Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

27 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniliście go Państwo pismem z 26 lutego 2025 r. (wpływ 5 marca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

Pani AZ

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

Pani BZ

 3. Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pan AZ.

Opis stanów faktycznych

Pani AZ, Pani BZ oraz Pan AZ (dalej łącznie jako: Wnioskodawcy) w dniu (…) maja 2005 roku zawarli z bankiem (dalej jako: Bank) umowę kredytu mieszkaniowego (dalej jako: Umowa), czyli kredytu udzielonego w całości lub w części na finansowanie własnego celu mieszkaniowego kredytobiorców.

Zgodnie z Umową, Wnioskodawcom został udzielony kredyt w wysokości (…) CHF, który był denominowany kursem CHF (dalej: Kredyt). Kwota udzielonego Wnioskodawcom Kredytu została wypłacona Wnioskodawcom w PLN. Wartość zadłużenia Wnioskodawców była określona w CHF natomiast spłata Kredytu wraz z odsetkami odbywała się w PLN.

Kwota Kredytu została przeznaczona na zakup nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalno-usługowym wolnostojącym i pawilonem recepcji, z przeznaczeniem na potrzeby własne i wynajem.

Wnioskodawcy złożyli przeciwko Bankowi pozew o zapłatę kwot uiszczonych dotychczas przez nich w wykonaniu umowy kredytu na rzecz Banku i ustalenie nieważności tej Umowy. Spór pomiędzy Wnioskodawcami a Bankiem zawisł przed Sądem Okręgowym.

W trakcie przedmiotowego sporu, Wnioskodawcy otrzymali od Banku propozycję zawarcia ugody (dalej jako: Ugoda), bowiem chciał on polubownie zakończyć zawisły przed sądem spór pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcami. Dnia (…) września 2024 roku (dalej: dzień zawarcia Ugody) zaproponowana przez Bank Ugoda została zawarta pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcami przed ww. sądem.

Na podstawie Ugody doszło do zmiany waluty zadłużenia określonej w Umowie (CHF), na walutę polską na zasadach określonych w Ugodzie (dalej: Przewalutowanie), w konsekwencji czego Kredyt został rozliczony tak, jakby od początku stanowił kredyt złotówkowy (zawarty w PLN), oprocentowany według zmiennej stopy procentowej jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w ustalonej przez Bank wysokości.

W wyniku Przewalutowania, wartość zadłużenia Wnioskodawców z tytułu zaciągniętego Kredytu – ustalona dotychczas w walucie obcej – została przeliczona na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody. W efekcie Przewalutowania, wartość zadłużenia Wnioskodawców została ustalona w walucie polskiej i przestała podlegać denominacji w walucie obcej.

Rozliczenie dotychczas spłaconych rat Kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu przewalutowanego do złotych nastąpiło zgodnie z treścią Ugody w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy została zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie – rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejszyła kapitał do spłaty kredytu złotówkowego, od którego naliczane były kolejne odsetki, a niedobór – powiększył kapitał do spłaty kredytu złotówkowego, od którego naliczane były kolejne odsetki. Odsetki bieżące od ostatniej spłaty raty uległy rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody na zasadach określonych w Ugodzie.

W treści Ugody strony ustaliły, że pozostałe do spłaty zadłużenie Wnioskodawców wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi zero złotych. Tym samym, Kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony przez Wnioskodawców w całości.

Z uwagi na powyższe, w treści Ugody Bank zaproponował zapis, zgodnie z którym zwolnił Wnioskodawców z długu (umorzył zadłużenie) w kwocie stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wynikającą z kredytu udzielonego pierwotnie w CHF, a pozostającym do spłaty zadłużeniem na dzień zawarcia Ugody wynoszącym zero złotych. Zgodnie z zapisami Ugody, na kwotę zwolnienia z długu składają się następujące elementy: 1) kapitał, 2) odsetki zapadłe niespłacone, 3) odsetki bieżące.

W skład tej kwoty nie wchodziła żadna kwota odsetek skapitalizowanych, odsetek karnych (kwota odsetek od zadłużenia przeterminowanego), odsetek zawieszonych ani inne koszty czy opłaty. Wnioskodawcy przyjęli dokonane zwolnienie z długu.

