Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismami z 4, 11 i 27 lutego 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Państwo A i B małżonkowie są polskimi rezydentami podatkowymi, w rozumieniu art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnicy pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej. Wnioskodawca, jest przedsiębiorcą, podatnikiem VAT czynnym, prowadzącym działalność gospodarczą. Pani A nie prowadzi własnej działalności gospodarczej. 8 sierpnia 2024 r. doszło do podpisania pomiędzy małżonkami (zwanymi dalej Kredytobiorcą) a przedstawicielami Banku dokumentu zatytułowanego „Ugoda do umowy (…)”. Dokument podpisano ponieważ od 19 czerwca 2008 r. Bank i Kredytobiorcę łączyła Umowa kredytu hipotecznego indeksowanego/denominowanego do franka szwajcarskiego (CHF). Nieruchomość, której zakup był finansowany środkami pochodzącymi z kredytu hipotecznego jest wykorzystywana w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej. W treści Ugody z 8 sierpnia 2024 r. wskazano, że Kredytobiorca jest świadomy, że ma prawo do podniesienia przeciwko Bankowi roszczeń w związku z zawarciem, wykonywaniem lub treścią Umowy i stoi na stanowisku, iż w szczególności może dochodzić roszczeń o uznanie postanowień Umowy, w tym dotyczących zasad ustalania kursu waluty, klauzuli ryzyka walutowego, i zasad denominacji lub indeksacji, za niewiążące na podstawie art. 385¹ § 1 i nast. Kodeksu cywilnego lub stwierdzenie nieważności Umowy lub o zapłatę z ww. tytułów. Dodatkowo, co wskazano w treści Ugody, Kredytobiorca stoi na stanowisku i jest świadomy, że podniesienie któregokolwiek z wymienionych w Ugodzie roszczeń mogłoby skutkować pozytywnym dla Kredytobiorcy orzeczeniem sądowym. Zdaniem Banku z kolei Umowa kredytowa jest ważna i Bank nie uznaje za zasadne roszczeń o uznanie postanowień Umowy kredytowej za niewiążące na podstawie art. 385¹ § 1 i nast. Kodeksu cywilnego.

Podpisując Ugodę zamiarem Banku i Kredytobiorcy było polubowne rozstrzygnięcie sporu dotyczącego ważności Umowy lub niedozwolonego charakteru jej postanowień a tym samym uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania. W konsekwencji:

-Postanowieniami wskazanej Ugody Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w umowie kredytowej w CHF na walutę polską.

-Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od 19 czerwca 2008 r. stanowił kredyt Złotowy z zachowaniem pozostałych parametrów umowy (m.in. okresu kredytowania, poniesionych opłat, czy prowizji).

-Po zmianie zadłużenia na walutę polską Strony uzgadniają, że po uwzględnieniu postanowień Ugody, kredyt udzielony na podstawie Umowy kredytowej z 19 czerwca 2008 r. został przez Kredytobiorcę spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy a Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Kredytobiorcy kwoty nadpłaty wraz z odsetkami w wysokości określonej w Ugodzie.

-W postanowieniach podpisanej Ugody wskazano ponadto, że w księgach rachunkowych Banku na dzień zawarcia Ugody figuruje zadłużenie w CHF oraz że „Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy)” a „Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje”. Przy czym równocześnie zapisano, że „Bank uznaje kredyt za spłacony i nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z umową”.

Ponadto uzupełnił Pan opis stanu faktycznego o następujące informacje:

W treści umowy kredytowej z 19 czerwca 2008 r. jako przeznaczenie kredytu wskazano: zakup i remont budynku użytkowego przeznaczonego na wynajem oraz sfinansowanie kosztów notarialnych, prowizji pośrednika sprzedaży nieruchomości i prowizji z tytułu udzielenia kredytu. Wskazany w umowie cel kredytu nie wypełnia zatem celów wymienionych w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Środki z kredytu wydatkowano zgodnie z ich przeznaczeniem wskazanym w umowie kredytu z 19 czerwca 2008 r.

Wnioskodawca nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego.

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły hipoteka zwykła i hipoteka kaucyjna ustanowione na prawie własności do nieruchomości, której zakup sfinansowano kredytem z 19 czerwca 2008 r.

Nieruchomość, na którą zostały wydatkowane środki z kredytu jest położona w Polsce.

Nieruchomość, której nabycie sfinansowano środkami pochodzącymi z kredytu stanowi budynek biurowy, murowany, trzykondygnacyjny z przeznaczeniem na wynajem o pow. użytkowej (…) m². Kredyt przeznaczano na zakup i remont istniejącej (od końca XIX wieku) kamienicy, którą następnie zrewitalizowano i przystosowano do funkcji biurowca.

Zgodnie z umową kredytową kredytobiorcy byli solidarnie zobowiązani (a więc do pełnej wysokości) do spłaty kredytu. Wnioskodawca wspólnie z żoną jako strona umowy zwana „Kredytobiorcą" zobowiązani byli do spłaty ustanowionych umową rat kredytu. W treści aktu notarialnego zakupu nieruchomości żona Wnioskodawcy oświadczyła, że wyraża zgodę na korzystanie z gruntu i budynku przez jej męża w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Zgodnie z warunkami Ugody, po zmianie zadłużenia na walutę polską strony uzgodniły, iż „kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy”. Bank zobowiązał się i zwrócił nadpłaconą kwotę wraz z odsetkami na rachunek „Kredytobiorcy” prowadzony dla Wnioskodawcy i jego żony.

Wnioskodawca wyjaśnia, że zgodnie z umową z 19 czerwca 2008 r. kwota kredytu, co prawda wskazana została w walucie obcej (CHF), jednakże wypłata jej nastąpiła w walucie polskiej, spłata kredytu również następowała w złotówkach. Jednocześnie w księgach Banku, saldo zadłużenia wobec Banku oraz raty należne (kapitałowe i odsetkowe) wyrażane były w walucie obcej. Wnioskodawca kwestionując zasady indeksacji kredytu wystąpił z powództwem przeciwko Bankowi, czego skutkiem jest podpisana pomiędzy stronami Ugoda zmieniająca zasady rozliczania wpłat.

Wnioskodawca, jeszcze raz pragnie podkreślić, że istnienie zadłużenia było wynikiem abuzywnych klauzul indeksacyjnych. W treści podpisanej Ugody stwierdzono istnienie nadpłaty a nie długu i tę nadpłatę Bank zwrócił. Nadpłata była więc realna i uznana przez Bank.

Natomiast, z powodów wewnętrznej polityki rachunkowości Banku, który przez następujące po sobie lata bilansowe utrzymywał w swojej księgowości kredyt jako indeksowany w walucie obcej w Ugodzie zawarto sformułowanie, o „umorzeniu” zobowiązań istniejących w księgach Banku, choć tak faktycznie żadne zadłużenie nie istniało.

W konsekwencji, w treści Ugody zawarto następujący zapisy: „na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:

-zadłużenie z tytułu kapitału xxx PLN,

-odsetek skapitalizowanych xxx PLN

-odsetek zawieszonych xxx PLN.”

i dalej „Bank uznaje kredyt za spłacony i nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z Umową."

Przedmiotowa Umowa kredytu oraz Ugoda zostały zawarte z Bankiem.

Nieruchomość, na którą zostały wydatkowane środki z kredytu, stanowiła środek trwały w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej

Przeważającą formę działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę stanowią: Pozostałe specjalistyczne roboty budowlane, w zakresie działalności pozostaje również Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.

Wnioskodawca jako sposób opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej wybrał podatek liniowy wg 19% stawki.

Wnioskodawca, stosownie do dyspozycji wynikającej z art. 24a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w celu ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Nieruchomość, na którą zostały wydatkowane środki z kredytu została wprowadzona do Ewidencji środków trwałych 30 kwietnia 2009 r., w konsekwencji czego od miesiąca maja 2009 r. z tego tytułu dokonywane były odpisy amortyzacyjne.

