Interpretacja indywidualna

 – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

§prawidłowe – w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności kredytowej w części kredytu przeznaczonego na zakup domu mieszkalnego, dokończenie budowy, wyposażenie domu oraz wybudowanie tarasu;

§nieprawidłowe – w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności kredytowej w części kredytu przeznaczonego na zagospodarowanie działki poprzez oczyszczenie terenu działki, nawiezienie nowej ziemi, nasadzenie zieleni, postawienie ogrodzenia oraz wybudowanie chodników.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

23 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku. Uzupełnili Państwo wniosek – na wezwanie organu – 4 marca oraz 7 marca 2025 r. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.   Zainteresowany będący stroną postępowania: A. A;

2.   Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: B. A, (...).

Opis zdarzenia przyszłego

A. A („Wnioskodawca”) wraz z małżonką zawarli Umowę kredytu mieszkaniowego nr (...) maja 2006 r. waloryzowanego kursem waluty obcej (mechanizm denominacji) („Umowa”) z A S.A. („Bank”). Bank jest bankiem krajowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, a jego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Kredyt mieszkaniowy udzielony był na zakup nieruchomości – domu mieszkalnego, dokończenie budowy, wyposażenie domu i zagospodarowanie działki z przeznaczeniem na potrzeby własne Wnioskodawcy. Kredyt został zabezpieczony hipoteką łączną zwykłą umowną na rzecz Banku.

Wnioskodawca w 2023 r. złożył pozew przeciwko Bankowi, w którym żądał ustalenia, że Umowa jest nieważna oraz zasądzenia od Banku kwoty wcześniej wpłaconej przez Wnioskodawcę i małżonkę tytułem wykonania Umowy (sprawa prowadzona jest przed Sądem Okręgowym w B).

W wyniku negocjacji między stronami Wnioskodawca zamierza zawrzeć z Bankiem ugodę sądową („Ugoda”) w celu polubownego zakończenia sporu. Na mocy Ugody miałoby dojść do zmiany Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej w taki sposób, jakby od początku zawarcia stanowiła ona umowę kredytu złotowego. Równocześnie projekt Ugody przewiduje sporządzenie przez Bank informacji PIT-11 z uwagi na powstanie przychodu po stronie Wnioskodawcy. W wyniku Ugody Bank miałby umorzyć zadłużenie Wnioskodawcy (zwolnienie z długu) w wysokości odpowiadającej kwocie zadłużenia Wnioskodawcy z tytułu Umowy na dzień podpisania Ugody, po przeliczeniu tej kwoty po odpowiednym średnim kursie NBP na polskie złote.

Wnioskodawca wraz z małżonką są obywatelami polskimi, mieszkają w Polsce oraz podlegają w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów.

Wnioskodawca i jego małżonka nigdy nie korzystali z zaniechania poboru podatku, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe („Rozporządzenie”). Minister Finansów rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2024 r. zmieniającym Rozporządzenie przedłużył zaniechanie poboru podatku do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Wnioskodawca dąży do ustalenia czy będzie musiał zapłacić podatek dochodowy od kwoty umorzonego zadłużenia.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Sfinansowany kredytem dom został nabyty w stanie surowym zamkniętym. Dlatego też pod pojęciem „wyposażenia domu” należy rozumieć prace wykończeniowe domu takie jak: wykonanie instalacji, tynków wewnętrznych, wylewek, bramy garażowej, montaż schodów, montaż kuchni, montaż łazienki, położenie parkietów czy położenie płytek.

Sfinansowany kredytem dom znajdował się na zaniedbanej przez dewelopera i nieogrodzonej działce. Zagospodarowanie działki polegało zatem na oczyszczeniu terenu działki (z gruzu, kamieni i innych pozostałości po budowie), nawiezieniu nowej ziemi, nasadzeniach zieleni, postawieniu ogrodzenia oraz wybudowaniu chodników i tarasów.

Wnioskodawca wraz z żoną mieszkali w sfinansowanym kredytem domu nieprzerwanie od 2006 r. do 2021 r. Następnie dom ten sprzedali. Sprzedaż domu nie skutkowała spłatą kredytu, umowa kredytu nadal obowiązuje. Bank zgodził się na zmianę przedmiotu zabezpieczenia hipotecznego (obecna nieruchomość Mocodawców jest obciążona hipoteką na rzecz Banku w związku z umową kredytu).

Treść ugody jest już z bankiem ustalona. Wnioskodawca wraz z żoną planują podpisanie ugody niezwłocznie po uzyskaniu interpretacji podatkowej.

Zgodnie z projektem ugody finalnie uzgodnionym z bankiem, na kwotę zadłużenia, którą umorzy bank, będzie składać się: kwota kapitału kredytu oraz odsetki od kapitału kredytu (odsetki zapadłe niespłacone, odsetki zawieszone oraz odsetki bieżące).

Pytania

1.Czy umorzenie zadłużenia Wnioskodawcy i jego małżonki przez Bank w wyniku Ugody będzie objęte zaniechaniem poboru podatku dochodowego wynikającym z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowego?

2.Czy sporządzenie przez Bank informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych („ustawa o PIT”), z tytułu umorzenia przedmiotowego zadłużenia spowoduje obowiązek zapłacenia podatku po stronie Wnioskodawcy?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Kwota umorzonego zadłużenia mająca wynikać z Ugody nie będzie opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ spełnia wymogi z § 1 ust. 1 Rozporządzenia.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21,52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 22 § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników:

1)zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie;

2)zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić termin wpłacenia podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki informacyjne podatników, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.

Na podstawie ww. przepisu Minister Finansów wydał Rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Minister Finansów zarządził zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

§ 1 ust. 2 Rozporządzenia stanowi, że kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego,

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje,

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Pojęcie jednej inwestycji mieszkaniowej w Rozporządzeniu zostało doprecyzowane jako inwestycja, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa , w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Natomiast przez jedno gospodarstwo domowe prawodawca w Rozporządzeniu rozumie gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Zgodnie z § 3 Rozporządzenia przez kredyt mieszkaniowy należy rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących funkcjonowanie takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy o PIT.

Minister Finansów rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2024 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe przedłużył zaniechanie poboru podatku do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Biorąc powyższe pod uwagę Rozporządzenie będzie miało zastosowanie do kredytów umorzonych o następujących cechach:

a.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

b.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

c.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

d.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Rozporządzenie, mimo że odnosi skutek tożsamy dla konstrukcji zwolnienia podatkowego, nie powinno być interpretowane zawężająco z uwagi na jego społeczny charakter. Sądy administracyjne w kontekście Rozporządzenia zauważyły, że zwolnienia jako wyjątek od zasady powszechności opodatkowania muszą być jednak interpretowane zarówno bez dokonywania wykładni rozszerzającej, jak i zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Z jednej strony, owszem, przepisy tego rodzaju stanowią wyjątki od zasady powszechności opodatkowania, z drugiej zaś przyznają uprawnienia, a w analizowanym przypadku są to normy celu społecznego - i w związku z tym nie powinny być interpretowane zawężająco (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 27 listopada 2024 r., I SA/Bd 647/24). Nie ulega wątpliwości, że kredyt został zaciągnięty przez Wnioskodawcę na realizację inwestycji mieszkaniowej. Cele kredytu zostały jasno wskazane w treści Umowy, tj. cele związane z zakupem nieruchomości oraz dokończenie procesu jej wykańczania z przeznaczeniem na potrzeby własne.

Równocześnie sama Umowa została zawarta w 2006 r. i w tym samym roku Bank wypłacił Wnioskodawcy cztery transze kredytu – każda z nich przeznaczona na zakup nieruchomości oraz jej wykończenie. Wnioskodawca wskazuje również, że kredyt został i dalej jest zabezpieczony hipotecznie. Zabezpieczenie spłaty kredytu w chwili zawarcia Umowy stanowiły:

a.hipoteka łączna zwykła umowna na rzecz Banku do kwoty 102.412,85 CHF na nieruchomości,

b.hipoteka łączna kaucyjna na rzecz Banku do kwoty 22.530,83 CHF na nieruchomości,

c.cesja wierzytelności z tytułu umowy ubezpieczenia Nieruchomości,

d.4 weksle własne „in blanco” wraz z deklaracją wekslową oraz oświadczenie o poddaniu się egzekucji do czasu ustanowienia hipoteki poręczone przez Wnioskodawcę i małżonka.

