W zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od siostry. - Interpretacja - null

shutterstock

W zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od siostry. - Interpretacja - 0111-KDIB2-2.4015.137.2024.1.PB

Temat interpretacji

Temat interpretacji

W zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od siostry.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 sierpnia 2024  r. wpłynął Pana wniosek z 12 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od siostry.

Opis stanu faktycznego

W dniu 4 marca 2024 r. Wnioskodawca (K. P.) otrzymał od swojej siostry E. L. tytułem darowizny kwotę w wysokości 100.000,00 zł z przeznaczeniem na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania położonego w (…), a także na poczet umówionej ceny sprzedaży powyższej nieruchomości. Pokwitowanie odbioru świadczenia pieniężnego zostało sporządzone  w formie notarialnej.

W zamian za otrzymaną darowiznę, Wnioskodawca na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego zrzekł się prawa do przyszłego zachowku po swojej matce H. S. Celem udokumentowania zawartej umowy darowizny, Wnioskodawca w dniu 5 marca  2024 r. wpłacił część kwoty na swój rachunek bankowy, a następnie dokonał spłaty swoich zobowiązań kredytowych w banku.

W dniu 6 kwietnia 2024 r. Wnioskodawca tytułem zadatku na poczet umówionej ceny sprzedaży nieruchomości przekazał kwotę 5.000,00 zł, której odbiór sprzedający nieruchomość pokwitowali poprzez podpisanie umowy przedwstępnej. Następnie 10 maja 2024 r. Wnioskodawca przekazał kwotę 45.000,00 zł na poczet umówionej ceny sprzedaży wskazanej nieruchomości, której odbiór sprzedający pokwitowali poprzez podpisanie umowy sprzedaży.

W okresie 5 lat poprzedzających otrzymanie przedmiotowej darowizny Wnioskodawca nie otrzymał od siostry E. L. żadnych darowizn. Wnioskodawca zamierza zgłosić otrzymanie przedmiotowej darowizny do właściwego Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania celem zwolnienia tej darowizny z podatku od spadków i darowizn.

Pytanie

Czy darowizna udzielona Wnioskodawcy przez jego siostrę, zgłoszona w ustawowym terminie i udokumentowana potwierdzeniem wpłaty kwoty darowizny na rachunek bankowy Wnioskodawcy przez niego samego oraz pokwitowaniem wpłaty na poczet ceny sprzedaży nieruchomości, podlegać będzie zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, wypełnia on wszystkie warunki do skorzystania ze zwolnienia  z podatku od spadków i darowizn.

Przywołując art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2024 r. poz. 596), Wnioskodawca wskazuje na zapis pkt 2, podkreślając, że przepis ten nie wymaga od obdarowanego aby udokumentował otrzymanie środków pieniężnych dowodem wpłaty tych środków na jego rachunek płatniczy przez darczyńcę we własnej osobie.

W ocenie Wnioskodawcy, bez znaczenia dla zwolnienia od podatku jest fakt, że osobą, która dokonała wpłaty otrzymanej darowizny na rachunek obdarowanego był sam obdarowany. Brak samodzielnej wpłaty przez darczyńcę kwoty darowizny na rachunek bankowy obdarowanego nie może być okolicznością pozbawiającą strony umowy darowizny możliwości uzyskania zwolnienia od podatku.

W ocenie Wnioskodawcy, dokonanie zgłoszenia otrzymanej darowizny przez obdarowanego w terminie 6 miesięcy od dnia jej otrzymania oraz załączenie do formularza zgłoszenia następujących dokumentów:

-kopii potwierdzenia wpłaty przez obdarowanego na swój rachunek bankowy częściowej kwoty otrzymanej tytułem darowizny,

-kopii potwierdzeń częściowej spłaty kredytów,

-kopii aktu notarialnego – umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego,

-kopii aktu notarialnego – umowy o zrzeczenie się zachowku,

-pokwitowania odbioru świadczenia pieniężnego z notarialnie poświadczonym podpisem

stanowić będzie spełnienie przez obdarowanego przesłankę zwolnienia otrzymanej darowizny od podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków  i darowizn.

W celu ustalenia, czy w opisanej we wniosku sytuacji spełnione są warunki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania należy przeanalizować przesłanki wskazane w przepisach prawa. Z treści przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

-otrzymania darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

-złożenia zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych;

-udokumentowania ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Niezwykle istotna dla stosowania tego warunku jest uchwała składu siedmiu sędziów NSA  z dnia 20 marca 2023 r. (III FPS 3/22). W tezie tej uchwały jednoznacznie ustalono, że: „wyrażenie użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków  i darowizn (Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.) „w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (...) - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej lub przekazem pocztowym”, należy rozumieć w ten sposób, że warunkiem wystarczającym do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w tym przepisie jest udokumentowanie dokonania przekazania środków pieniężnych we wskazany w tym przepisie sposób przez darczyńcę na rzecz obdarowanego.”

Uchwała została powzięta po rozpatrzeniu wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z 16 listopada 2022 r., znak: V.511.953.2022.EG, który wskazał na wykształcenie się w judykaturze się dwóch przeciwstawnych linii orzeczniczych zakładających, że dla skorzystania ze zwolnienia podatkowego dla osób najbliższych, należy udokumentować otrzymanie środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny, dokonaniem: 1) przelewu lub wpłaty wyłącznie przez darczyńcę na rachunek obdarowanego; 2) wpłaty także przez obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy, przy czym zaznaczył, iż orzeczenia korzystne dla podatników spotykają się z krytycznymi glosami. RPO zasygnalizował ponadto, że w wystąpieniu generalnym do Ministra Finansów z 29 sierpnia 2022 r. (V.511.869.2022), wyraził swój sprzeciw wobec zbyt rygorystycznego stanowiska organów podatkowych  i niektórych sądów administracyjnych w sprawach zwolnienia dla osób najbliższych  w podatku od spadków i darowizn.

Ostatecznie skład siedmiu sędziów NSA stwierdził, że wyrażenie użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. „w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (...) - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej lub przekazem pocztowym”, należy rozumieć w ten sposób, że warunkiem wystarczającym do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w tym przepisie jest udokumentowanie dokonania przekazania środków pieniężnych we wskazany w tym przepisie sposób przez darczyńcę na rzecz obdarowanego.” Tym samym inne czynności w celu dokumentowania otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są – w ocenie NSA – niewystarczające albo zbędne.

W przeszłości już wielokrotnie sądy orzekały, iż forma przekazania darowizny nie jest warunkiem pierwszoplanowym dla stosowania art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r.

Przykładowo WSA w Gliwicach w prawomocnym wyroku z 15 lutego 2022 r.  (I SA/G11307/21) orzekł, że użyty w ustawie zwrot „udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy” należy rozumieć jako obowiązek wykazania, że doszło do transferu środków pieniężnych z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego (wykonania darowizny), przy czym drugorzędne znaczenie ma sposób dokonania tego transferu – nie musi to być transfer bezgotówkowy (z rachunku bankowego darczyńcy na rachunek bankowy obdarowanego).

Także NSA, mimo iż na ogół negował stanowisko sądów pierwszej instancji, że „dowód przekazania na rachunek bankowy nabywcy” stanowi „wymóg natury technicznej mający na celu potwierdzenie faktycznego, rzeczywistego charakteru dokonanej darowizny” (oparte skądinąd na wyroku NSA z 22 kwietnia 2015 r., II FSK 619/13), podzielał pogląd, że art. 4a  ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. nie daje podstawy do stwierdzenia, iż koniecznym warunkiem zwolnienia jest wpłacenie kwoty darowizny jedynie przez darczyńcę.

Takie stanowisko NSA zajął m.in. w prawomocnym wyroku z 19 grudnia 2019 r.  (II FSK 293/18), w którym oddalając wniesioną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej skargę kasacyjną od wyroku WSA w Szczecinie z 16 listopada 2017 r.,  I SA/Sz 792/17 uchylającego interpretację indywidualną z 17 lipca 2017 r.  nr 0111.KDIB4.4015.63.2017.1.JKU, odniósł się do zagadnienia dopuszczalności stosowania zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 powołanej ustawy w przypadku darowizny środków pieniężnych zgłoszonej w ustawowym terminie  i udokumentowanej umową darowizny oraz dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego dokonanej jednak nie przez darczyńcę lecz na jego prośbę po otrzymaniu środków pieniężnych przez samego obdarowanego, bowiem darczyńca ten jako osoba starsza, wymagająca pomocy osób trzecich, nie posiadał własnego rachunku bankowego ani możliwości dokonania samodzielnej wpłaty kwoty darowizny na rachunek płatniczy obdarowanego.

Należy odnotować, że podobny pogląd NSA wyraził także m.in. w wyroku z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. akt II FSK 1628/11, w którym przyjął, że „ustawodawca w art. 4a ust. 1 u.p.s.d. zwolnienie od podatku nabycia w drodze darowizny środków pieniężnych, od członków rodziny uzależnił tylko od udokumentowania otrzymania tych środków dowodem ich przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Brak przy tym wskazania, że z dowodu wpłaty lub przekazu pocztowego wynikać powinno, że wpłacającym kwotę darowizny powinien być darczyńca. Rezultaty wykładni celowościowej wspomnianego przepisu nie prowadzą do wniosku, aby warunkiem skorzystania ze zwolnienia od opodatkowania była osobista wpłata kwoty darowizny przez darczyńcę na rachunek bankowy obdarowanego.”

Z kolei w prawomocnym wyroku z 24 sierpnia 2017 r. (II FSK 2104/15) w sporze dotyczącym interpretacji art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn NSA podzielając ocenę wyrażoną w wyroku WSA w Krakowie z 26 lutego 2015 r. (I SA/Kr 1938/14) skonstatował, że skoro u podłoża regulacji zawartej w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy leżała ochrona interesów majątkowych członków najbliżej rodziny, polegająca na zwolnieniu od podatku nabycia przez nich rzeczy lub praw majątkowych, „to tak ujętego celu regulacji nie mogą unicestwić wyłącznie takie technikalia jak dokumentowanie darowizny, w sytuacji gdy nie budzi żadnych wątpliwości jej przekazanie.”  Poza wszelką wątpliwością pozostaje fakt, że Wnioskodawca otrzymał darowiznę środków pieniężnych. Zatem sama okoliczność przekazania ww. środków do rąk własnych obdarowanego oraz jego własna wpłata na rachunek bankowy, nie jest wystarczająca do zakwestionowania prawa do skorzystania ze zwolnienia przewidzianego  w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zatem, mając na uwadze wytyczne zawarte w wyrokach dotyczących niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że w konsekwencji, otrzymana przez Wnioskodawcę darowizna środków pieniężnych podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Reasumując, za wystarczające dla zastosowania zwolnienia z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy należy uznać sytuację, w której fakt wykonania umowy darowizny zostanie potwierdzony przez udokumentowanie otrzymania przez obdarowanego środków pieniężnych w gotówce, które następnie zostają wpłacone na rachunek bankowy obdarowanego (nawet  w przypadku, gdy będzie to wpłata własna obdarowanego).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków  i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Powyższe oznacza, że darowizna musi wzbogacić obdarowanego, a darczyńca nie może w zamian uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili darowizny ani w przyszłości. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych  o czystej wartości przekraczającej:

1)36 120 zł − jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2)27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3)5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku,  w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:

Do poszczególnych grup podatowych zalicza się: do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Jednakże w myśl art. 4a ust. 1 ww. ustawy: 

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).

Należy podkreślić, że w przypadku darowizny środków pieniężnych oba warunki wskazane  w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy muszą być spełnione łącznie, aby można było zastosować zwolnienie.

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Przy czym, w myśl art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1)wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

2)nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że 4 marca 2024 r. otrzymał Pan od swojej siostry tytułem darowizny kwotę w wysokości 100.000,00 zł z przeznaczeniem na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania, a także na poczet umówionej ceny sprzedaży powyższej nieruchomości. Pokwitowanie odbioru świadczenia pieniężnego zostało sporządzone w formie notarialnej. Celem udokumentowania zawartej umowy darowizny, 5 marca 2024 r. wpłacił Pan część kwoty na swój rachunek bankowy,  a następnie dokonał Pan spłaty swoich zobowiązań kredytowych w banku. W dniu 6 kwietnia 2024 r. tytułem zadatku na poczet umówionej ceny sprzedaży nieruchomości przekazał Pan kwotę 5.000,00 zł, której odbiór sprzedający nieruchomość pokwitowali poprzez podpisanie umowy przedwstępnej. Następnie 10 maja 2024 r. przekazał Pan kwotę 45.000,00 zł na poczet umówionej ceny sprzedaży wskazanej nieruchomości, której odbiór sprzedający pokwitowali poprzez podpisanie umowy sprzedaży.

W celu ustalenia, czy w opisanej we wniosku sytuacji spełnione były warunki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania należy przeanalizować przesłanki wskazane w przepisach prawa.

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że  w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia  z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

-otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

-złożenie – w terminie określonym w ustawie – zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);

-udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Wobec powyższego, w przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania z omawianego zwolnienia – jak już wyżej wskazano – jest m.in. fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.  

W przywołanej przez Pana we własnym stanowisku uchwale 7 sędziów z 20 marca 2023 r. sygn. akt III FPS 3/22 Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że gotówka przekazana do ręki obdarowanego i wpłacona przez niego samodzielnie na własny rachunek nie uprawnia do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, stwierdzając:

„(…) Tym samym użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. wyrażenie "udokumentowanie  - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (...) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym" należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny (art. 888 § 1 KC), przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę lub przelew obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy.” (podkreślenie Organu)

Z treści ww. uchwały płyną zatem całkowicie odmienne wnioski niż te, które formułuje Pan we własnym stanowisku.

Skoro zatem w analizowanej sprawie środki pieniężne zostały przekazane Panu w formie gotówki – „z ręki do ręki”, a następnie sam Pan wpłacił część środków na swój rachunek bankowy, a pozostałe środki przekazał Pan na poczet umówionej ceny sprzedaży nieruchomości, to stwierdzić należy, iż nie został spełniony warunek określony w art. 4a  ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W opisanej we wniosku sytuacji nie można uznać udokumentowania otrzymania przedmiotowych środków pieniężnych w sposób określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy  o podatku od spadków i darowizn, tj. dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, gdyż środki te – jak wynika z opisu stanu faktycznego – zostały Panu przekazane w gotówce, a następnie cześć środków została wpłacona przez Pana na Pana rachunek bankowy, natomiast pozostałe środki przekazał Pan na poczet umówionej ceny sprzedaży nieruchomości. Taki sposób działania nie wyczerpywał norm omawianego przepisu. Z opisu stanu faktycznego wynika, że darowiznę otrzymał Pan „do ręki”, a nie  w sposób wskazany w ww. przepisie.

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

W konsekwencji, otrzymana przez Pana darowizna podlegała opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 17a ust. 1 i 2 ww. ustawy:

Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika.

A zatem, skoro otrzymana od siostry darowizna środków pieniężnych nie korzystała ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, powinien Pan złożyć zeznanie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-3 określonym przez Ministra Finansów  w rozporządzeniu z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn  (Dz.U. z 2015 r., poz. 2068).

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia. 

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo  o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).