Zgodnie z treścią Ugody, Bank zobowiązał się także do wypłaty na rzecz Wnioskodawców kwoty dodatkowej w wysokości (…) złotych na ich rachunek bankowy (dalej jako: Nadpłata). Wysokość Nadpłaty nie jest wynikiem dokonanego przez Bank Przewalutowania i przeliczenia kwoty Kredytu. Jej wysokość została ustalona przez Strony w drodze negocjacji.

Wnioskodawcy nie posiadają informacji o konkretnym sposobie ustalania przed Bank kwoty Nadpłaty, stosowanych przez Bank wskaźnikach czy wartościach, jakimi kieruje się Bank ustalając kwotę Nadpłaty.

Bank w Ugodzie zawarł ponadto postanowienia, zgodnie z którymi w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) oraz w związku z wypłatą Nadpłaty u Wnioskodawców powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).

W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczyły, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z roszczeniami wywodzonymi z postanowień Umowy, jej zawarcia oraz wykonywania w walucie obcej, w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej Ugodą, ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasady spłaty wierzytelności kredytowej. Ugoda wyczerpie wszelkie wzajemne roszczenia Wnioskodawców i Banku w zakresie objętym sporem, a zarazem wszelkie wzajemne roszczenia stron objęte procesem, w którym Ugoda została zawarta.

Zawarcie Ugody nie stanowiło odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.

Należy podkreślić, że w wyniku zawarcia Ugody, w tym dokonania Przewalutowania czy zwrotu Nadpłaty, Wnioskodawcy nie otrzymali i nie otrzymają od Banku kwoty, która przekraczałaby wartość wpłat dokonanych przez nich do Banku na poczet realizacji zawartej Umowy.

Wnioskodawcy złożyli wobec Banku oświadczenia o zaciągnięciu kredytu na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, w celu zastosowania rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej: Oświadczenia).

W Oświadczeniach tych, Wnioskodawcy oświadczyli, że:

1) Kredyt został zabezpieczony hipotecznie,

2) Kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w części - tj. w 60%,

3) Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. inwestycji, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn,

4) Nie skorzystali dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, niż tak, która była finansowana kredytem.

Ponadto Wnioskodawcy wskazali również, że wysokość otrzymanej w wyniku zawarcia ugody kwoty dodatkowej (nadpłaty) jest niższa niż kwota, którą Wnioskodawcy otrzymaliby ostatecznie na skutek korzystnego dla nich (tj. uwzględniającego ich żądania), prawomocnego zakończenia postępowania sądowego (po rozliczeniu wypłaconego im kapitału) i jednocześnie niższa niż kwota, którą bank winien byłby im zwrócić przy założeniu, że strony umowy powinny się rozliczyć tak jakby kredyt był „darmowy” (czyli gdyby kredytobiorcy byli zobowiązani do zwrotu na rzecz banku wyłącznie kwoty wypłaconego im kapitału).

Pytanie

Czy w konsekwencji zawarcia z Bankiem Ugody, po stronie Wnioskodawców powstał przychód podatkowy zgodnie z przepisami ustawy PIT?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, w konsekwencji zawarcia z Bankiem Ugody, po ich stronie nie powstał przychód podatkowy zgodnie z przepisami Ustawy PIT.

Uzasadnienie własnego stanowiska Wnioskodawców.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „Ustawa PIT”) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 Ustawy PIT dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 Ustawy PIT przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawa PIT wskazuje więc, że przychód stanowią m.in. otrzymane lub postawione do dyspozycji pieniądze i wartości pieniężne. Z ww. przepisów jasno wynika więc, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wyłącznie takie zdarzenia, które związane są z określonym przyrostem, przysporzeniem majątkowym u danego podatnika. Powstanie obowiązku podatkowego na gruncie ustawy PIT musi więc wiązać się z powstaniem, na zasadach określonych w ustawie PIT, przychodu w postaci otrzymanych bądź pozostawionych do dyspozycji pieniędzy, czy innych wartości.

W Ustawie PIT określone są różne źródła przychodów. Aby opodatkować właściwie dany przychód, należy dopasować go do odpowiedniego źródła jego powstania. Zgodnie z art. 10 Ustawy PIT jednym ze źródeł przychodów są przychody z innych źródeł. Zgodnie z art. 20 ust. 1 Ustawy PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty. W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest przychodem z innych źródeł.

