Temat interpretacji

Czy nabycie przez Wnioskodawczynię własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, stwierdzone prawomocnym postanowieniem wydanym w dniu 02 lutego 2012 r. przez Sąd Rejonowy powoduje obowiązek zapłaty przez Wnioskodawczynię podatku od spadków i darowizn, a jeśli tak, to z jakiego tytułu prawnego?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa|(t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 27 kwietnia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura 07 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 07 maja 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu Rejonowego o stwierdzenie, na podstawie art. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 250 ze zm.), nabycia z dniem 04 listopada 1971 r. własności nieruchomości rolnych położonych w miejscowości X, stanowiących działki nr 468/4, nr 226/2, nr 438, nr 514, dla której nie jest prowadzona księga wieczysta.

Sąd Rejonowy prowadził postępowanie w sprawie ww. wniosku, które to postępowanie zostało zakończone postanowieniem z dnia 02 lutego 2012 r., uwzględniającym wniosek w całości tj. Sąd stwierdził, że Wnioskodawczyni nabyła z dniem 04 listopada 1971 r. prawo własności, nieruchomości rolnych położonych w miejscowości X, stanowiących działki nr 468/4, nr 226/2, nr 438, nr 514 dla której nie jest prowadzona księga wieczysta. Postanowienie Sądu jest prawomocne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabycie przez Wnioskodawczynię własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, stwierdzone prawomocnym postanowieniem wydanym w dniu 02 lutego 2012 r. przez Sąd Rejonowy powoduje obowiązek zapłaty przez Wnioskodawczynię podatku od spadków i darowizn, a jeśli tak, to z jakiego tytułu prawnego...

Zdaniem wnioskodawczyni, nabycie przez nią, na podstawie przepisów ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, własności ww. nieruchomości, stwierdzone prawomocnym postanowieniem wydanym w dniu 02 lutego 2012 r. przez Sąd Rejonowy nie podlega opodatkowaniu, bowiem żadna z ustaw podatkowych nie wskazuje, aby nabycie prawa własności na podstawie ww. przepisów było czynnością opodatkowaną. Nabycie na podstawie ww. ustawy, tj. z mocy prawa własności nieruchomości nie jest zasiedzeniem, o którym mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Wnioskodawczyni wskazuje, iż zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Jako że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia zasiedzenie, należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 172 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Dobra wiara posiadacza istnieje wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, a to przekonanie jest uzasadnione okolicznościami danego przypadku, przy czym dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak wiadomości spowodowany niedbalstwem. Dobra wiara w powyższym rozumieniu i będąca jej przeciwstawieniem zła wiara pełnią tę samą funkcję we wszystkich stosunkach prawno-rzeczowych.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Uregulowane zostało generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego. Podłożem instytucji zasiedzenia jest taki stan faktyczny, który w swej istocie nie opiera się całkowicie na prawie własności. Jego istotnym elementem musi bowiem być posiadanie określane mianem posiadania samoistnego, polegające na faktycznym władaniu rzeczą jak właściciel (art. 172 § 1 w zw. z art. 336 Kodeksu cywilnego). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza wszelkich czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niczym nie skrępowany stan władztwa, bez jednoczesnej legitymacji prawnej w postaci prawa własności.

Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27 poz. 250 ze zm.) nieruchomości wchodzące w skład gospodarstw rolnych, zwane dalej nieruchomościami, i znajdujące się w dniu wejścia w życie ustawy w samoistnym posiadaniu rolników stają się z mocy samego prawa własnością tych rolników, jeżeli oni sami lub ich poprzednicy objęli te nieruchomości w posiadanie na podstawie zawartej bez prawem przewidzianej formy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, umowy o dożywocie lub innej umowy o przeniesienie własności, o zniesienie współwłasności albo umowy o dział spadku.

Rolnicy, którzy do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy posiadają nieruchomości jako samoistni posiadacze nieprzerwanie od lat pięciu, stają się z mocy samego prawa właścicielami tych nieruchomości, chociażby nie zachodziły warunki określone w ust. 1. Jeżeli jednak uzyskali posiadanie w złej wierze, nabycie własności następuje tylko wtedy, gdy posiadanie trwało co najmniej przez lat dziesięć (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Ustawą z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 11, poz. 81 ze zm.) uchylono ustawę z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250 ze zm.). Pozostawiono jednakże w mocy nabytą na jej podstawie własność nieruchomości oraz związane z tym nabyciem skutki prawne określone w art. 5, 6 i 8-11 tej ustawy. Ponadto rozpoznawanie spraw o stwierdzenie nabycia na podstawie tej ustawy własności nieruchomości przez posiadacza samoistnego oraz o odroczenie terminu zapłaty należności z tytułu nabycia własności tych nieruchomości przekazano sądom (art. 4 ww. ustawy zmieniającej). Nabycie własności nieruchomości przez posiadacza samoistnego stwierdza sąd w postępowaniu nieprocesowym (zdanie pierwsze art. 5 § 1 ww. ustawy zmieniającej). Zgodnie z art. 6 § 1 ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, prawomocne postanowienie sądu, stwierdzające nabycie własności nieruchomości przez posiadacza samoistnego, stanowi podstawę do ujawnienia nowego stanu własności w księdze wieczystej oraz w ewidencji gruntów i budynków. Stwierdzenie nabycia własności nieruchomości, dokonane przez sąd lub do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej dokonane przez terenowy organ administracji państwowej, stanowi wyłączny dowód nabycia własności nieruchomości, o których mowa w art. 4 tej ustawy (art. 10 ustawy zmieniającej).

Postanowieniem z dnia 04 lutego 2012r. Sąd stwierdził, że Wnioskodawczyni z dniem 04 listopada 1971 r. nabyła prawo własności nieruchomości rolnych położonych w miejscowości X stanowiących działkę nr 468/4, nr 226/2, nr 438, nr 514, dla której nie jest prowadzona księga wieczysta, na podstawie przepisów ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Postanowienie jest prawomocne.

Mając zatem na uwadze przytoczone powyżej uregulowania prawne oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny, zdaniem Wnioskodawczyni, należy przyjąć, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej enumeratywnie wymienionych w art. 1 ust. 1 tej ustawy. W art. 1 ust. 1 powołanej ustawy ustawodawca nie wymienił jako podlegającego opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn nabycia na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Nabycie na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych nie jest tożsame z nabyciem tytułem zasiedzenia. Zdaniem Wnioskodawczyni jest to inna forma nabycia regulowana innymi przepisami prawa niż nabycie w formie zasiedzenia.

Wobec tego, zdaniem Wnioskodawczyni, nabycie nieruchomości na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych nie powinno być opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn, bowiem nabycie ww. nieruchomości nie jest objęte zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 odstąpiono od oceny prawnej stanowiska Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach