Temat interpretacji

Czy przy wyliczaniu czystej wartości nieruchomości należy obniżyć ją o całą kwotę wpisanej do księgi wieczystej hipoteki, czy tylko pomniejszyć ją o wartość pozostałej do spłaty wielkości kredytu? Czy należy wydzielić osobno wartość budynku i wartość gruntu przy wyliczaniu podatku z uwzględnieniem art. 16 ww. ustawy?

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r., poz. 800, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 01 lipca 2018 r. (data wpływu 17 sierpnia 2018 r.), uzupełnionym 28 września 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie określenia podstawy opodatkowania nabywanego udziału w nieruchomości jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 sierpnia 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie określenia podstawy opodatkowania nabywanego udziału w nieruchomości.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 12 września 2018 r., znak: 0111-KDIB4.4015.117.2018.1.BB wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 28 września 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Teściowa Wnioskodawczyni chce jej podarować połowę domu jednorodzinnego wraz z połową gruntu (działka budowlana, zabudowana domem jednorodzinnym). Wartość nieruchomości wyceniona przez rzeczoznawcę wynosi łącznie 719 000,00 zł, na co składa się wartość gruntu o powierzchni 542m2 wyceniona na 100 000,00 zł (13,91%) oraz wartość samego budynku wyceniona na 619 000.00 zł (86,09%). Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 160,41 m2.

Na nieruchomości ciąży hipoteka na poczet banku w wysokości 454 500,00 zł. Pozostała kwota kredytu do spłaty na 08 sierpnia 2018 r. wynosi 227 370,10 zł. Wnioskodawczyni jest współkredytobiorcą.

Opisana we wniosku nieruchomość jest pierwszą nieruchomością Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni zamieszkuje w niej, jest zameldowana i ma zamiar zamieszkiwać w niej przez minimum 5 kolejnych lat.

W związku z powyższym opisem po przeformułowaniu zadano następujące pytania:

Czy mając na uwadze art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn przy wyliczaniu czystej wartości nieruchomości należy obniżyć ją o całą kwotę wpisanej do księgi wieczystej hipoteki, czy tylko pomniejszyć ją o wartość pozostałej do spłaty wielkości kredytu?

Zdaniem Wnioskodawczyni w odniesieniu do pytania nr 1 przy wyliczaniu czystej wartości nieruchomości należy ją pomniejszyć o całą kwotę wpisanej do księgi wieczystej hipoteki (a nie o wartość pozostałej do spłaty kwoty kredytu).

Z kolei w odniesieniu do pytania nr 2 w ocenie Wnioskodawczyni przy liczeniu podatku od spadków i darowizn nie należy rozdzielać wartości gruntu i wartości budynku.

Przedmiotem darowizny jest nieruchomość gruntowa zabudowana domem jednorodzinnym. Treść ustawy o podatku od spadków i darowizn nie przewiduje wydzielenia wartości gruntu i wartości budynku położonego na tym gruncie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2018 r., poz. 644), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje pojęcia darowizna, dlatego należy w tym zakresie odnieść się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatków od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Opierając się na art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazać należy, że podstawę opodatkowania od spadków i darowizn stanowi czysta wartość. Oznacza to, że długi i ciężary pomniejszają wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych.

Ustawodawca nie podaje definicji długów i ciężarów, jednakże rozszerza to pojęcie w art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przykładowo wyliczając przypadki, które stanowią długi i ciężary. Oznacza to, że długi i ciężary w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowią katalog otwarty. Pojęcie długów w rozumieniu art. 7 podatku od spadków i darowizn, obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem darowizny. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od wartości przedmiotu darowizny. Ciężarem natomiast, według ww. ustawy, jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego rynkową wartość. Ciężarem darowizny będą te obciążenia rzeczy, które już istniały na moment dokonania darowizny, np. hipoteka. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2018 r., poz. 1916), w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni otrzyma w darowiźnie połowę domu jednorodzinnego wraz z połową gruntu. Na nieruchomości ciąży hipoteka na poczet banku w wysokości 454 500,00 zł. Pozostała kwota kredytu do spłaty na 08 sierpnia 2018 r. wynosi 227 370,10 zł. Wnioskodawczyni jest współkredytobiorcą.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że przy wyliczaniu czystej wartości nieruchomości należy ją pomniejszyć o całą kwotę wpisanej do księgi wieczystej hipoteki.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

