Interpretacja indywidualna z dnia 17 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.185.2024.1.AD
Temat interpretacji
Skoro spadkodawcy nie pozostawili żadnego majątku (mimo dziedziczenia przez matkę po (…), który widniał/widnieje w KW jako właściciel nieruchomości z zapisem, że jest to niegodne z rzeczywistym stanem prawnym, bowiem nieruchomość nie jest – wg wskazanych informacji – jego własnością lecz Skarbu Państwa) – a wartość spadku (a tym samym podstawy opodatkowania) wynosi zero – to w tej sytuacji nie występuje obowiązek złożenia zeznania podatkowego SD-3 (lub zgłoszenia SD-Z2).
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
22 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej opatrzony datą 24 czerwca 2024 r., przesłany zgodnie z właściwością przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w (…). Wniosek dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku złożenia zgłoszenia SD-Z2 lub zeznania SD-3 w związku z brakiem masy spadkowej.
Treść wniosku jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
Pan (…) (dalej: Zainteresowany 1)
2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
Pan (…) (dalej: Zainteresowany 2)
Opis stanu faktycznego
Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w (…) z (…) 2024 r. stwierdzono nabycie spadku po zmarłych (…) i kolejno po Państwa matce (…) i bracie (…). (…) i (…) nie posiadali żadnego majątku. (…) posiadała jedynie udział w spadku po (…), natomiast (…) odziedziczył udział w spadku po (…).
Co do majątku spadkowego po (…), majątku takowego nie ma. Był on właścicielem nieruchomości w miejscowości (…) (działki nr (…)), ale na mocy decyzji z (…) 1975 r. nieruchomość ta przeszła na własność Państwa.
W Księdze Wieczystej nie odnotowano zmian dotyczących właściciela. Jednak w Dziale II KW jest ostrzeżenie o niezgodności treści Księgi Wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym – wobec zmiany właściciela.
W tej sytuacji (…) nie był w dacie śmierci właścicielem nieruchomości i nie pozostawił majątku spadkowego.
Pytanie
Czy mają Państwo obowiązek składania deklaracji podatkowej dotyczącej stwierdzenia nabycia spadku i uiszczenia podatku w związku z nabyciem spadku po zmarłych (…) i (…)?
Państwa stanowisko w sprawie
Państwa zdaniem, nie są Państwo obowiązani do składania deklaracji ani uiszczenia podatku od spadku po ww. spadkodawcach, którzy nie pozostawili majątku spadkowego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie, z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej ,,podatkiem'', podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: dziedziczenia.
Spadek (dziedziczenie) jest instytucją uregulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061).
W myśl art. 922 § 1 tej ustawy:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Zgodnie z art. 924 ww. ustawy:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Jak wynika z treści art. 925 Kodeksu cywilnego:
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.
Stosownie do treści art. 1025 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:
Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.
Tym samym, prawomocne postanowienie sądu lub akt poświadczenia dziedziczenia mają charakter deklaratoryjny i stwierdzają jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę. Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.
Z powołanych wyżej artykułów wynika, iż spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą rzeczy i prawa majątkowe, które przysługiwały spadkodawcy w chwili śmierci.
W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Stosownie zaś do treści art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.
W myśl art. 6 ust. 4 cyt. ustawy:
Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
Z przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego wynika, że spadek nabywa się z chwilą śmierci spadkodawcy. Stosownie do przywołanej powyżej treści art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy – przy nabyciu w drodze dziedziczenia – powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Natomiast jeżeli nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, ale zostało potwierdzone stwierdzone następnie pismem – to w myśl ust. 4 ww. przepisu – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Pismami takimi może być: prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2)do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III - innych nabywców.
W myśl art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
1) 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2) 27 090 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3) 5733 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.
Stosownie do treści art. 15 ust. 3 ww. ustawy:
Przy ustalaniu wysokości podatku przyjmuje się kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych określone w art. 4 ust. 1 pkt 5 i w art. 9 ust. 1 oraz skale podatkowe określone w ust. 1 obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 4.
Zatem, wysokość podatku od spadków i darowizn zróżnicowana jest w zależności od grupy podatkowej, do której zalicza się nabywcę. Zaliczenie do jednej z trzech grup uzależnione jest od osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której następuje nabycie rzeczy i praw majątkowych.
Od przynależności do grupy podatkowej zależy także wysokość kwoty wolnej od podatku. Instytucja minimum wolnego od podatku wprowadzona do ustawy w art. 9 oznacza, że nabycie rzeczy i praw majątkowych (także pieniędzy) od jednej osoby do tego minimum – nie podlega podatkowi.
Opodatkowaniu podlega bowiem nabycie majątku o czystej wartości przekraczającej – z uwzględnieniem zasady kumulacji określonej w art. 9 ust. 2 ustawy – kwotę wolną od podatku. Podstawą opodatkowania jest czysta wartość, tzn. wartość rynkowa nabytych rzeczy i praw, pomniejszona o wartość rynkową długów i ciężarów. Dopiero od tak ustalonej czystej wartości odejmuje się kwotę wolną od podatku.
Zgodnie z treścią art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od spadków i darowizn zostały przewidziane zwolnienia z podatku, m.in. dotyczące najbliższej rodziny określone w art. 4a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Stosownie do art. 4a ust. 3 cyt. ustawy:
W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Z treści wniosku wynika, że 21 lutego 2024 r. wydane zostało sądowe postanowienie w sprawie nabycia spadku po: (…), (…) (Państwa matka) i (…) (Państwa brat). Matka z bratem nie posiadali żadnego własnego majątku. Matka posiadała jedynie udział w spadku po (…), natomiast brat odziedziczył udział w spadku po matce. Co do majątku spadkowego po (…), majątku takowego nie ma. Był on właścicielem nieruchomości, ale na mocy decyzji z 1975 r. nieruchomość ta przeszła na własność Skarbu Państwa. W KW nie odnotowano zmian dotyczących właściciela, ale w Dziale II KW jest ostrzeżenie o niezgodności treści Księgi Wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym – wobec zmiany właściciela. (…) nie był w dacie śmierci właścicielem nieruchomości i nie pozostawił majątku spadkowego.
Mają Państwo wątpliwości czy muszą składać deklarację podatkową i uiścić podatek od nabycia spadku po matce i bracie.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz Państwa wątpliwości należy wskazać – stosownie do przywołanych wyżej przepisów i wyjaśnień – że na gruncie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne, które nabyły własność rzeczy lub praw majątkowych (z tytułów wyraźnie określonych w ustawie) w przypadku, gdy wartość majątku przekracza kwotę wolną od podatku.
Opodatkowaniu podlega bowiem nabycie przez nabywcę, od jednego zbywcy (osoby), własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną określoną dla danej grupy podatkowej.
W takiej sytuacji nabywca (spadkobierca) powinien złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (daty śmierci spadkodawcy lub daty uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub daty wpisu do Rejestru Spadkowego aktu poświadczenia dziedziczenia).
Natomiast – jeśli nabywca (spadkobierca) spełnia wszystkie przesłanki wynikające ze zwolnienia z podatku określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn dotyczącego najbliższej rodziny – winien dokonać jedynie zgłoszenia przedmiotu nabycia (otrzymanego spadku) w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Jednakże – obowiązek składania zeznania podatkowego SD-3 nie powstaje w każdym przypadku nabycia rzeczy i praw majątkowych, lecz tylko wówczas, gdy wartość nabytej rzeczy lub prawa majątkowego przekroczy kwotę wolną od podatku określoną w art. 9 cyt. ustawy z uwzględnieniem kumulacji nabycia w okresie wskazanym w tym przepisie. Niepodleganie podatkowi – a więc brak wystąpienia podatku – oznacza, że zbywca nie ma obowiązku złożenia zeznania podatkowego (zgłoszenia do opodatkowania).
Podobnie wygląda kwestia złożenia zgłoszenia SD-Z2. Nie ma obowiązku składania takiego zgłoszenia. Podatnik ma prawo je złożyć jeśli chce skorzystać z przysługującego mu prawa do zwolnienia. Przy czym złożenie takiego zgłoszenia ma sens, jeśli zbywca (spadkodawca) pozostawił majątek.
Tym samym, skoro – jak wynika z przedstawionego przez Państwa opisu zdarzenia – dziedziczą Państwo po matce i bracie, którzy – jak Państwo twierdzą – nie pozostawili żadnego majątku (mimo dziedziczenia przez matkę po (…), który widniał/widnieje w KW jako właściciel nieruchomości z zapisem, że jest to niegodne z rzeczywistym stanem prawnym, bowiem nieruchomość nie jest – wg wskazanych przez Państwa informacji – jego własnością lecz Skarbu Państwa) – a wartość spadku (a tym samym podstawy opodatkowania) wynosi zero – to w tej sytuacji nie występuje obowiązek złożenia zeznania podatkowego SD-3 (lub zgłoszenia SD-Z2) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, a w związku z tym również uiszczenia podatku od spadków i darowizn.
Końcowo należy podkreślić, że w przypadku pojawienia się (ujawnienia) w późniejszym czasie składnika majątkowego wchodzącego do masy spadkowej po bracie lub matce, może wystąpić obowiązek złożenia zeznania podatkowego SD-3 oraz uiszczenia podatku od spadków i darowizn, w zależności od tego jakie przepisy będą miały zastosowanie – nie jest to jednak przedmiotem tej interpretacji, bowiem z przedstawionego zdarzenia wynika, że nie istniał żaden majątek spadkowy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Z uwagi na to, że do wniosku dołączono dokumenty, informujemy, że Organ interpretacyjny nie prowadzi postępowania dowodowego, zatem wydając tą interpretację opieramy się wyłącznie na opisie stanu faktycznego podanego we wniosku, przyjmując go jako niepodlegający ocenie. Zatem jeśli w trakcie postępowania okaże się, że elementy opisanego we wniosku zdarzenia nie są tożsame z rzeczywistością – interpretacja ta nie będzie pełniła swojej roli.
Wskazujemy również, że w przedmiotowej interpretacji Organ nie przesądza czy w skład masy spadkowej po Państwa matce i bracie weszły jakiekolwiek rzeczy czy prawa majątkowe. W celu rozstrzygnięcia powyższej kwestii konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego. Tym samym, w ww. zakresie oparliśmy się na przedstawionym przez Państwa opisie stanu faktycznego – przyjmując, że nie istniał majątek spadkowy.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
(...) (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.