Interpretacja indywidualna z dnia 4 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.2.2024.1.ASZ
Temat interpretacji
Skutki podatkowe darowizny prawa do lokalu mieszkalnego.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 31 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny prawa do lokalu mieszkalnego.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Na podstawie umowy darowizny z (…) 2019 r. dostał Pan od swojej żony (…) prawo do lokalu mieszkalnego nr (…) położonego w (…), znajdującego się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)”. Mieszkanie było obciążone hipoteką umowną zwykłą w kwocie 159.037,08 zł na rzecz (…) z siedzibą w (…). Związek małżeński zawarli Państwo (…) 1992 r. Od dnia (…) 2016 r. mają Państwo rozdzielność majątkową. Kredyt hipoteczny obciążający ten lokal wziął Pan razem z żoną (…) 2011 r. w kwocie 159 037,08 zł. Kwoty i cele pożyczki: remont i modernizacja budynku – (…) zł, spłata kredytów ratalnych – (…) zł, spłata limitu ROR – (…) zł, opłaty około kredytowe – (…) zł, prowizja banku – (…) zł, ubezpieczenie mieszkania – (…) zł.
W dniu (…) 2022 r. sprzedał Pan mieszkanie za cenę 368.000,00 zł. Kupujący przelali kwotę 244.800,00 zł na Pana rachunek bankowy, natomiast kwotę 113.200,00 zł na rachunek techniczny Banku celem całkowitej spłaty zadłużenia z tytułu pozostałej kwoty hipoteki. Pana żona dostała prawo do tego lokalu w dniu (…) 1999 r. na podstawie darowizny od swoich rodziców. W umowie pożyczki zawarty jest zapis: ,,Pożyczkobiorcy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z Umowy Pożyczki”. W sprzedanym mieszkaniu realizował Pan własne cele mieszkaniowe.
Pytanie
Czy w zaistniałej sytuacji ma zastosowanie art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn i podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytego lokalu po potrąceniu długów i ciężarów (wartość czysta) ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, w Pana przypadku ma zastosowanie art. 7 ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ kwota wydana na spłatę kredytu hipotecznego ciążącego na Pana lokalu w dniu nabycia była wpisana w księdze wieczystej i stanowiła ciężar darowizny.
Wskazał Pan, że zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 644 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem :
1)dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2)darowizny, polecenia darczyńcy;
3)zasiedzenia;
4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5)zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6)nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy:
Podatkowi temu podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.
Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Z kolei art. 158 ww. Kodeksu stanowi, że:
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
W myśl art. 172 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 438 ze zm.):
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym.
Umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Wypis tego aktu notariusz przesyła niezwłocznie spółdzielni.
Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje, przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 tej ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 cyt. ustawy:
Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Podatek oblicza się na zasadach określonych w art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Należy zauważyć, że – co do zasady – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
W myśl natomiast art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 − udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:
W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Stosownie do art. 4a ust. 4 cyt. ustawy:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1)wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2)nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Z treści wniosku wynika, że na podstawie umowy darowizny z (…) 2019 r. dostał Pan od swojej żony prawo do lokalu mieszkalnego. Pana żona dostała prawo do tego lokalu w (…) 1999 r. na podstawie darowizny od swoich rodziców. Związek małżeński zawarli Państwo (…) 1992 r. Od dnia (…) 2016 r. mają Państwo rozdzielność majątkową. Mieszkanie było obciążone hipoteką umowną zwykłą w kwocie 159.037,08 zł na rzecz banku. Kredyt hipoteczny obciążający ten lokal zaciągnął Pan razem z żoną (…) 2011 r. w kwocie 159.037,08 zł.
W dniu (…) 2022 r. sprzedał Pan mieszkanie za cenę 368.000,00 zł. Kupujący przelali kwotę 244.800,00 zł na Pana rachunek bankowy, natomiast kwotę 113.200,00 zł na rachunek techniczny banku celem całkowitej spłaty zadłużenia z tytułu pozostałej kwoty hipoteki.
Ma Pan wątpliwości czy w zaistniałej sytuacji ma zastosowanie art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn i podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytego lokalu po potrąceniu długów i ciężarów (wartość czysta) ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Według Pana ww. przepis ma zastosowanie, bo kwota wydana na spłatę kredytu była wpisana w księdze wieczystej i stanowiła ciężar darowizny.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny i powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że zgodnie z cytowanym wyżej art. 1 ust. 1 ww. ustawy podatkiem od spadków i darowizn opodatkowane jest nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej przez osoby fizyczne m.in. tytułem darowizny. Jeżeli natomiast umowa darowizny zostaje zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy małżonkami), to korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ponadto wskazać należy, że jeżeli umowa darowizny zostaje sporządzona w formie aktu notarialnego, to dla zachowania warunków zwolnienia nie jest konieczne zgłoszenie jej naczelnikowi urzędu skarbowego.
Należy zauważyć, że art. 4a ww. ustawy nie nakłada na nabywcę żadnych innych warunków poza tymi, które są w nim wymienione. Wobec tego podatnik, który spełnił wszystkie warunki przewidziane w art. 4a tej ustawy i skorzystał z przewidzianego w tym przepisie zwolnienia podatkowego, może swobodnie dysponować nabytym majątkiem. Oznacza to, że sprzedaż majątku nabytego tytułem darowizny, w dowolnym momencie, nie powoduje skutków podatkowych w podatku od spadków i darowizn.
Z wniosku wynika, że na podstawie umowy darowizny z (…) 2019 r. otrzymał Pan od swojej żony prawo do lokalu mieszkalnego. Ww. prawo sprzedał Pan w dniu (…) 2022 r.
Skoro w świetle przepisów powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn zbycie nieruchomości nabytej tytułem darowizny, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to w związku z ww. sprzedażą nie był Pan zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn.
Wobec tego, w przedmiotowej sprawie nie ma podstaw do rozważania w jaki sposób należy ustalić podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w związku z ww. sprzedażą, gdyż rozważania te są bezprzedmiotowe. Niemniej wskazać należy, że to ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowi obciążenie, które można zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn a nie – jak Pan twierdzi − kwota wydana na spłatę kredytu.
Końcowo wskazać należy, że brak obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn w związku ze sprzedażą nieruchomości, nabytej tytułem darowizny nie oznacza, iż z tytułu tej sprzedaży nie będzie Pan podlegał opodatkowaniu innym podatkiem – podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jednakże Organ interpretacyjny z uwagi na zakres wniosku wskazany przez Pana (w szczególności w części A.1 oraz w części E poz. 56 druku ORD-IN a także poprzez sformułowane pytanie i zajęte stanowisko) może wypowiedzieć się w przedmiotowej interpretacji wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.