Zwolnienie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nabycia przez zstępnego (syna) w spadku po matce roszczenia o zwrot nakładów na nierucho... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 27.02.2018, sygn. 0111-KDIB4.4015.215.2017.3.MD, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Zwolnienie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nabycia przez zstępnego (syna) w spadku po matce roszczenia o zwrot nakładów na nieruchomość

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 15 grudnia 2017 r. (data wpływu 18 grudnia 2017 r.), uzupełnionym 26 i 29 stycznia oraz 15 lutego 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze dziedziczenia roszczenia o zwrot nakładów na nieruchomość jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 grudnia 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze dziedziczenia roszczenia o zwrot nakładów na nieruchomość.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z czym, w pismach z 15 stycznia 2018 r. znak: 0111-KDIB4.4015.215.2017.1.MD, 0111-KDIB4.4014.441.2017.1.MD oraz z 6 lutego 2018 r. znak: 0111-KDIB4.4015.215.2017.2.MD, 0111-KDIB4.4014.441.2017.2.MD wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 26 stycznia 2018 r. (wniesienie dodatkowej opłaty), 29 stycznia 2018 r. (data wpływu pisma stanowiącego uzupełnienie) oraz 15 lutego 2018 r. (data wpływu drugiego pisma stanowiącego uzupełnienie).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/następujące zdarzenie przyszłe:

Matka Wnioskodawcy przez wiele lat żyła w nieformalnym związku konkubenckim. Znaczna część wynagrodzenia Wnioskodawczyni (winno być: matki Wnioskodawcy) była spożytkowana na wyposażenie i remont domu, w którym matka Wnioskodawcy wraz z konkubentem i Wnioskodawcą zamieszkiwała.

Nadmienić należy, że nieruchomość, na której jest posadowiony dom, stanowi wyłączną własność konkubenta matki Wnioskodawcy.

W dniu 23 października 2017 r. matka Wnioskodawcy zmarła.

Aktem poświadczenia dziedziczenia z 3 listopada 2017 r. sporządzonym w Kancelarii Notarialnej poświadczono, że spadek po zmarłej matce, w drodze dziedziczenia z ustawy, w całości, z dobrodziejstwem inwentarza nabył jej syn będący Wnioskodawcą w niniejszej sprawie.

Do masy spadkowej weszły więc niezaspokojone roszczenia majątkowe matki Wnioskodawcy (spadkodawczyni) wobec konkubenta, o zwrot poczynionych przez nią nakładów na majątek stanowiący wyłączną własność konkubenta. Roszczenie majątkowe i prawo do jego zaspokojenia nabył w drodze dziedziczenia ustawowego syn (Wnioskodawca).

Konkubent zmarłej matki Wnioskodawcy zaproponował pozasądowy sposób zaspokojenia tego roszczenia (ugoda), które przysługiwało spadkodawczyni (matce Wnioskodawcy) i zaspokojenie tego roszczenia na rzecz Wnioskodawcy (spadkobiercy ustawowego) w drodze jednorazowej spłaty.

W związku z powyższym Wnioskodawca ma wątpliwość jak zakwalifikować nabyte w ten sposób środki, które są tylko ekwiwalentem pieniężnym nabytego przez Wnioskodawcę w drodze dziedziczenia ustawowego roszczenia majątkowego.

Wnioskodawca chce zadeklarować w przewidzianej formie i w ustawowym terminie nabycie w drodze dziedziczenia ustawowego własności prawa majątkowego, a to roszczenia (dokonać zgłoszenia na druku SD-Z2), co w jego opinii będzie wystarczające, a ponadto skoro Wnioskodawca jako spadkobierca ustawowy zgłasza nabycie roszczenia wchodzącego do spadku po matce, to będzie on korzystał ze zwolnienia podmiotowego, przewidzianego dla zstępnych w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Ponadto zawarcie z konkubentem zmarłej matki Wnioskodawcy pozasądowej ugody, na mocy której zostanie to roszczenie zaspokojone, nie będzie też powodowało konieczności zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, bowiem taka ugoda jedynie reguluje dług spadkowy, a ponadto nie jest objęta katalogiem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, iż prostuje stan faktyczny o wskazanie, że we wniosku jest mowa o nakładach poczynionych na nieruchomość przez spadkodawczynię, czyli matkę Wnioskodawcy. To ona czyniła nakłady na nieruchomość stanowiącą własność jej konkubenta, nie Wnioskodawca.

