Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
1.ponownie rozpatruję sprawę Pani wniosku z 26 kwietnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 10 grudnia 2021 r. sygn. akt I SA/Łd 724/21 i Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 listopada 2024 r. sygn. akt II FSK 237/22; i
2.stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 maja 2021 r. wpłynął Pani wniosek z 26 kwietnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 9 sierpnia 2021 r. (wpływ 13 sierpnia 2021 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
9 listopada 2015 r. osoba fizyczna (nie prowadzi działalności gospodarczej) zawarła umowę pożyczki z firmą pożyczkową. Spłata pożyczki miała nastąpić w 30 ratach. Ponieważ wystąpiły problemy ze spłatą pożyczki, w maju 2017 r. wierzytelność została nabyta przez innego wierzyciela. Żaden z wierzycieli nie dochodził spłaty zobowiązania na drodze sądowej, nie ma wydanego nakazu zapłaty w sprawie, nie jest wiadoma rzeczywista kwota zobowiązania. Żaden z wierzycieli nie umorzył, nie zwolnił pożyczkobiorcy ze zobowiązania. W lutym 2021 r. wierzyciel wystawił pożyczkobiorcy i wysłał do właściwego urzędu skarbowego PIT-11, w którym w poz. 76 wpisano – przedawnienie i przychód w wysokości 14 325,00 zł.
W uzupełnieniu wniosku podała Pani następujące informacje.
Opisany we wniosku stan faktyczny dotyczy Pani sytuacji prawnopodatkowej.
Umowa z 9 listopada 2015 r. nr (…) została zawarta pomiędzy (…) a Panią, na kwotę 10 000 zł, miała zostać spłacona w 30 ratach począwszy od 12 grudnia 2015 r. – ostatnia rata przypadała na miesiąc maj 2018 r. Ponieważ miała Pani problemy z terminową spłatą pożyczki 11 maja 2017 r. zawarła Pani ugodę z firmą (…), zgodnie z którą pożyczka miała być spłacana w 41 ratach w mniejszych kwotach. Ze względu na narastające kłopoty finansowe w lutym 2018 r. zaprzestała Pani spłaty pożyczki. Firma, która udzieliła pożyczki wezwała Panią do zapłaty zobowiązania, jednak nie wystąpiła o wydanie sądowego nakazu zapłaty. Kwota zobowiązania do spłaty nie została ustalona sądownie.
Nie prowadziła Pani nigdy żadnej działalności gospodarczej a pożyczka przeznaczona była na spłatę innych zobowiązań i wydatki domowe.
Pismem z 3 grudnia 2020 r., wierzyciel – (…) poinformował Panią, że 19 maja 2017 r. nabył wierzytelność, nie podał podstaw prawnych.
Zobowiązanie przedawniło się najpóźniej z końcem 2020 r., raty kredytu przedawniają się po upływie trzech lat od dnia, w którym rata powinna zostać spłacona zgodnie z pierwotnie zawartą umową kredytową, okres przedawnienia bieganie tu oddzielnie w stosunku do każdej z rat. Spłaciła Pani część rat zaciągniętej pożyczki.
Wierzyciel, który wystawił PIT-11 jest nadal wierzycielem, dług istnieje jako zobowiązanie naturalne.
Pytanie
Czy należny jest podatek dochodowy wynikający z PIT-11 otrzymanego od wierzyciela w związku z przedawnieniem wymaganego zobowiązania?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, podatek dochodowy wynikający z otrzymanego PIT-11 z tytułu przedawnienia zobowiązania jest nienależny. Zobowiązanie nadal istnieje jako naturalne, niezupełne po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia powołując się na upływ tego czasu. Wierzyciel nie dochodził jego spłaty na drodze sądowej, nie dysponuje prawomocnym nakazem zapłaty, wierzyciel nie zwolnił jednak pożyczkobiorcy z długu ani nie umorzył długu. Nie jest znana faktyczna kwota zobowiązania. Zauważa Pani, że zgodnie z orzeczeniem NSA przedawnienie długu nie oznacza dla dłużnika powstania przychodu, a tym samym i obowiązku zapłaty podatku dochodowego (wyrok NSA z 12 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 808/18).
Interpretacja indywidualna
Rozpatrzyłem Pani wniosek – 18 sierpnia 2021 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0112-KDIL2-1.4011.462.2021.2.MKA, w której uznałem Pani stanowisko za nieprawidłowe.
Interpretację doręczono Pani 23 sierpnia 2021 r.
Skarga na interpretację indywidualną
15 września 2021 r. wniosła Pani skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi
Wniosła Pani o:
-uchylenie zaskarżonej Decyzji (interpretacji ) oraz zwolnienie Pani z obowiązku zapłaty nienależnego podatku dochodowego,
-zasądzenie na Pani rzecz kosztów postępowania.
Postępowanie przed sądami administracyjnymi
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 10 grudnia 2021 sygn. akt I SA/Łd 721/21.
Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 20 listopada 2024 r. sygn. akt II FSK 237/22 oddalił skargę kasacyjną.
Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 20 listopada 2024 r.
Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.
Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:
•uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi i Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
•ponownie rozpatruję Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.
Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł mówi się w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Korzyści takie pojawiają się nie tylko wówczas, gdy podatnikowi zostają przekazane środki pieniężne, ale również wtedy, kiedy zmniejszone zostaną jego zobowiązania, których nie musi już realizować z własnego majątku.
Z zaprezentowanego w treści wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że otrzymała Pani informację PIT-11 wystawioną przez wierzyciela, w związku z przedawnieniem zobowiązania - pożyczki. Zobowiązanie to, przedawniło się najpóźniej z końcem 2020 r.
W związku z powyższym wskazać należy, że instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Zgodnie z art. 117 § 1 ww. Kodeksu:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.
Przy czym, w myśl art. 117 § 2 ww. Kodeksu:
Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wyrażonym w wyroku I SA/Łd 724/21 z 10 grudnia 2021 r., zapadłym w niniejszej sprawie:
Z przepisu tego wynika, że obowiązek wykonania przez dłużnika zobowiązania trwa pomimo przedawnienia, jednakże wierzyciel pozbawiony zostaje możliwości dochodzenia długu na drodze sądowej. Spełnienie takiego świadczenia nie jest świadczeniem nienależnym.
Analogiczne stanowisko wyrażono w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lutego 2020 r., sygn. akt II FSK 808/18 (dostępne na: orzeczenia.nsa.gov.pl), które tut. Sąd w pełni podziela, a w którym stwierdzono, że oświadczenie wierzyciela, że uznaje zarzut przedawnienia, cofa pozew i nie będzie dochodził przedawnionego zobowiązania cywilnoprawnego, nie tworzy po stronie dłużnika stanu otrzymania przychodu w postaci wartości nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. Przedawnione roszczenie wierzyciela dotyczy zobowiązania, które nie wygasło, lecz w przypadku podniesienia przez dłużnika uzasadnionego zarzutu przedawnienia nie będzie mogło zostać zasądzone i przymusowo wyegzekwowane. Zatem po stronie dłużnika nie zachodzi jakiekolwiek przysporzenie majątkowe.
Przychodem podatkowym jest więc tylko takie przysporzenie majątkowe, które ma charakter trwały i definitywny, a do czasu kiedy wierzyciel nie zrzeknie się roszczenia, bądź nie zwolni dłużnika z długu, nie następuje po stronie dłużnika trwałe i definitywne przysporzenie, pomimo upływu terminu przedawnienia (por. wyroki NSA z dnia: 28 września 2021 r., II FSK 263/19, 7 maja 2021 r., II FSK 3519/18, dostępne na: orzeczenia.nsa.gov.pl). W niniejszej sprawie wobec skarżącej nie doszło do umorzenia należności, zwolnienia z długu, czy też zrzeczenia się roszczenia.
Skoro zobowiązania cywilnoprawne nie wygasają na skutek przedawnienia, to nie można uznać, że dłużnik uzyskuje wymierną korzyść. Tym samym u dłużnika nie powstaje przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Dlatego stwierdzam, że przedawnienie zobowiązania z tytułu pożyczki nie spowodowało u Pani powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem, wykazany przychód (określony jako przedawnienie) w PIT-11 wystawionym przez wierzyciela nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Ponadto informuję, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej nie przeprowadzam postępowania dowodowego, w związku z czym nie jestem obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.