Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

16 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 16 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie skutków podatkowych wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie. Uzupełnili go Państwo pismem z 16 lutego 2025 r. (wpływ 16 lutego 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

…

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

…

Opis stanu faktycznego

W wyniku prawomocnego wyroku sądu w 2024 r., dotyczącego unieważnienia umowy kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego, zasądzono na rzecz Zainteresowanych kwotę 440 332,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 24 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty. Odsetki zostały zasądzone za opóźnienie w zwrocie środków, które bank nienależnie pobrał na podstawie nieważnej umowy kredytowej.

W uzupełnieniu wniosku wskazano:

Umowa nr … o wskazany we wniosku kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „...” waloryzowany kursem CHF została zawarta w dniu ... 2008 r. Kredyt został udzielony na okres 360 miesięcy.

Kredytobiorcy to: … oraz … (dalej: „Zainteresowani”). Zainteresowana była współkredytobiorcą. Pomiędzy Zainteresowanymi istniała i nadal istnieje ustawowa wspólność majątkowa małżeńska od … 1999 r.

Wszyscy kredytobiorcy zgodnie z zawartą umową odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie, a więc do pełnej wysokości.

Kredyt został zaciągnięty w banku ... z siedzibą w … Oddział Bankowości Detalicznej w … (obecnie ... z siedzibą w …). Siedziba banku znajduje się w państwie członkowskim Unii Europejskiej.

Cel zaciągnięcia kredytu: zakup na rynku pierwotnym działki gruntu nr A, zabudowanej domem mieszkalnym, położonej w ... przy ul. … oraz na pokrycie kosztów opłat okołokredytowych.

Pozew został wniesiony do Sądu w dniu 15 lipca 2022 r. przez Zainteresowanych, reprezentowanych przez adwokata ….

Pozew zawierał następujące roszczenia:

1)ustalenie nieważności całej umowy nr … o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „...” waloryzowany kursem CHF zawartej w dniu … 2008 r. na podstawie art. 58 k.c. w zw. z art. 69 ustawy-Prawo bankowe i art. 353¹ k.c.;

2)zasądzenie od pozwanej solidarnie na rzecz powodów kwoty 440 332,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty z uwagi na uiszczanie nienależnych świadczeń na podstawie ww. umowy;

ewentualnie (w przypadku nieuznania żądania wskazanego w pkt 1 i 2 za zasadne):

3)zasądzenie od pozwanej solidarnie na rzecz powodów kwoty 141 231,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty − wskutek uznania niektórych postanowień ww. umowy za abuzywne w rozumieniu art. 385¹ k.c. i tym samym bezskuteczne względem powodów;

4)zasądzenie od pozwanej solidarnie na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych;

5)zasądzenie od pozwanej solidarnie na rzecz powodów odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty kosztów procesu liczonych od dnia uprawomocnienia orzeczenia w tym przedmiocie do dnia zapłaty;

6)przeprowadzenie rozprawy;

7)w razie przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego zwolnienie powodów z konieczności bezpośredniego udziału w tym posiedzeniu na podstawie art. 205⁵ §3 k.p.c., gdyż udział pełnomocnika będzie wystarczający;

8)rozpoznanie sprawy także pod nieobecność powodów oraz ich pełnomocnika;

9)wydanie wyroku zaocznego w przypadkach prawem przewidzianych;

10)nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności w razie spełnienia przesłanek z art. 333 § 3 k.p.c.;

11)dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w uzasadnieniu pozwu.

Sąd określił należną kwotę odsetek: odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia 24 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty.

W wyroku Sąd zasądził na rzecz Zainteresowanych łączną kwotę do wypłaty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W skład wypłaconej kwoty wchodziły:

-zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 440 332,17 zł,

-odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia 24 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,

-zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 11 834 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Odsetki ustawowe za opóźnienie, o których mowa we wniosku, dotyczyły odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie należności.

Data wyroku unieważniającego umowę kredytu: … 2022 r. - Sąd Okręgowy w … II Wydział Cywilny.

Data uprawomocnienia ww. wyroku: … 2024 r. - Sąd Apelacyjny w … I Wydział Cywilny.

Sąd unieważnił umowę kredytu hipotecznego z powodu zawarcia w niej klauzul abuzywnych, czyli niedozwolonych postanowień umownych, które rażąco naruszają interesy konsumenta.

Kluczowe powody unieważnienia umowy:

-niejednoznaczne i jednostronne określenie kursu waluty: Umowa kredytowa zawierała klauzule indeksacyjne, które odsyłały do tabeli kursów walut obcych banku. Sąd uznał, że te postanowienia nie były jednoznaczne i umożliwiały bankowi dowolne ustalanie kursów kupna i sprzedaży waluty, co stawiało kredytobiorcę w niekorzystnej pozycji. Bank miał bowiem możliwość jednostronnej zmiany kursu, co wpływało na wysokość rat kredytu i ostateczne zobowiązanie kredytobiorcy;

-brak wpływu konsumenta na kurs waluty: Kredytobiorcy nie mieli żadnego wpływu na sposób, w jaki bank ustalał kursy franka szwajcarskiego. Oznaczało to, że ryzyko związane z wahaniami kursu waluty spoczywało w całości na konsumentach;

-sprzeczność z dobrymi obyczajami: Sąd uznał, że takie postanowienia umowne są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumentów.

Podstawa prawna unieważnienia umowy

Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na kilku podstawach prawnych:

-art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego: Mówi on o nieważności czynności prawnej sprzecznej z ustawą albo zasadami współżycia społecznego;

-art. 385¹ Kodeksu cywilnego: dotyczy klauzul abuzywnych w umowach zawieranych z konsumentami;

-art. 69 ustawy Prawo bankowe: określa, co powinna zawierać umowa kredytu.

Konsekwencje unieważnienia umowy

Unieważnienie umowy kredytu oznacza, że umowa ta od początku nie wywoływała żadnych skutków prawnych. W związku z tym strony umowy są zobowiązane do wzajemnego zwrotu świadczeń. Oznacza to, że bank musi zwrócić kredytobiorcom wpłacone przez nich raty kredytu, a kredytobiorcy muszą zwrócić bankowi kwotę kredytu, którą otrzymali.

Ustalenia zawarte w wyroku Sądu

Po rozpoznaniu w dniu … 2022 r. w … na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa …, … przeciwko … w … o zapłatę i ustalenie:

1)ustala, że umowa nr … o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „...,, waloryzowany kursem CHF, zawarta w dniu … 2008 r. pomiędzy powodami a pozwanym, jest nieważna;

2)zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 440 332,17 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 24 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty;

3)oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4)zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 11 834 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Kwota do wypłaty oraz odsetki ustawowe za opóźnienie, o których mowa we wniosku zostały zasądzone w związku z unieważnieniem umowy nr … o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „...”, waloryzowany kursem CHF, zawartej dnia … 2008 r.

W dniu 9 grudnia 2024 r. bank wypłacił łącznie Zainteresowanym zasądzoną w wyroku kwotę 440 332,17 zł oraz kwotę odsetek 156 226,23 zł.

Wysokość należnej kwoty do wypłaty łącznie na rzecz Zainteresowanych − 440 332,17zł:

·Podstawa roszczenia Powodów: Powodowie (Zainteresowani) w pozwie głównym domagali się ustalenia nieważności umowy kredytu hipotecznego oraz zasądzenia kwoty 440 332,17 zł tytułem zwrotu nienależnych świadczeń. Kwota ta reprezentowała sumę wpłat dokonanych przez Nich na rzecz banku w okresie trwania umowy kredytowej, tj. od … 2008 r. do … 2021 r.

·Ustalenia Sądu: Sąd ustalił, że w okresie od … 2008 r. do … 2021 r. powodowie łącznie wpłacili na rzecz pozwanego 440 332,17 zł. Szczegółowy rozkład tej kwoty obejmował:

-sumę rat kredytowych uiszczonych w PLN: 419 537,33 zł;

-prowizję za uruchomienie kredytu: 4 867,20 zł;

-prowizję za ubezpieczenie kredytu: 973,44 zł;

-sumę składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego: 3 684,42 zł;

-sumę składek z tytułu ubezpieczenia nieruchomości: 5 423,42 zł;

-sumę składek z tytułu ubezpieczenia Pakiet Bezpieczna spłata: 5 846,36 zł.

·Orzeczenie Sądu: Sąd uznał, że umowa kredytowa jest nieważna w całości na podstawie art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego. Przyczyną nieważności było uznanie za abuzywne (niedozwolone) klauzul indeksacyjnych w umowie, tj. postanowień dotyczących waloryzacji kredytu kursem CHF, a konkretnie:

-§ 10 ust. 4 umowy - dotyczący przeliczania rat kapitałowo-odsetkowych na złote według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej banku;

-§ 22 ust. 2 i 3 regulaminu - precyzujące sposób przeliczania rat na złote według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej banku.

·Kryteria i okoliczności uznania klauzul za abuzywne: Sąd uznał, że ww. klauzule są abuzywne, ponieważ:

-nie były jednoznaczne i transparentne - nie określały w sposób jasny i zrozumiały dla konsumenta mechanizmu ustalania kursów walut, pozostawiając to w wyłącznej gestii banku. Odesłanie do tabeli kursowej banku bez wskazania kryteriów Jej tworzenia dawało bankowi arbitralną możliwość kształtowania kursów;

-kształtowały prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszały jego interesy - umożliwiały bankowi nieograniczone ustalanie kursów kupna i sprzedaży waluty, prowadząc do nieuzasadnionego wzrostu zobowiązań kredytobiorcy i zysku banku. Zastosowanie kursu kupna przy ustalaniu kwoty kredytu i kursu sprzedaży przy spłacie rat generowało dodatkowy zysk dla banku;

-nie były indywidualnie negocjowane - pochodziły z wzorca umowy przygotowanego przez bank, a powodowie nie mieli wpływu na ich treść.

·Skutek nieważności umowy i bezpodstawne wzbogacenie: Sąd, powołując się na art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c., stwierdził, że stwierdzenie nieważności umowy kredytu ex tunc (od momentu zawarcia) powoduje, że świadczenia spełnione przez powodów w wykonaniu tej umowy stały się nienależne. W związku z tym, bank jest zobowiązany do zwrotu uzyskanej korzyści, czyli kwoty 440 332,17 zł, którą powodowie wpłacili w okresie trwania nieważnej umowy. Sąd uwzględnił powództwo główne w przeważającej części, zasądzając zwrot tej kwoty.

Kwota odsetek ustawowych za opóźnienie wypłacona na rzecz Zainteresowanych:

Podstawa prawna: Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego regulujących kwestię odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, prawdopodobnie w oparciu o art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z przepisami określającymi wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie.

Bank nie wystawił Zainteresowanym informacji PIT-11.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku Zainteresowani wskazali, że w wyniku prawomocnego wyroku Sądu z 2024 r., dotyczącego unieważnienia umowy kredytu hipotecznego „...”, nr …, indeksowanego do franka szwajcarskiego, zasądzono solidarnie na rzecz Zainteresowanych, jako kredytobiorców i podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, kwotę 440 332,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 24 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty. Odsetki te zostały zasądzone jako konsekwencja opóźnienia ... w zwrocie środków, które bank nienależnie pobrał od Zainteresowanych na podstawie nieważnej umowy kredytowej.

Pytanie

W związku z powyższym, w kontekście przepisów podatkowych regulujących podatek dochodowy od osób fizycznych w Polsce, w szczególności ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Zainteresowani proszą o wyjaśnienie, czy zasądzone na rzecz Zainteresowanych odsetki ustawowe za opóźnienie, wynikające z prawomocnego wyroku Sądu i naliczone od daty wezwania do zapłaty, stanowią dla Zainteresowanych, jako podatników, przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Jeśli tak, to jakie konkretne prawa i obowiązki podatkowe ciążą na Zainteresowanych w związku z otrzymaniem tych odsetek, w szczególności w zakresie ich wykazania w zeznaniu podatkowym i ewentualnej zapłaty podatku?

Państwa stanowisko w sprawie

Zasądzone odsetki ustawowe za opóźnienie stanowią konsekwencję opóźnienia ... w zwrocie środków pieniężnych, które bank nienależnie pobrał od Zainteresowanych na podstawie nieważnej umowy kredytowej. Zdaniem Zainteresowanych, biorąc pod uwagę charakter prawny i ekonomiczny tych odsetek, nie stanowią one przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podstawy prawne i argumentacja

Kompensacyjny charakter odsetek. Zasądzone odsetki pełnią funkcję wyłącznie kompensacyjną. Nie są one formą wynagrodzenia kapitału ani zyskiem z inwestycji. Ich celem jest zrekompensowanie Zainteresowanym, jako kredytobiorcom, uszczerbku majątkowego wynikającego z czasowego pozbawienia Zainteresowanych możliwości dysponowania Ich środkami.

Brak trwałego przysporzenia majątkowego o charakterze dochodowym. Otrzymanie odsetek nie powoduje realnego i trwałego przysporzenia majątkowego o charakterze dochodowym. Są one formą restytucji, mającą na celu wyrównanie poniesionej straty finansowej.

Podstawa prawna. Zainteresowani swoje stanowisko opierają na przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W szczególności Zainteresowani wskazują na:

·art. 2 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych − określa, co podlega opodatkowaniu,

·art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy−- przewiduje zwolnienie z opodatkowania dla odszkodowań i zadośćuczynień.

Chociaż zasądzone odsetki nie są stricte odszkodowaniem, ich funkcja ekonomiczna jest zbliżona do świadczeń odszkodowawczych, a zatem powinny być traktowane na gruncie prawa podatkowego w sposób analogiczny.

Wniosek

W świetle powyższych argumentów, Zainteresowani proszą o potwierdzenie Ich stanowiska i wydanie pisemnej interpretacji indywidualnej potwierdzającej, że zasądzone na rzecz Zainteresowanych odsetki ustawowe za opóźnienie, wynikające z prawomocnego wyroku Sądu, w sprawie o sygn. akt …, nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie Zainteresowani wnoszą o jasne wskazanie, jakie konkretne prawa i obowiązki podatkowe będą na Nich ciążyć w przypadku, gdyby Urząd Skarbowy prezentował odmienne stanowisko w tej kwestii.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród nich ustawodawca wyodrębnił – w punkcie 9 ww. przepisu – „inne źródła”.

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe zwrotu nienależnie pobranych świadczeń

Z opisu sprawy wynika, że Sąd w wyroku z dnia … 2022 r., uprawomocnionym w dniu … 2024 r., unieważnił umowę kredytu hipotecznego zawartą w dniu … 2008 r. zasądzając od banku na rzecz Zainteresowanych m.in. zwrot kwoty 440 332,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 24 sierpnia 2021 r. (tj. od daty wezwania do zapłaty) do dnia zapłaty. Odsetki te zostały zasądzone za opóźnienie w zwrocie środków, które bank nienależnie pobrał na podstawie nieważnej umowy kredytowej. W dniu 9 grudnia 2024 r. bank wypłacił łącznie Zainteresowanym zasądzoną w wyroku kwotę 440 332,17 zł oraz kwotę odsetek 156 226,23 zł.

Wskazać należy, że stosownie do art. 410 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Należy wyjaśnić, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się natomiast w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem, kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Skoro zatem mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranych świadczeń, to należy uznać, że zwrot ten nie stanowi dla Zainteresowanych przychodu.

W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej, klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Zatem, po stronie Zainteresowanych jako kredytobiorców nie powstał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe wypłaty odsetek za opóźnienie

W złożonym wniosku wątpliwości Zainteresowanych dotyczą kwestii opodatkowania zasądzonych wyrokiem odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, liczonych od dnia 24 sierpnia 2021 r. (tj. od daty wezwania do zapłaty) do dnia zapłaty.

Wskazać należy, że różnego rodzaju świadczenia, w tym m.in. odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Wyjaśnić zatem należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny:

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy:

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Skoro zatem, kwota zwrotu nienależnie pobranych przez bank rat kredytu, którą Zainteresowani otrzymali, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie ww. kwoty zwrotu, liczone od dnia 24 sierpnia 2021 r. (tj. od daty wezwania do zapłaty) do dnia zapłaty, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, zasądzone wyrokiem sądu ww. odsetki ustawowe za opóźnienie są zwolnione od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.

Państwa stanowisko o zwolnieniu odsetek za zwłokę od opodatkowania jest więc prawidłowe, jednakże nie dlatego, że otrzymany przez Państwo zwrot świadczeń podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy (jak wskazują w swoim stanowisku), lecz z tego względu, że otrzymany zwrot w ogóle nie stanowi dla Państwa przychodu podatkowego (nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym). Nie mamy tutaj bowiem do czynienia z odszkodowaniem, lecz zwrotem nienależnie pobranych świadczeń.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Wyjaśnić również należy, że Organ wydając interpretacje w trybie ww. przepisu, nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu, zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan … (Zainteresowany będący stroną postępowania) – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.