Interpretacja indywidualna z dnia 5 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.43.2021.8.PB
Temat interpretacji
W zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych wpłaconych na konto osoby trzeciej dokonanej w ramach wykonania zobowiązania z tytułu zakupu mieszkania.
Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie:
1) ponownie rozpatruję sprawę Pana wniosku z 23 marca 2021 r. (data wpływu 9 kwietnia 2021 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej - uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…) z (…) 2021 r. sygn. akt (…) oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z (…) 2024 r., sygn. (…); i
2) stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn:
- w części dotyczącej możliwości skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jest prawidłowe,
- w części dotyczącej przedmiotu nabycia - jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 kwietnia 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 23 marca 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych wpłaconych na konto osoby trzeciej dokonanej w ramach wykonania zobowiązania z tytułu zakupu mieszkania. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 29 września 2020 r. została zawarta umowa darowizny przekazania środków pieniężnych przez Darczyńców dla Wnioskodawcy, który jest zstępnym oraz pasierbem wobec Darczyńców. Zgodnie z umową darowizny środki pieniężne miały być przeznaczone wyłącznie na zakup mieszkania. Darczyńcy wobec tego przekazali wszystkie środki pieniężne bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającego mieszkanie.
Pytania
1) Czy darowizna w postaci bezpośredniego zakupu mieszkania przez Darczyńców na rzecz Obdarowanego jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn?
2) Czy w zeznaniu SD-Z2 nabycie w ramach darowizny należy wpisać środki pieniężne (poz. 79) czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (poz. 53)?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, według art. 888 K.C. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpośredniego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku oraz art. 890 K.C. jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione umowa darowizny nie wymaga formy aktu notarialnego. W umowie darowizny z 29 września 2020 r. zostało zawarte świadczenie w postaci kupna mieszkania obdarowanemu. Wnioskodawca stał się posiadaczem zakupionego mieszkania, czyli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Wobec powyższego ww. umowa darowizny winna być zwolniona z podatku od spadków i darowizn. W zeznaniu SD-Z2 należy wpisać spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (poz. 53), gdyż Wnioskodawca w ramach darowizny docelowo nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.
Interpretacja indywidualna
Rozpatrzyłem Pana wniosek - 9 czerwca 2021 r. wydałem interpretację indywidualną Znak: 0111-KDIB2-2.4015.43.2021.1.PB, w której uznałem Pana stanowisko za nieprawidłowe.
Interpretację doręczono Panu 19 czerwca 2021 r.
Skarga na interpretację indywidualną
14 lipca 2021 r. wniósł Pan skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Skarga wpłynęła do mnie 20 lipca 2021 r.
Wniósł Pan o uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości, przeprowadzenie rozprawy w trybie uproszczonym oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
Postępowanie przed sądami administracyjnymi
Wojewódzki Sąd Administracyjny (…) uchylił skarżoną interpretację wyrokiem z (…) 2021 r. sygn. akt (…).
Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z (…) 2024 r., sygn. akt (…) oddalił skargę kasacyjną i podzielił stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku.
Doręczenie prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…) nastąpiło 4 lipca 2024 r.
Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935):
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.
Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:
- uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny (…) i Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
- ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku:
- w części dotyczącej możliwości skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jest prawidłowe,
- w części dotyczącej przedmiotu nabycia – jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1813 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.
Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.
Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.):
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
Na podstawie art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.
Art. 14 ust. 2 ww. ustawy statuuje, iż:
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Stosownie do art. 4a ust. 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Na podstawie art. 4a ust. 3 cyt. ustawy:
W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1) wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
W myśl art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Zwolnienia określone w ust. 1 oraz art. 4a i art. 4b stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa.
Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060).
Z treści wniosku wynika, że 29 września 2020 r. została zawarta umowa darowizny środków pieniężnych przez Darczyńców dla Wnioskodawcy, który jest zstępnym oraz pasierbem wobec Darczyńców. Zgodnie z umową darowizny środki pieniężne miały być przeznaczone wyłącznie na zakup mieszkania. Darczyńcy wobec tego przekazali wszystkie środki pieniężne bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającego mieszkanie.
Zdaniem Wnioskodawcy, w zeznaniu SD-Z2 należy wpisać spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (poz. 53), gdyż Wnioskodawca w ramach darowizny docelowo nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić. Wyjaśnić należy, że - wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy - w wyniku darowizny nabył on środki pieniężne a nie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Z opisu stanu faktycznego wynika bowiem bezsprzecznie, że przedmiotem umowy darowizny były środki pieniężne a nie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Okoliczność, że środki te zostały przekazane bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającego lokal mieszkalny pozostaje bez wpływu na kwalifikację przedmiotu darowizny, którym bez wątpienia były środki pieniężne.
Skoro przedmiotem nabycia w omawianej sprawie były środki pieniężne, to przeanalizować należy, czy zostały spełnione wszystkie warunki uprawniające do zwolnienia z opodatkowania dla tego rodzaju przedmiotu darowizny. Z zacytowanego powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego (za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4) jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Istota analizowanej przesłanki polega na udokumentowaniu, że obdarowany rzeczywiście uzyskał możliwość dysponowania darowanymi środkami pieniężnymi od określonej osoby, z określonego źródła. Takie udokumentowanie ma miejsce zarówno wówczas, gdy darowane środki wpływają na rachunek bezpośrednio obdarowanego, jak i wówczas – jak ma to miejsce w niniejszej sprawie – gdy darczyńca w imieniu i na rzecz obdarowanego przekazuje je na rachunek bankowy wierzyciela obdarowanego. Zatem gwarancyjny charakter udokumentowania przelania środków pieniężnych, stanowiących przedmiot darowizny na rachunek bankowy obdarowanego (art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy) powoduje, że warunek ten można uznać za spełniony także wtedy, gdy darczyńca przekazał środki pieniężne na wskazany przez obdarowanego rachunek bankowy jego wierzyciela.
W tym miejscu wskazać należy na treść wydanego w niniejszej sprawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z (…) 2024 r., sygn. akt (…), w którym Sąd wskazał, że: „Należy zatem uznać, że w sytuacji, gdy wpłata kwoty objętej umową darowizny pomiędzy krewnymi dokonana została przez darczyńcę na rachunek bankowy podmiotu sprzedającego lokal mieszkalny, w związku z konkretną umową zawartą z obdarowanym, tytułem zapłaty przypadającej od niego należności pieniężnej na pokrycie ceny nabycia tego lokalu, warunek udokumentowania wpłaty na rachunek bankowy nabywcy jest spełniony. Wpłata taka w sposób wyraźny i niewątpliwy dokumentuje kto, komu i ile darował (por. wyrok NSA z 19 stycznia 2012 r., II FSK 1419/10). Faktycznie dokonany i potwierdzony przelew (przekazanie) podarowanych środków pieniężnych jednoznacznie potwierdza zatem rzeczywisty charakter darowizny.”
Mając na uwadze powyższe przepisy prawa podatkowego oraz wyjaśnienia zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…) z (…) 2021 r. sygn. akt (…) oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z (…) 2024 r., sygn. akt (…), wydanych w niniejszej sprawie, należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie zostały spełnione warunki zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy.
A zatem, skoro otrzymana darowizna środków pieniężnych korzystała ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, Wnioskodawca powinien w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego złożyć we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenie SD-Z2, w którym powinien wykazać nabyte w darowiźnie środki pieniężne.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).