Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 28 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem, które wpłynęło 5 marca 2025 r., w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

16 kwietnia 2007 r. Pan wraz z małżonką (…) zawarliście z Bank (…) umowę kredytu mieszkaniowego nr (…). Umowa kredytu była umową kredytu hipotecznego denominowanego do franka szwajcarskiego. Kredyt był przeznaczony w całości na zakup jednego lokalu mieszkalnego z przeznaczeniem na potrzeby mieszkaniowe.

Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki zwykłej w kwocie 78 217,18 CHF i hipoteki kaucyjnej do kwoty 17 207,78 CHF ustanowionej na nieruchomości położonej w X przy ulicy (…), nieruchomość, na której zakup przeznaczony był kredyt. Hipoteka ta została wpisana do księgi wieczystej nieruchomości.

Przez ponad 17 lat Pan wraz z małżonką regularnie spłacaliście raty kredytowe. W związku z uznaniem, że umowa kredytowa zawiera niedozwolone klauzule, w marcu 2024 r., wystąpiliście do sądu o stwierdzenie jej nieważności. W oczekiwaniu na proces sądowy, otrzymaliście od Banku propozycje ugody sądowej, którą przesyła Pan jako załącznik do wniosku. Przedmiotem tej ugody jest zakończenie sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z umowy, między innymi przez zmianę umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z umowy. Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia określonej w umowie na walutę polską, na zasadach określonych w paragrafie 1 ust. 5 i nast. tejże ugody. Propozycja ugody wydawała się Panu i żonie korzystna, więc podjęliście negocjacje z Bankiem w celu zawarcia ugody. Zawarcie ugody nastąpiło przed Sądem Okręgowym (…) - Pierwszy Wydział Cywilny 6 września 2024 r., pod sygn. akt (…). W wyniku podpisania ugody sądowej, otrzymał Pan wraz z żoną kwotę dodatkową w wysokości 22 500 zł, którą Bank określił jako przychód. Pan wie, że kwota ta nie jest przychodem, a nadpłatą ponad udzielony kapitał. Nigdy nie korzystał Pan wraz z żoną z umorzenia kredytu, a tym samym z zaniechania płatności podatku od kwoty umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy (Pan i żona) odpowiadaliście za spłatę kredytu solidarnie do pełnej wysokości.

Na pytanie Organu o treści: „czy ugoda sądowa określa, że Bank umarza Pana zobowiązanie z tytułu umowy kredytu – jeśli tak, w jakiej wartości?” wskazał Pan że na podstawie § 1 ust. 3 w księgach rachunkowych Banku na 6 września 2024 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu umowy wynosiła 36 887,67 CHF:

-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu) - 36 873,73 CHF,

-odsetki skapitalizowane CHF,

-odsetki zapadłe niespłacone CHF,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego CHF,

-odsetki zawieszone CHF,

-odsetki bieżące - 13,94 CHF,

co oznacza , że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody (4,5485 zł), zadłużenie kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi 167 783,57 zł:

-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu) 167 720,16 zł,

-odsetki skapitalizowane - 0 zł

-odsetki zapadłe

-niespłacone - 0 zł,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego - 0 zł,

-odsetki zawieszone - 0 zł,

-odsetki bieżące 63,41 zł,

a zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu niezapłaconych kosztów i opłat związanych z Umową wynosi zero.

Na podstawie § 1 ust. 9 ugody Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie kredytobiorcy) w kwocie 167 783,57 zł. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczenia odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym strony uznają, iż kredyt udzielony na podstawie umowy został spłacony w całości.

Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:

-kapitał - 167 720,16 zł,

-odsetki skapitalizowane - 0 zł,

-odsetki zapadłe niespłacone - 0 zł,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego - 0 zł,

-odsetki zawieszone - 0 zł,

-odsetki bieżące - 63,41 zł.

Dodatkowo Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 0 złotych, stanowiącej wysokość kosztów i opłat, o których mowa w ust. 3, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje.

Ponadto, zgodnie z § 5 ust. 3, Bank w terminie 21 dni od daty podpisania ugody, wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 22 500 zł na rachunek bankowy należący do kredytobiorcy prowadzony przez Bank (…), numer (…). Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty, powstaje po Jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie PIT-11).

Kredyt hipoteczny, o którym mowa we wniosku, został udzielony przez Bank, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i który jest uprawniony do udzielania kredytów. Kwota dodatkowa w wysokości 22 500 zł stanowi zwrot nadpłaconych przez Pana rat kapitałowo-odsetkowych, a więc stanowi zwrot wpłaconych przez Pana środków tytułem spłaty rat kredytu. Kwota 22 500 zł nie stanowi dla Pana przysporzenia ponad kwoty uiszczone przez Pana z tytułu spłaty rat kredytu hipotecznego, kwota ta mieści się w kwocie wpłaconej przez Pana do Banku tytułem spłaty zadłużenia.

Na pytanie Organu o treści: „czy w przepisach wewnętrznych Banku ww. kwota dodatkowa ma status zwrotu na rzecz klienta (Pana) środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, klient (Pan) przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kredytowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania? Jeśli nie, jaki ma status?” wskazał Pan, że nie są Panu znane wewnętrzne przepisy Banku dotyczące dodatkowej kwoty zwrotu (Bank Pana z nimi nie zapoznał).

Na pytanie Organu o treści: „na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) została ustalona kwota dodatkowa w wysokości 22 500 zł i kiedy kwota ta została Panu wypłacona?” wskazał Pan, że w ugodzie sądowej nie ma wskazania na jakiej podstawie została ustalona kwota dodatkowa w wysokości 22 500 zł. Nie zna Pan wewnętrznych przepisów Banku (Bank z nimi Pana nie zapoznał). Wyżej wymieniona kwota wpłynęła na Pana rachunek Bankowy 1 października 2024 r.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy przyznana przez Bank w wyniku zawarcia ugody kwota dodatkowa w wysokości 22 500 zł stanowi przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Pana zdaniem, otrzymana przez Pana, w wyniku zawartej ugody, kwota dodatkowego zwrotu w wysokości 22 500 zł nie stanowi dla Pana przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym z tytułu otrzymania tej kwoty nie powstaje dla Pana dochód, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co za tym idzie, przyznana w wyniku ugody kwota 22 500 zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie stanowi dodatkowego przysporzenia dla Pana, a jedynie jest umówionym w wyniku prowadzonej negocjacji z Bankiem, zwrotem uprzednio dokonanych przez Pana wpłat na poczet rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiącej zwrot uiszczonych kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Wobec powyższego, skoro jak Pan wskazał we wniosku i jego uzupełnieniu, kwota dodatkowa w wysokości 22 500 zł stanowi zwrot nadpłaconych przez Pana rat kapitałowo-odsetkowych, a więc stanowi zwrot wpłaconych przez Pana środków tytułem spłaty rat kredytu. Kwota 22 500 zł nie stanowi dla Pana przysporzenia ponad kwoty uiszczone przez Pana z tytułu spłaty rat kredytu hipotecznego, kwota ta mieści się w kwocie wpłaconej przez Pana do Banku tytułem spłaty zadłużenia. W związku z tym, pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, nie ma Pan obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanego pytania, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu stanu faktycznego, które nie były przedmiotem pytania i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Końcowo wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.