Skoro bowiem zostanie dokonana darowizna udziału 1/2 części nieruchomości, na której ustanowiona jest hipoteka to od wartości darowanego udziału należy odjąć wartość hipoteki jaka odpowiada otrzymanemu w drodze darowizny udziałowi. W omawianym przypadku jest to połowa kwoty wpisanej do księgi wieczystej hipoteki, a nie cała kwota. Należy podkreślić, że dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia kwota kredytu pozostałego do spłaty na dzień darowizny. Istotna jest kwota hipoteki, którą została obciążona opisana we wniosku nieruchomość.

Zatem w analizowanej sprawie dla określenia czystej wartości nieruchomości wartość nabytego przez Wnioskodawczynię w drodze darowizny udziału w wysokości 1/2 części nieruchomości powinna zostać pomniejszona proporcjonalnie, tj. o 1/2 kwoty hipoteki, a nie jak twierdzi Wnioskodawczyni o całą kwotę tej hipoteki.

Odnosząc się do pytania oznaczonego we wniosku nr 2 należy przytoczyć art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w myśl którego opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9 637 zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca art. 14 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do ust. 2 ww. przepisu, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Wskazana ulga, zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4 (czyli w chwili nabycia posiadają obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa);
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Celem norm zawartych w treści ww. art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest nieobciążanie obdarowanych znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci prawa do budynku bądź lokalu mieszkalnego, gdy nie dysponują innym budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat. Ulga ta przysługuje wyłącznie osobie, która łącznie spełni wszystkie warunki wymienione w omawianym przepisie.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że skoro przedmiotem darowizny jest nieruchomość gruntowa zabudowana domem jednorodzinnym (&½ udziału w tej nieruchomości) to dla celów określenia ulgi wynikającej z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie należy rozdzielać wartości gruntu od wartości budynku.

Również w tej części Organ nie może podzielić stanowiska Wnioskodawczyni.

Przepis art. 16 ust. 1 cytowanej ustawy wprost mówi o nabyciu budynku (lokalu) i o ich powierzchni użytkowej.

Zgodnie z art. 16 ust. 4 ww. ustawy za powierzchnię użytkową budynku (lokalu) w rozumieniu ustawy uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów).

Natomiast art. 16 ust. 5 cyt. ustawy stanowi, że powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m powierzchnię tę pomija się.

W świetle powołanych przepisów stwierdzić należy, iż ulga mieszkaniowa o której mowa w analizowanym przepisie dotyczy substancji mieszkaniowej, ściśle w przepisie określonej, tj. budynku lub lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu lub budynku. Ulga ta nie obejmuje więc nieruchomości gruntowej, a zatem nabytego razem z udziałem w budynku udziału w gruncie czy w prawie wieczystego użytkowania gruntu.

Należy podkreślić, iż brak jest podstaw prawnych dla rozciągania ulgi podatkowej określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn również na wartość powierzchni działki, na której posadowiony jest budynek. Jasne brzmienie art. 16 nie pozostawia w tym względzie żadnych wątpliwości.

Mając na uwadze przywołane przepisy i przedstawione zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że aby skorzystać z ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn konieczne będzie rozdzielenie wartości otrzymanego w darowiźnie udziału w budynku od wartości udziału w gruncie ponieważ z ulgi będzie korzystać jedynie nabycie udziału w budynku co jasno zostało określone w omawianym art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni w całości należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej