Interpretacja indywidualna

  – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 8 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 lutego 2025 r. (wpływ) oraz pismem z 20 lutego 2025 r. (wpływ) i 4 marca 2025 r. (wpływ). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

12 listopada 2007 r. zawarł Pan razem z ówczesną partnerką (obecnie żoną) jako osoby prowadzące wspólne gospodarstwo domowe, z bankiem umowę o kredyt hipoteczny.

Kwota kredytu wyniosła 300.300 zł, a kredyt jest indeksowany w CHF. Cel kredytu określony w umowie to zakup lokalu na rynku wtórnym, refinansowanie poniesionych wydatków na cele mieszkaniowe oraz koszty dodatkowe związane z udzieleniem kredytu.

Kwota, za którą nabył Pan nieruchomość (na własne cele mieszkaniowe) to 286.000 zł z czego 10.000 zł zostało przez Pana wpłacone przy zawieraniu przedwstępnej umowy sprzedaży (a następnie zrefinansowane przez Bank), a 276.000 zł zostało sfinansowane kredytem. Pozostałe poniesione koszty to m.in. koszty aktu notarialnego, koszty pośrednictwa nieruchomości.

Obecnie przystąpił Pan do mediacji mających na celu umorzenie części zadłużenia. Aktualne zadłużenie kapitałowe przeliczone na PLN wynosi 396.561,87. Bank zaproponował że zwolni kredytobiorców z długu (umorzy zadłużenie) na kwotę 277.593,31 zł. Wysokość umorzenia podlega jeszcze negocjacjom. Jednocześnie, dotychczas nie skorzystał Pan z zaniechania poboru podatku od umorzonego kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej niż związana z kredytem.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Kredyt z 12 listopada 2007 r. był kredytem mieszkaniowym, tj. zaciągniętym przez Pana na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W decyzji kredytowej oraz umowie kredytowej jako cel kredytowania określono: zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym, koszty dodatkowe, refinansowanie poniesionych wydatków na cele mieszkaniowe.

Uruchomienie kredytu określono w następujący sposób:

-kwota 276.000 zł na rzecz zbywcy w dwóch częściach: jako spłata kwoty zadłużenia zaciągniętego na lokal mieszkaniowy (na rachunek spłaty kredytu) oraz różnica między kwotą 276.000 zł, a kwotą zadłużenia bezpośrednio na rachunek zbywcy

-kwota 24.300 zł na Pana rachunek celem refinansowania poniesionych wydatków na cele mieszkaniowe oraz kosztów dodatkowych.

W ramach powyższej kwoty (24.300 zł) 10.000 zł było refinansowaniem poniesionego przez Pana zadatku przy zawieraniu umowy przedwstępnej sprzedaży, który kredytobiorcy wpłacili wcześniej z własnych środków, gdyż cena nabycia nieruchomości wynosiła 286.000 zł.

Z pozostałej kwoty (14.300 zł) 5.577 zł stanowiło refinansowanie części kosztów aktu notarialnego (całkowity koszt aktu to 7.077 zł, w tym 1.157 zł wynagrodzenie notariusza, 5.720 zł podatek od czynności cywilno-prawnych oraz 200 zł z tytułu opłaty sądowej), a kwota 8.723 zł (sfinansowana ze środków z kredytu – po jego wypłacie, gdyż wcześniej nie miał Pan już środków własnych, aby ją uregulować) stanowiła zapłatę kosztów pośrednictwa nieruchomości wynikających z faktury VAT, którą wystawiono 12 listopada 2007 r.

W samej decyzji kredytowej ani umowie nie ma szczegółowego rozpisania kwoty 24.300 zł na koszty dodatkowe i koszty refinansowane.

Poniesienie kosztów aktu notarialnego było niezbędne do wypłaty kredytu, gdyż warunek przedstawienia aktu notarialnego został zawarty w decyzji kredytowej. Koszty pośrednictwa nie były warunkiem umowy, natomiast ich poniesienie było konieczne, gdyż bez pośrednika nie doszłoby do podpisania umowy kupna-sprzedaży nieruchomości będącej przedmiotem kredytowania.

Ww. kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Kredyt został zabezpieczony hipoteką kaucyjną ustanowioną na nieruchomości (odrębna własność lokalu).

Podmiot udzielający ww. kredyt był podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Lokal, na nabycie którego zaciągnął Pan kredyt położony jest w Polsce, w A, ul. B 1.

Ugoda z bankiem nie została jeszcze podpisana. Planowanej daty nie jest Pan w stanie wskazać, gdyż wskazał bankowi, że oczekuje na otrzymanie interpretacji podatkowej.

Umorzenie dotyczy wszystkich współkredytobiorców, gdyż kredyt zaciągał Pan z osobą, z którą jest Pan obecnie w związku małżeńskim. Są Państwo współkredytobiorcami oraz współwłaścicielami nieruchomości, w której nadal zamieszkują i nie posiadają innych nieruchomości mieszkalnych. Umorzenie nie będzie skutkować wygaśnięciem zobowiązań w całości, gdyż nadal do spłaty pozostanie kwota kapitału w wysokości 114.000 zł.

Całość umorzenia ma dotyczyć zadłużenia kapitałowego w wysokości będącej różnicą w aktualnym zadłużeniu wyrażonym w PLN po przeliczeniu z CHF (na dzień rozpoczęcia mediacji to zadłużenie wyrażone w PLN wynosiło 396.561,87 zł), a ustaloną docelową kwotą zadłużenia po podpisaniu ugody (114.000 zł). Wyliczona w ten sposób kwota umarzanego kapitało wyniosłaby 282.561,87 zł, ale może się różnić ze względu na zmianę kursu i spłaty, których dokonywano w międzyczasie.

Pytanie

Czy w świetle powyższego, powinno nastąpić zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty umarzanej przez Bank?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, w świetle tego, że cała kwota kredytu była przeznaczona na cele związane z realizacją jednej inwestycji mieszkaniowej, należy zaniechać poboru podatku od osób fizycznych od kwoty umarzanej wierzytelności.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stanowi on, że:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Odnosząc się do Pana wątpliwości, wyjaśnić należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności na podstawie planowanej ugody należało będzie zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym, kwestia zaniechania podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. – została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

1.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

2.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

3.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

4.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

5.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast w myśl § 3 ust. 1 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Zgodnie zaś z treścią art. 21 ust. 1 pkt 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

–położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z § 3 przytoczonego rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – aby kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i § 3 pkt 3 rozporządzenia).

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

W niniejszej sprawie należy mieć na uwadze, że kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty przez Pana na:

·zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym,

·koszty dodatkowe i refinansowanie poniesionych wydatków na cele mieszkaniowe.

Kwota, za którą nabył Pan nieruchomość (na własne cele mieszkaniowe) to 286.000 zł z czego 10.000 zł zostało przez Pana wpłacone przy zawieraniu przedwstępnej umowy sprzedaży (a następnie zrefinansowane przez Bank), a 276.000 zł zostało sfinansowane kredytem. Uruchomienie kredytu określono w następujący sposób:

-kwota 276.000 zł na rzecz zbywcy w dwóch częściach: na rachunek spłaty kredytu - kwota zadłużenia oraz różnica między kwotą 276.000 zł, a kwotą zadłużenia bezpośrednio na rachunek zbywcy,

-kwota 24.300 zł na Pana rachunek.