Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 19 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni wraz z mężem (pozostając w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej) zawarli z Bankiem (…) umowę kredytu w dniu 12 czerwca 2008 r. Bank udzielił kredytu w kwocie (…) zł, gdzie waluta waloryzacji to CHF. Spłata kredytu miała nastąpić do dnia 15 czerwca 2038 r., przy wariancie spłaty kredytu: równe raty kapitałowo-odsetkowe.

Kredyt został przeznaczony na nabycie nieruchomości wyłącznie celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny Kredytobiorcy. W kredytowanej nieruchomości nie była prowadzona działalność gospodarcza. Nieruchomość ta nie była również wynajmowana. Kwota kredytu została rozdzielona na następujące pozycje: (…) zł na poczet budowy i zakupu od Inwestora Zastępczego przedmiotowego lokalu mieszkalnego, (…) zł postawiona do dyspozycji Kredytobiorcy tytułem refinansowania poniesionych nakładów na zakup przedmiotowego lokalu mieszkalnego, (…) zł postawiona do dyspozycji Kredytobiorcy tytułem finansowania opłat okołokredytowych w tym składki ubezpieczenia na życie i od niezdolności do pracy zarobkowej, (…) zł postawiona do dyspozycji Kredytobiorcy tytułem finansowania prac remontowo-wykończeniowych w nabywanym lokalu mieszkalnym.

Kredytobiorcy zapłacili na rzecz Banku od dnia zawarcia umowy kredytu do dnia 18 grudnia 2024 r. kwotę (…) zł.

Kredytobiorcy zakwestionowali użycie niedozwolonych klauzul waloryzacyjnych finalnie kierując sprawę na drogę postępowania sądowego. Sprawa o ustalenie, że pomiędzy Kredytobiorcami oraz Bankiem nie istnieje stosunek prawny wynikający z ww. umowy na skutek nieważności tej umowy w całości, została zarejestrowana w Sądzie Okręgowym (...). (…) Wydział Cywilny pod sygn. (…). Kredytobiorcy domagają się w tym postępowaniu stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy.

Bank złożył pozew wzajemny w sprawie o zapłatę kwoty (…) zł, która odpowiada wypłaconemu przez Bank kapitałowi na podstawie Umowy. Jednocześnie w wyniku prowadzonych negocjacji strony potwierdzają, że Klientowi przysługują następujące roszczenia w stosunku do Banku wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy: (…) zł tytułem rat kapitałowo- odsetkowych; (…) zł tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego; (…) zł tytułem składek na poczet ubezpieczenia; (…) zł tytułem opłaty i prowizji związanej z kredytem; (…) zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 9 kwietnia 2024 r.) do dnia 5 grudnia 2024 r.

Łącznie kwota roszczeń Kredytobiorcy to: (…) zł. Jak również strony potwierdzają, iż w związku z wykonaniem Umowy (wypłatą kapitału kredytu), Bankowi przysługuje w stosunku do Klienta roszczenie o zapłatę (…) zł. Strony niniejszym dokonują potrącenia Roszczenia Klienta w wysokości (…) zł z Roszczeniem Banku w wysokości (…) zł, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości (…) zł.

Na skutek dokonanego potrącenia, Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Klienta pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia, tj. (…) zł.

Bank dodatkowo w ramach Ugody zobowiązuje się dokonać zwrotu na rzecz Klienta kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (…) zł, które według zapisów ugody ostatecznie przypadną Kancelarii prawnej.

Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, iż w związku z zawartą Ugodą Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej Ugody Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację podatkową i potwierdził, że po stronie Klienta nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11. W wyniku zawartej ugody na ww. warunkach proponowanych przez Bank po stronie kredytobiorców powstaje przychód w wysokości (…) zł. Jednocześnie w ocenie Kredytobiorców do ww. przychodu zastosowanie będzie miała regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, bowiem Kredytobiorcy spełniają warunki określone w tym rozporządzeniu w par. 1 ust. 1 pkt 1 lit, a i b.

Pytania

1.Czy po podpisaniu ugody powstał wobec Kredytobiorcy skutek podatkowy w związku z wypłatą kwoty (…) zł?

2.Czy po podpisaniu ugody powstał wobec Kredytobiorcy skutek podatkowy w związku z wypłatą kwoty (…) zł?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem – w odniesieniu do pytania 1 – wygrane pieniądze to nic innego jak zwrot pieniędzy, przez lata nadpłaconych do Banku w skutek nieuczciwych praktyk Banku. Bank zmusił Panią do zaciągnięcia kredytu w CHF, odmówił udzielenia w PLN. Zaciągnęła Pani wraz z mężem kredyt w dobrej wierze. Nieuczciwe będzie obciążenie Panią dwukrotnie podatkiem, gdyż już raz zapłaciła podatek od dochodu, więc nie powinna Pani płacić drugi raz za te same pieniądze. Naliczona kwota to zwrot wpłaconych przez Panią do Banku pieniędzy. Nie zarabia Pani na wygranej z Bankiem. Bank zwraca wcześniej zgrabione środki i nie powinny one podlegać opodatkowaniu, ponieważ już raz zapłaciła Pani za nie podatek dochodowy.

Będzie tu miała zastosowanie regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W Pani ocenie w takim wypadku nie powstanie obowiązek podatkowy po stronie Kredytobiorcy. Na marginesie wskazuje Pani również, że tzw. ulga podatkowa dla „frankowiczów” wynikająca z ww. rozporządzenia miała początkowo obowiązywać do końca 2022 roku, jednak z uwagi na dalszą potrzebę wsparcia kredytobiorców walutowych, została przedłużona do 31 grudnia 2024 r. Powyższe miało zachęcić kredytobiorców do ugodowego zakończenia sporu z bankiem. Wobec czego ulga ta powinna obejmować wszelkie korzyści kredytobiorcy z ugody tj. nie tylko kwotę umorzonego zadłużenia, ale również dodatkowo wypłacone świadczenie przez Bank.

W Pani ocenie – w odniesieniu do pytania 2 – koszty zastępstwa procesowego zostały przez Panią poniesione i zwrot ten także nie stanowi przysporzenia majątkowego i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem kosztów nie wystąpiło po Pani stronie realne przysporzenie majątkowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163, ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych wypłaty przez Bank kwoty przysługującego Pani roszczenia, na podstawie zawartej ugody dotyczącej kredytu zaciągniętego przez Panią, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazała Pani, że Kredytobiorcy wpłacili na rzecz Banku w ramach umowy kredytowej kwotę (…) zł. W związku z prowadzonymi negocjacjami z Bankiem Strony potwierdzają, że Klientowi przysługują roszczenia w stosunku do Banku wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy w łącznej kwocie wysokości (…) zł. Jak również Strony potwierdzają, iż w związku z wykonaniem umowy (wypłatą kapitału kredytu), Bankowi przysługuje w stosunku do Klienta roszczenie o zapłatę (…) zł. Strony niniejszym dokonują potrącenia roszczenia Klienta w wysokości (…) zł z roszczeniem Banku w wysokości (…) zł, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości (…) zł. Na skutek dokonanego potrącenia, Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Klienta pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia w wysokości (…) zł.

Wypłaconą na Pani rzecz kwotą (…) zł objęte zostaną środki pieniężne wpłacone wcześniej przez Panią do Banku w celu wypełnienia wiążącej Panią z Bankiem umowy kredytowej. Wypłata ww. kwoty stanowiącej element rozliczeń pomiędzy Panią a Bankiem, mający na celu zwrot na Pani rzecz uprzednio wpłaconych przez Panią do Banku kwot, stanowi pozostałe przysługujące Pani od Banku roszczenie powstałe w wyniku dokonanych przez Panią na rzecz Banku wpłat.

Zatem, otrzymanie ww. kwoty w ramach przysługującego Pani od Banku roszczenia w związku z zawarciem przez Panią Ugody z Bankiem, nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.

Podsumowując, w analizowanej sprawie wypłata przez Bank ww. kwoty nie spowoduje u Pani powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie więc miała Pani obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez Bank ww. kwoty.

Zatem, za nieprawidłowe należy uznać Pani stanowisko, że w wyniku zawarcia ugody po stronie Kredytobiorcy powstaje przychód, do którego będzie miało zastosowanie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania podatku dochodowego (…) i z tego względu po Pani stronie nie powstanie obowiązek podatkowy.

Przechodząc do Pani wątpliwości dotyczących kwestii zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.

Zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez Bank na Pani rzecz, w ramach zawartej Ugody - nie spowoduje powstania u Pani przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

Zatem, zwrócone na Pani rzecz koszty zastępstwa procesowego nie będą stanowiły przysporzenia po Pani stronie i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów postępowania sądowego nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Panią wydatków - nie będzie więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem kosztów zastępstwa procesowego będzie obojętna podatkowo.

W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 96 ww. ustawy:

Mając na względzie cytowane wyżej przepisy stwierdzam, że skutki podatkowe związane z zapłatą przez Bank kwoty (…) zł należy odnosić bezpośrednio do Kredytobiorcy niezależnie od dalszych rozliczeń pomiędzy Kredytobiorcą – Panią, a pełnomocnikiem – Kancelarią prawną.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot na Pani rzecz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (…) zł w ramach zawartej z Bankiem Ugody, nie spowoduje powstania po Pani stronie przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego w związku z otrzymaniem od Banku w ramach Ugody ww. kwot.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pani jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpiła Pani o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jeden ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pani osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pani małżonka).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.