności odziedziczonych nieruchomości. Jednocześnie Wnioskodawczyni nie dokona żadnych dopłat ani spłat na rzecz dzieci w ramach nierównego działu spadku.

Jednocześnie w przyszłości Wnioskodawczyni planuje ewentualną sprzedaż nieruchomości nabytych w drodze spadku. Odpłatne zbycie przedmiotowych nieruchomości nie nastąpiłoby w wykonywaniu działalności gospodarczej.

Z uwagi na fakt, że uzupełnienie wniosku z 23 września 2024 r. dotyczy wyłącznie kwestii wpływających na opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jego treść nie została przywołana w niniejszej interpretacji dotyczącej podatku od spadków i darowizn.

Pytanie

Czy wskutek nierównego działu spadku, w sytuacji gdy Wnioskodawczyni na skutek działu spadku otrzyma majątek przewyższający przypadający na nią udział w spadku, na Wnioskodawczyni będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, wskutek nierównego działu spadku, w sytuacji gdy na skutek działu spadku otrzyma Pani majątek przewyższający przypadający na Panią udział w spadku, nie będzie ciążył na Pani obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

1.Opodatkowaniu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1)dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2)darowizny, polecenia darczyńcy;

3)zasiedzenia;

4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5)zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6)nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

2. Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog tytułów nabycia podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

W świetle Kodeksu cywilnego, ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

a)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

b)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

c)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zatem dział spadku jest instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), którego mogą, ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku. Natomiast do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Dział spadku jest też instytucją odrębną od zniesienia współwłasności, dotyczy on bowiem tylko rzeczy wchodzących w skład masy spadkowej po danym spadkodawcy.

Wobec powyższego, z uwagi na to, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w ww. art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych na podstawie innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Powyższe stanowisko wynika również z indywidualnych interpretacji podatkowych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej np. w interpretacji z dnia 6 kwietnia 2023 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4015.175.2022.2.MM, czy też w interpretacji z dnia 8 września 2023 r., Znak: 0111-KDIB2-3.4015.129.2023.3.ASZ. W tej ostatniej Dyrektor KIS wskazał, że:

„Biorąc pod uwagę opisane zdarzenie, należy stwierdzić, że nabycie tytułem działu spadku, jako dokonane na podstawie czynności, która nie jest wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

A zatem, skoro nabycie udziału w nieruchomości (od siostry i jej męża) nastąpiło - jak wskazano we wniosku - tytułem działu spadku (bez spłat i dopłat), to takie nabycie nie spowodowało powstania po Pani stronie obowiązku podatkowego wynikającego z ustawy o podatku od spadków i darowizn. Do takiego nabycia nie mają bowiem zastosowania żadne uregulowania zawarte w tej ustawie.”

Konkludując, należy stwierdzić, że skoro opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn nie podlega nabycie tytułem działu spadku jako dokonane na podstawie czynności niewymienionej w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to tym samym opodatkowaniu nie podlega nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego w ramach działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy (bez spłat lub dopłat).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Końcowo wskazuje się, że aktualny tekst jednolity ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn został opublikowany w Dz. U. z 2024 r. poz. 596, natomiast aktualny tekst jednolity ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny został opublikowany w Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pani stanowiska tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.