Interpretacja indywidualna z dnia 24 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.225.2023.1.AD
Temat interpretacji
Jeżeli Wnioskodawczyni otrzyma od męża – na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego – dwie nieruchomości, to będzie jej przysługiwało zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
6 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 6 listopada 2023 r. z załącznikiem opatrzonym datą 20 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny. Uzupełniła Pani wniosek pismami z: 7 listopada 2023 r., dwukrotnie 21 listopada 2023 r. oraz 22 listopada 2023 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pani osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski i posiadającą nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Polski.
Pozostaje Pani ze swoim małżonkiem w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Wskutek zawarcia przez Panią i Pani małżonka umowy majątkowej małżeńskiej, każdy z Państwa zachował majątek nabyty przed zawarciem umowy majątkowej małżeńskiej, jak i majątek nabyty później, zarządzając samodzielnie swoim majątkiem. Nie zgromadzili Państwo majątku wspólnego.
Obecnie podejmuje Pani ze swoim małżonkiem działania celem rozwiązania związku małżeńskiego przez rozwód. Podejmowane przez Państwo czynności mają na celu w szczególności:
-ustalenie najważniejszych elementów wyroku rozwodowego;
-potwierdzenie kwestii związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej oraz utrzymywaniem kontaktów z dziećmi oraz
-uregulowanie kwestii majątkowych na etapie poprzedzającym rozwiązanie ich związku małżeńskiego przez rozwód.
W ramach ustaleń o charakterze majątkowym w związku z planowanym rozwodem, zawarli Państwo porozumienie majątkowe, obejmujące w szczególności zobowiązanie każdego z Państwa do:
-współdziałania, w tym poprzez dostarczanie sobie nawzajem niezbędnych informacji i dokumentów w celu jak najszybszego rozwiązania małżeństwa przez rozwód;
-podejmowania w uzgodnieniu ze sobą działań zmierzających do uzyskania wyroku sądowego orzekającego rozwód o treści odpowiadającej tej uzgodnionej przez małżonków;
-niezaskarżania wyroku orzekającego rozwód w całości ani części;
-przekazania określonych składników majątkowych majątku osobistego drugiemu małżonkowi na podstawie umów darowizn w razie ziszczenia się zastrzeżonych przez małżonków warunków zawieszających („Porozumienie Majątkowe”).
W wykonaniu zobowiązania zawartego w Porozumieniu Majątkowym doszło między Państwem do zawarcia:
-przedwstępnych umów darowizn (w zakresie nieruchomości będących własnością odpowiednio Pani i Pani małżonka) oraz
-warunkowej umowy darowizn (w zakresie pozostałych składników majątku będących własnością Pani i Pani małżonka).
Istotą wspomnianych umów darowizn jest przekazanie przez jednego małżonka drugiemu małżonkowi tych składników majątku, które zostały nabyte za środki pochodzące z majątku osobistego obdarowywanego małżonka lub w zamian za nie. Tym samym, chcą Państwo doprowadzić do sytuacji, że każdemu z Państwa przysługiwać będzie prawo własności tych rzeczy i praw majątkowych, które zostały nabyte ze środków pochodzących z jego/jej majątku osobistego. Wskutek umów darowizn oddany zostanie rzeczywisty skład i wartość majątków osobistych każdego z małżonków.
Istotą darowizn dokonywanych przez każdego z małżonków będzie bezpłatne świadczenie wykonywane z majątku danego małżonka na rzecz drugiego małżonka.
Zgodnie z zobowiązaniem z Porozumienia Majątkowego, powyższe darowizny objęły następujące rzeczy i prawa majątkowe:
-udziały w spółkach kapitałowych;
-ogół praw i obowiązków w spółkach osobowych;
-środki pieniężne;
-samochody osobowe;
-kolekcję sprzętu komputerowego i gier wideo oraz
-nieruchomości.
Zawarcie przyrzeczonej umowy darowizny (w zakresie nieruchomości), jak i przejście prawa własności na podstawie warunkowej umowy darowizn (w zakresie pozostałych rzeczy i praw majątkowych), zostało uzależnione od łącznego ziszczenia się zastrzeżonych przez Państwo warunków zawieszających.
W razie łącznego ziszczenia się warunków zawieszających:
-na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny, nabędzie Pani od małżonka dwie nieruchomości oraz
-na podstawie warunkowej umowy darowizn, nabędzie Pani od małżonka środki pieniężne.
W dacie zawarcia warunkowej umowy darowizn oraz przedwstępnej umowy darowizny, pozostawali Państwo małżeństwem. W dacie spełnienia się warunków zawieszających oraz zawarcia przyrzeczonej umowy darowizny, będą Państwo nadal pozostawać w związku małżeńskim.
Przekazanie nieruchomości odbędzie się w formie aktu notarialnego.
W związku z powyższym, chce Pani potwierdzić, że nabycie dwóch nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny, która zostanie zawarta w wykonaniu przedwstępnej umowy darowizny, będzie zwolnione od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a tym samym nie wystąpi po Pani stronie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)
Czy nabycie dwóch nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej z małżonkiem, będzie podlegało zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a tym samym nie dojdzie do powstania obowiązku w podatku od spadków i darowizn po Pani stronie?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, nabycie przez Panią dwóch nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej z małżonkiem, będzie podlegało zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy, a tym samym nie dojdzie do powstania obowiązku w podatku od spadków i darowizn po Pani stronie.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.
Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.
Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
Zgodnie z art. 389 § 1 ww. ustawy:
Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
Stosownie do art. 390 § 1 i 2 cyt. ustawy
Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
Umowa przedwstępna stanowi umowne zobowiązanie do zawarcia oznaczonej umowy (tzw. umowy przyrzeczonej). Służy stronom, które dążą do zawarcia określonej umowy, ale z jakichś powodów nie chcą lub nie mogą jej zawrzeć, a pragną zapewnić sobie jej zawarcie w przyszłości. Umowa przedwstępna nie stawowi zatem właściwej umowy, a jedynie zobowiązanie (roszczenie) do zawarcia takowej.
Właściwą umową realizującą określoną zobowiązanie jest zatem umowa przyrzeczona. Jeżeli więc zawarta została przedwstępna umowa darowizny, to darowizna ma miejsce dopiero z chwilą zawarcia przyrzeczonej (właściwej) umowy.
Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Stosownie do treści art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 zdanie pierwsze omawianej ustawy:
Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.
Opodatkowaniu podlega – zgodnie z art. 9 ust. 1 – nabycie od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej tzw. kwoty wolne, określone dla nabywców zaliczonych do poszczególnych grup podatkowych.
Jak wynika z art. 14 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
W myśl art. 4a ust. 4 ww. ustawy:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1)wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2)nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Z treści wniosku wynika, że pozostaje Pani ze swoim małżonkiem w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Aktualnie podejmujecie Państwo kroki celem rozwiązania związku małżeńskiego poprzez rozwód. Zawarli Państwo porozumienie majątkowe przekazania określonych składników majątkowych majątku osobistego drugiemu małżonkowi na podstawie umów darowizn w razie ziszczenia się zastrzeżonych przez małżonków warunków zawieszających. W wykonaniu zobowiązań z ww. porozumienia doszło między Państwem do zawarcia przedwstępnych umów darowizn w zakresie nieruchomości będących własnością odpowiednio Pani i Pani małżonka oraz warunkowej umowy darowizny w zakresie pozostałych składników będących własnością Pani i Pani małżonka. W razie łącznego ziszczenia się zastrzeżonych przez Państwa warunków nastąpi zawarcie przyrzeczonej umowy darowizny, w wyniku której nabędzie Pani od małżonka dwie nieruchomości. Zarówno w dacie zawarcia przedwstępnej umowy darowizny jak i w dacie zawarcia przyrzeczonej umowy darowizny byli/będą Państwo małżeństwem. Jak wskazała Pani w piśmie z 6 listopada 2023 r., przekazanie nieruchomości odbędzie się w formie aktu notarialnego.
Należy zauważyć, że – co do zasady – stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na obdarowanym.
Niezależnie od powyższego, w ww. ustawie przewidziano sytuacje, w których nabycie własności rzeczy i praw majątkowych jest zwolnione z opodatkowania, jeżeli zostaną spełnione określone warunki.
Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest:
-otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;
-złożenie w terminie 6 miesięcy zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (obowiązek zgłoszenia nie jest konieczny wówczas, gdy nabycie następuje na podstawie dokumentu sporządzonego w formie aktu notarialnego).
Z opisu zdarzenia wynika, że zawarła Pani z mężem przedwstępną umowę darowizny, następnie zamierza Pani zawrzeć przyrzeczoną umowę darowizny w formie aktu notarialnego; w momencie zawarcia przyrzeczonej umowy – będą Państwo małżeństwem.
Jeżeli zatem otrzyma Pani od męża – na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego – dwie nieruchomości, to będzie Pani przysługiwało zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. To spowoduje, że mimo powstania obowiązku podatkowego w związku z otrzymaną darowizną, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku, bo zobowiązanie nie powstanie. Wypełni Pani bowiem warunki określone w ww. przepisie. Ze względu na formę zawarcia umowy darowizny (akt notarialny) nie będzie Pani zobowiązana do złożenia SD-Z2.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.