Jednocześnie na podstawie art. 42 Ustawy PIT podmioty prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 (wypłat z tytułu przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT) są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania tzw. PIT-11. Obowiązek ten materializuje się więc wyłącznie w sytuacji wypłaty określonych świadczeń, w związku z którymi u podatnika rozpoznaje się przychód podatkowy.

W stanie faktycznym będącym przedmiotem niniejszego wniosku, na podstawie zaproponowanej przez Bank Ugody doszło do Przewalutowania (zmiany waluty Kredytu), a w konsekwencji także do jego spłaty i zwrotu na rzecz Wnioskodawców uzgodnionej w Ugodzie kwoty Nadpłaty.

W ocenie Wnioskodawców, samo Przewalutowanie Kredytu, do którego doszło na skutek zawarcia Ugody, stanowiło wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie (CHF), na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie (PLN).

W konsekwencji, Przewalutowanie nie powinno skutkować dla Wnioskodawców powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W wyniku zawarcia Ugody, a w konsekwencji także dokonanego Przewalutowania, ustalenia spłaty całej kwoty Kredytu oraz dokonania przez Bank zwrotu Nadpłaty, Wnioskodawcy nie osiągnęli żadnego konkretnego przysporzenia majątkowego. Zwrócona im kwota Nadpłaty stanowiła w ich ocenie jedynie zwrot środków pieniężnych, które Wnioskodawcy w przeszłości uiścili do Banku, w wykonaniu obowiązującej ich Umowy, która pierwotnie stanowiła umowę kredytu denominowanego kursem CHF.

Należy stanowczo podkreślić, że propozycja zawarcia Ugody, a także zaproponowana przez Bank Wnioskodawcom Nadpłata, jest efektem utrwalonej linii orzeczniczej, zgodnie z którą umowy tego typu są uznawane za nieważne, a w rezultacie jej strony są zobowiązane do wzajemnego zwrotu na swoją rzecz świadczeń uzyskanych w związku z ich zawarciem i wykonywaniem.

Brak powstania przychodu w zbliżonym stanie faktycznym potwierdził Dyrektor KIS m.in. w wydanej przez siebie interpretacji podatkowej z dnia 7 czerwca 2024 roku, nr 0114-KDIP3-2.4011.378.2024.1.BM, w której uznał, iż: „W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki - zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie.

Zatem przewalutowanie hipotecznego kredytu bankowego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe podatnika (w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz indeksowanego do waluty obcej, np. CHF) nie powoduje, jak np. umorzenie wierzytelności z tytułu kredytu, definitywnego zredukowania zobowiązania wobec kredytodawcy. W przeciwieństwie do umorzenia, przewalutowanie kredytu hipotecznego jest neutralne podatkowo i nie powoduje po stronie podatnika powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, w Pana sytuacji opisanej we wniosku, tj. przewalutowania na złotówki kredytów indeksowanych kursem CHF, zmianie uległa jedynie waluta, w której zobowiązanie miało być uregulowane. W wyniku zmiany waluty wartość kredytów, która została udzielona w walucie obcej (po przeliczeniu na walutę polską według właściwego kursu) i wartość tych kredytów wyrażonych w walucie polskiej po przewalutowaniu będzie inna, to taka różnica jest nieistotna z punku widzenia przepisów prawa podatkowego regulujących kwestię kosztów uzyskania przychodu bądź przychodu.

Skoro samo przewalutowanie stanowi techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie, to nie skutkowało to dla Pana powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie nie ciąży na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych”.

