W zakresie skutków podatkowych pomocy pieniężnej jaką Pani otrzymała/będzie Pani otrzymywała od swoich dzieci.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 września 2023  r. wpłynął Pani wniosek z 11 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych pomocy pieniężnej jaką Pani otrzymała/będzie Pani otrzymywała od swoich dzieci. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 grudnia 2023 r. (wpływ 15 grudnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Dnia 12 maja 2023 r. Pani syn S. D. podpisał umowę o pobyt Pani w Ośrodku (…) z dyrektorem Ośrodka (…). W czerwcu Pani syn zachorował i aneksem do podpisanej umowy przejęła jego obowiązki Pani córka A.S.  Zgodnie z umową opłata miesięczna za Pani pobyt wynosi 6000 zł oraz koszty dodatkowe (zmienne) płatne gotówką około 750 zł miesięcznie (opłata za pieluchomajtki, nie refundowane leki, transport medyczny, usługi fryzjerskie itp.).  Dnia 24 września 2010 r. lekarz orzecznik ZUS wydał orzeczenie o Pani (…) nr akt (…) Dotychczas opiekę sprawował nad Panią syn S. D. i Pani siostra L. K.  W związku z pogorszeniem stanu zdrowia i brakiem rokowań na poprawę zdecydowała się Pani po rozmowie z dziećmi, że zostanie Pani w Ośrodku (...). Pani dzieci zobowiązały się do pomocy finansowej w opłatach za Pani pobyt w Ośrodku  i utrzymaniu mieszkania. Pani renta miesięczna wynosi 2758.59 zł. Koszty i kwota konieczna na dofinansowanie – konieczna pomoc.

Wyliczyła ją Pani poniżej:

- koszt pozostania w Ośrodku 6750 zł (może być inny z uwagi na zmienne koszty dodatkowe ustalane miesięcznie),

- mieszkanie:

- czynsz: 497.00 zł

- telefon: 59.00 zł

- energia elektryczna i gaz: nie powinno być opłat.

Razem koszty stałe miesięczne 7306.00 zł.  Około 70% emerytury przeznaczonej na pokrycie kosztów stałych 1931.00 zł.

Konieczność dofinansowania 5375.00 zł (7306.00 zł – 1931.00 zł) (miesięcznie).

Do dnia 31 sierpnia 2023 r. konieczność dofinansowania wyniosła: 5375.00 zł x 4 m-ce (V, VI, VII, VIII) = 21500.00 zł. Do dnia 31 sierpnia 2023 r. wpłacili na konto Ośrodka:

- E. S. (córka) 6000 zł (maj za czerwiec),

- A. S. (córka) 6000 zł (maj za lipiec),

- S. D. (syn) 3870 zł (za maj),

- E. S. (córka) 6000 zł (lipiec za sierpień).

Razem wpłacono do Ośrodka 21870 zł. Od dnia 1 września 2023 r. dofinansowanie będzie jak poniżej:

- S. D. (syn) 1306 zł miesięcznie (opłata mieszkaniowa 556,00 zł, opłaty dodatkowe w Ośrodku płatne gotówką 750 zł),

- E. S. (córka) będzie wpłacała na Pani konto w banku 4000 zł co drugi miesiąc,

- A. S. (córka) będzie wpłacała na Pani konto co drugi miesiąc 4000 zł.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego oraz  zdarzenia przyszłego

Nie wystąpiła Pani do Sądu o zasądzenie od dzieci pomocy finansowej w trybie art. 100 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, gdyż same wyraziły chęć pomocy. Pomoc ta jednak nie spełnia przesłanek, aby kwalifikowała się do pojęcia darowizny, o której mowa w art. 888 par. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, ponieważ świadczenie spełnione w wykonaniu obowiązku umownego lub ustawowego nie może być uznane za świadczenie w wykonaniu umowy darowizny. Zgodnie  z art. 888 par. 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Dokonane  w ten sposób świadczenie pod tytułem darmym jest przy tym dobrowolne, nie wynika więc ani z żadnego stosunku zobowiązanego, ani też z ustawy. Jeżeli jednak istnieje tytuł nakładający obowiązek świadczenia (umowny albo ustawowy), nie można uznać dobrowolności wykonania świadczenia. Obowiązek pomocy rodzicom przez dzieci wynika  z art. 91 par. 1 oraz art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Tak więc obowiązek alimentacyjny to prawny nakaz pomocy osobom słabszym i niemogącym się samodzielnie utrzymać.

Pytania (pytania oznaczone nr 1-3 przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1) Czy na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i przesłanego uzupełnienia do wniosku opłaty stałe miesięczne płacone za Pani pobyt w Ośrodku bezpośrednio na konto Ośrodka są dochodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn?

2) Czy na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i przesłanego uzupełnienia do wniosku pieniądze przesyłane przez Pani córki co miesiąc na Pani konto  w banku na dofinansowanie mojego pobytu w Ośrodku w kwocie wymaganej na pokrycie Pani pobytu w Ośrodku są przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn?

3) Czy na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i przesłanego uzupełnienia do wniosku opłaty związane z utrzymaniem mieszkania oraz opłaty na pokrycie kosztów dodatkowych w Ośrodku płacone gotówką przez Pani syna są Pani dochodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn?

4) Czy pomoc pieniężna w ramach obowiązku alimentacyjnego jaką Pani otrzymuje i będzie otrzymywała od dzieci rodzi obowiązek w podatku od spadków i darowizn?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem:

Ad. 1) Opłaty za Pani pobyt w Ośrodku płacone bezpośrednio na konto Ośrodka są obowiązkiem alimentacyjnym.

Ad. 2) Pieniądze, które będą przekazywane na Pani konto w banku od września 2023 r. będące dofinansowaniem Pani pobytu w Ośrodku są obowiązkiem alimentacyjnym.

Ad. 3) Opłaty związane z utrzymaniem mieszkania oraz opłaty kosztów dodatkowych związanych z Pani pobytem w Ośrodku (płatnych gotówką) są obowiązkiem alimentacyjnym.

Ad. 4) Przekazane pieniądze na Pani konto będące dofinansowaniem Pani pobytu  w Ośrodku oraz opłaty związane z utrzymaniem mieszkania, jak też gotówkowe wpłaty za koszty dodatkowe w ramach obowiązku alimentacyjnego nie rodzą obowiązku w podatku od spadków i darowizn.

Swoje stanowisko opiera Pani na przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz niżej wymienionych aktach prawnych oraz wyroku Sądu Najwyższego:

 1) art. 87 oraz art. 128 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964, Nr 9, poz. 59 ze zm.),

 2) art. 57 ust. 1 pkt 3 oraz art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 65 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 kwietnia 2023 r., Dz. U.  poz. 901),

 3) wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2021 r. sygn. akt II USKP 89/21.

W uzupełnieniu wniosku dodała Pani do przepisów prawa podatkowego, w oparciu  o które przedstawiła Pani własne stanowisko: uchwałę Sądu Najwyższego z 24 lutego 2011 r., sygn. akt III CZP 134/10, Lex nr 707477, wyrok WSA w Gdańsku z 15 października 2004 r., sygn. akt l SA/Gd 858/01, Legalis nr 654356.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków  i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2) darowizny, polecenia darczyńcy;

3) zasiedzenia;

4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę    darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Na podstawie art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Powyższy katalog ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że  w związku z pogorszeniem stanu zdrowia i brakiem rokowań na poprawę zdecydowała się Pani po rozmowie z dziećmi, że zostanie Pani w Ośrodku (…). Pani dzieci zobowiązały się do pomocy finansowej w opłatach za Pani pobyt w Ośrodku  i utrzymaniu mieszkania. Dnia 12 maja 2023 r. Pani syn S. D. podpisał umowę o pobyt Pani w Ośrodku (…). Zgodnie z umową opłata miesięczna za Pani pobyt wynosi 6000 zł oraz koszty dodatkowe (zmienne) płatne gotówką około 750 zł miesięcznie.

Pani renta miesięczna wynosi 2758.59 zł. Koszty i kwota konieczna na dofinansowanie – konieczna pomoc. Wyliczyła ją Pani poniżej:

- koszt pozostania w Ośrodku 6750 zł (może być inny z uwagi na zmienne koszty dodatkowe ustalane miesięcznie),

- mieszkanie:

- czynsz: 497.00 zł

- telefon: 59.00 zł

- energia elektryczna i gaz: nie powinno być opłat

Razem koszty stałe miesięczne 7306.00 zł.  Około 70% emerytury przeznaczonej na pokrycie kosztów stałych 1931.00 zł.

Konieczność dofinansowania 5375.00 zł (7306.00 zł – 1931.00 zł) (miesięcznie).  Do dnia 31 sierpnia 2023 r. konieczność dofinansowania wyniosła: 5375.00 zł x 4 m-ce (V, VI, VII, VIII) = 21500.00 zł. Do dnia 31 sierpnia 2023 r. wpłacili na konto Ośrodka:

- E. S. (córka) 6000 zł (maj za czerwiec),

- A. S. (córka) 6000 zł (maj za lipiec),

- S. D. (syn) 3870 zł (za maj),

- E. S. (córka) 6000 zł (lipiec za sierpień).

Razem wpłacono do Ośrodka 21870 zł. Od dnia 1 września 2023 r. dofinansowanie będzie jak poniżej:

- S. D. (syn) 1306 zł miesięcznie (opłata mieszkaniowa 556,00 zł, opłaty dodatkowe w Ośrodku płatne gotówką 750 zł),

- E. S. (córka) będzie wpłacała na Pani konto w banku 4000 zł co drugi miesiąc,

- A. S. (córka) będzie wpłacała na Pani konto co drugi miesiąc 4000 zł.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani m.in., że nie wystąpiła Pani do Sądu o zasądzenie od dzieci pomocy finansowej w trybie art. 100 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny  i opiekuńczy, gdyż same wyraziły chęć pomocy. Pomoc ta jednak nie spełnia przesłanek, aby kwalifikowała się do pojęcia darowizny, o której mowa w art. 888 par. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, ponieważ świadczenie spełnione w wykonaniu obowiązku umownego lub ustawowego nie może być uznane za świadczenie w wykonaniu umowy darowizny. Obowiązek pomocy rodzicom przez dzieci wynika z art. 91 par. 1 oraz art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Tak więc obowiązek alimentacyjny to prawny nakaz pomocy osobom słabszym i niemogącym się samodzielnie utrzymać.

Pani wątpliwości budzi, czy pomoc pieniężna jaką Pani otrzymała/będzie Pani otrzymywała od swoich dzieci podlega/będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków  i darowizn.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”. Z tego względu, celem ustalenia tej definicji, należy sięgnąć do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia  w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z przywołanym przez Panią art. 91 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359):

Dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców.

Natomiast w myśl art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Obowiązek alimentacyjny jest to obowiązek zabezpieczenia egzystencji, obowiązek dostarczania środków utrzymania i środków wychowania, który dotyczy krewnych w linii prostej oraz rodzeństwa. 

Jak wskazano powyżej istotą darowizny jest, że darczyńca, zgodnie ze swoją wolą i bez istnienia jakiegokolwiek obowiązku prawnego, nieodpłatnie obdarowuje inną osobę. Skoro zaś obowiązek alimentacyjny jest przewidziany w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, to jego wykonanie nie może być dobrowolnym świadczeniem.

Zatem w przypadku świadczeń alimentacyjnych od dzieci na rzecz rodziców żaden ze wskazanych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn tytułów nabycia własności nie ma miejsca. Ustawa o podatku od spadków i darowizn w części dotyczącej przedmiotu opodatkowania nie przewiduje opodatkowania świadczeń o charakterze alimentacyjnym.

Skoro zatem – jak wskazała Pani w uzupełnieniu wniosku –  pomoc pieniężna jaką Pani otrzymała/będzie Pani otrzymywała od swoich dzieci wynikała/będzie wynikała z obowiązku alimentacyjnego, w rozumieniu przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i nie jest/nie będzie to darowizna ani żaden inny tytuł wymieniony w art. 1 ustawy o podatku od spadków  i darowizn, to należy zgodzić się z Panią, że w takiej sytuacji nie wystąpił/nie wystąpi obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Pomoc pieniężna jaką Pani otrzymała/będzie Pani otrzymywała od swoich dzieci nie podlega/nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji. 

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

     - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

     - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

     - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).