Temat interpretacji

Czy Wnioskodawczyni zobowiązana będzie do zapłaty podatku od spadków i darowizn od wartości darowizny, którą wykona na jej rzecz Pan P.Z.?

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 31 maja 2019 r. (data wpływu 14 czerwca 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w przedmiocie podatku od spadków i darowizn w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy darowiźnie obciążonej poleceniem darczyńcy jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 czerwca 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy darowiźnie obciążonej poleceniem darczyńcy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni 14 maja 2010 r. wraz z M. A. zawarła umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem euro. Kwota kredytu wynosiła 510.037,50 zł. Celem kredytu było sfinansowanie zakupu na rynku wtórnym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w W. dla kredytobiorców, w udziałach po 1/2, refinansowanie nakładów poniesionych w związku z nabyciem przedmiotowej nieruchomości, finansowanie części składki ubezpieczenia na życie i całkowitej trwałej niezdolności do pracy oraz finansowanie prac remontowych przedmiotowej nieruchomości.

Wnioskodawczyni wraz ze współwłaścicielem w listopadzie 2010 r. wprowadziła się do kupionego przez siebie mieszkania. W dniu 17 września 2011 r. współwłaściciele wzięli ślub. Pozostają w ustroju majątkowym wspólności ustawowej. Nie rozszerzali wspólności na zakupiony lokal, pozostają współwłaścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w częściach równych.

Wnioskodawczyni wraz z mężem bardzo szybko zaprzyjaźnili się ze swoim sąsiadem. Panem P.Z., który jest samotnym emerytem, mieszkającym w mieszkaniu przylegającym do ich mieszkania. Pan P.Z. nie wymagał opieki, Wnioskodawczyni i jej mąż starali się jednak go wspierać zarówno w sprawach codziennych (np. zakupy), mieszkaniowych, kontaktach ze Spółdzielnią, a także poprzez liczne gesty wsparcia, kierowane do niego jako do osoby samotnej świąteczne poczęstunki, wspólne obiady, wizyty itp. Z upływem lat czuli do siebie już nie tylko niezwykłą sympatię, lecz coraz silną więź stali się dla siebie jak rodzina.

Pan P.Z. zamierza przekazać Wnioskodawczyni i jej mężowi kwotę pieniężną 100.000 zł. w drodze darowizny, obciążając przedmiotową darowiznę poleceniem w postaci zobowiązania do spłaty części pozostałej do spłaty części wyżej wskazanego kredytu. Na dzień składania wniosku do spłaty pozostało 110145 euro, czyli około 476 900 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni zobowiązana będzie do zapłaty podatku od spadków i darowizn od wartości darowizny, którą wykona na jej rzecz Pan P.Z.?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowane przedmiotowym podatkiem jest nabycie rzeczy i praw majątkowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem darowizny. Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Jeżeli spadkobierca, obdarowany lub osoba, na której rzecz został uczyniony zapis zwykły lub windykacyjny, zostali obciążeni obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu zwykłego, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku, darowizny, zapisu zwykłego lub windykacyjnego, a w przypadku polecenia, o ile zostało wykonane (art. 7 ust. 2 ww. ustawy).

Poleceniem, zgodnie z art. 982 Kodeksu cywilnego, jest obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, przy czym nikt nie jest uczyniony wierzycielem tego obowiązku. Niewątpliwie poleceniem jest zatem wskazanie celu darowizny w postaci przeznaczenia środków na spłatę kredytu. Gdyż bank nie jest wierzycielem tego obowiązku i nie może domagać się skutecznie na drodze sądowej jego realizacji.

Wykonanie polecenia spowoduje zmniejszenie się pasywów po stronie obdarowanych (spłata części długu w postaci kredytu). Ustawodawca nie wprowadził jednak przy tym warunku, że beneficjentem polecenia może być jedynie osoba trzecia, ewentualnie darczyńca. Przepis ten (art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn) ma wobec powyższego zastosowanie również w sytuacji, w której beneficjentem polecenia jest sam obdarowany.

W niniejszej sprawie darowizna obciążona jest poleceniem w postaci zobowiązania do spłaty kredytu zaciągniętego m.in. na zakup mieszkania Wnioskodawczyni. Na ten cel Wnioskodawczyni zobowiązana jest przeznaczyć całość uzyskanych przez nią tytułem darowizny środków.

W związku z powyższym w ocenie Wnioskodawczyni w przypadku wykonania polecenia, należy uznać je za ciężar darowizny podlegający potraceniu. Po potrąceniu ciężaru darowizny w postaci wyżej wskazanego polecenia, czysta wartość darowizny wynosić będzie zero i taka będzie zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawa opodatkowania przedmiotowego nabycia. Należny podatek obliczony zgodnie z rozdziałem 4 ww. ustawy wynosił więc będzie również 0 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2018 r., poz. 644, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej podatkiem, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

W związku z tym, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji darowizny oraz polecenia darczyńcy, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145).