Analogiczne stanowisko wyraził Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 8 lutego 2023 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.933.2022.1.MKA: „Wobec powyższego zauważyć należy, że w sytuacji opisanej we wniosku, tj. przewalutowania na złotówki kredytu denominowanego w CHF (kredyt ma być rozliczony tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym) nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje dla Pani powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W wyniku zwrotu nadpłaty kredytu nie osiągnie Pani konkretnego przysporzenia majątkowego, a w związku z tym nie ciąży na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. Bank nie jest zobowiązany sporządzić dla Pani informacji PIT-11, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Ponadto, w interpretacji z dnia 11 maja 2023 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0112- KDIL2-1.4011.235.2023.1.AK organ uznał, że: „Wobec powyższego zauważyć należy, że w sytuacji opisanej we wniosku, tj. przewalutowania na złotówki kredytu w CHF nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu - zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje dla Pana powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Wnioskodawcy pragną zwrócić także uwagę na kolejną interpretację podatkową, w której stan faktyczny w ich ocenie odpowiada ich stanowi faktycznemu, a w której organ podatkowy uznał, że po stronie kredytobiorcy nie powstaje przysporzenie majątkowe, a zatem kwota wynikająca z ugody nie stanowi przychodu podatkowego (interpretacja DKIS z dnia 2 lipca 2024 roku, nr 0112-KDIL2-1.4011.464.2024.2.MKA). W interpretacji tej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że: „W opisie sprawy wskazała Pani, że w związku z zawarciem ugody bank zwrócił Pani kwotę określoną jak nadpłata oraz dodatkową kwotę 277 618,97 zł. Przy czym suma wpłat tytułem spłaty kredytu pomniejszona o zwrot proponowany przez bank jest wyższa niż kwota otrzymanego kapitału kredytu.

Zatem w analizowanej sprawie po Pani stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymała Pani zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazała Pani na rzecz banku w ramach spłaty rat udzielonego kredytu hipotecznego. A zatem otrzymała Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, tj. kwoty nadpłaty i kwoty dodatkowej nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty. Nie ma Pani również obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od banku kwocie”.

W tym miejscu Wnioskodawcy pragną także podkreślić, że w sporach takiego typu jak spór o ustalenie nieważności Umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawcami a Bankiem i o zapłatę zawisły przez sądem, w ostatnich latach przewagę uzyskała linia orzecznicza, w ramach której najczęściej zapadającym rozstrzygnięciem jest stwierdzenie abuzywności klauzuli ryzyka walutowego i zasad denominacji lub indeksacji i w konsekwencji stwierdzenie nieważności całej umowy kredytu oraz - w przypadku powództw kredytobiorców - zasądzenie na rzecz kredytobiorcy roszczeń dochodzonych z tego tytułu. Przewagę takiej linii orzeczniczej przyznał z resztą sam Bank w zaproponowanej przez siebie treści Ugody.

W przypadku uzyskania przez Kredytobiorcę w Sporze z Bankiem rozstrzygnięcia odpowiadającego tym, które zapadają w ramach dominującej linii orzeczniczej stronom sporu przysługiwałyby wzajemne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu Umowy: a) Bank byłby zobowiązany do zwrotu Wnioskodawcom sumy uiszczonych przez nich rat kapitałowo-odsetkowych (i ewentualnie innych opłat), b) Wnioskodawcy zobowiązani byliby do zwrotu Bankowi wypłaconego kapitału; przy czym każdorazowo, dodatkowo Wnioskodawcy mogliby uzyskać również zasądzenie od Banku zapłaty odsetek za opóźnienie w zapłacie dochodzonego roszczenia pieniężnego lub kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Należy zatem stanowczo podkreślić, że w sytuacji uzyskania przez Wnioskodawców pozytywnego rozstrzygnięcia przed sądem powszechnym w toczącym się przeciwko Bankowi sporze o uznanie Umowy za nieważną od samego początku (ex tunc) i niewywołującą żadnych skutków prawnych i w konsekwencji zasądzenia na ich rzecz należności tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, na podstawie nieważnej z mocy samego prawa Umowy (na co wskazuje dominująca obecnie linia orzecznicza sądów powszechnych) Wnioskodawcy znaleźliby się w korzystniejszej sytuacji niż w efekcie zawieranej przez nich Ugody. Kwota zwrotu na rzecz Wnioskodawców nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, pomniejszona o zwrócony przez nich do Banku kapitał, byłaby bowiem z pewnością wyższa niż zaproponowana przez Bank w Ugodzie kwota Nadpłaty.

Trzeba jednocześnie wskazać, że nawet w takim przypadku po stronie Wnioskodawców nie powstałby przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Brak powstania po stronie kredytobiorców przychodu w przypadku ustalenia nieważności umowy kredytowej potwierdzają organy podatkowe, w tym m.in. w interpretacji Dyrektora KIS z dnia 29 czerwca 2022 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.355.2022.1.SR, w której organ uznał, iż: „Otrzymanie przez Wnioskodawczynię środków pieniężnych tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie będzie przychodem Wnioskodawczyni. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Nią przysporzenia majątkowego, wzrostu Jej majątku.

Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła wcześniej do Banku. Pieniądze te nie będą przychodem Wnioskodawczyni w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ich uzyskanie nie będzie skutkować po stronie Wnioskodawczyni powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, Wnioskodawczyni nie będzie miała obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych”.

W ocenie Wnioskodawców, wskazane powyżej okoliczności i przyczyny, dla których Bank chciał zawrzeć z nimi Ugodę na opisanych powyżej warunkach (tj. przede wszystkim dominująca linia orzecznicza prezentowana w tego typu sprawach przez sądy powszechne), powinny prowadzić do uznania, że zawarcie przez Wnioskodawców zaproponowanej przez Bank Ugody, w wyniku której doszło do Przewalutowania udzielonego im Kredytu, nie skutkuje u Wnioskodawców powstaniem przychodu podatkowego zgodnie z przepisami Ustawy PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie;

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika

– tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Źródłami przychodów są:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy w konsekwencji zawarcia z bankiem ugody, tj. przewalutowania kredytu i otrzymania kwoty, która została opisana w ugodzie jako „kwota dodatkowa”, po Państwa stronie powstał przychód zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

W sytuacji przewalutowania na złotówki kredytu denominowanego w CHF (kredyt ma być rozliczony tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym) nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu − zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie.

Przewalutowanie kredytu hipotecznego jest neutralne podatkowo i nie powoduje po stronie podatnika powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się natomiast w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem, kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podobnie jest w sytuacji, w której dochodzi do wypłaty przez bank dodatkowej kwoty, jako odrębnego świadczenia banku na rzecz kredytobiorcy, czyli świadczenia innego niż zwrot nadpłaconego kredytu i odsetek.

Jak wynika z zacytowanych wyżej przepisów, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W analizowanej sprawie wskazali Państwo, że w wyniku zawarcia ugody, zawierającej postanowienia dotyczące dokonania przewalutowania i zwrotu nadpłaty, nie otrzymali i nie otrzymają Państwo od banku kwoty, która przekraczałaby wartość wpłat dokonanych przez Państwa do banku na poczet realizacji zawartej w 2005 r. umowy kredytowej. Jej wysokość jest niższa niż kwota, którą otrzymaliby Państwo ostatecznie na skutek prawomocnego zakończenia postępowania sądowego (po rozliczeniu wypłaconego kapitału) i jednocześnie niższa niż kwota, którą bank winien byłby zwrócić przy założeniu, że strony umowy powinny się rozliczyć tak, jakby kredyt był „darmowy” (czyli gdyby Państwo byli zobowiązani do zwrotu na rzecz banku wyłącznie kwoty wypłaconego Im kapitału). Ponadto wskazali Państwo, że na skutek zawarcia ugody z bankiem otrzymali Państwo zwrot środków pieniężnych, które wcześniej wpłacili w ramach spłat rat kredytu hipotecznego. Tym samym, otrzymana kwota nie stanowi faktycznego przyrostu w Państwa majątku (dodatkowego przysporzenia), lecz stanowi zasadniczo ekwiwalent poniesionych uprzednio przez Państwa wydatków z Państwa majątku.

Jeżeli zatem, w wyniku zawartej ugody, zostały Państwu wypłacone środki, które wcześniej na mocy umowy kredytowej przekazali Państwo na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, to otrzymane środki stanowią ekwiwalent wydatków, które były uprzednio poniesione z Państwa własnych środków. Zatem, kwota ta nie spowodowała faktycznego przyrostu Państwa majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Państwa majątku.

W konsekwencji, można uznać za Państwem, że kwota zwrotu nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Taka operacja nie spełni bowiem celu przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.

W związku z powyższym, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku opis sprawy, stwierdzam, że skoro kwota dodatkowa, którą otrzymali Państwo od banku w wyniku ugody, mieściła się w kwocie, którą wpłacili Państwo do banku podczas spłaty kredytu hipotecznego, to jej otrzymanie nie spowodowało po Państwa stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego.

Zatem, pieniądze te nie są Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie spowodowało po Państwa stronie obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Mając powyższe na uwadze należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że w konsekwencji zawarcie zaproponowanej przez bank ugody, nie skutkuje u Państwa powstaniem przychodu podatkowego zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydając interpretacje indywidualne organ nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani AZ (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.