Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 7 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

Pani AA;

2.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pan BA.

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawcy – małżonkowie – są stronami umowy pożyczki hipotecznej (spłacanej w ratach annuitetowych, udzielonej w walucie wymienialnej) zawartej w 2005 r. (dalej także jako: „Umowa”) z Bankiem (dalej także jako: „Bank”). Bank jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych oraz bankiem krajowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1896 z późn. zm.), podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a jego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.

Celem rozwiania wszelkich wątpliwości, oboje Wnioskodawcy są obywatelami polskimi, mieszkają w Polsce oraz podlegają w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Wnioskodawcy rozliczają podatek dochodowy na warunkach ogólnych, według skali podatkowej. Wnioskodawcy rozliczają się wspólnie i pozostają w ustroju wspólności majątkowej.

Zgodnie z Umową Pożyczkobiorcom miała być udostępniona kwota (…) CHF z zastrzeżeniem, że wypłata pożyczki nastąpi w złotych polskich po uprzednim przeliczeniu kwoty pożyczki po kursie kupna dla dewiz obowiązującym w Banku w dniu realizacji zlecenia płatniczego (mechanizm denominacji). Pożyczka mogła zostać wykorzystana na cel dowolny. Pożyczka została w całości spłacona (…) kwietnia 2018 r.

Zgodnie z zaświadczeniem wydanym przez Bank, Pożyczkobiorcom wypłacono kwotę (…) zł, natomiast tytułem spłat rat kapitałowo-odsetkowych Pożyczkobiorcy wspólnie, pozostając w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, spełnili na rzecz Banku świadczenie w łącznej wysokości (…) CHF. Pożyczkobiorcy zgodnie z umową odpowiadali solidarnie za spłatę do pełnej wysokości.

Wnioskodawcy wytoczyli pozew przeciwko Bankowi i w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym, domagają się zapłaty nadwyżki ponad udostępniony Im kapitał pożyczki tytułem zwrotu świadczenia nienależnego z uwagi na nieważność Umowy w całości (nieistnienie stosunku prawnego). Pozew o nadwyżkę został sporządzony z uwagi na uprzednie potrącenie wzajemnych wierzytelności stron nieważnej Umowy i ich umorzenie do wysokości wierzytelności niższej. Sprawa jest prowadzona pod sygnaturą (…). Strony – celem zakończenia sporu sądowego wynikającego z zarzutu nieważności Umowy – planują w bieżącym roku kalendarzowym (2025 r.) zawrzeć ugodę sądową, zgodnie z którą pożyczka zostanie rozliczona tak, jakby od daty zawarcia Umowy stanowiła pożyczkę w złotych. Z uwagi na spłatę pożyczki bezpośrednio w walucie pożyczki (CHF) zadłużenie Pożyczkobiorców na potrzeby zawarcia ugody zostało przeliczone na PLN po średnim kursie NBP z dnia całkowitej spłaty pożyczki, tj. (…) kwietnia 2018 r. i wynosi (…) zł. Na zadłużenie Pożyczkobiorcy, zgodnie z ugodą, miały składać się: kapitał, odsetki bieżące, zawieszone, skapitalizowane i odsetki od zadłużenia przeterminowanego. W ten sposób obliczona nadpłata ponad kapitał pożyczki dokonana przez Pożyczkobiorców wynosi (…) zł.

Bank w drodze ugody ma zobowiązać się do zwrotu na rzecz Pożyczkobiorców kwoty w łącznej wysokości (…) zł.

Postanowienia ugodowe brzmią następująco:

(…).

Odnosząc się natomiast do brzmienia § 4 ust. 4 ugody kwota tam wskazana, zgodnie z literalnym brzmieniem postanowienia, stanowi „kwotę dodatkową”, którą zobowiązuje się wypłacić Pożyczkobiorcom z własnych środków Bank w związku z zawarciem ugody. Intencja Banku nie jest Wnioskodawcom znana, a co więcej – tak jak w innych tożsamych sprawach – Bank nie zgadza się na modyfikację powyższego postanowienia, tak by wybrzmiewał z niego bezsprzecznie charakter wypłacanego świadczenia.

W ocenie Wnioskodawców przy uwzględnieniu charakteru prowadzonych rozmów ugodowych, specyfiki zawieranych ugód w tożsamych sprawach czy wreszcie faktu dokonania przez Pożyczkobiorców niemal dwukrotnej nadpłaty ponad udostępniony im kapitał pożyczki (zgodnie z przytoczonymi powyżej danymi), świadczenie, które wypłacić ma Bank Pożyczkobiorcom będzie mieć charakter zwrotny – zarówno to świadczenie, o którym mowa w § 1 ust. 9, jak i w § 4 ust. 4. Podkreślenia jednak wymaga, że stanowi to domniemanie Wnioskodawcy, które w świetle wskazanych powyżej okoliczności, nie może być poparte żadnymi dodatkowymi wyjaśnieniami Banku, a brzmienie żadnej z powyższych klauzul nie podlega negocjacjom.

Uprzedzając ewentualne zapytania organu podatkowego, Wnioskodawcy wskazują, że stanowisko Banku w przedmiocie charakteru wypłaty środków w łącznej kwocie (…) zł wynikających z ugody jest takie, jakie sugeruje brzmienie poszczególnych postanowień wspomnianego porozumienia.

Dlatego też Pożyczkobiorcy zwracają z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy właśnie powyższych wątpliwości, chcąc rozstrzygnąć, czy nawet mimo braku literalnego wskazania charakteru wypłacanego świadczenia z tytułu zawartej ugody jako zwrotnego i równoczesnego braku jednoznacznego przyznania tego przez Bank, świadczenie to stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pytanie

Czy kwota dodatkowa oraz zwrot części nadpłaconych przez Wnioskodawców odsetek i kapitału, które Bank ma wypłacić Wnioskodawcom, będzie stanowiła po stronie Wnioskodawców przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, kwota dodatkowa, którą na mocy ugody Bank ma wypłacić Wnioskodawcom, nie będzie stanowić przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej także jako: „ustawa PIT”).

Zgodnie z art. 9 ustawy PIT: 1. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. 1a. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów. 2. Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Natomiast jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy PIT: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawa PIT rozróżnia źródła przychodów i przewiduje różne sposoby opodatkowania dochodów.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT źródłem przychodów są również inne źródła.

Artykuł 20 ww. ustawy wymienia przykłady przychodów z innych źródeł, na co wskazuje określenie „w szczególności”.

Przyjmuje się powszechnie, że przychody z innych źródeł stanowią realne korzyści majątkowe powstałe u podatnika. Jak twierdzi Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji nr 0113-KDIPT2-2.4011.778.2023.2.ACZ: „niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego”.

Zdaniem Wnioskodawców z taką samą sytuacją mamy do czynienia in casu. Mając na uwadze długotrwałość prowadzonych postępowań oraz jednolite już orzecznictwo polskich sądów, które w dużym uproszczeniu mówiąc, unieważniają umowy kredytu waloryzowanych kursem waluty obcej bądź ustalają nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z takich umów i skutek takiego wyroku w postaci konieczności dokonania wzajemnych rozliczeń, tj. zwrotu spełnionych świadczeń jako niemających podstawy prawnej (bezpodstawne wzbogacenie), strony postępowań sądowych decydują się na zawarcie ugody w drodze wzajemnych ustępstw.

W tym przypadku Wnioskodawcy pomimo, że dokonali nadpłaty ponad udostępniony kapitał w wysokości ok. (…) zł, są gotowi zawrzeć ugodę na warunkach przedstawionych powyżej. Dla szybszego zakończenia sprawy są gotowi zrezygnować z przysługującej im wierzytelności w wysokości aż (…) zł – oczywiście jest to kwota w przybliżeniu z uwagi na zmienność kursów walut i wierzytelności wyrażone w różnych walutach.

Jak wskazano powyżej, Bank w ugodzie zgodził się na zapłatę na rzecz Wnioskodawców kwoty w łącznej wysokości (…) zł.

Charakter planowanej ugody związanej ściśle ze sporem istniejącym między stronami oraz ich wzajemnymi roszczeniami, w tym roszczeniem Wnioskodawców o zwrot spełnionych świadczeń tytułem nieważnej umowy, jasno wskazuje, że kwota, którą Bank proponuje wypłacić na rzecz Wnioskodawców ma charakter zwrotny, tj. Bank zwróci na rzecz Pożyczkobiorców część spełnionego przez nich świadczenia, a więc część pieniędzy należących do Pożyczkobiorców, a nienależnie przez nich przekazanych Bankowi. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że umowa jest nieważna ex lege i ex tunc, a ewentualny wyrok ustalający nieważność ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Oczywiście w razie zawarcia ugody nie dojdzie do prawomocnego ustalenia nieważności umowy, co nie zmienia jednak faktu, że umowa jest nieważna z mocy samego prawa.

Kredytobiorcy zawierając ugodę, po prostu zrezygnują z sądowej ochrony swoich praw, tj. z dochodzenia sądowego orzeczenia nieważności umowy i zasądzenia na ich rzecz świadczenia nienależnie spełnionego.

W związku z zawarciem ugody i dokonaniem przez Bank wypłaty dodatkowej kwoty, Wnioskodawcy otrzymają jedynie ekwiwalent własnych środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy przekazywali na rzecz Banku w ramach spłaty rat pożyczki, tym bardziej mając na uwadze fakt, iż dokonali jej całkowitej spłaty 7 lat temu. Zatem, zwrot takiej kwoty nie spowoduje faktycznego przysporzenia w ich majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego pomniejszenia ich majątku, które z uwagi na fikcję nie zawarcia nieważnej umowy, nigdy nie powinno mieć miejsca.

Zgodnie z interpretacją indywidualną z 1 sierpnia 2024 r., 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ: „zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej”.

Podobne stanowisko zostało zajęte w interpretacji indywidualnej z 21 października 2024 r., 0112-KDIL2-1.4011.596.2024.2.MKA, której przedmiotem analizy była ugoda zawierana z tym samym Bankiem i treść postanowień ugody była zbliżona do wyżej zacytowanych: „Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że planują Państwo zawrzeć z bankiem ugodę, zgodnie z którą kredyt zostanie przewalutowany. Bank poza umorzeniem powstałego po przewalutowaniu salda kredytu zobowiąże się do wypłaty na Państwa rzecz kwoty (...) zł. Przy czym spełnione przez Państwa świadczenie na rzecz banku przewyższa wysokość udostępnionego kapitału o (...) zł. (...) Wobec powyższego, skoro kwota dodatkowa, którą otrzymają Państwo od banku w wyniku zawarcia ugody, mieścić się będzie w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty kredytu hipotecznego jej otrzymanie nie spowoduje po Państwa stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Państwa neutralna podatkowo”.

Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym, podzielają w całości ww. interpretację przepisów podatkowych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Z kolei stosownie do art. 78 ww. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.):

Podkreślić należy, że otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki, jej części lub odsetek. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wobec powyższego, skoro kwota (…) zł, którą mają Państwo otrzymać od Banku w wyniku zawartej ugody stanowi zwrot wpłaconych środków z tytułu spłaty pożyczki i mieści się w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty pożyczki to jej otrzymanie nie powoduje po Państwa stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie będą Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie będzie skutkowało po Państwa stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Państwa we wniosku interpretacji indywidualnych, stwierdzam, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Wydając interpretacje indywidualne organ nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.