Temat interpretacji
Skutki podatkowe uzyskania uprawnienia do amerykańskich rachunków IRA i TOD oraz zlecenia wypłaty środków.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn:
-w części dotyczącej opodatkowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach IRA – jest nieprawidłowe,
-w części dotyczącej opodatkowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku TOD – jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
8 sierpnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 5 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych uzyskania uprawnienia do rachunków IRA i TOD oraz zlecenia wypłaty środków. Uzupełnił go Pan trzema pismami (wpływ 8 sierpnia 2022 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 listopada 2022 r. (wpływ 5 listopada 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca, będący osobą fizyczną, pozostaje polskim rezydentem podatkowym. W dniu 20 sierpnia 2020 r. zmarła I. D., pozostająca w chwili śmierci rezydentką podatkową Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. I. D. pozostawała siostrą matki Wnioskodawcy. Podczas swojego pobytu w USA krewna gromadziła środki pieniężne w planach emerytalnych, opłacanych w części przez pracodawcę oraz w części samodzielnie z własnego wynagrodzenia. Po przejściu na emeryturę zgromadzone środki pieniężne przeniosła na swoje indywidualne IRA (Individual Retirement Account). Po przeniesieniu zgromadzonych środków pieniężnych do IRA, nie dokonywała wpłat na IRA ze swoich środków.
Przed śmiercią krewna wyznaczyła (wskazała) H. F. jako beneficjenta środków pieniężnych znajdujących się na 2 rachunkach IRA oraz rachunku TOD (to – on – death) powiązanym z rachunkami IRA w ramach jednego funduszu prowadzącego wszystkie te rachunki:
1.Fidelity Investments, Rollover IRA;
2.Fidelity Investments, Individual TOD (transfer on death) Account;
3.Fidelity Investments, Roth IRA Account.
Krewny zrzekł się swojego uprawnienia i nie realizował go, w efekcie czego Wnioskodawca jako druga osoba wskazana w planie emerytalnym IRA jako beneficjent stał się uprawniony do środków zgromadzonych na ww. rachunkach. W związku z tym dokonał odpowiednich zgłoszeń w ramach systemów instytucji funduszy emerytalnych/inwestycyjnych w USA (został imiennie przypisany do rachunków prowadzonych do tej pory na I. D. w ramach konta w funduszu prowadzącym rachunki IRA i TOD zmarłej) i pozostaje uprawniony do środków zgromadzonych w tym systemie, natomiast na dzień składania niniejszej interpretacji nie dokonał jeszcze wypłaty środków.
Obecnie Wnioskodawca rozważa wypłatę środków znajdujących się na rachunkach. Jednocześnie Wnioskodawca zaznacza, że:
1.wypłata środków nie zostanie dokonana na podstawie art. 34a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1776, z późn. zm.; dalej jako Ustawa o IKZE), ponieważ środki wypłacone z IRA nie są regulowane Ustawą o IKZE (ustawa w art. 2 wskazuje, że IKE lub IKZE są określonymi rachunkami prowadzonymi na zasadach uregulowanych tą ustawą, natomiast IRA prowadzone są zgodnie z regulacjami prawnymi Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej),
2.krewna była dla Wnioskodawcy osobą zaliczaną do II grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207 z późn. zm., dalej jako „ustawa o PSD”),
3.środki na rachunkach TOD i IRA prowadzone są w ramach jednego planu (konta) Wnioskodawcy niemniej TOD nie jest kontem powiązanym z planem emerytalnym zmarłej lecz rachunkiem przekazującym środki na nim zgromadzone na rzecz konkretnej osoby (wskazanej).
Tradycyjne lndividual Retirement Account (dalej: IRA) zostały wprowadzone aktem Employee Retirement Income Security Act of 1974 r. IRA może być prowadzona w formie konta bankowego, rachunku powierniczego, lub depozytowego stworzonego na wyłączną korzyść oszczędzającego lub beneficjentów na podstawie umowy zawartej z instytucją, która IRA prowadzi, tj. bankiem, towarzystwem funduszy inwestycyjnych, maklerami, towarzystwem ubezpieczeniowym i innymi instytucjami finansowymi, które mogą świadczyć tego rodzaju usługę. W IRA również jest możliwe dokonywanie wypłat transferowych np. pomiędzy instytucjami finansowymi lub z innych planów emerytalnych na IRA. Oszczędzającym na IRA jest zawsze jedna osoba fizyczna. Wpłat dokonuje oszczędzający do wysokości określonego na każdy rok, limitu (limit nie dotyczy wypłat transferowych). W tradycyjnym IRA składki podlegają opodatkowaniu, dopiero przy wypłacie środków z IRA, zgodnie z obowiązującą stawką. Wypłata środków może nastąpić po osiągnięciu odpowiedniego wieku przez oszczędzającego. W przypadku IRA można wskazać beneficjentów zgromadzonych środków na wypadek śmierci.
Kształt Individual Retirement Account (IRA) sugeruje, że mają charakter indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, tj. są odpowiednikiem tego rodzaju konta w Polsce – Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1776).
Rachunek TOD prowadzony jest jako rachunek przelewu na wypadek śmierci (TOD) i jest specjalnym rodzajem rachunku inwestycyjnego uznawanego zgodnie z prawem stanowym USA. Kiedy właściciel konta umiera, pozostałe aktywa zostaną przekazane bezpośrednio do beneficjenta TOD uprzednio wskazanego przez właściciela, bez przechodzenia przez proces spadkowy. Środki na nim występujące nie są przedmiotem postępowania spadkowego i nie wchodzą do masy spadkowej.
W uzupełnieniu wniosku z 5 listopada 2022 r. wskazał Pan, że:
W zakresie środków zgromadzonych w:
IRA – środki te nie były przedmiotem postępowania spadkowego, krewny wskazany jako beneficjent środków zrzekł się swojego uprawnienia i nie realizował go, w efekcie czego Wnioskodawca jako druga osoba wskazana w planie emerytalnym IRA jako beneficjent stał się uprawniony do środków zgromadzonych na ww. rachunkach; przekazywane są w ramach amerykańskiej konstrukcji prawnej podobnej do dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Przekazanie regulują jednak amerykańskie, a nie polskie przepisy prawa, w efekcie można mówić o podobieństwie, a nie o dyspozycji wkładem na wypadek śmierci zgodnie z polskimi regulacjami prawnymi.
TOD, środki są przedmiotem przekazania z pominięciem postępowania spadkowego, tj. przekazywane są w ramach amerykańskiej konstrukcji prawnej podobnej do dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, o której mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przekazanie regulują jednak amerykańskie, a nie polskie przepisy prawa, w efekcie można mówić o podobieństwie, a nie o dyspozycji wkładem na wypadek śmierci zgodnie z polskimi regulacjami prawnymi.
W efekcie nastąpiła dyspozycja ciotki, wskazująca Wnioskodawcę jako drugą osobę uprawnioną, w sytuacji gdyby pierwsza z osób wskazanych zrzekła się prawa do tych środków.
Pytanie (oznaczone we wniosku nr 1)
Czy w związku z uzyskaniem uprawnienia do ww. rachunków oraz zleceniem wypłaty tych środków Wnioskodawca zobowiązany jest zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych lub podatek od spadków i darowizn?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem,uzyskanie uprawnienia do ww. rachunków IRA (do dysponowania i wypłaty środków pieniężnych na rachunkach) nie podlega opodatkowaniu w Rzeczypospolitej Polskiej podatkiem od spadków i darowizn, podlega natomiast opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast uzyskanie uprawnienia do rachunku TOD podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, nie podlega natomiast opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wynika to z zastosowania następujących reguł opodatkowania.
a)w zakresie środków zgromadzonych na rachunkach IRA.
Środki pieniężne zgromadzone na rachunku IRA nie będą podlegały podatkowi od spadków i darowizn, gdyż zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej: PSD), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
-dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
-darowizny, polecenia darczyńcy;
-zasiedzenia;
-nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
-zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
-nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Art. 1 ust. 2 wskazuje, że podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci. Powyższa regulacja wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają m.in. rzeczy i prawa majątkowe wchodzące w skład spadku oraz konkretnie określone prawa niewchodzące w skład spadku.
Niniejsze stanowisko potwierdzają organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 25 lutego 2013 r. (Znak: IBPBII/1/436-411/12/AŻ).
Zgodnie z art. 2 ustawy o PSD, nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jako że Wnioskodawca jest polskim obywatelem, w analizowanym stanie faktycznym zastosowanie mogłyby mieć przepisy ustawy o PSD.
W art. 3 ustawy o PSD ustawodawca wymienił przysporzenia, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wśród nich znajdują się m.in.
-nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego,
-nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego,
-nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym oraz na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego (dalej IKZE).
Z przepisu wynika, że nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn świadczenia otrzymywane przez spadkobierców stanowiące środki gromadzone w ramach zaopatrzenia emerytalnego spadkodawcy. Przepis ten posługuje się ogólnymi pojęciami z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych znanych różnym ustawodawstwom, co oznacza, że norma prawna z niego wynikająca znajduje zastosowanie nie tylko do świadczeń wypłacanych na podstawie polskich przepisów, ale również przepisów obowiązujących w innych państwach.
Z powyższego wynika, że środki pieniężne zgromadzone na rachunkach IRA, stanowiące indywidualne rachunki członka funduszu emerytalnego, nie będą podlegały podatkowi od spadków i darowizn. Wynika to z przytoczonych wyżej wyłączeń zawartych w art. 3 ustawy o PSD. Powyższe stanowisko potwierdził w podobnym stanie faktycznym np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 29 kwietnia 2014 r. (Znak: ITPB2/436-11a/14/TJ) oraz Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 28 października 2019 r. (Znak: 0112-KDIL3-2.4011.257.2019.4.TR).
Tym samym nabycie środków pieniężnych otrzymanych przez Wnioskodawcę, zgromadzonych na koncie emerytalnym w funduszu wyłączone jest z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
b)w zakresie środków zgromadzonych na rachunku TOD
Inaczej wygląda sytuacja ze środkami zgromadzonymi na rachunku TOD, gdzie są one przedmiotem przekazania z pominięciem postępowania spadkowego, tj. przekazywane są w ramach amerykańskiej konstrukcji prawnej podobnej do dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. W tym zakresie PSD nie wyłącza ich opodatkowania, stąd Wnioskodawca, jako osoba zaliczona do II grupy spadkowej, zobowiązany jest zapłacić podatek według stawki właściwej dla tej grupy.
Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tylko tę część uzasadnienia Pana stanowiska, która odnosi się do pytania oznaczonego we wniosku nr 1 i tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części nieprawidłowe, a w części prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pana stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2) darowizny, polecenia darczyńcy;
3) zasiedzenia;
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Na mocy art. 1 ust. 2 ww. ustawy:
Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.
W myśl art. 2 ww. ustawy:
Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Powyższy przepis odnosi się do sytuacji nabycia własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą. Wskazuje on, że takie nabycie podlega podatkowi, m. in. w sytuacji gdy w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Podkreślić przy tym należy, że katalog tytułów nabycia podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Natomiast na podstawie art. 3 pkt 4, pkt 5 i pkt 6 ww. ustawy:
Podatkowi nie podlega:
4) nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego;
5) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego;
6) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym oraz na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „spadek”, dlatego w tym zakresie należy stosować prawną definicję tego pojęcia unormowaną w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).
Na podstawie art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Stosownie do art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego:
Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Z brzmienia ww. art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego wynika, że nie wszystkie prawa i obowiązki zmarłego należą do spadku, przy czym bez znaczenia jest czy prawa te nabyły osoby, które są spadkobiercami czy też nie są. Do spadku nie wchodzą m.in. prawa wynikające z różnego rodzaju umów ubezpieczeniowych, jeżeli ubezpieczona osoba dokonała odpowiedniego wskazania w umowie ubezpieczeniowej (wskazała osoby uprawnione – uposażone).
Zgodnie bowiem z art. 831 § 1 Kodeksu cywilnego:
Ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.
Taka sytuacja dotyczy także programów emerytalnych. Na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2139 ze zm.) – regulującej zasady tworzenia i działania pracowniczych programów emerytalnych, obowiązującej w polskim systemie prawnym:
W deklaracji uczestnik może dokonać rozrządzenia środkami zgromadzonymi na jego rachunku w ramach programu przez wskazanie osoby fizycznej uprawnionej do odbioru środków na wypadek jego śmierci.
W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
W związku z powyższym należy przyjąć, że otwarcie spadku to zwrot, którego użycie staje się uzasadnione w momencie śmierci spadkodawcy. Oznacza on chwilę śmierci spadkodawcy i stosowane jest dla określenia spadkowych następstw tego zdarzenia. Śmierć spadkodawcy oznacza, że otwiera się spadek, co następuje dokładnie z chwilą śmierci spadkodawcy.
Użycie powyższego zwrotu w art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazuje na moment, na który określa się jedynie obywatelstwo nabywcy lub jego miejsce zamieszkania, ale odnosi się do wszystkich sytuacji określonych w art. 1, które wskazują na nabycie rzeczy lub praw w związku ze śmiercią osoby, po której nabycie następuje. Może to być zatem nabycie zarówno w drodze dziedziczenia, jak również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.
Z sytuacji przedstawionej we wniosku oraz jego uzupełnieniu wynika, że jako beneficjent (osoba uprawniona jako druga w kolejności po zrzeczeniu się pierwszej wskazanej osoby), będący polskim rezydentem podatkowym, otrzyma Pan po zmarłej 20 sierpnia 2020 r. ciotce I. D., na podstawie jej dyspozycji na wypadek śmierci, świadczenia pieniężne ze Stanów Zjednoczonych w postaci:
- środków pieniężnych zgromadzonych na dwóch rachunkach IRA (Individual Retirement Account),
- środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku TOD (to – on – death).
Środki pieniężne Pana ciotka podczas swojego pobytu w USA gromadziła najpierw w planach emerytalnych, opłacanych w części przez pracodawcę oraz w części samodzielnie z własnego wynagrodzenia, a po przejściu na emeryturę zgromadzone środki pieniężne przeniosła na swoje indywidualne IRA. Jednocześnie posiadała środki na rachunku TOD powiązanym z rachunkami IRA w ramach jednego funduszu prowadzącego wszystkie te rachunki. Kształt IRA sugeruje, że mają one charakter indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, tj. są odpowiednikiem tego rodzaju konta w Polsce – Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Rachunek TOD prowadzony jest jako rachunek przelewu na wypadek śmierci i jest specjalnym rodzajem rachunku inwestycyjnego uznawanego zgodnie z prawem stanowym USA. Kiedy właściciel konta umiera, pozostałe aktywa zostają przekazane bezpośrednio do beneficjenta TOD uprzednio wskazanego przez właściciela, bez przechodzenia przez proces spadkowy. Środki na nim występujące nie są przedmiotem postępowania spadkowego i nie wchodzą do masy spadkowej. Środki zgromadzone na rachunkach IRA również nie były przedmiotem postępowania spadkowego. Zarówno środki zgromadzone na rachunkach IRA, jak i na rachunku TOD zostaną Panu przekazane w ramach amerykańskiej konstrukcji prawnej podobnej do dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że nabycie przez Pana środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach IRA (mających – jak wskazał Pan we wniosku – charakter indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, tj. odpowiednika tego rodzaju konta w Polsce), na podstawie dyspozycji na wypadek śmierci osoby gromadzącej te środki pozostaje poza zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. nie zostało wymienione w zamkniętym katalogu tytułów nabycia określonym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
We wniosku, zajmując stanowisko w części odnoszącej się do opodatkowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach IRA stwierdził Pan co prawda w pierwszym zdaniu, że uzyskanie uprawnienia do ww. rachunków IRA (do dysponowania i wypłaty środków pieniężnych na rachunkach) nie podlega opodatkowaniu w Rzeczypospolitej Polskiej podatkiem od spadków i darowizn. Jednakże w dalszej części tego stanowiska wskazał Pan również na wyłączenia z opodatkowania określone w art. 3 pkt 4-6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, stwierdzając, że środki pieniężne zgromadzone na rachunkach IRA, stanowiące indywidualne rachunki członka funduszu emerytalnego, nie będą podlegały podatkowi od spadków i darowizn, a wynika to z przytoczonych wyżej wyłączeń zawartych w art. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn i tym samym nabycie środków pieniężnych otrzymanych przez Pana, zgromadzonych na koncie emerytalnym w funduszu wyłączone jest z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
Zauważyć należy, że wyłączenia z opodatkowania określone w art. 3 pkt 4-6 ww. ustawy dotyczą nabycia wskazanych w nich środków tytułem dziedziczenia (spadku). Tymczasem z treści wniosku wynika, że prawa do środków zgromadzonych na rachunkach IRA nie nabył Pan tytułem dziedziczenia (spadku), lecz na podstawie dyspozycji Pana ciotki na wypadek śmierci. Tym samym przepisy art. 3 pkt 4-6 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie mają zastosowania w omawianej sprawie, a brak opodatkowania nabycia środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach IRA – jak wyjaśniono powyżej – wynika z faktu, iż ww. nabycie nie zostało wymienione w katalogu tytułów nabycia określonym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Wobec powyższego, Pana stanowiska, zgodnie z którym uzyskanie uprawnienia do ww. rachunków IRA (do dysponowania i wypłaty środków pieniężnych na rachunkach) nie podlega opodatkowaniu w Rzeczypospolitej Polskiej podatkiem od spadków i darowizn z uwagi na zastosowanie wyłączeń określonych w art. 3 pkt 4-6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, należało uznać w tej części za nieprawidłowe.
Zgodzić się należy natomiast z Pana stanowiskiem, z którego wynika, że w odniesieniu do środków zgromadzonych na rachunku TOD, gdzie są one przedmiotem przekazania z pominięciem postępowania spadkowego, tj. przekazywane są w ramach amerykańskiej konstrukcji prawnej podobnej do dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, jest Pan zobowiązany zapłacić podatek od spadków i darowizn według stawki właściwej dla II grupy podatkowej. Wskazać bowiem należy, że podany przez Pana tytuł nabycia, a więc nabycie środków z rachunku inwestycyjnego TOD (które to środki są przekazane bezpośrednio do beneficjenta TOD uprzednio wskazanego przez właściciela, bez przechodzenia przez proces spadkowy i nie wchodzą do masy spadkowej) na podstawie dyspozycji właściciela tego rachunku, będącej odpowiednikiem dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, o której mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podobnie jak dziedziczenie są następstwem śmierci osoby, po której nabycie to nastąpiło. Inaczej mówiąc gdyby osoba ta nie zmarła, do ww. nabycia by nie doszło. Wynika to z faktu, że art. 2 nie można odczytywać w oderwaniu od art. 1 ustawy określającego zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy o podatku od spadków i darowizn. W przeciwnym wypadku doszłoby do zawężenia zakresu przedmiotowego ustawy w stosunku do podatników nabywających rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą.
Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych określonych w art. 1 ust. 2 - z chwilą śmierci wkładcy.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
Na mocy art. 8 ust. 1 ww. ustawy:
Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych - w wysokości tych wkładów.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej.
Art. 14 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 ww. ustawy:
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2)do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III – innych nabywców.
Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
Podsumowując, nabycie przez Pana środków pieniężnych z rachunku inwestycyjnego TOD podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Podstawę objęcia podatkiem ww. zdarzenia stanowi art. 1 ust. 2 w zw. z art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem w tej części Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.
Odnosząc się natomiast do poruszonej przez Pana w pytaniu i stanowisku kwestii wypłaty środków pieniężnych zgromadzonych na ww. rachunkach, wyjaśnia się, że czynność wypłaty tych środków będzie stanowić jedynie czynność czysto techniczną, świadczącą o realizacji przez Pana uprawnienia wynikającego z nabycia ww. środków i będzie obojętna na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).