W 2020 r. został zawarty aneks do Umowy, w wyniku którego aktualnie zabezpieczenie stanowi hipoteka umowna do kwoty 156.750 CHF.

Wnioskodawca nie skorzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Wnioskodawca spełnia wszystkie prawne przesłanki by skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego ustanowionego Rozporządzeniem. Nie bez znaczenia jest również fakt, że Wnioskodawca toczy spór sądowy z Bankiem zarzucając abuzywność klauzul indeksacyjnych w kredycie denominowanym do waluty obcej. Opodatkowanie umarzanych kredytobiorcom kwot w sytuacji, gdy dochodzą oni przed sądami nieważności zawartych przez nich umów, czyli podważają zasadność wymagalności tych kwot, budziłoby istotne kontrowersje.

Należy również uwzględnić, że zamiarem Wnioskodawcy jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy. Podpisanie Ugody pozwoli Wnioskodawcy na zakończenie „sporu” i „zamknięcie go”. Zatem umorzenie zadłużenia Wnioskodawcy przez Bank nie będzie wiązało się z zapłatą podatku dochodowego ze względu na objęcie tego przychodu zaniechaniem poboru podatku wynikającym z Rozporządzenia.

Ad 2

Sporządzenie przez Bank informacji PIT-11 z tytułu umorzenia przedmiotowego zadłużenia nie spowoduje obowiązku zapłaty podatku po stronie Zainteresowanych.

Każdy przychód podatnika musi zostać skategoryzowany w jednym z wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT źródeł przychodów, wśród których wymienione zostały przychody z innych źródeł. Źródło te obejmuje wszystkie przychody uzyskiwane przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, które nie spełniły warunków do zaliczenia ich do któregoś z bardziej szczegółowych źródeł. Przychód z innych źródeł zaistnieje, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Zwolnienie Wnioskodawcy przez Bank z długu związanego z Umową spowoduje powstanie przychodu u tego pierwszego, bowiem uzyskał on realne przysporzenie majątkowe.

Natomiast zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania.

Bank, jako wypłacający należność Zainteresowanym w rozumieniu art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, byłby zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-11, o której mowa w cytowanym przepisie. Równocześnie jednak ustawodawca wyraźnie wskazuje w tym samym przepisie, że obowiązek informacyjny wypłacających należności nie dotyczy dochodów (przychodów), od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatków.

Zatem art. 42a ust. 1 ustawy o PIT nie będzie miał zastosowania i Bank nie ma podstawy prawnej do sporządzenia informacji PIT-11. Tym bardziej sporządzenie takiej informacji przez Bank nie może obowiązkiem zapłaty podatku po stronie Zainteresowanych. Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym umorzoną Pani kwotę wierzytelności kredytowej należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2026 r.– została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Na gruncie § 1 ust. 2 wskazanego rozporządzenia:

Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

a)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

b)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

c)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Na podstawie § 1 ust. 3 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Według § 1 ust. 5 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Zgodnie z § 1 ust. 6 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Stosownie do § 1 ust. 7 przywołanego rozporządzenia:

W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z § 3 ust. 1 rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2 ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt został udzielony na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego prowadzonego przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi;

2.kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

3.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

4.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

5.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Skutki podatkowe opisanego zdarzenia

Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 25 omawianej ustawy, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie budynku mieszkalnego. Ponadto, w artykule tym – jako jeden z wydatków na cele mieszkaniowe – został wymieniony również wydatek poniesiony na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje „remontu”. Dla wyjaśnienia tego pojęcia należy odnieść się do jego znaczenia funkcjonującego w języku powszechnym. I tak, „remont” to „doprowadzenie jakiegoś budynku lub urządzenia do stanu używalności; naprawa, odnawianie (czegoś)”. Synonimami tego pojęcia są m.in. „naprawa, przebudowa, odrestaurowanie, modernizacja”.

Za „remont”, o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy więc uznać prace dotyczące budynku i jego części składowych (tj. wszystkiego, co nie może być odłączone od budynku bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego), służące jego utrzymaniu we właściwym stanie, doprowadzeniu go do pożądanej zdolności użytkowej, modernizacji jego elementów składowych. „Remontem” w rozumieniu omawianego przepisu jest również tzw. wykończenie budynku mieszkalnego, a więc prace służące doprowadzeniu go do zdolności użytkowej. W każdym przypadku remont dotyczy „materii” budynku mieszkalnego, a więc jego ścian, podłóg, sufitu, okien, drzwi, wyposażenia technicznego takiego jak instalacje: wodna, kanalizacyjna, elektryczna, grzewcza, gazowa, bądź innych elementów trwale połączonych konstrukcyjnie z elementami budowlanymi budynku.

Wobec powyższego wydatkowanie przez Państwa środków z kredytu na zakup domu mieszkalnego, dokończenie budowy, wyposażenie domu oraz wybudowanie tarasów trwale połączonych z domem (będących elementem budynku) są wydatkami wskazanymi w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Do takich wydatków nie można jednak zaliczyć wydatków poniesionych na zagospodarowanie działki poprzez oczyszczenie terenu działki, nawiezienie nowej ziemi, nasadzenie zieleni, postawienia ogrodzenia oraz wybudowanie chodników. Wydatki te nie mieszczą się bowiem w katalogu zwolnień określonych w ww. art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy.

Z literalnego brzmienia cytowanego wcześniej § 1 ust. 3 rozporządzenia wynika, że „w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy (…), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego”.

W konsekwencji do uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności kredytowej w części kredytu przeznaczonego na zakup domu mieszkalnego, dokończenie budowy, wyposażenie domu oraz wybudowanie tarasów znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych. Wobec tego nie będą Państwo zobowiązani do opodatkowania tego przychodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast umorzona wierzytelność kredytowa w części kredytu przeznaczonego na zagospodarowanie działki poprzez oczyszczenie terenu działki, nawiezienie nowej ziemi, nasadzenie zieleni, postawienie ogrodzenia oraz wybudowanie chodników nie będzie ona korzystała z omawianego zaniechania. Zatem będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od tej części umorzonej wierzytelności. Przychód ten będą Państwo zobowiązani wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym zostanie on osiągnięty, tj. za rok, w którym dojdzie do umorzenia zobowiązania.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości z pytania drugiego, sporządzenie przez Bank informacji PIT-11 z tytułu umorzenia przedmiotowego zadłużenia w części podlegającej zaniechaniu poboru podatku nie spowoduje po Państwa stronie obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Dodać przy tym trzeba, że obowiązek zapłaty podatku dochodowego dotyczy sytuacji, w której w roku podatkowym osiągany jest dochód z danego tytułu – zależy zatem od tego, czy w ogóle mamy do czynienia z dochodem, nie zaś od tego czy płatnik podatku dochodowego sporządził dla podatnika informację PIT-11. Zatem gdy dokument ten jest niewłaściwie wystawiony, bądź płatnik nie wystawił go mimo takiego obowiązku, to w sytuacji gdy faktycznie po stronie podatnika nie powstaje dochód nie generuje to dla niego obowiązków związanych z wykazaniem określonych kwot w zeznaniu podatkowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja dotyczy wyłącznie Państwa obowiązków podatkowych w związku z umorzeniem wierzytelności przez bank. Ocenie nie podlegało Państwa stanowisko w zakresie wystawiania informacji PIT-11 przez bank – kwestia ta dotyczy obowiązków płatnika, a nie Państwa.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawyz dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania – (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną  (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.