Stosownie do treści przepisów art. 22g ust. 3 oraz art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o PIT, odsetki od kredytu naliczone i zapłacone do dnia oddania nieruchomości do używania zwiększyły wartość początkową środka trwałego

Odsetki od kredytu zapłacone po wprowadzeniu nieruchomości do ewidencji środków trwałych Wnioskodawca zaliczał do kosztów uzyskania przychodów. Wnioskodawca jednocześnie wyjaśnia, że stosując się do o regulacji art. 22 ust. 7c i 7e ustawy o podatku dochodowym, w następstwie zawartej Ugody, dokonał stosownej korekty kosztów uzyskania przychodów obejmującej okres od dnia 1 stycznia 2019 r. (zobowiązanie podatkowe, które nie uległo przedawnieniu) do 31 lipca 2024 r. (otrzymanie dokumentu uzasadniającego przyczyny korekty).

„Kwotę nadpłaty” stanowią niesłusznie wpłacone przez Wnioskodawcę środki pieniężne, które Bank uprzednio rozliczał odpowiednio na część kapitałową i odsetkową kredytu. Kwota ta nie obejmuje żadnych innych dodatkowych świadczeń ze strony Banku.

Pytanie

Czy w związku z Ugodą zawartą pomiędzy Wnioskodawcą i jego małżonką oraz Bankiem, w następstwie której Bank „umarza zadłużenie Kredytobiorcy” oraz „zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Kredytobiorcy kwoty nadpłaty” po stronie Wnioskującego nie powstanie przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, podpisanie 8 sierpnia 2024 r. Ugody oraz zwrot przez Bank nadpłaty należnej Kredytobiorcy nie skutkuje po jej stronie powstaniem przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ustawy). Z kolei na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Poza powołanym przepisem art. 11 ustawy określającym w sposób ogólny pojęcie przychodu ustawodawca przewidział również szczegółowe regulacje dotyczące przychodów z konkretnych źródeł. I tak zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 za przychód z działalności gospodarczej uważa się m.in. wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy. Natomiast zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że zgodnie z doktryną oraz orzecznictwem za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które związane są z określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego. O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Istota oraz treść umowy kredytu została natomiast uregulowana w art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z tym przepisem przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są więc obojętne podatkowo. Podatnik (kredytobiorca) otrzymuje świadczenie pieniężne, do którego zwrotu zobowiązany zostaje postanowieniami umowy kredytowej. Przychód po jego stronie mógłby pojawiać się ewentualnie w przypadku, kiedy nastąpiłoby faktyczne umorzenie kredytu lub jego części. Wtedy bowiem podatnik osiągnąłby konkretne przysporzenie majątkowe w postaci braku obowiązku zwrotu świadczenia pieniężnego (spłaty kredytu) a tym samym doszłoby po jego stronie do definitywnego przysporzenia majątkowego, co z kolei skutkowałoby koniecznością rozpoznania przychodu i zaliczenia go do określonego źródła w rozumieniu ustawy PIT.

Odnosząc powyższe do treści Ugody zawartej pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcą i jego małżonką zauważyć należy, że za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie umowy zostanie rozliczony tak jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od 19 czerwca 2008 r. stanowił kredyt Złotowy. Po zmianie waluty zadłużenia na polską Strony uzgadniają, iż kredyt został spłacony a ponadto powstała nadpłata należna Kredytobiorcy.

W ocenie Wnioskodawcy, w niniejszej sprawie mimo zapisu w treści Ugody, że „Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy)” w rzeczywistości po stronie Kredytobiorcy nie następuje przysporzenie majątkowe, które skutkowałoby powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z oczywistych względów nie może bowiem równocześnie istnieć dług i nadpłacona kwota wierzytelności. W następstwie Ugody zawartej z Bankiem nastąpił faktycznie zwrot nienależnie pobranych przez Bank świadczeń, tj. zwrot wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych. Kredytobiorca spłacił cały kredyt, na rzecz Banku uiszczając więcej środków niż uruchomiony kapitał kredytu. Konsekwentnie świadczenie pieniężne (nadpłata), które Bank zobowiązał się i zwrócił Wnioskodawcy, nie stanowi dla Wnioskodawcy przychodu, o którym mowa w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Czynność ta nie spowodowała bowiem uzyskania przez Wnioskodawcę przysporzenia majątkowego ani wzrostu jego majątku. Przyznana Wnioskodawcy kwota stanowi zwrot uprzednio dokonanych wpłat, które Wnioskodawca i jego żona nienależnie wpłacili wcześniej do Banku. Należy podkreślić, że Bank zawarł przedmiotową Ugodę w świetle wielu wyroków, w których sądy w analogicznych sprawach kredytów indeksowanych/denominowanych do CHF, stwierdzały niezgodność takiego mechanizmu udzielania kredytów z polskim prawem i rozstrzygały w sposób podobny do treści Ugody, podobnie Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego wydał rekomendację (propozycję) wskazującą sposób zawierania porozumień dotyczących wątpliwych prawnie zapisów umownych. Tak więc w przypadku Wnioskodawców zawarta ugoda nie ma charakteru nadzwyczajnego czy wyjątkowego ale jest tylko wyrazem przywrócenia porządku prawnego pomiędzy Kredytobiorcą a Bankiem.

Podsumowując w opisanym stanie faktycznym, w opinii Wnioskującego nie doszło do przysporzenia majątkowego, które skutkuje obowiązkiem rozpoznania przychodu w PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Z opisu wniosku wynika, że 8 sierpnia 2024 r. Państwo (Pan i Pana żona – zwani dalej Kredytobiorcą) podpisali z Bankiem Ugodę do umowy kredytu. Od 19 czerwca 2008 r. Bank i Kredytobiorcę łączyła Umowa kredytu hipotecznego indeksowanego/denominowanego do franka szwajcarskiego (CHF). W treści umowy kredytowej jako przeznaczenie kredytu wskazano: zakup i remont budynku użytkowego przeznaczonego na wynajem oraz sfinansowanie kosztów notarialnych, prowizji pośrednika sprzedaży nieruchomości i prowizji z tytułu udzielenia kredytu. Zgodnie z umową kredytową kredytobiorcy byli solidarnie zobowiązani (a więc do pełnej wysokości) do spłaty kredytu. W treści aktu notarialnego zakupu nieruchomości Pana żona oświadczyła, że wyraża zgodę na korzystanie z gruntu i budynku przez Pana w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W odniesieniu do powyższego wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Pojęcie „umorzenie zobowiązania” nie zostało zdefiniowane w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego zasadne jest odwołanie się w tym zakresie do reguł wykładni językowej.

„Umorzenie” wg Słownika Języka Polskiego PWN oznacza: „zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela lub spłatę stopniową długu. Umorzyć dług. Umorzyć podatek, należność”. Skutkiem umorzenia jest zmniejszenie lub zlikwidowanie w części lub w całości zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia w całości lub w części zobowiązania.

Stosownie do art. 353 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Instytucję zwolnienia z długu reguluje art. 508 Kodeksu cywilnego, w myśl którego:

Niewątpliwie w sytuacji, w której na skutek umowy o zwolnienie z długu dochodzi do umorzenia zobowiązania – świadczeniobiorca uzyskuje przysporzenie, skutkujące powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Osiąga bowiem korzyść majątkową o konkretnym wymiarze, gdyż zmniejsza się zobowiązanie jakie musiałby zapłacić gdyby nie umorzenie.

Stosownie natomiast do treści art. 917 Kodeksu cywilnego:

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W opisie wniosku wskazał Pan, że podpisując Ugodę zamiarem Banku i Kredytobiorcy było polubowne rozstrzygnięcie sporu dotyczącego ważności Umowy lub niedozwolonego charakteru jej postanowień a tym samym uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania.

Ugoda opierała się na zmianie waluty zadłużenia, określonej w umowie kredytowej w CHF na walutę polską i określała wysokość zadłużenia na dzień jej zawarcia. Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia przyjęto, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, stanowił kredyt Złotowy z zachowaniem pozostałych parametrów umowy (m.in. okresu kredytowania, poniesionych opłat, czy prowizji).

Po zmianie waluty zadłużenia w Ugodzie stwierdzono m.in., że:

-kredyt został spłacony w całości,

-Bank zwróci Kredytobiorcy nadpłatę wraz z odsetkami,

-w księgach rachunkowych Banku na dzień zawarcia ugody figuruje zadłużenie wobec czego, Bank zwolni Kredytobiorcę z długu a Kredytobiorca to zwolnienie z długu przyjmuje.

Zatem bezspornym jest, że zawarta ugoda przewiduje zwolnienie Państwa z długu za Państwa zgodą. Tym samym jak wyżej wyjaśniono skutkiem zwolnienia z długu jest umorzenia zobowiązania, która to czynność skutkuje uzyskaniem przez Kredytobiorców przysporzenia, skutkującego powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Podniesiony przez Pana argument, że po stronie Kredytobiorcy nie następuje przysporzenie majątkowe, które skutkowałoby powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z oczywistych względów nie może bowiem równocześnie istnieć dług i nadpłacona kwota wierzytelności, należy uznać za chybiony, ponieważ na podstawie zawartej ugody został Pan zwolniony z długu i to zwolnienie z długu Pan przyjął. Dlatego nie mogę zgodzić się z Panem, że po stronie Kredytobiorcy, w związku ze zwolnieniem z długu nie powstał przychód.

Wobec tego, mając na uwadze opis okoliczności sprawy pozostaje ustalić, do jakiego źródła przychodów należy zaliczyć przychód powstały z tytułu umorzenia kredytu.

Stosownie do postanowień art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są: m. in.:

-pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3),

-inne źródła (pkt 9).

Wskazany podział źródeł przychodów ma istotny wpływ na ustalenie podstawy opodatkowania, sposób opodatkowania i jego wysokość.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 6 ww. ustawy:

Przy czym, stosownie do treści art. 14 ust. 3 pkt 6 ww. ustawy:

Co do zasady − nie są przychodami z działalności gospodarczej takie przychody, które zostały zaliczone przez ustawodawcę do pozostałych źródeł przychodów znajdujących się w katalogu źródeł przychodów (art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ww. ustawy).

Na związek uzyskiwanych przychodów ze źródłem wymienionym w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może wskazywać, rozpatrywany całościowo, zespół powiązanych ze sobą działań podatnika, powtarzalnych, uporządkowanych, konsekwentnie prowadzących do osiągnięcia zysku.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 marca 2013 r., sygn. akt II FSK 1536/11:

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera bezpośredniej i legalnej definicji środków trwałych, dokonuje natomiast ich podziału na podlegające i niepodlegające amortyzacji.

Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W świetle powyższego, za składnik majątku w prowadzonej działalności można uznać taki składnik, który spełnia łącznie następujące warunki:

-składnik majątku wykorzystywano dla celów prowadzonej działalności gospodarczej,

-składnik ten stanowi/stanowił środek trwały w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

-składnik majątku podlegał ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Z opisu sprawy wynika, że nieruchomość, na którą zostały wydatkowane środki z kredytu została wprowadzona do Ewidencji środków trwałych w dniu 30 kwietnia 2009 r., w konsekwencji czego od miesiąca maja 2009 r. z tego tytułu dokonywane były odpisy amortyzacyjne.

Skoro, w przedmiotowej sprawie, środki uzyskane z kredytu zostały przeznaczone na zakup nieruchomości stanowiącej składnik majątku prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, to przychód z umorzenia tego kredytu stanowi przychód z działalności gospodarczej zgodnie z przepisem art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, przychód ten winien Pan rozliczyć razem z pozostałymi przychodami z działalności gospodarczej w zeznaniu rocznym PIT-36L według stawki 19%.

Odnosząc się do zwrotu nadpłaty przez Bank, w związku z tym, że kredyt którego dotyczy zwrot został zaciągnięty na nabycie środka trwałego wykorzystywanego przez Pana w działalności gospodarczej, należy wskazać na poniższe przepisy.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W świetle powyższego, jeżeli zwrot poniesionych wydatków dotyczyć będzie kosztów, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wówczas zwrócone wydatki nie będą dla podatnika przychodem podatkowym. Takie rozwiązanie wynika literalnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co równie ważne, w oparciu o powyższe, można wyprowadzić zasadę, że zwrócone wydatki zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, stanowią przychody podatnika. Tym samym, skutki podatkowe związane ze zwrotem wydatków są generalnie uzależnione od tego, czy wydatki, które będą zwracane podlegały zaliczeniu do kosztów podatkowych, czy też nie. Jeżeli zwracane wydatki podlegały zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, wówczas kwota zwrotu powinna podlegać zaliczeniu do przychodów. Natomiast, jeżeli zwrot poniesionych wydatków dotyczyć będzie kosztów, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wówczas zwrócone wydatki nie będą dla podatnika przychodem podatkowym.

Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 22 ust. 7c ww. ustawy:

W myśl art. 22 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powołany przepis wyklucza możliwość uznania wydatków na nabycie środka trwałego za koszty uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, przesuwając moment potrącalności tego rodzaju kosztów do odpłatnego zbycia tych składników majątku. Wprowadzając to unormowanie, ustawodawca miał na względzie, że wydatki na wytworzenie wyżej wskazanych trwałych składników majątku służących podmiotowi dla celów prowadzonej działalności nie są związane z przychodami uzyskiwanymi w okresie wytworzenia tego składnika majątku.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 33 ww. ustawy:

Natomiast w myśl art. 23 ust. 1 pkt 45 ww. ustawy:

W zakres postanowień powyższego artykułu wchodzą wszelkie dotacje, subwencje, dopłaty, otrzymane środki pieniężne stanowiące zwrot podatnikowi poniesionych wydatków na nabycie środków trwałych. Fakt otrzymania zwrotu poniesionych wydatków powoduje, że część odpisów amortyzacyjnych nie będzie stanowiła kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przytoczonego przepisu wynika, że nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne, z tytułu zużycia środków trwałych od tej ich części, która m.in. została podatnikowi w jakiejkolwiek formie zwrócona. Oznacza to, że otrzymane środki pieniężne stanowiące zwrot podatnikowi poniesionych wydatków na nabycie środka trwałego wchodzą w zakres powołanego art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy.

Wskazał Pan między innymi, że odsetki od kredytu naliczone i zapłacone do dnia oddania nieruchomości do używania zwiększyły wartość początkową środka trwałego.

Dlatego stwierdzam, że otrzymanie zwrotu części odsetek od kredytu, która odpowiada kwocie, uwzględnionej w wartości początkowej środka trwałego pozostaje bez wpływu na jego wartość początkową oraz na wysokość odpisów amortyzacyjnych, które to wielkości określone są w momencie przyjęcia środka trwałego do używania i wpisania go do ewidencji środków trwałych. Odpisy amortyzacyjne dokonane przed otrzymaniem zwrotu stanowią – zgodnie z art. 22 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w całości koszt uzyskania przychodów.

Otrzymanie zwrotu skutkuje natomiast wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodów tej części odpisów amortyzacyjnych, która odpowiada wartości otrzymanego zwrotu i o tę wielkość należy zmniejszyć koszty uzyskania przychodów w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano zwrot.

Dodatkowo, skoro zwrot poniesionych wydatków w postaci odsetek od kredytu dotyczy kosztów, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wówczas zwrócone wydatki (odsetki od kredytu uwzględnione w wartości początkowej nieruchomości), na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stanowią dla Pana przychodu podatkowego.

Ponadto wskazał Pan, że odsetki od kredytu zapłacone po wprowadzeniu nieruchomości do ewidencji środków trwałych zaliczał Pan do kosztów uzyskania przychodów.

Mając zatem, na uwadze treść art. 14 ust. 3 pkt 3a zwrócone na podstawie Ugody odsetki od kredytu, które zaliczał Pan do kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej będą stanowiły dla Pana przychód tej działalności w momencie ich otrzymania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.