W dalszej części uzupełnienia Wnioskodawca doprecyzował stan faktyczny/zdarzenie przyszłe następująco:

Wnioskodawca jest synem zmarłej 23 października 2017 r. Ż. B. i mocą aktu poświadczenia dziedziczenia z 3 listopada 2017 r., sporządzonego w Kancelarii Notarialnej, nabył jako spadkobierca ustawowy całość spadku po zmarłej Ż. B. (matce).

Konkubent, z którym matka Wnioskodawcy pozostawała w wieloletnim nieformalnym związku, oświadczył, że zmarła Ż. B. w czasie ich wspólnego zamieszkiwania w domu położonym w M. czyniła na tę nieruchomość nakłady pieniężne w formie remontów, zakupienia elementów wyposażenia domu i ogrodu. Jakkolwiek, nieruchomość ta stanowi i stanowiła przez cały okres związku konkubenckiego wyłączną własność konkubenta matki. Tym samym matka czyniła nakłady na cudzy majątek i przysługiwało jej roszczenie o zwrot tych nakładów (ich wartości), bowiem dokonywała tego przysporzenia bez podstawy prawnej. Roszczenie to jest więc roszczeniem majątkowym wchodzącym do masy spadkowej po niej i z chwilą śmierci matki przeszło ono wraz z całą masą spadkową na jej spadkobiercę ustawowego, czyli na Wnioskodawcę. Wnioskodawca jest zatem uprawnionym do jego dochodzenia oraz zaspokojenia.

W związku z powyższym, zdarzenie przyszłe polega na zamiarze uregulowania w sposób pozasądowy ugoda pozasądowa, roszczenia Wnioskodawcy wchodzącego w skład spadku po zmarłej, a dotyczącego zwrotu wartości nakładów, które zostały sfinansowane przez matkę Wnioskodawcy. Ugoda pozasądowa, która miałaby zostać zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a konkubentem matki, miałaby na celu zaspokojenie roszczeń Wnioskodawcy, jako spadkobiercy ustawowego, o zwrot nakładów, jakie matka Wnioskodawcy Ż. B. (spadkodawczyni) czyniła będąc w związku konkubenckim na rzecz kosztów ulepszenia/modernizacji/remontów nieruchomości będącej własnością konkubenta.

Wnioskodawca nadmienia, że ugoda ta nie została jeszcze sporządzona i zawarta.

Roszczenie majątkowe wchodzące do masy spadkowej zostałoby na mocy ugody zaspokojone przez konkubenta matki, poprzez wypłatę przez niego na rzecz Wnioskodawcy odpowiedniej kwoty pieniężnej, odpowiadającej wartości poczynionych przez matkę nakładów na nieruchomość konkubenta, co wymaga jeszcze oszacowania. Należy mieć na względzie, że pierwotnie do zaspokojenia tego roszczenia uprawniona byłaby spadkodawczyni, matka Wnioskodawcy, jednakże wskutek jej nagłej śmierci roszczenie to, jako zstępny nabył Wnioskodawca i na niego przeszło przedmiotowe uprawnienie

W związku z powyższym opisem sformułowano m.in. następujące pytanie:

Czy w przedstawionym wyżej stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy w zakresie korzystania ze zwolnienia podmiotowego z zapłaty podatku od spadku (nabycie przez zstępnego), w sytuacji spełnienia przez Wnioskodawcę warunku w postaci dokonania przez Wnioskodawcę właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego zgłoszenia roszczenia majątkowego na formularzu SD-Z2, w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinien uiszczać podatku od spadku jako zstępny spadkodawczyni.

Wnioskodawca (spadkobierca ustawowy) podkreśla, że ugoda, którą ma zawrzeć z konkubentem swojej zmarłej matki, ma na celu tylko i wyłącznie zaspokojenie roszczeń wchodzących do spadku po niej, a to roszczeń o zwrot nakładów, jakie matka wnioskodawcy (spadkodawczyni) czyniła będąc w związku konkubenckim, na rzecz majątku swojego konkubenta (nieruchomości należącej tylko do niego).

