Interpretacja indywidualna

  – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych – w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1 i 3 – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania od Banku kwot wynikających z rozliczenia umowy kredytu i zwrotu kosztów postępowania sądowego (pytanie nr 1) oraz obowiązku wykazywania określonych kwot w zeznaniu podatkowym (pytanie nr 3). Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie organu – pismem z 3 marca 2025 r. (wpływ: 4 marca br.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

24 listopada 2004 r. zawarła Pani umowę kredytu hipotecznego jako osoba fizyczna z Bankiem X (nr kredytu (...)) przeznaczonego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Kredyt był denominowany, udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość określonej kwoty w CHF.

Kwota udzielonego kredytu: 126.801,02 zł. Zabezpieczenie spłaty kredytu – ustanowienie hipoteki kaucyjnej na nieruchomości na rzecz Banku. Cała kwota kredytu została przeznaczona w całości na zakup mieszkania znajdującego się w A przy ul. B 2. W lokalu mieszkalnym nigdy nie była prowadzona działalność gospodarcza. Nigdy nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności.

W 2023 roku, po konsultacjach z reprezentantem Kancelarii Adwokackiej, zdecydowała się Pani na wniesienie pozwu przeciwko Bankowi X ze względu na fakt, że umowa kredytu hipotecznego z dnia 24 listopada 2004 r. zawiera niedozwolone przez prawo klauzule i w związku z tym powinna zostać uznana za nieważną. W marcu 2024 roku reprezentująca Panią kancelaria założyła w Pani imieniu pozew przeciwko Bankowi X do Sądu Okręgowego w C o ustalenie przez Sąd nieważności od samego początku w całości spornej umowy kredytu hipotecznego nr (...), denominowanego do CHF, z dnia 24 listopada 2004 r. Powstały spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy (oraz jej ważności) zawisł w sprawie za sygn. (...) o ustalenie i zapłatę przed Sądem Okręgowym w C. Do dnia dzisiejszego nie ma wyznaczonego terminu rozprawy.

W lipcu 2024 roku Bank wystąpił z propozycją zawarcia ugody. 1 września 2024 r dokonała Pani przedterminowej spłaty całości kredytu, a mieszkanie sprzedała. Bank nadal deklarował chęć zawarcia ugody. Mediacje z Bankiem dotyczyły zwrotu nadpłaconej kwoty kredytu, tj. 144.502 zł (wynikające z zestawienia wpłat na poczet rat kredytu uzyskane od Banku X), tak jakby umowa kredytowa została unieważniona.

Bank zaproponował zawarcie ugody i wypłacenie Pani 141.377,64 zł, jednak nadpłaconą część kredytu podzielił na dwie części. Jedną część (kwota 20.217,19 zł nazwana zwrotem) uznał za nieopodatkowaną, a drugą część (kwota 121.160,45 zł) nazwał „kwotą dodatkową”, z obowiązkiem podatkowym.

3 stycznia 2025 r. została Pani poinformowana mailowo, że na skutek uzyskania przez Bank X indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie opodatkowania kwoty dodatkowej (korzystnej dla Kredytobiorców), z treści przesłanego do Pani projektu ugody zostanie usunięte zdanie w brzmieniu „Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11)”.

Bank uzasadnił, że taki podział kwot nadpłaty wynika z przewalutowania kredytu na złotówkowy i zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy, tj. od dnia 24 listopada 2004 r., stanowił kredyt złotowy. Ponadto Bank w ramach ugody dokona zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości jednokrotności stawki minimalnej w kwocie 10.800 zł oraz połowy opłaty od pozwu w wysokości 1.000 zł.

Uzupełnienie wniosku

W trakcie spłaty kredytu wpłaciła Pani do Banku X łącznie kwotę w wysokości 273.544,11 PLN, która obejmuje zarówno kapitał, jak i odsetki oraz inne opłaty związane z kredytem, jak poniżej:

·198.144,37 PLN – kapitał;

·73.159,14 PLN – odsetki;

·791,92 PLN – prowizja za udzielenie kredytu, pobrana 24 listopada 2004 r.;

·616 PLN – składka z tytułu ubezpieczenia kredytowanego wkładu finansowego pobrana 24 listopada 2004 r.;

·616 PLN – składka z tytułu ubezpieczenia kredytowanego wkładu finansowego pobrana 11 grudnia 2009 r.;

·505,58 PLN – z tytułu ubezpieczenia do czasu ustanowienia hipoteki pobrana 24 listopada 2004 r. (2 marca 2005 r. dokonano zwrotu części składki na rachunek w wysokości 288,90 PLN).

Pani kredyt to Kredyt Mieszkaniowy (...) w CHF (X). Kwota udzielonego kredytu to 46.640 CHF, co stanowiło równowartość 126.801,02 PLN. Środki kredytu zostały wypłacone w następujących transzach:

–25 listopada 2004 r. kwota w wysokości 36.596,5 CHF, co stanowiło równowartość 100.000,02 PLN (zastosowany kurs 2,7325);

–8 grudnia 2004 r. kwota w wysokości 10.043,47 CHF, co stanowiło równowartość 26.801 PLN (zastosowany kurs 2,6685).

Pytania (oznaczone we wniosku nr 1 i 3):

1.Czy będzie Pani zobligowana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT 12% lub 32%) z tytułu uzyskania kwot wynikających z ugody z Bankiem, a w szczególności zwanych tzw. kwotą dodatkową?

2.Czy w przypadku otrzymania od Banku dokumentów PIT-11 zawarte w nich kwoty powinna Pani doliczyć do pozostałych przychodów osiągniętych w danym roku kalendarzowym w momencie dokonywania rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, czy kwoty tej nie należy uwzględniać w rozliczeniu?

Pani stanowisko w sprawie do pytania pierwszego

Pani zdaniem, kwota 141.377,64 zł + koszty zastępstwa procesowego w wysokości jednokrotności stawki minimalnej w kwocie 10.800 zł oraz opłaty od pozwu w wysokości 1.000 zł jest niczym innym jak tylko zwrotem (części środków) nadpłaconych przez Panią na rzecz Banku i należy traktować ją jako saldo rozliczeń między stronami, a nie jako dodatkowy przychód.

Doprecyzowanie Pani stanowiska do ww. pytania w ramach uzupełnienia wniosku

Pani zdaniem należności, które wskazuje Pani w opisie zdarzenia przyszłego, tj. zwrot nadpłaty kredytu w kwocie 141.377,64 zł oraz zwrot kosztów dotyczących postępowania sądowego (zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości jednokrotności stawki minimalnej w kwocie 10.800 zł oraz opłaty od pozwu w wysokości 1.000 zł) nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie ma do nich zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej: Rozporządzenie).

Pani zdaniem, z tytułu otrzymania wyżej wymienionej kwoty nie powstanie dla Pani dochód, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co za tym idzie, przyznana w wyniku ugody kwota nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie stanowi dla Pani dodatkowego przysporzenia majątkowego, a jedynie jest umówionym w wyniku prowadzonej negocjacji z Bankiem zwrotem uprzednio dokonanych przez Panią wpłat na poczet rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Pani zdaniem, skoro wskazane należności nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu, przepisy ww. Rozporządzenia nie mają znaczenia dla braku ich opodatkowania. Rozporządzenie odnosi się bowiem do sytuacji, w których uzyskany dochód lub przychód mógłby podlegać opodatkowaniu, a w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z takim przypadkiem.

Pani stanowisko w sprawie do pytania trzeciego

W Pani opinii, kwoty jakie otrzyma Pani od Banku nie powinny być dla Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie powinno skutkować po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

W związku z powyższym uważa Pani, że nie powinna mieć obowiązku wykazywania tych kwot w rozliczeniu rocznym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie pytań nr 1 i 3 jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

•dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

•dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 powołanej ustawy mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Źródła przychodów

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów (obejmujący m.in. kwestię uwzględniania kosztów uzyskania przychodów dla celów ustalenia dochodu z danego źródła przychodów).

Źródła przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród nich ustawodawca wyodrębnił – w punkcie 9 ww. przepisu – „inne źródła”.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 tejże ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w treści art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe wypłaty przez Bank należności pieniężnej w wyniku ugody

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z informacji przez Panią przedstawionych wynika, że:

·24 listopada 2004 r. zawarła Pani umowę kredytu hipotecznego,

·w 2023 roku wniosła Pani pozew przeciwko Bankowi w związku z niedozwolonymi przez prawo klauzulami zawartymi w tej umowie,

·w lipcu 2024 roku Bank wystąpił z propozycją zawarcia ugody,

·1 września 2024 r. dokonała Pani przedterminowej spłaty kredytu,

·w trakcie spłaty kredytu wpłaciła Pani do Banku kwotę w wysokości 273.544,11 zł,

·Bank proponuje wypłacić Pani kwotę 141.377,64 zł.

Wobec powyższego, skoro kwota 141.377,64 zł, którą otrzyma Pani od Banku w wyniku planowanej ugody, mieści się w kwocie wpłaconej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie będą Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie będzie skutkować po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wyniku ugody

Przechodząc do Pani wątpliwości dotyczących opodatkowania zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i połowy opłaty od pozwu, zwrot ten nie skutkuje obowiązkiem podatkowym w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwrot nie przewyższa faktycznie poniesionych przez Panią wydatków.

Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków powoda, a następnie na podstawie ugody zostały mu zwrócone. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów – nie jest więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu takich kosztów jest obojętna podatkowo.

Otrzymanie kwot od Banku a konieczność ich wykazania w zeznaniu podatkowym

Odnosząc się do Pani wątpliwości z pytania trzeciego, skoro kwoty jakie otrzyma Pani od Banku mocą ugody nie będą Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie będzie Pani również obowiązana do ich wykazania w zeznaniu podatkowym składanym w ramach rozliczenia rocznego.

Obowiązek ten dotyczy bowiem sytuacji, w której w roku podatkowym osiągany jest dochód (strata) z danego tytułu – zależy zatem od tego, czy w ogóle mamy do czynienia z dochodem (stratą), nie zaś od tego czy płatnik podatku dochodowego wypełnił swój obowiązek informacyjny dotyczący wystawienia podatnikowi PIT-11. Nawet gdyby dokument ten został niewłaściwie wystawiony, to w sytuacji gdy faktycznie po stronie podatnika nie powstaje dochód (strata), nie generuje to dla niego obowiązków związanych z wykazaniem określonych kwot w zeznaniu podatkowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy  z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.