Skutki podatkowe otrzymania w darowiźnie lokalu mieszkalnego od siostry za zgodą jej męża Interpretacja indywidualna z dnia 24 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.104.2023.1.MM
Skutki podatkowe otrzymania w darowiźnie lokalu mieszkalnego od siostry za zgodą jej męża Interpretacja indywidualna
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 sierpnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 31 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny lokalu mieszkalnego od siostry.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawczyni zamierza przystąpić do czynności prawnej darowizny po stronie obdarowanej. Przedmiotem darowizny będzie lokal mieszkalny stanowiący własność siostry Wnioskodawczyni i jej męża. Wskazana nieruchomość stanowi składnik majątku wspólnego siostry Wnioskodawczyni i jej małżonka. Strony czynności prawnej zamierzają skorzystać z dyspozycji art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej KRiO) i zawrzeć umowę, w której wyłącznym darczyńcą wskazanego lokalu będzie siostra przyszłej obdarowanej (tj. siostra Wnioskodawczyni). Małżonek darczyńcy nie będzie stroną umowy darowizny, a wyłącznie wyrazi zgodę na dokonanie wskazanej czynności prawnej w myśl art. 37 § 1 pkt 4 KRiO.
Mając na uwadze powyższe w zdarzeniu przyszłym dojdzie do zawarcia umowy darowizny pomiędzy Wnioskodawczynią i jej siostrą, której przedmiotem będzie lokal mieszkalny stanowiący składnik majątku wspólnego siostry Wnioskodawczyni.
Pytanie
Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawczyni (jako przyszła obdarowana) będzie uprawniona do skorzystania, w stosunku do całości darowizny w postaci lokalu mieszkalnego otrzymanej z majątku wspólnego siostry, ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jako nabycia rzeczy wyłącznie od swojego rodzeństwa (siostry)?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, planowana do darowania nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego stanowi w chwili obecnej wyłączną własność siostry przyszłej obdarowanej oraz jej małżonka i jest składnikiem ich majątku wspólnego. Zgodnie z treścią art. 36 § 2 KRiO „każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej”. W świetle wskazanego przepisu każdy z małżonków samodzielnie jest w stanie podejmować czynności odnoszące się do składników majątku wspólnego, w tym być wyłączną stroną umowy darowizny dotyczącej składnika majątku wspólnego. Wobec faktu, iż w niniejszym przypadku przedmiotowy składnik miałby zostać objęty umową darowizny, zastosowanie znajdzie również art. 37 § 1 pkt 4 KRiO, który wymaga dla ważności darowizny zgody drugiego małżonka.
W świetle przedstawionych przepisów siostra przyszłej obdarowanej jest uprawniona samodzielnie - jednakże za zgodą swojego małżonka - dokonać na rzecz swojej siostry darowizny lokalu mieszkalnego stanowiącego współwłasność małżeńską. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym dopuszczalna jest zatem umowa darowizny lokalu mieszkalnego, w której wyłącznym darczyńcą będzie jeden z małżonków. Powyższe ma znaczenie na gruncie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, które zobowiązują do zapłaty podatku w przypadku nieodpłatnego nabycia rzeczy od konkretnych kategorii osób.
Mając na uwadze powyższe, jeśli wyłącznym darczyńcą lokalu (za zgodą małżonka) byłaby siostra przyszłej obdarowanej, to wówczas wskazana darowizna mogłaby w całości korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn („zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli...”). Pani zdaniem, przedstawione powyżej stanowisko prawne zostało potwierdzone na podobnym stanie faktycznym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który w swojej interpretacji uznał, iż: „darowizna spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przez siostrę Wnioskodawczyni (za zgodą jej męża) na rzecz Wnioskodawcy, która zostanie dokonana na podstawie umowy darowizny w formie aktu notarialnego będzie w całości korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Dla zastosowania zwolnienia pozostaje bez wpływu fakt, że darowane spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego pochodzić będzie z majątku wspólnego siostry Wnioskodawczyni i męża siostry. Okoliczność ta wywiera bowiem skutki jedynie w sferze prawa rodzinnego.” (interpretacja indywidualna z 21 stycznia 2021 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, Znak: 0111-KDIB2-3.4015.177.2020.1.JKA). Podobne stanowisko prezentowano również m.in. w interpretacji z 9 listopada 2017 r. Znak: 0111-KDIB4.4015.158.2017.2.PB, z 21 września 2021 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4015.161.2021.1.JKA, z 17 grudnia 2021 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4015.134.2021.1.DR i z dnia 25 stycznia 2023 r. Znak: 0111-KDIB2- 2.4015.167.2022.1.DR.
Mając na uwadze powyższe stanowisko organów podatkowych oraz przepisy prawa Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż w opisanym zdarzeniu przyszłym możliwe jest zawarcie umowy darowizny, w której wyłącznym darczyńcą będzie siostra Wnioskodawczyni (przyszłej obdarowanej), co spowoduje, iż nabycie prawa do lokalu mieszkalnego przez obdarowaną będzie korzystać w całości ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.
Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.
Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610):
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.
Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Stosownie do treści art. 28 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1059) – do nabycia rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpi od dnia wejścia w życie ustawy, a więc od 1 lipca 2023 r., stosuje się nowe brzmienie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którym:
Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
1)36 120 zł − jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2)27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3)5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Jak stanowi art. 14 ust. 1-3 omawianej ustawy:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2)do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III – innych nabywców.
Natomiast w myśl art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
W myśl art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Stosownie do art. 158 Kodeksu cywilnego:
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
Z treści przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wynika, że zwolnieniem tym objęte jest nabycie przez osoby, których łączą relacje ściśle w przepisie określone (tzw. grupa zerowa). Między innymi jest to rodzeństwo.
Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Pani siostra i jej mąż są, na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, właścicielami lokalu mieszkalnego. Siostra ma zamiar podarować Pani ww. lokal mieszkalny. Umowa darowizny będzie zawarta tylko pomiędzy Panią i Pani siostrą. Mąż Pani siostry nie będzie stroną umowy darowizny, a wyłącznie wyrazi zgodę na dokonanie wskazanej czynności prawnej.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.):
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
Na podstawie art. 37 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
Stosownie do art. 37 § 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
Tym samym, w kontekście opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przedmiotowej darowizny zgoda taka będzie neutralna podatkowo; w żaden sposób nie powodując, iż Pani szwagier stanie się stroną umowy darowizny zawartej między Panią a Pani siostrą. Z treści przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika bowiem, że zgoda małżonka jest niezbędna dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są składniki objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umowy darowizny.
Podsumowując, dokonanie darowizny lokalu mieszkalnego przez Pani siostrę na Pani rzecz z majątku wspólnego Pani siostry i jej męża, za zgodą męża, będzie w całości podlegało zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
Ponadto, w związku z tym, że umowa darowizny nieruchomości – zgodnie z wymogiem zawartym w ww. art. 158 Kodeksu cywilnego – powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego, dla spełnienia warunków do zwolnienia w takiej sytuacji nie będzie konieczne zgłoszenie nabycia lokalu mieszkalnego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego, co wynika z treści przywołanego powyżej art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).
Źródło: System Informacji Celno-Skarbowej EUREKA, https://eureka.mf.gov.pl/