Roszczenie o zwrot nakładów, wchodzi do masy spadkowej po zmarłej matce Wnioskodawcy. Wnioskodawca jako jedyny spadkobierca ustawowy nabył spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Przysługuje mu do konkubenta zmarłej matki roszczenie o zwrot nakładów. Tym samym zawarcie ugody, na mocy której Wnioskodawca otrzyma od konkubenta zmarłej matki należność pieniężną tytułem zwrotu tych nakładów, jest zaspokojeniem roszczenia spadkodawczyni należącego do masy spadkowej po niej.

Wnioskodawca jako syn uprawnionej spadkodawczyni należy do osób, które korzystają z podmiotowego zwolnienia od uiszczenia podatku od spadku i darowizn. Stąd też, jak wynika z opinii ekspertów, jeśli Wnioskodawca spełni warunek wskazany w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn który to artykuł przywołał w tym miejscu Wnioskodawca winien być zwolniony z zapłaty tego podatku.

Wnioskodawca powinien jedynie w zakreślonym powyższą ustawą terminie złożyć stosownie wypełniony druk formularza SD-Z2 Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych, gdzie winien wpisać nabyte w drodze dziedziczenia ustawowego po matce roszczenie majątkowe i jego wartość.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji, przywołano powyżej tylko tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w części dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie nabycia w drodze dziedziczenia roszczenia o zwrot nakładów na nieruchomość (dokonana, zgodnie z jego wolą zawartą w uzupełnieniu wniosku, zarówno w stanie faktycznym, jak i zdarzeniu przyszłym). W pozostałej części wniosku, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych, tj. w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody w sprawie zwrotu nakładów poniesionych przez spadkodawczynię na nieruchomość wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2017 r., poz. 833, ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej podatkiem, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

Jak stanowi art. 5 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia (art. 6 ust. 4 ww. ustawy).

Art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie (art. 9 ust. 2 cyt. ustawy).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 omawianej ustawy, wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Stosownie zaś do art. 14 ust. 2 cyt. ustawy, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Podatek naliczany jest zależnie od wartości odziedziczonego spadku, według tabeli określonej w tym przepisie.

Niezależnie od powyższego, ustawodawca przewidział zwolnienie podmiotowe w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z ww. art. 4a ust. 1, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Jeżeli dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, termin 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, do zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 (art. 4a ust. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060).

Jak wynika z treści wniosku, znaczna część wynagrodzenia matki Wnioskodawcy była spożytkowana na wyposażenie i remont domu, w którym matka Wnioskodawcy wraz z konkubentem i Wnioskodawcą zamieszkiwała. Nieruchomość, na której jest posadowiony dom, stanowi wyłączną własność konkubenta matki Wnioskodawcy. W dniu 23 października 2017 r. matka Wnioskodawcy zmarła. Aktem poświadczenia dziedziczenia z 3 listopada 2017 r. poświadczono, że spadek po zmarłej matce, w drodze dziedziczenia z ustawy, w całości, z dobrodziejstwem inwentarza nabył jej syn Wnioskodawca. Do masy spadkowej weszły więc niezaspokojone roszczenia majątkowe matki Wnioskodawcy (spadkodawczyni) wobec konkubenta, o zwrot poczynionych przez nią nakładów na majątek stanowiący wyłączną własność konkubenta. Roszczenie majątkowe i prawo do jego zaspokojenia nabył w drodze dziedziczenia ustawowego syn (Wnioskodawca).

Na tle powyższego stwierdzić należy, iż Wnioskodawca, jako zstępny (syn) spadkodawczyni, jest osobą należącą względem spadkodawczyni do I grupy podatkowej, a także osobą wymienioną w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, normującym zwolnienie podmiotowe z tegoż podatku.

Jeżeli zatem Wnioskodawca dokona, w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia, zgłoszenia nabycia przedmiotowego spadku, w skład którego wchodzi roszczenie spadkobierczyni o zwrot nakładów poniesionych na nieruchomość, właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego, to Wnioskodawca będzie zwolniony z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na mocy art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie