Interpretacja indywidualna z dnia 22 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.36.2024.2.JKU
Temat interpretacji
Skutki podatkowe nabycia gruntów rolnych w drodze zasiedzenia.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest:
- nieprawidłowe w części dotyczącej zastosowania zwolnienia w stosunku do gruntów niestanowiących gospodarstwa rolnego oraz do budynku mieszkalnego;
- prawidłowe w pozostałej części.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
12 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 9 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia gruntów rolnych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 11 kwietnia 2024 r. (data wpływu – 12 kwietnia 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Postanowieniem Sądu Rejonowego w (…) z (…) 2023 r. (sygn. akt (…)) nabyła Pani przez zasiedzenie z dniem (…) 2010 r. nieruchomość gruntową, na której od (…) r. prowadzi Pani gospodarstwo rolne. W skład nieruchomości wchodzi działka o numerze (…), położona w (…), w gminie (…) o powierzchni (…) ha, sklasyfikowana jako grunty orne, w skład której wchodzą:
- grunty orne o pow. (…) ha;
- grunty rolne zabudowane (łąki i pastwiska) o pow. (…) ha;
- grunty rolne zabudowane (użytki rolne) o pow. (…) ha;
- grunty zadrzewione i zakrzewione (łąki i pastwiska) o pow. (…) ha;
- rowy, nieużytki i inne o pow. (…) ha;
- użytki zielone o pow. (…) ha;
- lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat o pow. (…) ha.
Na działce znajdują się budynki gospodarcze: obora o pow. (…) m2, stodoła o pow. (…) m2, garaż o pow. (…) m2 oraz dom o pow. (…) m2. Dom na dzień (…) 2010 r. w stanie surowym (wykończony jeden pokój).
W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że w dniu nabycia ww. nieruchomości stanowiła ona gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym. W dniu nabycia na działce znajdował się dom w stanie surowym (z jednym pokojem użytkowym), obora, stodoła i garaż.
Pytanie
Czy zostanie Pani zwolniona od podatku od nabycia własności w drodze zasiedzenia nieruchomości opisanej powyżej – działki o numerze (…) – stanowiącej gospodarstwo rolne, w związku ze stwierdzeniem przez Sąd zasiedzenia na (…) 2010 r., zgodnie z art. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn?
Pani stanowisko
Pani zdaniem, odpowiedź na zadane pytanie powinna być twierdząca. Od (…) r. prowadzi Pani gospodarstwo rolne znajdujące się na działce o numerze (…), położonej w (…), gmina (…) i ponosi wszelkie koszty jego utrzymania, jak również reguluje zobowiązania podatkowe. Jednocześnie deklaruje Pani prowadzenie gospodarstwa rolnego przez co najmniej 5 kolejnych lat, tak więc zastosowanie art. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest Pani zdaniem jak najbardziej zasadne.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie zaznaczamy, że ponieważ opisane we wniosku nabycie, nastąpiło – jak zostało wskazane we wniosku – w dacie (…) 2010 r., w sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2016 r. – zgodnie z przepisem art. 50 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1045).
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 86 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem m.in. zasiedzenia.
Stosownie do art. 5 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze zasiedzenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.
W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
Stosownie do regulacji zawartych w art. 15 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania.
Zgodnie z art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „zasiedzenie”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.).
Stosownie do treści art. 172 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Zgodnie z art. 609 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):
Do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany.
Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową.
Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.
Skutkiem zasiedzenia jest zatem pierwotne nabycie własności przez posiadacza, który może wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia. Orzeczenie stwierdzające nabycie własności przez zasiedzenie ma jedynie charakter deklaratywny, stwierdzając zasiedzenie z mocy prawa w określonej dacie.
Wracając na grunt ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazać należy, że zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Zwalnia się od podatku nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnego lub jego części oraz innych praw do takiego gospodarstwa lub jego części, jak również działki przyzagrodowej, z wyjątkiem:
a) budynków mieszkalnych,
b) budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym,
c) urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców.
Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „gospodarstwa rolnego”, odsyłając w tej kwestii do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 136 poz. 969 ze zm.).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy:
Za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.
W myśl art. 1 ww. ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Szczegółowe określenie, jakie rodzaje gruntów wchodzą w skład gospodarstwa rolnego – co decyduje o zakresie zwolnienia od podatku od spadków i darowizn takich gruntów – zawarte jest w rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków z dnia 29 marca 2001 r. (t. j. Dz. U. Nr 48 poz. 454) oraz w załączniku nr 6 do tego rozporządzenia.
Stosownie do § 67 ww. rozporządzenia:
Użytki gruntowe wykazywane w ewidencji dzielą się na następujące grupy:
1) użytki rolne,
2) grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione,
3) grunty zabudowane i zurbanizowane,
4) użytki ekologiczne, oznaczone symbolem złożonym z litery "E" oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego określającego sposób zagospodarowania lub użytkowania terenu, np. E–Ws, E–Wp, E–Ls, E–Lz, E–N, E–Ps, E–R,
5) nieużytki, oznaczone symbolem – N,
6) grunty pod wodami,
7) tereny różne oznaczone symbolem –Tr.
Stosownie natomiast do treści § 68 ust. 1 ww. rozporządzenia:
Użytki rolne dzielą się na:
1) grunty orne, oznaczone symbolem – R,
2) sady, oznaczone symbolem złożonym z litery "S" oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego, stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, na którym założony został sad, np. S–R, S–Ł, S–Ps,
3) łąki trwałe, oznaczone symbolem – Ł,
4) pastwiska trwałe, oznaczone symbolem – Ps,
5) grunty rolne zabudowane, oznaczone symbolem złożonym z litery "B" oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego, stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, na którym wzniesione zostały budynki, np. B–R, B–Ł, B–Ps,
6) grunty pod stawami, oznaczone symbolem – Wsr,
7) rowy, oznaczone symbolem – W.
W świetle powyższych przepisów na gospodarstwo rolne składają się wyłącznie grunty sklasyfikowane jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione lub zakrzewione na użytkach rolnych. To oznacza, że zwolnieniem określonym w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn może być objęte nabycie tylko takich gruntów (tj. gruntów stanowiących użytki rolne lub gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych), pod warunkiem, że w chwili nabycia te grunty stanowią gospodarstwo rolne lub jego część albo wejdą w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy i to gospodarstwo rolne będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia.
Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że postanowieniem Sądu Rejonowego w (…) z (…) 2023 r., nabyła Pani nieruchomość gruntową przez zasiedzenie z dniem (…) 2010 r., na której od (…) r. prowadzi Pani gospodarstwo rolne. W skład nieruchomości wchodzi działka o powierzchni (…) ha, sklasyfikowana jako grunty orne, w skład której wchodzą:
- grunty orne o pow. (…) ha;
- grunty rolne zabudowane (łąki i pastwiska) o pow. (…) ha;
- grunty rolne zabudowane (użytki rolne) o pow. (…) ha;
- grunty zadrzewione i zakrzewione (łąki i pastwiska) o pow. (…) ha;
- rowy, nieużytki i inne o pow. (…);
- użytki zielone o pow. (…) ha;
- lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat o pow. (…) ha.
Na działce znajdują się budynki gospodarcze: obora, stodoła, garaż oraz dom.
Uważa Pani, że do nabycia opisanej we wniosku nieruchomości będzie miało zastosowanie zwolnienie określone w art. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Tymczasem jak wynika z cytowanych wyżej przepisów, przedmiotowe zwolnienie nie ma zastosowania do nieużytków oraz lasów z drzewostanem, nie są one bowiem gruntami rolnymi, zatem nie można uznać, że w dniu zasiedzenia stanowiły gospodarstwo rolne.
Zwolnienie nie obejmie również domu położonego na działce, gdyż z omawianego zwolnienia wprost wynika, że nie zwalnia się od podatku budynków mieszkalnych.
Zatem w tej części Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Z kolei grunty orne, grunty rolne zabudowane (łąki i pastwiska oraz użytki rolne), grunty zadrzewione i zakrzewione (łąki i pastwiska), użytki zielone na gruntach ornych jak również rowy – skoro weszły na dzień zasiedzenia w skład gospodarstwa rolnego – będą korzystać ze zwolnienia określonego w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy spełnieniu warunku pięcioletniego prowadzenia tego gospodarstwa od chwili nabycia.
Również pozostałe naniesienia opisane we wniosku będą objęte ww. zwolnieniem, pod warunkiem, że w dniu nabycia nie stanowiły budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt.
Zatem w tej części Pani stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1634, ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.