Opodatkowanie nabycia spadku po zmarłym w 2004 r. ojcu.

 Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 12 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn – opodatkowania nabycia tytułem spadku po ojcu. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 16 lutego 2024 r. (wpływ 16 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Nie wykonuje Pani w żadnej formie działalności gospodarczej.

Jest Pani właścicielem niezabudowanej nieruchomości gruntowej nr ew. (…) o powierzchni 786 m² (nr księgi wieczystej: (…)), położonej w (…) przy ulicy (…), nabytej na podstawie umowy darowizny od ojca dla córki z 31 marca 2000 r., akt notarialny Rep. (…). Zamierza Pani sprzedać powyższą nieruchomość.

Jest Pani spadkobiercą nieruchomości o nr ew. (…) o powierzchni 1772 m², położonej w (…) przy ulicy (…), która zostanie nabyta przez Panią w spadku po ojcu Z.B., (dalej "Spadkodawca"), zmarłym 25 czerwca 2004 r. (akt poświadczenia dziedziczenia nie został jeszcze sporządzony). Działka została nabyta przez Spadkodawcę na podstawie aktu własności ziemi z 1977 r., numer księgi wieczystej: (…). Po objęciu spadku przez Panią na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia i zgłoszeniu nabycia tego spadku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie ustawowym, określonym w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o spadkach, zamierza Pani sprzedać tę nieruchomość.

Jest Pani jednym ze spadkobierców nieruchomości o nr ew. (…), dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (…), położonej w (…) przy ulicy (…), po Pani dziadku – K.B. Nieruchomość została nabyta przez K.B. na podstawie postanowienia o stwierdzeniu praw do spadku po J.B. z 13 grudnia 1973 r. Nabędzie Pani, jako następca swojego ojca – Z.B., udział w wyżej wymienionej nieruchomości. Po objęciu przez Panią spadku, na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia i zgłoszeniu nabycia tego spadku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie ustawowym, określonym w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o spadkach i darowiznach, zamierza Pani sprzedać tę nieruchomość.  

W piśmie uzupełniającym wskazała Pani, że nieruchomość o nr ew. (…) oraz o nr ew. (…) są nieruchomościami zabudowanymi. Nieruchomość o nr ew. (…) oraz (…) wykorzystuje Pani jako całość na potrzeby mieszkaniowe Pani mamy, a udział w nieruchomości o nr ew. (…) na potrzeby mieszkaniowe Pani stryja. Zarówno od mamy, jak i od stryja nie pobierała i nie pobiera Pani żadnych opłat.

Jest Pani jedyną spadkobierczynią nieruchomości o nr ew. (…).

Pani dziadek – K.B. zmarł 18 września 1975 r. Spadkobiercami nieruchomości o nr ew. (…) po K.B. (dalej „spadkodawca") są: żona spadkodawcy – M.B. oraz dzieci spadkodawcy – H.B., Z.B. (Pani ojciec) oraz S.Ch. Udział w spadku każdej z osób to 1/4 (jedna czwarta). W odniesieniu do nieruchomości o nr ew. (…) nie będzie miał miejsce dział spadku.

Przywołując za Panią treść opisu sprawy pominięto tę jego część, która znajduje się w treści uzupełnienia i odnosi się wyłącznie do zagadnień dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pytanie w zakresie podatku od spadków i darowizn 

 1. Czy nabycie przez Panią nieruchomości o nr ew. (…) o powierzchni 1772 m², KW nr (…), położonej w (…) przy ulicy (…), w spadku po Spadkodawcy będzie zwolnione z podatku od spadków na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o spadkach i darowiznach? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

 2. Czy nabycie przez Panią udziału w nieruchomości nr ew. (…), KW nr (…), położonej w (…) przy ulicy (…), w spadku po Pani dziadku – K.B., dziedziczonej przez Panią jako zstępnego Z.B., będzie zwolnione z podatku od spadków na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o spadkach i darowiznach? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Pani stanowisko w sprawie podatku od spadków i darowizn 

Pani zdaniem, zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o spadkach i darowiznach, spadek nabyty w drodze dziedziczenia od najbliższej rodziny należącej do tzw. I grupy podatkowej (m. in. mąż, rodzice, dziadkowie, dzieci), może być zwolniony z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn pod warunkiem, że w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku zostanie złożona przez spadkobiercę deklaracja SD-Z2. W momencie zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, informacja o sporządzeniu takiego dokumentu jest przekazywana do właściwego urzędu skarbowego. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Z tej przyczyny obowiązek podatkowy w podatku od spadków (winno być: w podatku od spadków i darowizn) powstaje w momencie rejestracji takiego aktu. Warunkiem skorzystania przez spadkobiercę ze zwolnienia jest zgłoszenie nabycia własności rzeczy właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Po otrzymaniu aktu poświadczenia dziedziczenia złoży Pani stosowne zgłoszenie SD-Z2 w terminie ustawowym.

Zatem nabycie przez Panią spadku nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków (winno być: podatkiem od spadków i darowizn).

Z uwagi na zakres tej interpretacji, przywołaliśmy powyżej tylko tę część Pani stanowiska, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Opisane we wniosku przez Panią nabycie tytułem dziedziczenia (spadku), nastąpiło w dacie śmierci Pani ojca w 2004  r., więc w sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2006 r., Nr 222, poz. 1629, ze zm.):

Do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy wymienionej w art. 1 (tj. ustawy o podatku od spadków i darowizn), w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Wymieniony w ww. przepisie ust. 2 i 3 nie mają w niniejszej sprawie zastosowania. W szczególności przepis art. 3 ust. 2, który stanowi, że:

Przepis art. 4 ust. 4 ustawy wymienionej w art. 1 (tj. ustawy o podatku od spadków i darowizn) w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą ma zastosowanie również do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po dniu 12 maja 2006 r.

Omówiony przepis przejściowy rozszerza – z mocą wsteczną – zakres podmiotowy nabywców uprawnionych do korzystania ze zwolnień i ulg podatkowych. Takie rozwiązanie pozwala na skorzystanie ze zwolnień i ulg podatkowych (wyłącznie w zakresie, w jakim obowiązywały do 31 grudnia 2006 r.) tym obywatelom państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy nabyli majątek w okresie od 13 maja 2005 r. do 31 grudnia 2006 r., a nie objęły ich przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od spadków i darowizn od niektórych podatników (Dz. U. Nr 73, poz. 506), które wygasło z dniem 31 grudnia 2006 r.

W ww. ustawie zmieniającej wprowadzono zwolnienie określone w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tym przepisem:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

 2) udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Jak wynika z treści art. 5 ww. ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.

Poniżej przywołujemy zatem przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., z wyjątkiem o którym mowa poniżej (t.j. uregulowań zawartych w art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dotyczących kwot wolnych od podatku oraz skali podatkowej).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r., Nr 142, poz. 1514, ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Spadek (dziedziczenie) jest instytucją uregulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).  

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Jak wynika z treści art. 925 Kodeksu cywilnego:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Wg treści art. 931 § 1 oraz § 2 Kodeksu cywilnego:

W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

Zgodnie z art. 1025 § 1 ww. ustawy:

Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę.

Wobec powyższego, nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę.

W myśl art. 95j ustawy z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1799 ze zm.):

Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Należy zaznaczyć, że termin nabycia spadku nie jest tożsamy z datą powstania obowiązku podatkowego. Wynika to z poniższych uregulowań.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a w wypadku darowizny obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy.

Stosownie zaś do treści art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy:

Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Gdy nabycie w drodze darowizny nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przed organem podatkowym na okoliczność dokonania tej darowizny.

W myśl art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Przy ustalaniu wysokości podatku przyjmuje się kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych określone w art. 4 ust. 1 pkt 5 i w art. 9 ust. 1 oraz skale podatkowe określone w ust. 1 obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 4.

Jak wynika z powyższego, obowiązek podatkowy w analizowanej sprawie powstanie z dniem zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza, bowiem z treści wniosku wynika, że nabycie tytułem spadku ma być potwierdzone aktem poświadczenia dziedziczenia.

Z opisu sprawy wynika, że nabyła Pani spadek po ojcu, który zmarł w 2004 roku. Z treści wniosku wynika, że w skład masy spadkowej po Pani ojcu wszedł także majątek po zmarłym Pani dziadku – Kazimierzu Blicharskim, czyli również udział w nieruchomości nr 3/6. Akt poświadczenia dziedziczenia nie został jeszcze sporządzony.

Jak wynika z powyższego, w analizowanej sprawie nabycie tytułem spadku miało miejsce w 2004 r., natomiast obowiązek podatkowy powstanie z dniem zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Pani wątpliwości budzi fakt, czy w związku z nabyciem spadku po ojcu zmarłym w 2004 roku (i tym samym po dziadku, bowiem ojciec dziedziczył po swoim ojcu), może Pani skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Moment nabycia spadku, zgodnie z powołanymi wyżej przepisami prawa, jest wyznaczony przez datę śmierci spadkodawców. To oznacza, że nabycie spadku jest datowane na 2004 rok (wtedy bowiem miała miejsce śmierć Pani ojca).  Zatem w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.  

Tym samym, nie może Pani skorzystać ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 4a znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn, przewidzianego m.in. dla zstępnych spadkodawcy, gdyż przedmiotowe zwolnienie nie było uregulowane w ustawie w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., a właśnie te przepisy mają zastosowanie w analizowanej sprawie.

W związku z powyższym, w analizowanej sprawie, nabycie przez Panią tytułem spadku będzie opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn na zasadach przewidzianych dla I grupy podatkowej. Powinna Pani złożyć w ciągu miesiąca od powstania obowiązku podatkowego (dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych i w zeznaniu tym wykazać nabyty w spadku majątek oraz jego wartość.

Zeznanie składa się na druku zeznania podatkowego SD-3, którego wzór stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 2068). Nie będzie Pani uprawniona do dokonania zgłoszenia nabytego w spadku majątku na formularzu SD-Z2. Ten formularz jest przeznaczony wyłącznie do dokonywania zgłoszeń nabycia własności rzeczy i praw majątkowych, co do których możliwe jest zastosowanie zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ta interpretacja stanowi ocenę Pani stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

  - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.