Interpretacja indywidualna z dnia 9 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.59.2024.1.JKU
Temat interpretacji
Skutki podatkowe otrzymania darowizny od matki - obywatelki Białorusi.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest:
-prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z podatku od spadków i darowizn;
-nieprawidłowe w pozostałej części.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 marca 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 20 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny od matki – obywatelki Białorusi.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pani obywatelką Białorusi na stałe zamieszkującą na terytorium RP (od (…) r.). W Polsce posiada Pani swój ośrodek interesów życiowych. Pani rezydencja podatkowa znajduje się w Polsce; tutaj Pani pracuje oraz mieszka na stałe. Od (…) r. posiada Pani kartę stałego pobytu. W przyszłości również planuje Pani pozostać w Polsce.
Z uwagi na planowany zakup nieruchomości w Polsce planuje Pani zawrzeć z matką umowę darowizny. Umowa nie będzie zawierana w formie aktu notarialnego. Pani matka jest obywatelką Białorusi, na stale mieszkającą w Białorusi. Matka zamierza – w ramach umowy darowizny – przekazać Pani środki pieniężne znajdujące się na jej imiennym i wyłącznym białoruskim koncie bankowym w drodze polecenia przelewu na Pani imienne i wyłączne białoruskie konto bankowe tytułem: „darowizna pieniężna dla córki”. Będzie Pani w posiadaniu dowodu potwierdzenia otrzymania środków na swój rachunek bankowy.
Kwota darowizny będzie przekazana częściowo w euro, a częściowo w dolarach amerykańskich. Darowizna zostanie dokonana jednego dnia. Kwota darowizny będzie przekraczać kwotę wolną od podatku określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W momencie dokonania darowizny środki pieniężne będą znajdowały się na terytorium Białorusi.
Po otrzymaniu od matki przelewu na białoruski rachunek bankowy zamierza Pani wybrać w gotówce otrzymane w darowiźnie środki pieniężne z białoruskiego banku i następnie gotówkę przewieźć przez polsko-białoruską granicę. Przewożone środki zgłosi Pani organom Straży Granicznej, zgodnie z art. 18 ustawy Prawo dewizowe. Następnie w Polsce środki te wpłaci Pani na swój indywidualny rachunek bankowy prowadzony w polskim banku.
Pytania
1.Czy planowana darowizna będzie korzystała ze zwolnienia z art. 4a ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn?
2.Czy przeliczenia planowanej darowizny z waluty obcej na złotówki należy dokonać według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli na dzień obciążenia rachunku darczyńcy (matki)?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, planowana darowizna będzie korzystać ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn; do przeliczenia kwoty darowizny wyrażonej w walucie obcej należy zastosować średni kurs ogłoszony przez Narodowy Bank Polski na dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli na dzień obciążenia rachunku darczyńcy (matki).
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.
Jak stanowi art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Z art. 890 § 1 cyt. Kodeksu wynika, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże, umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
W myśl art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, podatkowi nie podlega nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jak z powyższych przepisów wynika nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:
-nabywane rzeczy znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
-nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Natomiast nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:
-nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca nie był obywatelem polskim lub nie miał miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub,
-nabywane rzeczy ruchome znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale w dniu nabycia zarówno darczyńca jak i obdarowany nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W zakresie planowanego zdarzenia przyszłego będzie miał miejsce stan prawny w ramach którego środki, które mają być przekazane tytułem darowizny, będą znajdować się za granicą, natomiast na dzień zawarcia umowy darowizn (tj. dzień przekazania środków) obdarowana osoba będzie miała miejsce stałego pobytu na terytorium Polski. To oznacza, że planowana darowizna podlega pod regulacje polskiej ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 cyt. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Jednocześnie jednak zgodnie z treścią art. 4a ust. 1 tej ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 oraz
2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Na mocy art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1)wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2)nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:
-otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;
-złożenie zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);
-udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Dodatkowo, jak wynika z art. 4 ust. 3 ww. ustawy, zwolnienia określone w ust. 1 oraz art. 4a i art. 4b stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa.
Jak wynika z powołanego powyżej art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dla skorzystania ze zwolnienia z art. 4a tej ustawy przy zawarciu umowy darowizny, koniecznym jest, aby obdarowany miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W przepisach polskiego prawa podatkowego pojęcie „miejsca zamieszkania” nie zostało zdefiniowane. Jak stanowi art. 25 Kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Warunek przebywania w danym miejscu ma charakter obiektywny i nie ma problemów dowodowych w wykazaniu, że dana osoba przebywa lub nie w danej miejscowości. Zamiar stałego pobytu w danej miejscowości ma natomiast charakter subiektywny, ponieważ odnosi się do woli osoby. Należy jednak zauważyć, iż istnieją kryteria obiektywizujące zamiar stałego pobytu. Uznaje się na przykład, że podatnik wykazuje zamiar stałego pobytu w danej miejscowości, jeżeli miejscowość ta stanowi dla niego centrum jego życiowej działalności, ocenianej w aspekcie jego powiązań osobistych i gospodarczych.
Pani zdaniem, w związku z tym, iż Pani miejsce zamieszkania i centrum interesów życiowych (zarówno w charakterze obiektywnym jak i subiektywnym) znajduje się w Polsce, to jest Pani uprawniona do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w zakresie planowanej darowizny.
Zaznacza Pani również, że zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, jednym z warunków zwolnienia w zakresie darowizny środków pieniężnych jest aby darowizna została udokumentowana dowodem otrzymania środków przekazanych na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Powyższa norma nie ogranicza się wyłącznie do rachunków bankowych prowadzonych w bankach zlokalizowanych na terytorium Polski. Nie ma zatem przeszkód aby ze zwolnienia skorzystać w sytuacji, gdy darowizna odbywa się na zagraniczny rachunek nabywcy. Zgodnie bowiem z ukształtowaną linią orzeczniczą w zakresie istniejących zwolnień nie można stawiać dodatkowych warunków, które nie wynikają wprost z treści przepisów.
W konsekwencji, udzielając odpowiedzi na pytanie pierwsze uważa Pani, że planowana darowizna będzie w całości zwolniona od podatku, jeżeli w terminie 6 miesięcy licząc od dnia otrzymania darowizny zgłosi Pani fakt nabycia do właściwego naczelnika US (poprzez formularz SD-Z2) oraz jednocześnie będzie Pani posiadać dowód potwierdzający otrzymanie darowizny od matki na Pani rachunek płatniczy w białoruskim banku.
Natomiast w zakresie udzielenia odpowiedzi na drugie pytanie ponownie wskazuje Pani, że zgodnie z przywołanym już powyżej art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy powstaje w razie zawarcia umowy bez zachowania formy aktu notarialnego z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Spełnienie świadczenia następuje wtedy, gdy darowizna jest wykonana, a zatem kiedy nastąpi wydanie obdarowanemu przedmiotu darowizny. W przypadku darowizny środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym darczyńcy – wydanie oznacza obciążenie rachunku darczyńcy.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie określa sposobu przeliczania darowizn otrzymanych w walutach obcych na polskie złote. Wobec tego, Pani zdaniem, należy przyjąć, ze obdarowany powinien na potrzeby dokonania zgłoszenia dokonać przeliczenia równowartości otrzymanej darowizny według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli na dzień obciążenia rachunku darczyńcy.
W konsekwencji, w zakresie odpowiedzi na drugie pytanie Pani zdaniem należy wskazać, że przeliczenia planowanej wartości darowizny należy dokonać w oparciu o średni kurs ogłoszony przez NBP z dnia powstania obowiązku podatkowego czyli z dnia obciążenia rachunku bankowego Pani matki.
Na potwierdzenie swojego stanowiska powołała się Pani na interpretacje indywidualne.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.
Stosownie do treści art. 2 ww. ustawy:
Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:
Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarciu umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.
W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.
W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.
Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
W myśl art. 14 ust. 3 cytowanej ustawy:
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2)do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III - innych nabywców.
W myśl natomiast art. 4a ust. 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że jest Pani obywatelką Białorusi na stałe zamieszkującą terytorium RP. Pani rezydencja podatkowa znajduje się w Polsce; tutaj Pani pracuje oraz mieszka na stałe. Od (…) r. posiada Pani kartę stałego pobytu. Z uwagi na planowany zakup nieruchomości w Polsce planuje Pani zawrzeć z matką umowę darowizny. Umowa nie będzie zawierana w formie aktu notarialnego. Pani matka jest obywatelką Białorusi, na stałe mieszkającą w Białorusi. Matka zamierza przekazać Pani środki pieniężne znajdujące się na jej białoruskim koncie bankowym w drodze polecenia przelewu na Pani imienne i wyłączne białoruskie konto bankowe tytułem: „darowizna pieniężna dla córki”. Kwota darowizny będzie przekazana częściowo w euro, a częściowo w dolarach amerykańskich. Kwota darowizny będzie przekraczać kwotę wolną od podatku określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W momencie dokonania darowizny środki pieniężne będą znajdowały się na terytorium Białorusi. Po otrzymaniu od matki przelewu zamierza Pani wybrać w gotówce otrzymane środki pieniężne z białoruskiego banku i następnie gotówkę przewieźć przez polsko-białoruską granicę. Następnie w Polsce środki te wpłaci Pani na swój indywidualny rachunek bankowy prowadzony w polskim banku.
Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz art. 2 w zw. z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na obdarowanym.
Niezależnie od powyższego, w ww. ustawie przewidziano sytuacje, w których nabycie własności rzeczy i praw majątkowych przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zwolnione z opodatkowania, jeżeli zostaną spełnione warunki wymienione w tym przepisie.
Pani zdaniem, w związku z tym, iż Pani miejsce zamieszkania i centrum interesów życiowych znajduje się w Polsce, to jest Pani uprawniona do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W celu ustalenia, czy w opisanej we wniosku sytuacji spełnione będą warunki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania trzeba przeanalizować przesłanki wskazane w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:
- otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;
- udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym;
- złożenie w terminie 6 miesięcy zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w art. 4a ust. 4 ustawy, która nie ma tutaj miejsca).
Jak wynika z treści wniosku, w przedmiotowej sprawie powyższe warunki zostaną spełnione.
W tej części należało więc Pani stanowisko uznać za prawidłowe.
Skutkiem rozliczenia przeprowadzonego w formie bezgotówkowej jest najpierw obciążenie rachunku darczyńcy oznaczoną w jego dyspozycji kwotą, a następnie – po pewnym czasie –uznanie tą samą kwotą rachunku obdarowanego. Uznanie polega na dokonaniu na rachunku odbiorcy stosownego wpisu – obdarowany dopiero z tą chwilą zyskuje prawo (i faktycznie możliwość) do swobodnego rozporządzania objętymi wpisem środkami pieniężnymi. Co prawda już z chwilą obciążenia rachunku darczyńcy traci on możliwość dysponowania przelanymi środkami (zostają one „zabrane” z jego konta), niemniej jest to dla obdarowanego zasadniczo bez znaczenia. W tym momencie nie może on jeszcze z tych środków skorzystać, co więcej – może nawet nie wiedzieć, że darowane pieniądze są niejako „w drodze”. Z punktu widzenia beneficjenta darowizny nie doszło więc jeszcze do spełnienia świadczenia, nie może on uznać, że darowizna została definitywnie wykonana, bo jego majątek na ten moment nie uległ powiększeniu kosztem majątku darczyńcy. W omawianym przypadku, z uwagi na specyfikę przedmiotu umowy darowizny, wydaję się więc, że samo zlecenie przelewu darowanej kwoty czy nawet obciążenie rachunku darczyńcy nie wyczerpuje znamion zawarcia umowy darowizny, bowiem de facto do przyrostu w ramach majątku obdarowanego jeszcze nie dochodzi. Ma to miejsce dopiero, gdy umówioną kwotą darowizny zostanie uznany jego rachunek bankowy.
Z treści wniosku wynika, że umowa darowizny między Panią a Pani mamą nie zostanie zawarta w formie aktu notarialnego – stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy powstanie w takiej sytuacji z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia (z chwilą wykonania darowizny), a zatem wtedy kiedy nastąpiło wydanie obdarowanemu przedmiotu darowizny. W odniesieniu do darowizny środków pieniężnych w obrocie bezgotówkowym wydanie oznacza uznanie rachunku obdarowanego. Tym samym obowiązek podatkowy z tytułu takiej darowizny powstanie w momencie otrzymania darowanej kwoty przez obdarowanego.
W myśl postanowień ww. art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn koniecznym jest terminowe zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (t. j. Dz.U. poz. 2060).
Zatem winna Pani z tytułu otrzymania przedmiotowej darowizny, złożyć druk SD-Z2 w terminie 6 miesięcy liczonych od dnia powstania obowiązku podatkowego, tj. od dnia otrzymania przez Panią darowanej kwoty, tj. jej wpływu na Pani białoruski rachunek bankowy.
Jako, że darowizna zostanie dokonana w walucie obcej (tj. częściowo w euro, częściowo w dolarach amerykańskich) – zobowiązana będzie Pani do przeliczenia równowartości tej kwoty według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień powstania obowiązku podatkowego.
Wobec powyższego, nie można się z Panią zgodzić, że wartość darowizny należy przeliczyć według kursu NBP z dnia obciążenia rachunku darczyńcy. Będzie Pani zobowiązana do przeliczenia równowartości otrzymanej darowizny od matki według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli na dzień uznania Pani konta bankowego środkami z darowizny.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Odnosząc się do powołanych przez Panią interpretacji podatkowych wskazać należy, iż interpretacje te dotyczą konkretnych spraw osadzonych w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcie w nich zawarte jest wiążące. Organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami organów podatkowych oraz sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.
Końcowo, w odniesieniu do interpretacji indywidualnych, na które powoła się Pani w swoim stanowisku, informujemy, że interpretacje indywidualne podlegają weryfikacji w trybie art. 14e Ordynacji podatkowej.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.