Na podstawie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Z kolei stosownie do art. 893 Kodeksu cywilnego darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

Polecenie polega na nałożeniu na obdarowanego obowiązku określonego działania lub zaniechania. Zasadniczo zawierane jest w umowie darowizny. Nie da się jednak wykluczyć sytuacji, kiedy za zgodą obdarowanego nastąpi to już po zawarciu umowy. (Komentarz do Kodeksu cywilnego pod redakcją prof. dr. hab. Edward Gniewek, prof. dr. hab. Piotr Machnikowski C.H. Beck, rok 2013). Obciążenie obdarowanego obowiązkiem spełnienia polecenia może więc także nastąpić po zawarciu umowy darowizny, jak i po jej wykonaniu (wówczas wymaga zgody obdarowanego). Darczyńca obciążając obdarowanego poleceniem musi dokładnie wskazać, na czym polecenie ma polegać, a także kogo dotyczyć. Obowiązek określonego zachowania będący przedmiotem polecenia może, ale nie musi mieć związku z przedmiotem darowizny, może dotyczyć sfery majątkowej, jak i osobistej wskazanej przez darczyńcę osoby. Osobą, której dotyczyć ma objęte poleceniem zachowanie (działanie lub zaniechanie) może być darczyńca, osoba trzecia, a nawet sam obdarowany. Poleceniem może być np. obowiązek przekazania przez obdarowanego wskazanej poleceniem osobie pieniędzy na wskazany przez darczyńcę cel.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. Z kolei przy nabyciu z polecenia darczyńcy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania polecenia (art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy).

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jeżeli spadkobierca, obdarowany lub osoba, na której rzecz został uczyniony zapis zwykły lub windykacyjny, zostali obciążeni obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu zwykłego, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku, darowizny, zapisu zwykłego lub windykacyjnego, a w przypadku polecenia, o ile zostało wykonane (art. 7 ust. 2 ww. ustawy).

Z powyższego wynika więc, że długi i ciężary pomniejszają wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych, ale wyłącznie te, które istnieją w dniu nabycia rzeczy lub prawa majątkowego. Należy bowiem mieć na uwadze, że istotą przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn jest objęcie podatkiem przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

Pojęcie długów w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od wartości przedmiotu nabycia.

Ciężarem natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które zmniejsza jego wartość rynkową, np. hipoteka, polecenie. Przy czym, aby polecenie mogło stanowić ciężar, musi zostać wykonane.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9 637 zł &− jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7 276 zł &− jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4 902 zł &− jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Stosownie do treści art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Z treści art. 9 ust. 4 ww. ustawy wynika, że w przypadku nabycia tytułem polecenia za zbywcę uznaje się odpowiednio darczyńcę lub spadkodawcę. W przypadku gdy darczyńca nakłada na obdarowanego tytułem polecenia obowiązek przeniesienia własności rzeczy lub przeniesienia (ustanowienia) praw na rzecz darczyńcy, za zbywcę uważa się obdarowanego.

Należy zauważyć, że &− co do zasady &− darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I &− małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II &− zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III &− innych nabywców.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni (oraz jej mąż) otrzyma od Pana P.Z. darowiznę środków pieniężnych z poleceniem wydatkowania ich zgodnie z poleceniem określonym przez darczyńcę, tj. na spłatę części pozostałej do spłaty części kredytu hipotecznego.

Zatem w analizowanej sprawie ma miejsce nabycie na podstawie dwóch różnych tytułów, tj. tytułem darowizny (środków pieniężnych) oraz tytułem polecenia darczyńcy (dokonanie spłaty części pozostałej do spłaty części kredytu hipotecznego). Z treści wniosku wynika bowiem jednoznacznie, że darczyńca przekazując darowiznę da określone polecenie na co darowane środki mają zostać przeznaczone.

Nabycie przez Wnioskodawczynię środków pieniężnych w drodze umowy darowizny podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.

Jak wynika z wniosku, darczyńcą będzie Pan P. Z., a więc (zgodnie z uwzględnieniem stosunku osobistego zbywcy do nabywcy) zaliczający się do III grupy podatkowej; zatem zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, kwotą wolną od podatku będzie kwota w wysokości 4.902 zł.

Podstawę opodatkowania z tytułu darowizny stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość).

Zatem, jeżeli Wnioskodawczyni przedmiotową darowiznę w postaci środków pieniężnych w całości przeznaczy na cel wskazany przez darczyńcę, wówczas Wnioskodawczyni jako obdarowana nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu otrzymanej darowizny. Wartość wykonanego polecenia darczyńcy obniża bowiem podstawę opodatkowania z tytułu darowizny, stosownie do uregulowań zawartych w art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z przedstawioną analizą opisanego we wniosku zagadnienia, Organ interpretacyjny podziela stanowisko Wnioskodawczyni, że nie będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu otrzymanej darowizny, pod warunkiem, że polecenie zostanie wykonane. Jak wskazano bowiem powyżej, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do wykonania polecenia darczyńcy w postaci przeznaczenia całości otrzymanych środków na cele wskazane przez darczyńcę. W konsekwencji wartość wykonanego polecenia będzie (przy zachowaniu warunków zawartych w art. 7 ust. 1 i 2 cyt. ustawy) pomniejszać podsawę opodatkowania po stronie Wnioskodawczyni do zera, a zatem Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn, z tytułu otrzymania środków pieniężnych (w drodze darowizny).

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni, w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy darowiźnie obciążonej poleceniem darczyńcy jest prawidłowe.

Dodatkowo Organ informuje, że odrębną kwestią od opodatkowania darowizny jest opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn nabycia tytułem polecenia darczyńcy. Jako, że pytanie Wnioskodawczyni i własne stanowisko w sprawnie nie dotyczy opodatkowania polecenia darczyńcy, to jedynie informacyjnie wskazać należy, że nabycie tytułem polecenia darczyńcy stanowi odrębny przedmiot opodatkowania na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wykonanie polecenia darczyńcy skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku od spadków i darowizn. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania polecenia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2018 r., poz. 1302, ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej