Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - 0112-KDIL2-1.4011.96.2025.2.KF

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w części dotyczącej braku powstania przychodu w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego i prawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 28 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody sądowej z bankiem. Uzupełniła go Pani pismem z 18 marca 2025 r. (wpływ 18 marca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych

Wraz z mężem (…) 2005 r. zawarła Pani z Bankiem Umowę kredytu. Zgodnie z ww. Umową otrzymali Państwo kredyt w kwocie (…) CHF na finansowanie kosztów dokończenia budowy domu jednorodzinnego na nieruchomości położonej w (…).

W związku ze sporem dotyczącym skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy, który zawisł w sprawie za sygn. akt (…) wraz z Bankiem zdecydowali się Państwo na polubowne załatwienie sprawy i zawarli ugodę sądową w dniu (…) 2024 r. Zgodnie z zawartą ugodą sądową Bank zdecydował się umorzyć Państwa zadłużenie w wysokości (…) zł oraz wypłacić kwotę dodatkową w wysokości (…) zł.

Pomiędzy Panią a mężem istnieje od 5 lat rozdzielność majątkowa. Bowiem zawarli Państwa Umowę majątkową małżeńską. Początkowo nieruchomość stanowiła Państwa wspólność majątkową małżeńską, ale w związku z zawarciem Umowy majątkowej małżeńskiej została przekazana Pani do jej majątku osobistego. Mężowi przysługuje aktualnie służebność do korzystania z jednego pomieszczenia i ogrodu.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym:

-Ugoda dotyczy kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe i realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

-Wcześniej nie korzystali Państwo z podobnej ugody.

-Z Umowy kredytowej nie wynika, aby kwota umorzonej wierzytelności obejmowała także opłaty okołokredytowe, np. koszty ubezpieczenia, usługi dodatkowe itd.

-Nie był to kredyt zaciągnięty na refinansowanie środków własnych poniesionych na zakup nieruchomości.

-Umowa kredytowa nie dotyczyła zakupu garażu, miejsca postojowego ani komórki lokatorskiej.

-Bank dodatkowo zaproponował tzw. dodatkowy zwrot (Bank nie określił w jaki sposób wyliczył dodatkowy zwrot w kwocie (…) zł). Kwota dodatkowego zwrotu jak i kwota umorzona łącznie nie przewyższają kwoty rat zapłaconych Bankowi.

Uzupełnienie opisu stanów faktycznych

W celu uzupełnienia opisu sprawy odpowiedziała Pani na następujące pytania:

Czy odpowiadała Pani wraz z mężem solidarnie za spłatę kredytu?

Odp.: Potwierdza Pani, że wraz z mężem odpowiadała Pani solidarnie za spłatę kredytu.

Z jakiego tytułu bank zobowiązał się w ugodzie do wypłaty na Pani rzecz kwoty dodatkowej ((…) zł); czego dotyczy ta kwota?

Odp.: Jest to kwota wypłacona w związku z rozliczeniem Umowy kredytu i stanowi częściowy zwrot uiszczonych przez Panią kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz Banku, zawartych w ratach udzielonego kredytu.

Czy ww. kwota związana jest z nadpłatą przez Panią i męża rat kapitałowo-odsetkowych powstałą w związku z zawartą umową i udzielonym kredytem mieszkaniowym?

Odp.: Ww. kwota jest związana z nadpłatą przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych powstałą w związku z zawartą Umową i udzielonym kredytem mieszkaniowym.

Czy suma wpłat dokonanych przez Panią i męża na rzecz banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o ww. kwotę otrzymaną z banku jest mniejsza niż kwota uzyskanego przez Państwa kapitału z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego?

Odp.: Suma wpłat dokonanych przez Panią i Pani męża na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o ww. kwotę otrzymaną z Banku jest większa niż kwota uzyskanego przez Państwo kapitału z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego o ok. (…) zł. Powyższa różnica wynika ze spłaty w tak długim okresie 2005-2023, przy zmieniających się kursach CHF. Kwota dodatkowa została wyliczona, zaproponowana przez Bank i finalnie zaakceptowana przez strony Ugody.

Pytania

1.Czy w związku z zawarciem Ugody sądowej przez Panią wraz z mężem i z Bankiem, mającej na celu zakończenie sporu sądowego na tle Umowy kredytu hipotecznego, umorzona część kredytu do spłaty stanowi dla Pani przychód i czy w związku z tym po Pani stronie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o PIT?

2.Czy w związku z zawarciem Ugody sądowej przez Panią wraz z mężem i z Bankiem, mającej na celu zakończenie sporu sądowego na tle Umowy kredytu hipotecznego, wypłacona przez Bank kwota dodatkowa stanowi dla Pani przychód i czy w związku z tym po Pani stronie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o PIT?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem:

1.W związku z zawarciem Ugody sądowej przez Panią wraz z mężem i z Bankiem, mającej na celu zakończenie sporu sądowego na tle Umowy kredytu hipotecznego, umorzona część kredytu do spłaty nie stanowi dla Pani przychodu i w związku z tym po Pani stronie nie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o PIT.

2.W związku z zawarciem Ugody sądowej przez Panią wraz z mężem i z Bankiem, mającej na celu zakończenie sporu sądowego na tle Umowy kredytu hipotecznego, wypłacona przez Bank kwota dodatkowa nie stanowi dla Pani przychodu i związku z tym po Pani stronie nie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o PIT.

Uzasadnienie Pani stanowiska w sprawie

Ad. 1

Na mocy § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Kwoty wierzytelności obejmują (§ 1 ust. 2 Rozporządzenia):

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Przez jedną inwestycję mieszkaniową rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Przez jedno gospodarstwo domowe rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 15 stycznia 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.905.2023.1.MKA wskazał, że:

„Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana na nabycie mieszkania, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podarku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podarkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednakże, do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania. Zaniechanie to nie będzie dotyczyło kwoty umorzonej wierzytelności, która będzie odpowiadała części kredytu mieszkaniowego, w jakiej został on zaciągnięty na opłaty okołokredytowe, które nie były konieczne do zawarcia umowy kredytu. Zatem od tej części umorzonej kwoty, w jakiej zgodnie z powyższymi wyjaśnieniami stanowi ona dla Pana przychód, winien Pan zapłacić podatek dochodowy”.

Z ww. preferencji podatkowej nie mogą skorzystać m.in.:

-kredyty zaciągnięte na refinansowanie środków własnych poniesionych na zakup nieruchomości (tak też np. interpretacja z 23 czerwca 2023 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.347.2023.3.ACZ czy z 17 stycznia 2024 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.751.2023.2.DA). Od tego rodzaju kredytu należy odróżnić hipoteczny kredyt refinansowy zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) hipotecznego kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na cele mieszkaniowe, który może już skorzystać z ww. ulgi;

-część kredytu hipotecznego przeznaczona na zakup garażu / miejsca postojowego / komórki lokatorskiej, dla których prowadzona jest odrębna księga wieczysta (dla por. pismo z 25 stycznia 2024 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.1007.2023.2.AC).

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, wraz z mężem (…) 2005 r. zawarła Pani z Bankiem Umowę kredytu. Zgodnie z ww. Umową otrzymali Państwo kredyt w kwocie (…) CHF na finansowanie kosztów dokończenia budowy domu jednorodzinnego na nieruchomości położonej w (…).

W związku ze sporem dotyczącym skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy, który zawisł w sprawie za sygn. akt (…) wraz z Bankiem zdecydowali się Państwo na polubowne załatwienie sprawy i zawarli ugodę sądową (…) 2024 r. Zgodnie z zawartą ugodą sądową Bank zdecydował się umorzyć Państwa zadłużenie w wysokości (…) zł.

Pomiędzy Panią a jej mężem istnieje od 5 lat rozdzielność majątkowa. Bowiem zawarli Państwo Umowę majątkową małżeńską. Początkowo nieruchomość stanowiła Państwa wspólność majątkową małżeńską, ale w związku z zawarciem Umowy majątkowej małżeńskiej została przekazana Pani do jej majątku osobistego. Mężowi przysługuje aktualnie służebność do korzystania z jednego pomieszczenia i ogrodu.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym:

-Ugoda dotyczy kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe i realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

-Wcześniej nie korzystali Państwo z podobnej ugody.

-Z Umowy kredytowej nie wynika, aby kwota umorzonej wierzytelności obejmowała także opłaty okołokredytowe, np. koszty ubezpieczenia, usługi dodatkowe itd.

-Nie był to kredyt zaciągnięty na refinansowanie środków własnych poniesionych na zakup nieruchomości.

-Umowa kredytowa nie dotyczyła zakupu garażu, miejsca postojowego ani komórki lokatorskiej.

Umorzona kwota kredytu hipotecznego w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego. Nie powoduje ona po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego.

Spełnia Pani warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Podsumowując, w związku z zawarciem Ugody sądowej przez Panią wraz z jej mężem i z Bankiem, mającej na celu zakończenie sporu sądowego na tle Umowy kredytu hipotecznego, umorzona część kredytu do spłaty nie stanowi dla Pani przychodu i w związku z tym po Pani stronie nie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o PIT.

Ad. 2

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

Kwoty wierzytelności obejmują (§ 1 ust. 2 Rozporządzenia):

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Przez jedną inwestycję mieszkaniową rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 15 stycznia 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.905.2023.1.MKA wskazał, że:

Z ww. preferencji podatkowej nie mogą skorzystać m.in.:

W związku ze sporem dotyczącym skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy, który zawisł w sprawie za sygn. akt (…) wraz z Bankiem zdecydowali się Państwo na polubowne załatwienie sprawy i zawarli ugodę sądową (…) 2024 r. Zgodnie z zawartą ugodą sądową Bank zdecydował się umorzyć Państwa zadłużenie w wysokości (…) zł.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym:

-Ugoda dotyczy kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe i realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

-Wcześniej nie korzystali Państwo z podobnej ugody.

-Z Umowy kredytowej nie wynika, aby kwota umorzonej wierzytelności obejmowała także opłaty okołokredytowe, np. koszty ubezpieczenia, usługi dodatkowe itd.

-Nie był to kredyt zaciągnięty na refinansowanie środków własnych poniesionych na zakup nieruchomości.

-Umowa kredytowa nie dotyczyła zakupu garażu, miejsca postojowego ani komórki lokatorskiej.

-Bank dodatkowo zaproponował tzw. dodatkowy zwrot (bank nie określił w jaki sposób wyliczył dodatkowy zwrot w kwocie (…) zł). Kwota dodatkowego zwrotu jak i kwota umorzona łącznie nie przewyższają kwoty rat zapłaconych Bankowi.

Kwota dodatkowa, którą otrzymała Pani od Banku w wyniku zawartej ugody łącznie z umorzoną kwotą kredytu do spłaty, mieszczą się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego. Otrzymanie kwoty dodatkowej nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego.

Dyrektor KIS w najnowszych interpretacjach potwierdza, że dodatkowy zwrot wynikający z ugody również nie podlega opodatkowaniu PIT.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 19 listopada 2024 r., nr 0115-KDIT2.4011.401.2024.2.KC stwierdził, że:

„Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych wypłaty Pani przez Bank, kwoty dodatkowej (...) zł, która – jak Pani wskazuje – mieści się w sumie wpłat tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, stanowi zwrot części środków wcześniej wpłaconych i nie jest dodatkowym wynagrodzeniem za odstąpienie od dalszych roszczeń, stwierdzić należy, że wypłata ta nie spowodowała po Pani stronie powstania przysporzenia majątkowego. Wypłata ta jest zatem dla Pani neutralna podatkowo. Tym samym z tego tytułu nie powstał po Pani stronie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu z tego tytułu. W związku z tym, jeśli Bank wystawi PIT-11 na tę kwotę, może Pani ją pominąć w rocznym zeznaniu podatkowym”.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z 17 grudnia 2024 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.852.2024.2.MN potwierdził, że:

„Powzięła Pani wątpliwość, czy kwota dodatkowa będzie stanowiła przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (...) W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie będzie on podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych”.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 2 lipca 2024 r. sygn. akt 0112-KDIL2-1.4011.464.2024.2.MKA wskazał, że:

„Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, tj. kwoty nadpłaty i kwoty dodatkowej nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty. Nie ma Pani również obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od banku kwocie”.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 1 sierpnia 2024 r. sygn. akt 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ wskazał że:

„Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (...) Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej”.

Tak też pismo z 16 grudnia 2024 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.804.2024.2.MN czy z 25 listopada 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.764.2024.1.KF.

Reasumując, w związku z zawarciem Ugody sądowej przez Panią wraz z jej mężem i z Bankiem, mającej na celu zakończenie sporu sądowego na tle Umowy kredytu hipotecznego, wypłacona przez Bank kwota dodatkowa nie stanowi dla Pani przychodu i związku z tym po Pani stronie nie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9:

Inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności wynikającej z zaciągniętego przez Pana kredytu hipotecznego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Stosownie natomiast do art. 917 Kodeksu cywilnego:

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy odnieść się do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia).

Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W lit. d tego przepisu została wymieniona m.in. budowa własnego budynku mieszkalnego. Zatem udzielony Pani kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam zatem, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Panią na dokończenie budowy domu jednorodzinnego, stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W związku z powyższym Pani stanowisko, zgodnie z którym umorzona część kredytu nie stanowi dla Pani przychodu, jest nieprawidłowe. Jak wyjaśniono bowiem wyżej, w związku z umorzeniem części kredytu mieszkaniowego powstał po Pani stronie przychód, do którego jednak znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego. W konsekwencji po Pani stronie nie powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych otrzymania zwrotu ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazała Pani, że w Ugodzie Bank zaproponował tzw. dodatkowy zwrot. Jest to kwota wypłacona w związku z rozliczeniem Umowy kredytu i stanowi częściowy zwrot uiszczonych przez Panią kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz Banku, zawartych w ratach udzielonego kredytu. Ww. kwota jest związana z nadpłatą przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych powstałą w związku z zawartą Umową i udzielonym kredytem mieszkaniowym. Suma wpłat dokonanych przez Panią i męża na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o ww. kwotę otrzymaną z Banku jest większa niż kwota uzyskanego kapitału z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego.

Zatem w analizowanej sprawie po Pani stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem Ugody otrzymała Pani zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. A zatem otrzymała Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie Ugody sądowej nie powoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku. Wypłata ta jest dla Pani neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że otrzymana przez Panią na podstawie Ugody sądowej kwota dodatkowa nie stanowi dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Tym samym jej uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Na marginesie należy wskazać, że skoro otrzymana kwota dodatkowa nie stanowi dla Pani przychodu podatkowego – nie znajdzie do niej zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzeń.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie